KĨLUNGU KYA KWĨMANYĨSYA KYA 2
WATHI 132 Yu twĩ Mwĩĩ Ũmwe
Inywʼĩ Aũme, Nengai Iveti Syenyu Ndaĩa
‘Inywʼĩ aũme, inengei [iveti syenyu] ndaĩa.’—1 VET. 3:7.
KĨLA KĨNEENEWE
Ũndũ mũndũũme ũtonya kwonanyʼa kana nĩwendete kĩveti kyake na nũkĩnengete ndaĩa kwĩsĩla ndeto na meko make.
1. Nĩkĩ Yeova watũnengie mũthĩnzĩo wa mũtwaano?
YEOVA nĩ “Ngai mũtanu,” na endaa o naitũ twĩthĩwe twĩ atanu. (1 Tim. 1:11) Nũtũnengete mĩthĩnzĩo mingĩ nĩ kana ĩtũtetheesye kũtanĩa thayũ. (Yak. 1:17) Na mũthĩnzĩo ũmwe ũtũnengete nĩ mũtwaano. Yĩla mũndũũme na mũndũ mũka matwaana, nĩmevĩtaa kwenda na kũnenga ũla ũngĩ ndaĩa. Na maendeea kwĩthĩwa na ngwatanĩo ndũmu, kĩu nĩkĩmaeteae ũtanu wa wʼo.—Nth. 5:18.
2. Mĩtwaano mingĩ ũmũnthĩ yĩthĩawa ĩilye ata?
2 Ũndũ wa kũmakya nĩ kana ũmũnthĩ, aũme na aka aingĩ me mũtwaanonĩ nĩmolĩtwe nĩ mawatho ala mathie ũla matwaanĩte nake mũthenya woo wa alũsi. Na kĩu nĩkĩtumĩte matethĩwa me atanu. Livoti ĩmwe ĩnaumiwʼe o mĩtũkĩ nĩ Ngwatanĩo ya Nthĩ Yonthe ya Ũiiti (WHO) ĩnoonanisye kana aũme aingĩ nĩmavũaa iveti syoo, makaitavya ndeto nthũku, kana makasiũmĩsya kwa nzĩa ingĩ. Mũndũũme ũla wĩkaa maũndũ ta asu no anenge kĩveti kyake ndaĩa yĩla me andũnĩ, ĩndĩ ũyĩthĩa me mũsyĩ nũkũkĩkua naĩ. O na ĩngĩ, mĩtwaano mingĩ nĩyĩthĩawa na mathĩna yĩla mũndũũme weeloela mavisa ma ũlaalai.
3. Nĩ maũndũ ta meva matonya kũtuma mũndũũme akua kĩveti kyake naĩ?
3 Nĩ kyaũ kĩtonya kũtuma aũme amwe makua iveti syoo naĩ? Aa-ĩthe moo nĩmatonya kwĩthĩwa maĩ angʼendu na makuaa naĩ aa-inyia moo, na kĩu kĩituma masũanĩa kana ti ũthũku kũkua iveti syoo naĩ. Angĩ namo maeewe syĩthĩonĩ syĩthĩawa na woni ũũ: Nĩ kana ũmanyĩke wĩ mũndũũme, no nginya ũtũmĩe kĩthũi nĩ kana wonyʼe kĩveti kyaku kana nue mwene mũsyĩ. Aũme angĩ namo mayaamanyĩwʼa kũsiĩĩa ũthatu woo. Na ve angĩ namo methĩawa na woni ũtaĩlĩte ĩũlũ wa aka na ĩũlũ wa kũmanyana kĩ-mwĩĩ nũndũ nĩmeloelaa mavisa ma ũlaalai. Kwongela ũu, livoti syonanĩtye kana ĩvindanĩ ya ũwau wa COVID-19, aũme aingĩ nĩmambĩĩie kũkua iveti syoo naĩ. O na vailye ũu, mũndũũme nde na kĩtumi o na kĩmwe kya kũkua kĩveti kyake naĩ.
