KĨLUNGU KYA KWĨMANYĨSYA 44
Syo Syana Syaku Ikamũthũkũma Ngai Syeana?
“Yesũ aendeea kwĩthĩwa na ũĩ na kwĩana na kwonw’a ũseo nĩ Ngai na andũ.” —LUKA 2:52.
WATHI 134 Syana Nĩ Ũtiĩwa Kuma kwa Ngai
KWA ŨKUVĨ *
1. Nĩ ũtwi wĩva mũseo vyũ mũndũ ũtonya kwĩka?
MAVINDA maingĩ motwi ala asyai mekaa nĩmatonya kũtethya syana syoo kwa ĩvinda yĩasa, kana makasiũmĩsya kwa ĩvinda yĩasa. Asyai meeka motwi mathũku nĩmatonya kũetee syana syoo mathĩna. Na meeka motwi maseo, manengae syana syoo mwanya mũseo vyũ wa kwĩkala syĩ ndanu na syĩ mbĩanĩe. Ĩndĩ o nasyo i syana no nginya syĩke motwi maseo. Ũtwi ũla mũseo vyũ mũndũ ũtonya kwĩka nĩ kũnyuva kũmũthũkũma Ĩthe witũ wa ĩtunĩ, Yeova, nũndũ nũtwendete.—Sav. 73:28.
2. Yesũ na asyai make meekie motwi meva maseo?
2 Asyai ma Yesũ nĩmeeyumĩtye matetheesye syana syoo imũthũkũme Yeova, na motwi ala meekie moonanisye kana kũmũthũkũma Yeova nĩkw’o kwaĩ kwa vata vyũ thayũnĩ woo. (Luka 2:40, 41, 52) O nake Yesũ nĩweekie motwi maseo mamũtetheeisye kwĩanĩsya kĩanda kyake mũvangonĩ wa Yeova. (Mt. 4:1-10) Yesũ eana atw’ĩkie mũndũ wendete kwĩka angĩ nesa, mũĩkĩĩku, na wĩ ũkũmbaũ. Vai mũsyai ũmwendete Ngai ũtenda kwona mwana wake ailye ũu.
3. Ĩsomonĩ yĩĩ twĩsũngĩa makũlyo meva?
3 Ĩsomonĩ yĩĩ twĩsũngĩa makũlyo aa: Nĩ motwi meva maseo Yeova weekie makonetye Yesũ? Asyai Aklĩsto matonya kwĩmanyĩsya kyaũ masũanĩa motwi ala asyai ma Yesũ meekie? Na amũika Aklĩsto matonya kwĩmanyĩsya kyaũ masũanĩa motwi ala Yesũ weekie?
ATĨĨA NGELEKANY’O YA YEOVA
4. Yeova eekie ũtwi wĩva mũseo mũno ũkonetye Mwana wake?
4 Yeova anyuvĩie Yesũ asyai aseo vyũ. (Mt. 1:18-23; Luka 1:26-38) Ndeto sya Meli ila syaandĩkiwe Mbivilianĩ nĩsyonanasya ũndũ wamwendete Yeova na Ndeto yake. (Luka 1:46-55) Nake Yosevu nĩwaatĩĩe maũndũ ala Yeova wamũtavisye, na kĩu kyonanasya kana nĩwamwendete na nĩwendaa kũmwendeesya.—Mt. 1:24.
5-6. Nĩ maũndũ meva Yeova weetĩkĩlile makwate Mwanae?
5 Lilikana kana Yeova ndaanyuvĩa Yesũ asyai athwii. Nĩkĩ tũkwasya ũu? Mbee, nthembo ĩla Yosevu na Meli maumisye ĩtina wa Yesũ kũsyawa yonanasya kana maĩ ngya. (Luka 2:24) Kelĩ, Yosevu nũtonya kwĩthĩwa avingũĩte katuka ka kũseũvya syĩndũ sya mbwaũ vakuvĩ na mũsyĩ wake ndũanĩ ya Nasaleti. Na nũndũ wa ũu, nĩvatonyeka makethĩwa mataĩ na syĩndũ mbingĩ sya kĩ-mwĩĩ, na mũno mũno ĩtina wa mũsyĩ woo kwĩthĩwa na syana mũonza kana mbeange.—Mt. 13:55, 56.
