1, 2. (a) Nĩ kyaũ kya vata vyũ thayũnĩ witũ? (b) Nĩ maũndũ meva twĩmanyĩĩtye twonaa me ma vata, na nĩkĩ? (Sisya visa ĩthangũnĩ yĩĩ.)

NĨ KYAŨ wonaa kĩ kya vata vyũ thayũnĩ waku? We no ũkĩkũany’e na kĩndũ kĩngĩ kĩte kya vata takyo? Athũkũmi ma Yeova ala meyumĩtye vyũ mamũthũkũme mayamba kũemwa nĩ kũsũngĩa makũlyo asu. Ngwatanĩo ĩla twĩthĩawa nayo vamwe na Yeova nĩyo kĩndũ kĩla kya vata vyũ thayũnĩ witũ, na tũyĩsa kũmĩkũany’a na kĩndũ kĩngĩ. Kĩndũ kĩngĩ kya vata nĩ w’o ũla twĩmanyĩĩtye Mbivilianĩ, na w’o ũsu nĩw’o ũtũtetheetye tũkethĩwa na ngwatanĩo nzeo na Ĩthe waitũ wa ĩtunĩ.—Ako. 1:9, 10.

² Kwasũanĩa ũndũ Mũmanyĩsya Ũla Mũnene ũtũmanyĩĩtye maũndũ maingĩvĩte Ndetonĩ yake, Mbivilia! Mbee, nũtũvuanĩsye ũndũ ĩsyĩtwa yake ne ya vata na nũtũvuanĩsye nguma syake. Kelĩ, nũtũtavĩtye ũndũ watwendie nginya anengane Mwana wake, Yesũ, ethĩwe nthembo ya wovosyo. O na nũsyokete akatũmanyĩsya ĩũlũ wa Ũsumbĩ wa Masia, na akanenga etĩkĩw’a mauta wĩkwatyo wa kũthi ĩtunĩ na “malondu angĩ” wĩkwatyo wa kwĩkala Nthĩ Nzaũ. (Yoa. 10:16) Na eka ũu, nũtũmanyĩasya mwĩkalĩle ũla twaĩle kwĩthĩwa naw’o. Maũndũ asu nĩ ma vata mũno nũndũ  nĩmatũtetheeasya kwĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo na Mũmbi waitũ. Kũmamanya nĩkũtumĩte twĩthĩwa na kĩeleelo thayũnĩ.

3. Kw’o kũthooa w’o nĩ kwasya tũĩve mbesa?

³ Yeova nĩ Ngai mũlau. Ndaimaa ala meũmantha w’o moseo. Nĩkyo kĩtumi o na wanenganie Mwana wake mwendwa akw’e kwondũ witũ. Vate nzika, Ngai ndendaa tũĩve mbesa nĩ kana tũthooe w’o. O na yĩla mũndũũme ũmwe weetawa Simoni wanengie mũtũmwa Vetelo mbesa nĩ kana anewe ũtonyi wa kũvoyea andũ makwate veva mũtheu, Vetelo amũtũngĩthisye na kũmwĩa: “Mbesa syaku nĩsyae vamwe naku, nũndũ wĩasya ũkoosa mũthĩnzĩo wa Ngai ũndũ wa mbesa.” (Meko 8:18-20) Nayu Maandĩko metwĩa ata yĩla mekwasya ‘tũthooe w’o’?

4. Twĩĩmanyĩsya kyaũ ĩsomonĩ yĩĩ ĩũlũ wa w’o?

⁴ Soma Nthimo 23:23. Tũyĩsa kũkwata w’o ũla wĩ Ndetonĩ ya Ngai tũtekĩĩte kĩthito. No nginya twĩthĩwe tũtw’ĩte vyũ kwĩyĩima kĩndũ o na kĩva nĩ kana tũũkwate. O tondũ mũandĩki wa Nthimo wonanĩtye, nĩtwaĩle kwĩthĩwa twĩ metho ‘twathooa w’o,’ kana tweemanthĩa w’o, tũikasyoke ‘tũũthoosye,’ kana tũũtie. Ekai twone ũndũ tũtonya ‘kũthooa’ w’o na tũyona kĩla twaĩle kũnengane nĩ kana tũũkwate. Kĩu nĩkĩũtũtetheesya twone w’o wĩ wa vata mũnango na tũitata vyũ ‘tũikaaũthoosye.’ O na ĩngĩ nĩtũũtetheew’a twone kana maũndũ ala tũtonya kwĩyĩima tũkwate w’o mayĩsa kũelekanw’a o na vanini na ũseo ũla twonaa.