4. Nĩ ũndũ wĩva aũme Aklĩsto maĩle kwĩsũvĩana nawʼo, na nĩkĩ?
4 Aũme Aklĩsto nĩmaĩle kwĩsũvĩa maikethĩwe na woni ũtaĩlĩte ĩũlũ wa aka. a Nĩkĩ? Kĩtumi kĩmwe nĩ kana mavinda maingĩ, maũndũ ala mũndũ ũkũsũanĩa nomo wĩkaa. Mũtũmwa Vaũlo akanisye Aklĩsto etĩkĩwʼa mauta ma Lomi amea ‘nĩmaeke kwĩthĩwa mailye ta nthĩ ĩno.’ (Alo. 12:1, 2) Yĩla Vaũlo waandĩkĩie Aklĩsto asu valũa, meethĩĩtwe me Aklĩsto kwa myaka kauta. Ĩndĩ ndeto syake syĩonanyʼa kana amwe kĩkundinĩ kĩu nĩmaatĩĩaa syĩthĩo na mosũanĩo ma nthĩ ĩno. Nĩkyo kĩtumi wamathuthisye maalyũle mosũanĩo na mĩkalĩle yoo. Na ũtao ũsu nũkonetye aũme Aklĩsto ũmũnthĩ. Ũndũ wa kũmakya nĩ kana amwe nĩmethĩĩtwe maiatĩĩa mosũanĩo ma nthĩ ĩno na nĩmakuaa iveti syoo naĩ. b Ĩndĩ we Yeova endaa aũme makue iveti syoo ata? Ũsũngĩo wa ĩkũlyo yĩu wĩ ĩandĩkonĩ ya mũsingi ya ĩsomo yĩĩ.
5. Kwosana na 1 Vetelo 3:7, mũndũũme aĩle kũkua kĩveti kyake ata?
5 Soma 1 Vetelo 3:7. Yeova eeaĩe aũme mende iveti syoo. Mũndũũme ũnengete kĩveti kyake ndaĩa akĩkuaa nesa na nũkyonasya kana nũkyendete. Ĩsomonĩ yĩĩ nĩtũkwona maũndũ ala mũndũũme waĩlĩte kwĩka onanyʼe kana nũnengete kĩveti kyake ndaĩa. Ĩndĩ mbee, ekai tũneenee mĩtuo ĩmwe yonanasya kana mũndũũme ndanengete kĩveti kyake ndaĩa.
ĨVATHANE NA MĨTUO ĨKWONANYʼA NDŨNENGETE KĨVETI KYAKU NDAĨA
6. Yeova ewʼaa ata ĩũlũ wa aũme ala mavũaa iveti syoo? (Akolosai 3:19)
6 Mũndũũme ndaĩle kũvũa kĩveti kyake. Yeova nũmenete mũndũ o na wĩva wĩthĩawa e mũngʼendu. (Sav. 11:5) O na nũkanĩtye ĩmwe kwa ĩmwe aũme ala mathĩnasya iveti syoo. (Mal. 2:16; soma Akolosai 3:19.) Kwosana na ĩandĩko ya 1 Vetelo 3:7, yĩla nĩyo ĩandĩko yitũ ya mũsingi, ethĩwa mũndũũme ndakuaa kĩveti kyake nesa, ngwatanĩo yake na Ngai no yanangĩke. O na eka ũu, Yeova no alee kwĩthukĩĩsya mboya syake.
7. Kwosana na ĩandĩko ya Aeveso 4:31, 32, aũme maĩle kwĩvathana na ũneeni wa mũthemba wĩva? (O na ĩngĩ, sisya “Maelesyo ma Ndeto Imwe.”)
7 Mũndũũme ndaĩle kũumanga kana kũkalĩkĩla kĩveti kyake. Aũme amwe nĩmaneenasya iveti syoo me athatu mũno na nĩmaitavasya maũndũ matumaa syũmĩa mũno. Ĩndĩ Yeova nũmenete “ũthatu, ũthilĩku, ĩteta, kũumana, na ũthũku wʼonthe.” c (Soma Aeveso 4:31, 32.) We nĩwĩwʼaa kĩla kĩndũ. Yeova nũthĩnĩkĩaa ũndũ mũndũũme ũkũneena na kĩveti kyake, o na ethĩwa vai mũndũ ũngĩ wĩ vakuvĩ. Mũndũũme ũla ũneenasya kĩveti kyake e mũkalĩ nĩwanangaa mũtwaano wake, na ũndũ ũla mũthũku vyũ nĩ kana nĩwanangaa ngwatanĩo yake na Ngai.—Yak. 1:26.
