1-2. (a) Mbaĩ ikilyĩ kũtangaasa kyaũ? (b) Twĩenda kũkwata ũsũngĩo wa makũlyo meva?

KWASŨANĨA mbaĩ nĩsyaumya ĩtangaso yĩĩ yathaniwe: “Kwĩ mũuo na kũi mũisyo!” Nitonya kwĩkathĩĩa iyasya kũyaaĩsa kwĩthĩwa na mũuo ta ũla ikwatie. O na nitonya kwenda tũsũanĩe kana yu no imine mathĩna onthe ĩũlũ wa nthĩ. Ĩndĩ iyĩsa kũsiĩĩa kĩla kĩkilyĩ kwĩkĩka! Nĩkĩ tũkwasya ũu? Mbivilia yathanĩte ũũ: “Nĩvo wanangĩko ũkoka na mĩtũkĩ, . . . na maikavonoka nongi.”—1 Ath. 5:3.

² Twĩenda kũkwata ũsũngĩo wa makũlyo aa ma vata: Nĩ kyaũ kĩkekĩka ĩvindanĩ ya ũla “thĩna mũnene”? Yeova akenda twĩke ata ĩvindanĩ yĩu? Na tũtonya kwĩyũmbany’a ata yu nĩ kana twĩĩkala twĩ aĩkĩĩku ĩvindanĩ ya ũla thĩna mũnene?—Mt. 24:21.

3. Kwosana na Ũvuany’o 17:5, 15-18, Ngai akaananga “Mbaviloni Ĩla Nene” ata?

³ Soma Ũvuany’o 17:5, 15-18. “Mbaviloni Ĩla Nene” ĩkaanangwa! O tondũ twoona, mbai iikethĩwa itonya kũsiĩĩa kĩla kĩkekĩka saanĩ ũsu. Nĩkĩ? Nĩkwĩthĩwa “Ngai [akeekĩa] ngoonĩ syoo mũvango wa kwĩka kĩla ũsũanĩĩte.” We asũanĩĩte kyaũ? Asũanĩĩte kwananga ndĩni syonthe sya ũvũngũ, o vamwe na ndĩni ila syĩyĩtaa sya Kĩklĩsto. * Ngai akeekĩa kĩla ũsũanĩĩte ngoonĩ sya ila “mbya ĩkũmi” sya ĩla “nyamũ ya kĩthekanĩ ndune mũno.” Mbya isu ĩkũmi nĩ silikalĩ  syonthe ila ikwataa mbau ĩla “nyamũ ya kĩthekanĩ,” nayo nĩ Ngwatanĩo ya Nthĩ (UN). (Ũvu. 17:3, 11-13; 18:8) Yĩla silikalĩ ikavĩndũkĩa ndĩni sya ũvũngũ, ũsu nĩw’o ũkethĩwa mwambĩĩo wa ũla thĩna mũnene. Ũkeethĩwa wĩ ũndũ wa kũtelemya mũno ĩũlũ wa nthĩ.

4. (a) Nĩ itumi syĩva mbaĩ itonya kũnengane iyĩelesya nĩkĩ ivithũkĩie Mbaviloni Ĩla Nene? (b) Athaithi ma ndĩni isu makatata kwĩka ata?

⁴ Tũyĩsĩ itumi ila mbaĩ ikanengane syavithũkĩa Mbaviloni Ĩla Nene. Nitonya kwasya kana nĩyo ĩtumaa kũtethĩwa na mũuo, na kana ĩtindaa ĩlikĩlĩĩle maũndũ ma siasa. O na nitonya kwasya kana ndĩni isu syĩyũmbanĩsye ũthwii na malĩ mbingĩ. (Ũvu. 18:3, 7) No twasye kana mbai isu iikananga athaithi onthe ala me ndĩninĩ isu. Vandũ va ũu, veonekana kana mbaĩ ikaveta i ndĩni. Ndĩni isu syaanangwa, athaithi masyo makeethĩa kaĩ nĩmasonokiw’e nĩ atongoi moo, na kwoou nĩvatonyeka makatata kwĩvathana na ndĩni isu.