6 Yeova nĩwasũvĩie Yesũ ndakakwatwe nĩ mĩisyo mĩna, ĩndĩ ndaamũsũvĩana na mathĩna onthe. (Mt. 2:13-15) Kwa ngelekany’o, ve andũ amwe ma mũsyĩ wa Yesũ matamũĩkĩĩaa. No nginya Yesũ ethĩwe atũlĩkile ngoo yĩla mbeenĩ andũ amwe ma mũsyĩ mataĩkĩĩaa kana nĩwe Masia. (Mko. 3:21; Yoa. 7:5) O na Yesũ nũtonya kwĩthĩwa akũnĩkie mũno yĩla Yosevu wakwie. Na nũndũ nĩwe waĩ mwana ũla mũkũũ, nĩvatonyeka kĩkw’ũ kya Yosevu kĩkethĩwa kyatumie oseleela wĩa wake. (Mko. 6:3) O ũndũ Yesũ waendeeie kwĩana, now’o waendeeie kwĩmanyĩsya kũsũvĩa andũ ma mũsyĩ woo. No kwĩthĩwa athũkũmaa na kĩthito amamanthĩe. Na kwoou nĩweesĩ ũndũ kũnoa kũsamaa ĩtina wa mũndũ kũthũkũma mũthenya w’onthe.
Asyai, ũmbany’ai syana syenyu kwondũ wa kĩla kĩtonya kũikwata kwa kũimanyĩsya kũatĩĩa ũtao wa Ndeto ya Ngai (Sisya kalungu ka 7) *
7. (a) Nĩ makũlyo meva matonya kũtetheesya asyai kũea syana syoo? (b) Kwosana na ĩandĩko ya Nthimo 2:1-6, asyai maĩle kũmanyĩsya syana syoo kwĩka ata?
7 Ethĩwa mũi na syana na nĩmũkwenda kwĩthĩwa nasyo, ĩkũlyei atĩĩ: ‘Ithyĩ twĩ wĩnyivyo na nĩtwendete maũndũ ma kĩ-veva mũno ũkethĩa Yeova no atũnyuve kũsũvĩa mwana?’ (Sav. 127:3, 4) Na ethĩwa wĩ mũsyai, ĩkũlye: ‘Nyie nĩnĩmanyĩasya syana syakwa kũthũkũma na kĩthito?’ (Mũta. 3:12, 13) ‘Nyie nĩnĩkaa kĩla ndonya nzũvĩe syana syakwa iikakwatwe nĩ mĩisyo ĩla ĩtonya kumĩla nthĩ ĩno ya Satani?’ (Nth. 22:3) Nĩ w’o kana ndwĩsa kũsũvĩana syana syaku na mathĩna onthe ala me nthĩ ĩno. Ũsu nĩ ũndũ ũtatonyeka. Ĩndĩ no ũsyũmbany’e kavola kwa kavola waendeea kũimanyĩsya kwa nzĩa nzeo ũndũ itonya kũatĩĩa ũtao wa Ndeto ya Ngai. (Soma Nthimo 2:1-6.) Kwa ngelekany’o, ethĩwa ve mũndũ wa mũsyĩ waeka kũmũthũkũma Yeova, tũmĩa Ndeto ya Ngai kũmanyĩsya syana syaku nĩkĩ nĩ ũndũ wa vata iendeee kũlũmany’a na Yeova. (Sav. 31:23) Kana ethĩwa nĩmwakw’ĩĩwa nĩ mũndũ mwendete, syony’e mĩsoa yĩ Ndetonĩ ya Ngai ĩtonya kũitetheesya kũmĩanĩsya na kyeva na kũusya.—2 Ako. 1:3, 4; 2 Tim. 3:16.
ATĨĨA NGELEKANY’O YA YOSEVU NA MELI
8. Yosevu na Meli meekie ũndũ wĩva ũwetetwe ĩandĩkonĩ ya Kũtũngĩlĩlwa Kwa Mĩao 6:6, 7?
8 Yosevu na Meli nĩmatetheeisye Yesũ atw’ĩka mũndũ wĩtĩkĩlĩtwe nĩ Ngai; maatĩĩie myolooto ĩla Yeova wanengete asyai. (Soma Kũtũngĩlĩlwa Kwa Mĩao 6:6, 7.) Nĩmamwendete Yeova mũno, na kĩla moonaa kĩ kya vata vyũ nĩ kũtetheesya syana syoo imwende.