8. Yeova ethĩawa na woni wĩva ĩũlũ wa kwĩloela mavisa ma ũlaalai, na nĩkĩ?
8 Mũndũũme ndaĩle kwĩloela mavisa ma ũlaalai. Yeova ethĩawa na woni wĩva ĩũlũ wa kwĩloela mavisa ma ũlaalai? Nũmenete mũtuo ũsu vyũ. Kwoou mũndũũme ũla ũsiasya mavisa mavuku nĩwanangaa ngwatanĩo yake na Yeova na onanasya kana ndanengete kĩveti kyake ndaĩa. d Yeova endaa aũme malũmanyʼe na iveti syoo. Mũndũũme ũlũmanĩtye na kĩveti kyake ndesa kwĩka ũndũ o na wĩva mũvuku e na mũndũ ũngĩ, o na ndesa kũũsũanĩa. Yesũ aisye kana mũndũũme o na wĩva ũla ũsiasya mũndũ mũka ũngĩ na aimwĩwʼĩa mũmeo ethĩawa eeka ũlaalai nake “ngoonĩ yake.” e—Mt. 5:28, 29.
9. Nĩkĩ Yeova ũtatanaa yĩla mũndũũme walasimĩthya kĩveti kyake kĩke maũndũ kĩkwĩwʼa kĩte kĩanĩe yĩla meũmanyana kĩ-mwĩĩ?
9 Mũndũũme ndaĩle kũlasimĩthya kĩveti kyake kĩke maũndũ kĩkwĩwʼa kĩte kĩanĩe yĩla meũmanyana kĩ-mwĩĩ. Aũme amwe nĩmalasimĩthasya iveti syoo syĩke maũndũ mekũitia iyĩwʼa syĩ mbuku na itendetwe yĩla meũmanyana kĩ-mwĩĩ. Yeova nũmenete mĩtuo ta ĩsu nũndũ yonanasya kana mũndũũme nĩwĩyendete na ndeũthĩnĩkĩa kĩveti kyake. Na we endaa mũndũũme ende kĩveti kyake, akyonae kĩ kya vata, na ainenga ndaĩa wasya wakyo wa ngoo. (Aev. 5:28, 29) Nata ethĩwa mũndũũme Mũklĩsto nĩwĩthĩĩtwe ailasimĩthya kĩveti kyake kĩke maũndũ kĩkwĩwʼa kĩte kĩanĩe yĩla meũmanyana kĩ-mwĩĩ, nĩwĩthĩĩtwe aitũmĩa ndeto nthũku, kana nĩwĩloelaa mavisa ma ũlaalai? Atonya ata kũalyũla mosũanĩo na meko make?
KĨLA AŨME MATONYA KWĨKA MEVATHANE NA MĨTUO MĨTHŨKU
10. Ngelekanyʼo ya Yesũ ĩtonya kũtethya aũme ata?
10 Nĩ kyaũ kĩtonya kũtetheesya mũndũũme evathane na mũtuo wa kũtũmĩa ndeto nthũku na kũlasimĩthya kĩveti kyake kĩke maũndũ kĩkwĩwʼa kĩte kĩanĩe yĩla meũmanyana kĩ-mwĩĩ? No ekĩe kĩthito aatĩĩe ngelekanyʼo ya Yesũ. O na kau Yesũ ndaatwaana, akuaa amanyĩwʼa make nesa, na ĩsu nĩ ngelekanyʼo nzeo ya ũndũ mũndũũme waĩle kũkua kĩveti kyake. (Aev. 5:25) Kwa ngelekanyʼo, kwasũanĩa kĩla aũme matonya kwĩmanyĩsya masũanĩa ũndũ Yesũ wakuaa atũmwa make na ũndũ wamaneenasya.
11. Yesũ akuaa atũmwa make ata?
11 Yesũ nĩwaneenasya atũmwa make nesa na nĩwamanengete ndaĩa. We ndaamakalĩkĩla kana akenda kũmasumbĩka. O na kau we aĩ Mwĩai na Vwana woo, ndaatũmĩa vinya wake kũmavinyĩĩa kana kũtuma mewʼa maĩlĩte kũmũkĩa. Vandũ va ũu, we amathũkũmaa enyivĩtye. (Yoa. 13:12-17) Atavisye amanyĩwʼa make atĩĩ: “[Ĩmanyĩsyei] kuma vala nĩĩ nũndũ nyie nĩ mũuu na nĩ wĩnyivyo ngoonĩ, nenyu mũkakwata ũthũmũo.” (Mt. 11:28-30) Nĩwoona kana Yesũ aĩ mũuu? Mũndũ mũuu ndethĩawa e mwonzu. Vandũ va ũu, ethĩawa na vinya mwingĩ nũndũ nĩwĩsiĩĩaa. O na yĩla wathata, nũtataa kwĩtũnganga na kwĩthĩwa e mũvoo.