5, 6. (a) Tũtonya ata kũthooa w’o tũte na mbesa? Nengane ngelekany’o. (b) W’o ũtũtethasya ata?

⁵ Mavinda amwe o na ũinengwa kĩndũ mana wĩthĩaa ve o ũndũ waĩle kwĩka nĩ kana ũkĩkwate. Ndeto ya Kĩevelania ĩla ĩalyũlĩtwe “thooa” ĩandĩkonĩ ya Nthimo 23:23 no yonany’e “ĩmanthĩe.” Ndeto isu syelĩ syĩonany’a mũndũ ũkwĩkĩa kĩthito kana ũkwĩyĩima kĩndũ kĩna nĩ kana akwate kĩngĩ kya vata. Ekai tũtũmĩe ngelekany’o nĩ kana tũelewe ũndũ ũsu. Twasye nĩwatavw’a kana ve maiũ meũnenganwe mana sokonĩ. We wĩona maiũ asu ta mesa kwĩyĩete vala ũĩ? Eka mwa! No nginya ũthi ndũnyũ ũkamose. Mo maiũ asu nĩ ma mana? Ĩĩ, nĩ ma mana, ĩndĩ no nginya wose ĩvinda ũthi sokonĩ ũkamamanthe. O ta ũu, tũyĩĩvaa mbesa nĩ kana tũkwate w’o. Ĩndĩ no nginya twĩkĩe kĩthito nĩ kana tũũkwate.

⁶ Soma Isaia 55:1-3. Ndeto sya Yeova ila iandĩkĩtwe nĩ Isaia no itũtetheesye kũelewa mũnango ũndũ tũtonya kũthooa w’o. Mĩsoanĩ ĩsu Yeova aelekanĩtye ndeto syake na kĩw’ũ, ĩia, na mbinyu. O ta kalw’ũ kathithu na kakelemu, ndeto sya w’o sya Ngai nitumaa mũndũ ew’a nesa. O na ĩngĩ, ndeto sya Yeova nitwĩkĩaa vinya na ikatũtetheesya kwĩana kĩ-veva, o tondũ ĩia yĩtũnengae vinya na yĩkatetheesya mwana kwĩana. Na no twasye ndeto sya Yeova iilye ta mbinyu. Nĩkĩ? Mbivilia yaasya kana mbinyu nĩtumaa andũ matana. (Sav. 104:15) Kwoou yĩla Yeova ũkwĩa andũ make ‘mathooe mbinyu,’ etũĩkĩĩthya kana kwĩkala kwosana na ndeto syake kũkatumaa twĩthĩwa twĩ atanu. (Sav. 19:8) Isu nĩ ngelekany’o nzeo mũno itonya kũtũtetheesya tũelewe ũndũ tũtethekaa tweemanyĩsya ndeto sya Ngai sya w’o na twekala kwosana nasyo. No twasye kĩthito kitũ kya kwĩka ũu nĩkyo thooa wa kũkwata w’o. Ekai ĩndĩ tũneenee maũndũ atano tũtonya kwĩvata nĩ kana tũthooe w’o.

7, 8. (a) Nĩkĩ no nginya tũmanthe ĩvinda nĩ kana twĩmanyĩsye w’o? (b) Mũndũ mũka ũmwe wa mũika eeyĩimie kyaũ, na kwĩka ũu kwamũtethisye ata?