9. Yosevu na Meli meekie motwi meva maseo?
9 Yosevu na Meli maĩ na mũvango mũseo wa kũmũthaithaa Yeova vamwe na syana syoo. Vate nzika, kĩla kyumwa nĩmoombanaa na ala angĩ ĩsinakokenĩ yĩla yaĩ Nasaleti, na nĩmaendaa Yelusaleme kĩla mwaka ĩvinda ya Vasaka. (Luka 2:41; 4:16) Nĩmatonya kwĩthĩwa matũmĩaa syalo isu sya kũthi Yelusaleme kũmanyĩsya Yesũ na ainae maũndũ ala makwatie andũ ma Yeova ĩvinda ĩvĩtu, na me syalonĩ isu nĩmatonya kwĩthĩwa maendaa isionĩ imwe iwetetwe Maandĩkonĩ. Na yĩla meethĩiwe na syana mbingangĩ, no nginya methĩwe meekĩaa kĩthito kingĩ malũmany’e na mũvango woo wa kũmũthaithaa Yeova. Ĩndĩ kwĩka ũu nĩkwatumie makwata ũathimo mũnene! Nũndũ nĩmaiĩte ũthaithi wa Yeova mbee thayũnĩ woo, mũsyĩ woo nĩwaendeeie kũmũthengeea Yeova.
10. Asyai Aklĩsto matonya kũatĩĩa ngelekany’o ya Yosevu na Meli ata?
10 Asyai ala mamwendete Ngai matonya kũatĩĩa ngelekany’o ya Yosevu na Meli ata? Ũndũ ũla wa vata matonya kwĩka nĩ kwony’a syana syoo kwĩsĩla ndeto na meko kana nĩmamwendete Yeova mũno. Manyai kana mũthĩnzĩo ũla mũnene mũtonya kũnenga syana syenyu nĩ kũitetheesya imwende Yeova. Na ũndũ ũmwe wa vata mũtonya kũimanyĩsya nĩ kũatĩĩa mũvango mũseo wa kwĩmanyĩasya, kũvoyaa, kũthi maũmbanonĩ, na kũtavany’a. (1 Tim. 6:6) O na ĩngĩ, nĩmwaĩle kwĩanĩsya mavata ma kĩ-mwĩĩ ma syana syenyu. (1 Tim. 5:8) Ĩndĩ o na ũu wĩ o vo, lilikanai kana kĩla kĩkaitetheesya ivonoke mũminũkĩlyo wa nthĩ ĩno nthũku na iilika nthĩ nzaũ nĩ ngwatanĩo nzeo na Yeova, ĩndĩ ti syĩndũ sya kĩ-mwĩĩ. *—Esek. 7:19; 1 Tim. 4:8.
Tũtanaa ta kĩ kwona asyai mayĩka motwi matonya kũtetheesya syana syoo imũthengeee Yeova! (Sisya kalungu ka 11) *
11. (a) Ũtao ũla wĩ nthĩnĩ wa 1 Timotheo 6:17-19 ũtonya kũtetheesya asyai ata kwĩka motwi maseo kwondũ wa syana syoo? (b) Nĩ maũndũ meva mũsyĩ wenyu ũtonya kũtw’a kwĩka, na nĩ moathimo meva mũtonya kũkwata? (Sisya ĩsandũkũ “ Mũvangĩte Kwĩka Maũndũ Meva?”)
11 Nĩ ũndũ wa kũtanĩthya ta kĩ kwona asyai aingĩ Aklĩsto mayĩka motwi matonya kũtetheesya syana syoo imũthengeee Yeova! Kwa ngelekany’o, mathaithaa vamwe mateũtĩĩa. Nĩmaendaa maũmbanonĩ ma kĩkundi na maũmbanonĩ manene. Na nĩmatavanasya ũvoo mũseo. O na amwe nĩmaendaa kũtavany’a kĩsionĩ kĩtatavanaw’a mũno. Namo angĩ nĩmaendaa kũtembea Mbetheli, kana makatetheesya kwaka myako ĩkonetye maũndũ ma Ũsumbĩ. Ala matw’a kwĩka maũndũ ta asu, nĩmakwataa ngalama na nĩmatonya kũkomana na mawetu mana. Ĩndĩ kwĩka maũndũ asu nĩkũtumaa maendeea nesa mũno kĩ-veva. (Soma 1 Timotheo 6:17-19.) Syana ila syaeewa mĩsyĩnĩ ta ĩsu, mavinda maingĩ iendeeaa kwĩka maũndũ asu o na syeana, na iyĩsaa kwĩlila! *—Nth. 10:22.