12. We Yesũ aneenasya andũ ala angĩ ata?
12 Yesũ nĩwatũmĩaa ndeto nzeo kwĩkĩa ala angĩ vinya na kũmathangaasya. We ndakũthũkĩaa aatĩĩi make. (Luka 8:47, 48) O na yĩla andũ ala mamũvĩngaa mamũumangie na matata kũmũthatya, we “ndaaĩyĩumĩa.” (1 Vet. 2:21-23) O na mavinda angĩ anyuvaa kwĩkala akilĩtye vandũ va kũmasũngĩa naĩ. (Mt. 27:12-14) Mwa ĩsu nĩ ngelekanyʼo nzeo ta kĩ aũme Aklĩsto matonya kũatĩĩa!
13. Mũndũũme aĩle kwĩka ata nĩ kana ‘alũmanyʼe na kĩveti kyake’? (Mathayo 19:4-6) (O na ĩngĩ, sisya visa.)
13 Yesũ eeaĩe aũme malũmanyʼe na iveti syoo. O na nĩwawetie ndeto sya Ĩthe wake, ũla waisye kana mũndũũme aĩlĩte ‘kũlũmanyʼa na kĩveti kyake.’ (Soma Mathayo 19:4-6.) Ndeto ya Kĩkiliki ĩla ĩalyũlĩtwe ‘kũlũmanyʼa’ yonanasya “kũkwatanyʼa na nguluu kana ngamu.” Kwoou ngwatanĩo ya ala matwaanĩte yaĩlĩte kwĩthĩwa yĩ ndũmu ũkethĩa no ta makwatanĩtwʼe na nguluu. Ũmwe woo akeka ũndũ ũkwananga ngwatanĩo ĩsu, elĩ no maũmĩe. Yĩla mũndũũme weethĩwa na ngwatanĩo ĩlũmĩte ũu na kĩveti kyake, nĩwĩvathanaa vyũ na mavisa ma ũlaalai ma mĩthemba yonthe. Nũthyũũaa metho make na mĩtũkĩ “matikasisye maũndũ ma mana.” (Sav. 119:37) O ta Yovu, nĩwĩthĩawa ekĩĩte ũtianĩo na metho make ndakasisye mũndũ mũka ũngĩ kwa nzĩa ĩkwonanyʼa kana nũkwendeewʼa nĩwe, ate o kĩveti kyake.—Yovu 31:1.
Mũndũũme ũtwaanĩte na ũlũmanĩtye na mũka ũkũlea kũsisya mavisa ma ũlaalai (Sisya kalungu ka 13) g
14. Nĩ matambya meva mũndũũme ũla ũvũaa kĩveti kyake kana ũkĩtavasya ndeto nthũku waĩlĩte kwosa nĩ kana atũngĩĩe ngwatanĩo yake na Yeova o vamwe na kĩveti kyake?