5. Yeova athanĩte kyaũ ĩũlũ wa ũla thĩna mũnene, na nĩkĩ?

⁵ Mbivilia ndĩwetete kwanangwa kwa Mbaviloni Ĩla Nene kũkakua ĩvinda yĩana ata, ĩndĩ nĩtwĩsĩ kana ĩkaanangwa kwa ĩvinda ĩkuvĩ vyũ. (Ũvu. 18:10, 21) Yeova nĩwathanĩte kana ‘akakuvĩvya mĩthenya’ ya thĩna ũsu nĩ kana avonokye “anyuve” make, vamwe na ũthaithi wa w’o. (Mko. 13:19, 20) Ĩndĩ Yeova akenda twĩke ata kuma ũla thĩna mũnene wambĩĩa nginya kaũnĩ wa Alimaketoni?

6. Nĩkĩ tũkwasya kana kũtila ngwatanĩo na ndĩni sya ũvũngũ kũitoetye?

⁶ O tondũ ĩsomo ĩvĩtu yonanĩtye, Yeova endaa athaithi make mevathane vyũ na Mbaviloni Ĩla Nene. Ĩndĩ ũu ndũkwonany’a o kũtila ngwatanĩo nayo. No nginya twĩthĩwe twĩyumĩtye vyũ kũlũmany’a na ũthaithi mũtheu wa Yeova. Sũanĩa maũndũ aa elĩ tũtonya kwĩka tũkonany’a nĩtũlũmanĩtye na ũthaithi wa Yeova.

7. (a) Tũtonya kwĩka ata nĩ kana tũendeee kũlũmany’a na myolooto ya Yeova ya mwĩkalĩle? (b) Ĩandĩko ya Aevelania 10:24, 25 yĩthingĩlĩĩle ata vata wa kũmbana vamwe, na mũno mũno ĩvinda yĩĩ tũĩ?

 ⁷ Mbee, no nginya tũendeee kũlũmany’a na myolooto ya Yeova ya mwĩkalĩle. Tũyĩsa kwĩtĩkĩlana na mwĩkalĩle mũthũku ũla wĩ nthĩ ĩno. Kwa ngelekany’o, tũyĩtĩkĩlanaa na ũlaalai o na wĩva, o vamwe na mĩtwaano katĩ wa aũme na aũme kana aka na aka, na mĩkanĩlye ĩngĩ ta ĩsu. (Mt. 19:4, 5; Alo. 1:26, 27) Kelĩ, no nginya tũendeee kũthaitha vamwe na Aklĩsto ala angĩ. Twĩkaa ũu mũno ũndũ vatonyeka, twĩthĩwe twĩũmbanĩa Nyũmbanĩ ya Ũsumbĩ, kana ethĩwa nĩ lasima, mũsyĩ kwa mwana-a-asa, kana o vandũ kĩmbithĩnĩ. O na vathi ata, tũyĩsa kũeka kũmbana vamwe kwondũ wa ũthaithi. Eka ũu, twaĩle kwĩthĩwa na kĩthito kingĩ kya kũmbana vamwe, ‘na mũno mũno nũndũ nĩtũkwona mũthenya ũsu nũthengeee.’—Soma Aevelania 10:24, 25.

8. Ũvoo ũla tũtavanasya ũtonya kwĩsa kũvĩndũka ata?