⁷ Ĩvinda yaku. Kĩla mũndũ no nginya eyĩime ĩvinda nĩ kana athooe w’o. Nĩkĩ? Nũndũ  no nginya ũmanthe ĩvinda wĩthukĩĩsye ũvoo wa Ũsumbĩ, ũsome Mbivilia na mavuku angĩ maeleetye Mbivilia, wĩmanyĩsye Mbivilia wĩ weka, ũmbany’e maũmbano, na ũithi maũmbanonĩ. No nginya ‘tũtangĩĩe’ ĩvinda yĩla tũtũmĩaa maũndũnĩ mate ma vata mũno. (Soma Aeveso 5:15, 16.) Ĩndĩ nĩ ĩvinda yĩana ata yendekaa nĩ kana mũndũ akwatye nesa momanyĩsyo ma mũsingi ma Mbivilia? Andũ me kĩvathũkany’o. Na tũyĩsa kwasya nĩtweemanyĩsya ĩũlũ wa ũĩ wa Yeova, nzĩa syake, na mawĩa make twavika mwĩso. (Alo. 11:33) Ĩkaseti ya mbee ya Watch Tower yaelekanilye ũw’o na “kalaa kanini kanake” na yasya: “Ndũkeanĩwe no kaũw’o kamwe kala weemanyĩsya. Keka kaũw’o kamwe nĩkatoetye, Ngai ndethĩwa aatũnenga ũw’o wingĩvĩte ũu. Endeea kũmantha, na endeea kũmbany’a tũlaa twingangĩ.” Kĩla ũmwe no ekũlye atĩĩ: ‘Nyie nũmbanĩtye tũlaa twĩana ata twa ũla w’o?’ O na tũkatw’ĩka twĩĩkala tene na tene, tũyĩsa kwĩmanyĩsya ĩũlũ wa Yeova tũkavika mũthya. Ũmũnthĩ ũndũ ũla wa vata nĩ kũtũmĩa ĩvinda yitũ nesa nĩ kana twĩmanyĩsye ũw’o mwingĩ ũndũ vatonyeka. Ekai twose ngelekany’o ya mũndũ mũka ũmwe wendaa mũno kũmanya w’o.

⁸ Ve mũndũ mũka ũmwe wa mũika umĩte Japan wĩtawa Mariko * waendie New York City, Amelika, akasome. Ĩvinda yĩu aĩ wa ndĩni ĩmwe yambĩĩe Japan mũthyanĩ wa myaka ya 1950. Ĩndĩ mũthenya ũmwe Mariko nĩweethĩiwe nĩ mwĩĩtu-a-asa ũmwe vainia aitavany’a nyũmba na nyũmba. Mariko ambĩĩa kwĩmanyĩsya w’o ũla wĩ Mbivilianĩ, eewie mũyo mũno nginya akũlya mwĩĩtu-a-asa ũsu amũmanyĩasye Mbivilia kelĩ kwa kyumwa. O na kau nĩwakwatanĩtw’e mũno nĩ maũndũ ma sukulu na ve vandũ wavalũaa masaa manini kwa kyumwa, nĩwambĩĩe kũthi maũmbanonĩ. O na nĩwaekanie na maũndũ amwe ma kwĩtanĩthya wendete, na ambĩĩa kũtũmĩaa mwanya ũsu kwĩmanyĩsya w’o. Kwĩyĩima maũndũ asu nĩkwatumie eka maendeeo mĩtũkĩ. Mwaka ũithela nĩwavatisiwe. Na myei thanthatũ ĩtina wa vau ambĩĩa ũvainia twĩ mwaka wa 2006, na ndaaũngamya nginya ũmũnthĩ.

9, 10. (a) Woni witũ ĩũlũ wa maũndũ ma kĩ-mwĩĩ ũalyũkaa ata twathooa w’o? (b) Mũndũ mũka ũmwe wa mũika eeyĩimie kyaũ, na ew’aa ata ũmũnthĩ?

⁹ Maũndũ ma kĩ-mwĩĩ. Nĩvatonyeka tũkeyĩima wĩa wĩ mũsaala mũseo vyũ kana wĩa twendete mũno nĩ kana tũthooe w’o. Yĩla Vetelo na Andalea (Endelea) meetiwe nĩ Yesũ me wĩanĩ woo wa kũtea makũyũ nĩ kana matw’ĩke “atei ma andũ,” ‘nĩmatiie itei’ syoo na mamũatĩĩa. (Mt. 4:18-20) Ĩndĩ ũu ti kwasya kana andũ meemanyĩsya w’o maĩle kũkola wĩa. Nĩmaĩle kũthũkũma nĩ kana meanĩsye kĩla Maandĩko mawetete. (1 Tim. 5:8) Kĩla kĩ vo nĩ kana mavinda maingĩ wĩthĩaa no nginya mũndũ aalyũle woni wake ĩũlũ wa syĩndũ sya kĩ-mwĩĩ na maũndũ ala ũvĩtasya mbee thayũnĩ wake. Yesũ nĩwoonanisye ũndũ ũsu nesa yĩla waisye atĩĩ: “Mũikeyiĩe ũthwii kũũ nthĩ . . . Ĩndĩ ĩyiĩei ũthwii ĩtunĩ.” (Mt. 6:19, 20) Kwatwose ngelekany’o ya mũndũ mũka ũngĩ wa mũika.