ATĨĨA NGELEKANY’O YA YESŨ
12. Nĩ ũndũ wĩva Yesũ waaĩle kwĩka eana?
12 Mavinda onthe Ĩthe wa Yesũ wa ĩtunĩ ekaa motwi maseo, na o namo Yosevu na Meli meekaa motwi maseo. Ĩndĩ we Yesũ mwene eana aĩ no nginya eyĩkĩe motwi. (Aka. 6:5) Na o taitũ, aĩ na ũthasyo wa kwĩnyuvĩa. Aĩ o atonya kũnyuva kwamba kwĩka maũndũ ala meũmwendeesya. Ĩndĩ atwie kwĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo na Yeova. (Yoa. 8:29) Ngelekany’o yake ĩtonya kũtetheesya syana ata ũmũnthĩ?
Amũika, mũikalee ũtao wa asyai menyu (Sisya kalungu ka 13) *
13. Nĩ ũndũ wĩva wa vata Yesũ watw’ĩte kwĩka kuma e mũnini?
13 Kuma Yesũ e kamwana kanini, nĩwatw’ĩte kwĩnyivĩsya asyai make. Ndaalea kũmew’a, aisũanĩa kana nĩwe wĩsĩ mũno. Vandũ va ũu, ‘aendeeie kũmenyivĩsya.’ (Luka 2:51) Na vate nzika, nĩwoosete kĩanda kyake ta mwana ũla mũkũũ kwa ũito. Ndalea kwĩthĩwa eekĩie kĩthito emanyĩsye wĩa wa moko ũla Yosevu watethasya nĩ kana amũtetheesye kũmanthĩa mũsyĩ woo.
14. Twĩsĩ ata kana Yesũ aĩ mũsomi mũseo wa Ndeto ya Ngai?
14 Nĩvatonyeka asyai ma Yesũ makethĩwa mamũeleisye ũndũ wasyaiwe kwa nzĩa ya kyama, na ũndũ ala matũmĩtwe nĩ Ngai mawetie ĩũlũ wake. (Luka 2:8-19, 25-38) Yesũ ndaaĩanĩwa no kĩla wataviw’e, ĩndĩ nĩwoosie ĩvinda eemanyĩsya Maandĩko e weka. Twĩsĩ ata kana Yesũ aĩ mũsomi mũseo wa Ndeto ya Ngai? Nũndũ ĩvinda yĩmwe e kamwana kanini, alimũ ala maĩ Yelusaleme “nĩmaseng’aa mũno nũndũ wa ũmanyi wake na mosũngĩo make.” (Luka 2:46, 47) Na e na myaka 12 tũ, nĩwasomete akamanya vyũ kana Yeova nĩ Ĩthe wake.—Luka 2:42, 43, 49.
15. Yesũ oonanisye ata kana nĩwatw’ĩte kwĩka kwenda kwa Yeova?
15 Yĩla Yesũ wamanyie kĩla Yeova wendaa eke, nĩwatwie kũkĩanĩsya. (Yoa. 6:38) Nĩweesĩ kana akamenwa nĩ andũ aingĩ, na no nginya ũndũ ũsu wĩthĩwe wamũĩsaa mũtwe. Ĩndĩ nĩwatwie kũmwĩnyivĩsya Yeova. Yĩla wavatisiwe mwaka wa 29, kĩndũ kĩla kyaĩ kya vata kwake nĩ kwĩka kwenda kwa Yeova. (Aevl. 10:5-7) O na yĩla wakw’ĩĩaa mũtĩnĩ wa mathĩna, ndaaeka kwĩka kwenda kwa Ĩthe wake.—Yoa. 19:30.
16. Ngelekany’o ya Yesũ ĩtonya kũmanyĩsya syana ũndũ wĩva?
16 Ĩw’a asyai maku. O ta Yosevu na Meli, asyai maku nĩ ene naĩ. Ĩndĩ Yeova nũmanengete kĩanda kya kũũsũvĩa, kũũmanyĩsya, na kũũtongoesya. Weethukĩĩsya ũtao woo na wanenga ũkũmũ woo ndaĩa, maũndũ makeethĩwa “me maseo kwaku.”—Aev. 6:1-4.
17. Kwosana na Yosua 24:15, nĩ ũtwi wĩva amũika maĩle kwĩyĩkĩa?
17 Tw’a ũkathũkũmaa ũũ. No nginya wĩyĩĩkĩĩthye Yeova nũũ, kwenda kwake nĩ kwĩva, na ũtonya kũkwĩka ata. (Alo. 12:2) Na ĩndĩ ũkeethĩwa ũtonya kwĩka ũtwi ũla wa vata vyũ thayũnĩ waku, naw’o nĩ kũmũthũkũma Yeova. (Soma Yosua 24:15; Mũta. 12:1) Weethĩwa na mũvango wa kwĩmanyĩasya Mbivilia ũte kũtĩĩa, ũkamwenda Yeova mũno na ũkamũĩkĩĩa mũnango.