⁸ Ĩvindanĩ ya ũla thĩna mũnene, nĩvatonyeka ũvoo ũla twĩtavany’a ũkethĩwa wĩ kĩvathũkany’o. Ĩvindanĩ yĩĩ tũtavanasya ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ na tũitata kũtw’ĩkĩthya andũ amanyĩw’a. Ĩndĩ ĩvindanĩ yĩu nĩtũtonya kũtavany’a ũvoo wa ũsilĩlo, ũla Mbivilia yĩelekanĩtye na mbua nene ya mavia. (Ũvu. 16:21) Nĩtũtonya kwĩthĩwa tũkatavasya andũ kana nthĩ ya Satani ĩkilyĩ kwanangwa vyũ. Ekai tweteele nĩ kana twĩona nĩ ũvoo wĩva tũkatavany’a na tũkaũtavany’a ata. Yo no kwĩthĩwa tũkatũmĩa o nzĩa ila twĩthĩĩtwe tũitũmĩa ũthũkũminĩ witũ kwa myaka mbee wa yĩana? Kana no kwĩthĩwa tũkatũmĩa nzĩa ingĩ? Tũyĩsĩ. Ĩndĩ o na twĩthĩwe tũkatũmĩa nzĩa syĩva, kĩla twĩsĩ nĩ kana tũkeethĩwa na kĩanda kya kũtavany’a ũvoo wa ũsilĩlo wa Yeova tũte na wia!—Esek. 2:3-5.

9. Mbai ikatata kwĩka ata syeew’a ũvoo witũ, na nĩ kyaũ twĩsĩ nesa?

⁹ Nĩvatonyeka ũvoo ũla tũkatavany’a ũkatuma mbaĩ itata kũtũsiĩĩa tũeke kũtavany’a vyũ. O ũndũ ĩvindanĩ yĩĩ tũmwĩkwatasya Yeova atũtetheesye twĩ ũtavany’anĩ, now’o tũkamwĩkwatya atũtetheesye. Twĩ na mũĩkĩĩo kana Ngai akatũnenga vinya wa kwĩanĩsya kwenda kwake.—Mika 3:8.

10. O tondũ vathanĩtwe ĩandĩkonĩ ya Luka 21:25-28, andũ aingĩ makeeka ata moona maũndũ ala makekĩka ĩvindanĩ ya ũla thĩna mũnene?

¹⁰ Soma Luka 21:25-28. Ĩvindanĩ ya ũla thĩna mũnene andũ makatelema moona syĩndũ ila methĩĩtwe mekwatĩtye iyĩeka kũmatethya. Nũndũ ĩvinda yĩu yĩkeethĩwa na thĩna ũtaaoneka, makeethĩwa na “thĩna mwingĩ,” maikĩa kũawa. (Nzev. 1:14, 15) Ĩvindanĩ yĩu, maũndũ makeethĩwa me metu mũno o na kwa athũkũmi ma Yeova. Nũndũ ithyĩ tũi ma nthĩ, ve mathĩna mana matonya kũtũkwata. Kwa ngelekany’o, nĩtũtonya kũkosa syĩndũ imwe sya vata.

11. (a) Nĩkĩ andũ onthe makatũnga kĩlĩko vala ve Ngũsĩ sya Yeova? (b) Nĩkĩ tũtakethĩwa na vata wa kũkĩa ũla thĩna mũnene?

¹¹ Ĩtina wa kavinda, andũ ala ndĩni syoo ikethĩwa syanangĩtwe, nĩvatonyeka makathata mũno moona Ngũsĩ sya Yeova iendeee na ũthaithi wasyo. Kwasũanĩa thĩna ũla makaumĩlya kũndũ ta isesenĩ sya kũea ngewa sya Indaneti, maitavya angĩ ũthatu woo. Mbaĩ vamwe na mũsumbĩ wasyo, Satani, makatũmena nũndũ wa kwĩthĩwa no ndĩni  yitũ ĩtiele. Makoona maineanĩsya kĩeleelo kyoo kya kũmina ndĩni syonthe ĩũlũ wa nthĩ. Kwoou andũ onthe makatũnga kĩlĩko vala tũĩ. Kavindanĩ kau nĩw’o mbaĩ ikombana na iitw’ĩka Ngoki wa Makoki. * Ikoombana vamwe nĩ kana ivithũkĩe andũ ma Yeova na vinya wasyo w’onthe. (Esek. 38:2, 14-16) Nĩtũtonya kwambĩĩa kũthĩnĩka nũndũ wa kĩla kĩkekĩka ĩvindanĩ yĩu, na mũno mũno nũndũ tũyĩsĩ vyũ maũndũ onthe ala makekĩka. Ĩndĩ ve ũndũ ũmwe twĩsĩ vyũ, naw’o nĩ kana tũyaĩle kũkĩa ũla thĩna mũnene. Yeova akatũnenga mĩao ya kũtũtetheesya kũvonoka. (Sav. 34:19) Tũkeethĩwa tũtonya ‘kũũngama na tũyũkĩlya mĩtwe yitũ,’ nũndũ tũikethĩwa na nzika kana ‘wovosyo witũ nĩ mũthengeeu.’ *