14 Ve matambya angĩ mũndũũme ũla ũvũaa kĩveti kyake kana ũkĩtavasya ndeto nthũku waĩlĩte kwosa nĩ kana atũngĩĩe ngwatanĩo yake na Yeova o vamwe na kĩveti kyake. Nĩ matambya meva? Mbee, nĩwaĩle kũelewa kana kĩla ũkwĩka nĩ kĩthũku vyũ na kana vai kĩndũ kĩvithe methonĩ ma Yeova. (Sav. 44:21; Mũta. 12:14; Aevl. 4:13) Kelĩ, nĩwaĩle kũeka kũkua kĩveti kyake naĩ na aivĩndũa mwĩkalĩle wake. (Nth. 28:13) Katatũ, nĩwaĩle kwĩtya kĩveti kyake na Yeova ũekeo. (Meko 3:19) O na ĩngĩ, nĩwaĩlĩte kũmwĩsũva Yeova amũtetheesye ethĩwe na wendi wa kũalyũka na ayĩthĩwa atonya kũsiĩĩa mosũanĩo, ũneeni, na meko make. (Sav. 51:10-12; 2 Ako. 10:5; Avi. 2:13) Kana, nĩwaĩle kwĩkĩa kĩthito eke kwosana na mboya yake kwa kwĩmanyĩsya kũmena mĩthemba yonthe ya ũngʼendu na ũneeni mũthũku. (Sav. 97:10) Katano, nĩwaĩle kũmantha na mĩtũkĩ ũtethyo wa atumĩa ma kĩkundi. (Yak. 5:14-16) Na thanthatũ, nĩwaĩle kwĩthĩwa na mũvango ũtonya kũmũtetheesya ndakasyokee mĩtuo ĩsu ĩvinda yũkĩte. Mũndũũme ũla wĩloelaa mavisa ma ũlaalai o nake nĩwaĩle kwosa matambya asu. Na eeka ũu, Yeova akaathimaa kĩthito kyake kya kũvĩndũa mwĩkalĩle wake. (Sav. 37:5) Ĩndĩ mũndũũme ndaĩlĩte o kwĩvathana na mĩtuo mĩthũku yĩ yoka. Nĩwaĩlĩte kwĩmanyĩsya kũnengaa kĩveti kyake ndaĩa. Atonya kwĩka ũu ata?
ŨNDŨ ŨTONYA KWONYʼA KĨVETI KYAKU KANA NŨKYONAA KĨ KYA VATA
15. Mũndũũme atonya kwonyʼa kĩveti kyake ata kana nũkyendete?
15 Kyonasye kana nũkyendete. Ana-a-asa amwe matanĩaa mĩtwaano yoo nĩmaĩkĩĩthasya kana kĩla mũthenya nĩmeeka kaũndũ kekũĩkĩĩthya iveti syoo ũndũ masyendete mũno wĩana. (1 Yoa. 3:18) Mũndũũme no onyʼe kĩveti kyake kana nũkyendete kwa kũkĩka tũmaũndũ tũnini, ta kũkĩkwata kwʼoko kana kũkĩkumbatĩa. O na no akĩtũmĩe mesengyi nguvĩ akĩkũlĩtye, “Nĩ ũĩe?” kana “Ũtindĩte ata?” Na mavinda kwa mavinda no akĩnengae mũthĩnzĩo kana akakĩandĩkĩa ndeto nzeo kaatinĩ akĩtavĩtye ũndũ ũkyendete. Yĩla mũndũũme weeka maũndũ asu, ethĩawa ayonanyʼa kana nĩwonaa kĩveti kyake kĩ kya vata na mũtwaano woo nũlũlũmĩĩlaa.
16. Nĩkĩ mũndũũme waĩle kũkathaa kĩveti kyake?
16 Kĩtũngĩae mũvea. Mũndũũme wonaa kĩveti kyake kĩ kya vata nũkĩkĩaa vinya na akakĩthangaasya. Ũndũ ũmwe ũtonya kwĩka onanyʼe ũu nĩ kũkĩtũngĩa mũvea nũndũ wa maũndũ onthe ala kĩkaa nĩ kana kĩmũkwate mbau. (Ako. 3:15) Yĩla mũndũũme wakatha kĩveti kyake kuma ngoonĩ, kĩu nĩkĩtumaa kĩtana. Yĩla weeka ũu, nĩkĩwʼaa kĩ kĩsũvĩĩku, kyendetwe, na kĩ kya vata.—Nth. 31:28.
17. Mũndũũme atonya kwĩka ata onyʼe kĩveti kyake kana nũkĩnengete ndaĩa?
17 Kĩkae maũndũ maseo na ũikyonyʼa kana nũkĩnengete ndaĩa. Mũndũũme wendete kĩveti kyake nũkyonaa kĩ kya vata. Akyonaa ta mũthĩnzĩo wa vata mũno kuma kwa Yeova. (Nth. 18:22; 31:10) Nũndũ wa ũu, nũkĩkaa maũndũ maseo na akonanyʼa kana nũkĩnengete ndaĩa, o na yĩla meũmanyana kĩ-mwĩĩ. Ndakĩlasimĩthasya kĩke maũndũ kĩkwĩwʼa kĩte kĩanĩe, meũtuma kĩwʼa kĩvũthĩtwʼe, kana mekũũmĩsya wasya wakyo wa ngoo yĩla meũmanyana kĩ-mwĩĩ. f Na o nake ndesa kwenda kwĩka ũndũ ũũtuma atiwa ate na wasya mũtheu wa ngoo methonĩ ma Yeova.—Meko 24:16.