¹⁰ Maria ambĩĩe kũthaũka golf o na ataalika sukulu. Alika sekondalĩ nĩwaendeeie kwongela ũtũĩka wake ĩthaũnĩ yĩu nginya eewa nũkũĩvĩwa viisi wa yunivasiti. Endete ĩthaũ yĩu na ngoo yake yonthe, na wendi wake waĩ kũendeea nginya atw’ĩke mũthaũki wĩ nguma na ũĩvawa mbesa mbingĩ. Ĩndĩ aendeangĩe nĩwambĩĩe kwĩmanyĩsya Mbivilia, na endeew’a mũno nĩ w’o ũla weemanyĩasya. Nĩwatanĩie kwona ũndũ kũmanya w’o kwatumie eka moalyũku thayũnĩ wake. Aĩtye: “Ũtanu wakwa nĩwaendeeie kwongeleka o ũndũ naendeeie kũalyũla woni wakwa na mwĩkalĩle wakwa wosane na myolooto ya  Mbivilia.” Nũndũ wa ũu, nĩwoonie kana ve vinya mũno kũmantha ũthwii wa kĩ-veva o aendeee kũsembany’a na ũthwii wa kĩ-mwĩĩ. (Mt. 6:24) Na kĩu kyatuma atw’a kũlwa vyũ nĩ nguma kana ũthwii ũla wesaa kũkwata e mũthaũki wa golf. Ĩndĩ nũndũ Maria nĩwathooie w’o, ũmũnthĩ ũũ nũtanaa kwĩthĩwa e vainia. Aĩtye kana ũvainia nĩw’o ũndũ ũla wa “kũtanĩthya vyũ na ũtumaa mũndũ ekala e mwĩanĩe vyũ.”

11. Ndũũ yitũ na angĩ ĩtonya kwĩkala ata tweemanyĩsya w’o?

¹¹ Ndũũ yitũ na andũ ma mũsyĩ na anyanya. Nĩvatonyeka ndũũ yitũ na anyanya maitũ na andũ ma mũsyĩ ĩkaoleka twambĩĩa kwĩkala kwosana na w’o wa Mbivilia. Nĩkĩ? Yesũ avoyie ũũ ĩũlũ wa aatĩĩi make: “Mathesye kwĩsĩla ũla w’o; ndeto yaku nĩyo w’o.” (Yoa. 17:17; maelesyo ma kwongeleela, NWT) Ndeto “mathesye” no yonany’e “mavathe.” Tweetĩkĩla w’o twĩthĩawa twavathwa na andũ ma nthĩ nũndũ mwĩkalĩle woo wĩ kĩvathũkany’o na witũ. Matwonaa twĩ kĩvathũkany’o nũndũ tũtongoeaw’a nĩ myolooto yĩ kĩvathũkany’o namo. Tũtongoeaw’a nĩ myolooto ya Mbivilia. O na kau ithyĩ tũiũmamena, nĩvatonyeka anyanya maitũ kana andũ maitũ ma mũsyĩ makevathana naitũ kana o na makambĩĩa kũtũvĩnga. Na kĩu kĩitũseng’asya. Yesũ aisye: “Amaitha ma mũndũ makethĩwa ala ma nyũmba yake.” (Mt. 10:36) Ĩndĩ nĩwasyokie aweta kana maũndũ ala tũtiaa ĩtina maitonya kũelekanw’a na moseo ala tũkwataa twathooa w’o.—Soma Maliko 10:28-30.