12. “Ngombo ndĩkĩĩku na mbũĩ” yĩthĩĩtwe ĩitũmbany’a ata kwondũ wa maũndũ ala makilyĩ kwĩkĩka?

¹² “Ngombo ndĩkĩĩku na mbũĩ” nĩyĩthĩĩtwe ĩitũmbany’a nĩ kana twĩĩkala twĩ aĩkĩĩku ĩvindanĩ ya ũla thĩna mũnene. (Mt. 24:45) Yĩkĩte ũu kwa nzĩa syĩ kĩvathũkany’o. Kwa ngelekany’o, sũanĩa maũmbano manene ma mĩthenya ĩtatũ ala meekiwe mwaka wa 2016-2018. Maũmbanonĩ asu nĩtweekĩiwe vinya twĩkĩe kĩthito tũendeee kwĩthĩwa na nguma ila itonya kũtũtetheesya ĩvindanĩ yĩĩ mũthenya wa Yeova ũthengeee. Ekai tũneenee kwa ũkuvĩ nguma isu.

13. Tũtonya kwĩka ata tũendeee kwĩthĩwa twĩ aĩkĩĩku kwa Yeova, na no nginya twĩke ata ĩvindanĩ yĩĩ?

¹³ Ũĩkĩĩku: Ũmbano mũnene wa mĩthenya ĩtatũ wa mwaka wa 2016 waĩ na kyongo, “Endeea Kwĩthĩwa wĩ Mũĩkĩĩku kwa Yeova!” Ũmbanonĩ ũsu tweemanyĩisye kana tweethĩwa na ngwatanĩo nzeo na Yeova, tũkamũthũkũmaa twĩ aĩkĩĩku. O na nĩtwalilikanilw’e kana no tũmũthengeee Yeova kwa kũmũvoya kuma ngoonĩ na kwĩmanyĩsya Ndeto yake na kĩthito. Kwĩka ũu nĩkũtũnengae vinya wa kũsinda matatwa, o na ethĩwa metete ata. O ũndũ nthĩ ĩno ya Satani ĩthengeee kũthela, now’o tũũkwatwa nĩ matatwa metangu matonya kũtuma tũemwa nĩ kũlũmany’a na Ngai na Ũsumbĩ wake. O na nĩvatonyeka tũkaendeea kũvũthw’a nĩ andũ. (2 Vet. 3:3, 4) Kĩndũ kĩmwe kĩtonya kũtuma ũu wĩkĩka nĩ kana ithyĩ tũyĩlikasya maũndũnĩ ma nthĩ ĩno ya Satani. No nginya tũendeee kwĩthĩwa twĩ aĩkĩĩku ĩvinda yĩĩ nĩ kana ĩvinda ya ũla thĩna mũnene twĩĩkala twĩ aĩkĩĩku.

14. (a) Nĩ ũalyũku wĩva ũkekĩka ũkonetye ana-a-asa ala matongoetye kũũ nthĩ? (b) Nĩkĩ tũkethĩwa twaĩle kwonany’a twĩ aĩkĩĩku?