18. Aũme maĩle kũtwʼa kwĩka ata? (O na ĩngĩ, sisya ĩsandũkũ “Maũndũ Ana Ũtonya Kwĩka Wĩthĩwe wĩ Mũũme wĩ Ndaĩa.”)
18 Inywʼĩ aũme, no mwĩthĩwe mũte na nzika kana Yeova nĩwonaa na nũtanĩthawʼa nĩ kĩthito kĩla mwĩkĩaa nĩ kana mwonyʼe iveti syenyu kana nĩmũsyonaa syĩ sya vata maũndũnĩ onthe. Kwoou twʼa vyũ kwĩka kĩveti kyaku nesa, kũkĩnenga ndaĩa, kwĩthĩwa wĩ mũnyanya wakyo, na kwĩvathana na mĩtuo mĩthũku. Weeka ũu, ũkoonanasya kana nũkyendete mũno. Woonaa kĩveti kyaku kĩ kya vata, ũkasũvĩaa ngwatanĩo ĩla ya vata vyũ, nayo nĩ ngwatanĩo yaku na Yeova.—Sav. 25:14.
WATHI 131 “Ala Ngai Ũlũmanĩtye”
a Aũme ala me mũtwaanonĩ no matetheke masoma kĩlungu kĩ na kyongo, “We Nĩwĩthĩawa na Woni ta wa Yeova Ĩũlũ wa Aka?” ĩkasetinĩ ya Mũsyaĩĩsya ya Mwei wa 1, 2024.
b Ethĩwa nũthĩnawʼa nĩ ũla ũtwaanĩte nake, no ũtetheke wasoma kĩlungu “Ũtethyo Kwondũ wa Ala Mathĩnawʼa Nthĩnĩ wa Mũsyĩ” kĩla kĩ ilungunĩ syĩ na kyongo, “Syongo Mbingangĩ” nthĩnĩ wa jw.org/kam na JW Library®.
c MAELESYO MA NDETO IMWE: Maũndũ amwe matonya kũtalwa ta “ndeto nthũku” nĩ kũtwʼĩĩa mũndũ masyĩtwa ma kĩvũthya, kũmũtavya ndeto itaĩle nĩ kana ũmũũmĩsye, na kũtũngĩlĩĩla ĩngĩ na ĩngĩ maũndũ ala matakwendeeasya ĩũlũ wa wake. O na ĩngĩ, ndeto o na syĩva ila mũndũũme ũtonya kũtavya kĩveti kyake nĩ kana akĩũmĩsye kana atume kĩwʼa kĩte kya vata no italwe ta ndeto nthũku.
d Sisya nthĩnĩ wa jw.org/kam kana JW Library kĩlungu kĩ na kyongo, “Mavisa ma Ũlaalai no Manange Mũtwaano Wenyu.”
e Mũndũ mũka ũla mũũme ũsiasya mavisa ma ũlaalai no atetheke eemanyĩsya kĩlungu “Ethĩwa Ũla Ũtwaanĩte Nake Nĩwĩloelaa Mavisa ma Ũlaalai” ĩkasetinĩ ya Mũsyaĩĩsya ya Mwei wa 8, 2023.
f Mbivilia ndĩwetete nĩ maũndũ meva maĩlĩte kana nĩ meva mataĩlĩte matonya kwĩkwa nĩ ala me mũtwaanonĩ yĩla meũmanyana kĩ-mwĩĩ. Aklĩsto ala me mũtwaanonĩ nĩmaĩle kwĩka motwi mekwonanyʼa kana nĩmanengete Yeova ndaĩa, nĩmekwenda kwendeesya ũla matwaanĩte nake, na nĩmekwenda kũendeea kwĩthĩwa na wasya mũseo wa ngoo. Ũndũ ũngĩ nĩ kana ala matwaanĩte mayaĩle kũneenea na andũ angĩ maũndũ asu makonetye mũtwaano woo, ate o yĩla malasimĩka kwĩka ũu.
g MAELESYO MA VISA: Mwana-a-asa ũkũthingʼĩĩwʼa nĩ ala mathũkũmaa ĩmwe asisye mavisa ma ũlaalai ĩkasetinĩ.