12. Mũndũũme ũmwe Mũyuti eekie ata nĩ kana athooe w’o?

¹² Mũkũni ũmwe wa viasala Mũyuti weetawa Aaron amanyĩĩtw’e kuma e mũnini kana ĩsyĩtwa ya Ngai yĩyaĩle kũtamũkwa. Ĩndĩ aĩ na waũni wa kũmanya ũla w’o. Aseng’ie mũno oonw’a nĩ Ngũsĩ ĩmwe ũndũ ũtonya kusũĩĩsya nthoo ingĩ katĩkatĩ wa ila inya sya Kĩevelania sya ĩsyĩtwa ya Ngai nĩ kana wĩthĩe no yĩtamũkwe “Yeova.” Eewie mũyo mũno nginya athi ĩsinakokenĩ kũtavya amanyĩsya ma ndĩni yoo ũndũ ũsu. Ĩndĩ o na kau eesĩ nĩmeũtana nake, ũu tiw’o vaendie. Vandũ va kũtanĩthw’a nĩ kũmanya ũw’o ĩũlũ wa ĩsyĩtwa ya Ngai, mamũtw’ĩlangile mata na mamũlũngya. O na nĩwambĩĩe kũmenwa nĩ andũ ma mũsyĩ. Aaron ndaatelema. Nĩwaũngamie na ũkũmbaũ, athooa w’o, na aendeea kũmũthũkũma Yeova nginya yĩla wesie kũkw’a. O ta Aaron, nĩtũtw’ĩte vyũ kũthooa w’o na kũlũmany’a naw’o, o na ndũũ yitũ na andũ ma mũsyĩ na anyanya yalika thĩna.

13, 14. Nĩ kana tũthooe w’o, nĩ moalyũku meva twaĩle kwĩka makonetye mosũanĩo na mwĩkalĩle witũ? Nengane ngelekany’o.

¹³ Mosũanĩo na mwĩkalĩle ũtaĩle. No nginya twĩthĩwe twĩyũmbanĩtye kũalyũla mosũanĩo na mwĩkalĩle witũ ethĩwa nĩtweetĩkĩla w’o na nĩtũkwenda kũatĩĩa myolooto ya Mbivilia. Kwasisya kĩĩ Vetelo waandĩkie aiweta moalyũku asu twaĩle kwĩka: “Ta syana mbĩwi, mũtekwĩvw’anan’ya na mĩmeo yenyu mĩthũku ya tene ĩvinda yĩla mũteesĩ: ĩndĩ . . . ĩthĩwai atheu mwĩkalĩlenĩ wenyũ w’onthe wa thayũ.” (1 Vet. 1:14, 15) Andũ ala mekalaa ndũanĩ ya Kolintho maĩ no nginya meke moalyũku manene nĩ kana mathooe w’o nũndũ ndũa ĩsu yaĩ andũ me mwĩkalĩle mũthũku mũno. (1 Ako. 6:9-11) O ta ũu, ũmũnthĩ aingĩ nĩmathooete w’o kwa kũekana vyũ na mĩkalĩle ĩla ĩtamwendeeasya Ngai. Vetelo nĩwasyokie alilikany’a Aklĩsto ma ĩvinda yake ũndũ ũngĩ. Ameie: “Ĩvinda yĩla ĩvitu nĩyeanĩe kwĩka ũndũ Andũ-ma-mbaĩ-ingĩ mendaa, na kũkinya maũndũnĩ ma ũlaalai, na mĩmeo mĩthũku, na ũthengi, na mboka itaĩle, na ũnywi, na ũthaithi wa mĩvw’anano ũtosana na mĩao.”—1 Vet. 4:3.

¹⁴ Mũndũũme ũmwe wĩtawa Devynn na  mũka, Jasmine, mekalĩte myaka mingĩ mainyw’a mũno. O na kau Devynn nĩwasomeete wĩa wa kwĩka masavu ma viasala na aĩ mũseo mũno wĩanĩ ũsu, ndaĩ alũmya wĩa nũndũ wa ũthengi. Nake Jasmine aĩ mũndũ wa kĩtai na mũng’endu. Ĩndĩ mũthenya ũmwe Jasmine e mũmile nĩwakomanie na amisonalĩ elĩ nzĩanĩ. Amisonalĩ asu nĩmavangie methi kwĩmanyĩsya Mbivilia nake, ĩndĩ mavika mũsyĩ kwake kyumwa kĩla kyaatĩĩe, meethĩie Jasmine na mũũme me amile. Mayoonaa amisonalĩ asu ta matonya kũtinda methĩnĩtye mayũka kwoo nũndũ woo. Ĩndĩ amisonalĩ asu maisyoka ĩvinda yĩla yĩngĩ mayaaĩthĩa me amile. Kuma o yĩla Devynn na Jasmine mambĩĩe kwĩmanyĩsya o ĩ ya mbee, maĩ na kĩthito mũno kya kwĩmanyĩsya na kũtũmĩa kĩla mekwĩmanyĩsya. Myei ĩtatũ ĩithela nĩmavangie kũekana na ũkĩ, na ĩtina wa ĩvinda maandĩkĩthya mũtwaano woo. Kĩla mũndũ nĩwoonie moalyũku ala mekĩte, na kĩu kyatuma andũ aingĩ ũtũinĩ woo mambĩĩa kwĩmanyĩsya Mbivilia.