¹⁴ Ĩvindanĩ ya ũla thĩna mũnene, ve ũalyũku ũkekĩka ũkonetye ana-a-asa ala matongoetye kũũ nthĩ. Ve ĩvinda etĩkĩw’a mauta ala me kũũ nthĩ makombanw’a mathi ĩtunĩ nĩ kana matetheesye kaũnĩ wa Alimaketoni. (Mt. 24:31; Ũvu. 2:26, 27) Ũu weekĩka, ala ma Nzama Ĩla Ĩtongoesye maikaendeea kwĩthĩwa vamwe naitũ kũũ nthĩ. Ĩndĩ ala ma ĩkomano ĩnene makaendeea kwĩka maũndũ na mũvango. Ana-a-asa ala makanyuvwa katĩ malondu angĩ nĩmo makatongoesya. Tũkoonany’a kana  nĩtũlũmanĩtye na Ngai kwa kũkwata mbau ana-a-asa asu, na kũatĩĩa myolooto ĩla ũmanengete matũnenge. Tweeka ũu, now’o tũkavonoka!

15. Tũtonya kwĩka ata nĩ kana tũendeee kũmĩĩsya, na nĩkĩ nĩ ũndũ wa vata kwĩka ũu ĩvindanĩ yĩĩ?

¹⁵ Wũmĩĩsyo: Ũmbano mũnene wa mĩthenya ĩtatũ wa mwaka wa 2017 waĩ na kyongo, “Endeea Kũmĩĩsya!” Ũmbanonĩ ũsu nĩtwatetheeiw’e kwona ũndũ tũtonya kwĩlũlũmĩlya nĩ kana tũmĩĩsye matatwa. O na nĩtweemanyĩisye kana tũyũmĩĩasya o yĩla maũndũ maitũ maendeee nesa. Ĩndĩ nĩ kana tũmĩĩsye mavinda onthe, no nginya tũmwĩkwatye Yeova. (Alo. 12:12) Na tũyaĩle kũlwa nĩ kĩla Yesũ watwathie yĩla waisye: “Ũla wũmĩĩasya kũvika mũthya, ũsu akatangĩĩwa.” (Mt. 24:13, maelesyo ma kwongeleela) Watho ũsu wĩtũtetheesya kũmanya kana no nginya tũendeee kwĩthĩwa twĩ aĩkĩĩku, o na twakwatwa nĩ mawetu mailye ata. Twaendeea kũmĩĩsya matatwa ala meũtũkwata ĩvinda yĩĩ, tũkeethĩwa na vinya wa kũmĩĩsya ĩvinda ya thĩna mũnene.

16. Nĩ kyaũ kĩtumaa twĩthĩwa na ũkũmbaũ, na tũtonya kwĩka ata twongelange ũkũmbaũ witũ ĩvindanĩ yĩĩ?

¹⁶ Ũkũmbaũ: Ũmbano mũnene wa mĩthenya ĩtatũ wa mwaka wa 2018 waĩ na kyongo, “Ĩthĩwa na Ũkũmbaũ!” Ũmbanonĩ ũsu nĩtwalilikanilw’e kana tũyĩthĩawa na ũkũmbaũ aĩ nũndũ wa ũtonyi witũ ene. O tondũ twaĩlĩte kũmwĩkwatya Yeova nĩ kana twĩthĩwe na wũmĩĩsyo, no nginya tũmwĩkwatye nĩ kana twĩthĩwe na ũkũmbaũ wa w’o. Tũtonya kwĩka ata nĩ kana twĩmanyĩsye kũmwĩkwatya mũnango? Nĩ kwa kũsoma Ndeto yake kĩla mũthenya na kũvindĩĩsya ũndũ wavonokisye andũ make ĩvinda ĩvĩtu. (Sav. 68:20; 2 Vet. 2:9) Yĩla mbaĩ ikatũvithũkĩa ĩvindanĩ ya ũla thĩna mũnene, tũkeethĩwa twaĩlĩte kũmwĩkwatya Yeova kwĩ ĩvinda yĩngĩ o na yĩva na twaĩlĩte kwĩthĩwa na ũkũmbaũ. (Sav. 112:7, 8; Aevl. 13:6) Twamwĩkwatya Yeova ĩvindanĩ yĩĩ, tũkeethĩwa na ũkũmbaũ yĩla Ngoki ũkatũvithũkĩa. *