18. Nĩ ũtwi wĩva amũika maĩle kwĩka, na mawĩka makatetheka ata?
18 Nyuva kwĩka kwenda kwa Yeova mbee thayũnĩ waku. Nthĩ ĩno ya Satani yonethasya andũ kana matũmĩa inengo syoo kwĩyĩuna, nĩmekwĩthĩwa na ũtanu. Ĩndĩ ũw’o nĩ kana ala masembanasya na maũndũ ma nthĩ, metonyangaa “kĩla vandũ na makakwatwa nĩ mawoo maingĩ.” (1 Tim. 6:9, 10) Kĩvathũkany’o na ũu, wamwĩthukĩĩsya Yeova na watw’a kwĩka kwenda kwake mbee, maũndũ maku makaaĩla na ‘ũkeeka na kĩlĩko.’—Yos. 1:8.
WE ŨTW’ĨTE KWĨKA ATA?
19. Nĩ ũndũ wĩva asyai mataĩle kũlwa nĩw’o?
19 Inyw’ĩ asyai, ĩkai kĩla mũtonya mũtetheesye syana syenyu imũthũkũme Yeova. Mwĩkwatyei, nake akamũtetheeasya kwĩka motwi maseo. (Nth. 3:5, 6) Mũikolwe kana syana syenyu ikaatĩĩaa mũno kĩla mũkwĩka kwĩ kĩla mũkwitavya. Kwoou, tatai ũndũ mũtonya mwĩkae motwi matonya kũitetheesya syĩtĩkĩlĩke nĩ Yeova.
20. Nĩ moathimo meva amũika matonya kũkwata matw’a kũmũthũkũma Yeova?
20 Inyw’ĩ amũika, asyai menyu no mamũtetheesye kwĩka motwi maseo. Ĩndĩ no nginya mwĩkĩe kĩthito a venyu nĩ kana mũmwendeesye Ngai. Kwoou atĩĩai ngelekany’o ya Yesũ na mũitw’a kũthũkũma Ĩthe wenyu wa ĩtunĩ, nũndũ nũmwendete. Mweeka ũu, mũkeethĩawa na maũndũ maingĩ ma kwĩka wĩanĩ wake, na mũkatanĩaa kũmũthũkũma mwĩ eanĩe. (1 Tim. 4:16) Na ĩndĩ ĩvinda yũkĩte, mũkatanĩa kwĩkala mwĩ eanĩe vyũ kũvĩtũka o na ũndũ mũtonya kũsũanĩa!
WATHI 133 Mũlilikane Yeova wĩ wa Mũika
^ kal. 5 Asyai Aklĩsto mendaa syana syoo itanĩe kũmũthũkũma Yeova syeana. Nĩ motwi meva matonya kwĩka nĩ kana matetheesye syana syoo imũthũkũme Yeova? Namo amũika Aklĩsto maĩle kwĩka motwi meva nĩ kana maũndũ moo maĩle? Makũlyo asu nĩmeũsũngĩwa ĩsomonĩ yĩĩ.
^ kal. 10 Sisya ĩvuku Hatimaye Ibada Safi ya Yehova Yarudishwa!, ĩth. 69-70, kal. 17-18.
^ kal. 11 Sisya ĩsandũkũ “Siwezi Kuwazia Kuwa na Wazazi Bora Kuliko Hawa,” ĩkasetinĩ ya Amkeni! ya Mwei wa 10, 2011, ĩth. 20, na kĩlungu kĩ na kyongo, “Barua ya Pekee kwa Wazazi Wao,” ĩkasetinĩ ya Amkeni! ya 08/03/1999, ĩth. 25.
^ kal. 66 MAELESYO MA VISA: Meli ndalea kwĩthĩwa atetheeisye Yesũ kũmwenda Yeova mũno kuma e mũnini. O nasyo iveti ila syĩ na syana no iitetheesye kuma syĩ nini kũmwenda Yeova.
^ kal. 68 MAELESYO MA VISA: Yosevu nĩwoonaa kũthi ĩsinakokenĩ na andũ make kwĩ kwa vata. O namo aũme ala me na syana nĩmonaa kũthi maũmbanonĩ nasyo kwĩ kwa vata.
^ kal. 70 MAELESYO MA VISA: Yesũ nĩweemanyĩisye wĩa wa moko kuma kwa ĩthe. O namo amũika no memanyĩsye wĩa wa moko kuma kwa aa-ĩthe moo.