15. Nĩ ũndũ ũmwe wĩva wonekaa wĩ vinya kwĩka twamanya ũla w’o, na nĩkĩ?

¹⁵ Syĩthĩo na imanyĩo itekwosana na Maandĩko. Ĩtambya yĩmwe katĩ wa matambya ala monekaa me vinya mũno mũndũ waĩle kwosa amanya w’o nĩ kũekana na syĩthĩo na imanyĩo ila itosanĩte na Maandĩko. Andũ amwe mamanya kana Maandĩko maikwĩtĩkĩlana na imanyĩo isu nĩmaekanaa nasyo vate na thĩna, ĩndĩ angĩ nĩmatonya kwĩw’a ve vinya nũndũ wa kũkĩa andũ ma mũsyĩ, ala mathũkũmaa namo, na anyanya moo. Mavinda angĩ kĩu no kyumĩlye ngusanĩsyo mbingĩ, na mũno mũno ethĩwa nĩ syĩthĩo ila ikonetye andũ ma mũsyĩ ala akw’ũ. (Kũt. 14:1) Ĩndĩ no tũtetheew’e nĩ ngelekany’o sya angĩ moosie ĩtambya mateũkĩa. Kwaekai tũsũanĩe ĩũlũ wa andũ amwe ma ĩvinda ya atũmwa mekalaa ndũanĩ ya Eveso mataakĩa kwosa ĩtambya yĩu.

16. Ekali amwe ma Eveso meekie ata nĩ kana mathooe w’o?

¹⁶ Ndũa ya Eveso yaĩ nguma na maũndũ ma ũwe. Kwoou yĩla andũ ma ndũa ĩsu matw’ĩkie Aklĩsto, meekanie ata na syĩthĩo isu nĩ kana mathooe w’o? Mbivilia ĩeleetye ĩkasya: “Na andũ aingĩ ala meekaa maũndũ ma ũwe maete mavuku moo na moomban’ya vamwe, na mamavĩvĩsya mbee wa andũ onthe; na matala thooa wamo na meethĩa nĩ ilungu sya vetha ngili mĩongo ĩtano. Ũu nĩw’o ndeto ya Ngai yeanie na ũkĩlya vinya.” (Meko 19:19, 20) Aklĩsto asu aĩkĩĩku mayaatinda maikũlya mekwata wasyo wĩana ata maeka maũndũ asu, na kĩu nĩkyatumie maathimwa mũno.

17. (a) Nĩ maũndũ meva andũ amwe matonya kwĩthĩwa mevatĩte nĩ kana mathooe w’o? (b) Twĩneenea makũlyo meva ĩsomonĩ yĩla yĩatĩĩe?

¹⁷ We wĩvatĩte maũndũ meva nĩ kana ũthooe w’o? Kĩndũ kĩmwe kĩla ũmwe witũ wĩyĩimĩte nĩ kana akolany’e tũlaa twa ũla w’o nĩ ĩvinda. Angĩ nĩmevataa maũndũ matonya kũtuma mathua, na maketĩkĩla ndũũ yoo na andũ moo ĩoleke nĩ kana mathooe w’o. Na ve angĩ namo maalyũlĩte mosũanĩo na mwĩkalĩle woo, na makatw’a kũekana na syĩthĩo na imanyĩo ila itosanĩte na Maandĩko. Ĩndĩ o na tũtw’ĩke twĩvatĩte kyaũ, kĩla twĩsĩ nĩ kana w’o wa Mbivilia nĩw’o wa vata vyũ kwĩ maũndũ asu twĩyĩimĩte. W’o ũsu nĩw’o ũtũtetheeasya kwĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo na Yeova, na ũsu nĩw’o ũndũ ũla wa vata vyũ thayũnĩ witũ. Twasũanĩa moathimo ala tũkwatĩte nũndũ wa kũmanya ũw’o, twĩkaa kũseng’a tweew’a atĩ mũndũ nũkwenda kũũthoosya! Ĩndĩ nĩ kyaũ kĩtonya kũtuma mũndũ eka ũu, na tũtonya kwĩka ata twĩsũvĩe tũikese kũkwatwa nĩ yĩsilya yĩu? Twĩneenea makũlyo asu ĩsomonĩ yĩla yĩatĩĩe.