17. Nĩkĩ tũtaĩle kũkĩa kaũ wa Alimaketoni? (Sisya visa ĩthangũnĩ ya mbee vyũ.)

¹⁷ Kwosana na ĩsomo ĩvĩtu, aingĩ maitũ twĩkalĩte ĩvindanĩ ya mũminũkĩlyo thayũ witũ w’onthe. Ĩndĩ twĩ na wĩkwatyo wa kũvonoka ũla thĩna mũnene. Kaũ wa Alimaketoni nĩw’o ũkethĩwa mũminũkĩlyo wa ĩvinda yĩĩ. O na vailye ũu, tũyaĩle kũkĩa kĩndũ. Nĩkĩ? Nũndũ ũsu ũkeethĩwa wĩ kaũ wa Ngai. (Nth. 1:33; Esek. 38:18-20; Nzek. 14:3) Yeova nĩwe ũkaumya mwĩao, nake Yesũ Klĩsto aitongoesya ita sya Ngai kaũnĩ ũsu. Yesũ akeethĩwa vamwe na etĩkĩw’a mauta na makili ma alaĩka. Me vamwe, makamũkita Satani, ndaimoni syake, na ita syoo ila syĩ kũũ nthĩ.—Nda. 12:1; Ũvu. 6:2; 17:14.

18. (a) Yeova atwathĩte kyaũ? (b) Ĩandĩko ya Ũvuany’o 7:9, 13-17 yĩkũtetheesya ata wĩthĩwe ũte na nzika ĩũlũ wa ĩvinda yũkĩte?

¹⁸ Yeova atwathĩte ũũ: “Mũio o na wĩva ũla ũseũvĩtw’e ũkũkite ndũkaĩla.” (Isa. 54:17) “Ĩkomano ĩnene” ya athaithi ma Yeova aĩkĩĩku yĩkatangĩĩwa ‘kuma ũla thĩnanĩ mũnene.’ Na makaendeea kũthũkũma Yeova ũthũkũmi mũtheu. (Soma Ũvuany’o 7:9, 13-17.) Vate nzika, Mbivilia nĩtũnengae itumi mbingĩ sya kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo kana tũkavonoka! Nĩtwĩsĩ kana “Yeova nũmasũvĩaa ala me na kĩthito [kana, aĩkĩĩku].” (Sav. 31:23) Onthe ala mamwendete Yeova na mamũtaĩaa makatanĩa kwona ũndũ wĩtetea ĩsyĩtwa yake ĩtheu.—Esek. 38:23.

19. Nĩ ũndũ wĩva mũseo tũkilyĩ kwona o mĩtũkĩ?

¹⁹ Kwasũanĩa ũndũ ĩandĩko ya 2 Timotheo 3:2-5 yĩthĩwa yaĩtye ta kethĩwa yĩeleetye ĩũlũ wa andũ nthĩnĩ wa nthĩ nzaũ kũte Satani. (Sisya ĩsandũkũ “ Ũndũ Andũ Makethĩwa Mailye Ĩvinda Yĩu.”) Mwana-a-asa George Gangas, * ũla waĩ Nzamanĩ Ĩla Ĩtongoesye, aeleisye ũũ ĩũlũ wa ĩvinda yĩu: “Nthĩ ĩkethĩwa yĩ nzeo ta kĩ yĩla kĩla ũmwe ũkethĩwa e mwana-a-asa kana mwĩĩtu-a-asa! O mĩtũkĩ nũkwĩthĩwa na mwanya wa kwĩkala thayũ yĩla Ngai ũkatw’ĩkĩthya maũndũ meũ. Ũkekala ĩvinda yĩasa o ta Yeova. Tũkekala tene na tene.” Ũsu nĩ wĩkwatyo mũseo ta kĩ!