KĨLUNGU KYA KWĨMANYĨSYA 48
Sũvĩa Kĩlĩko Kyaku Yĩla Watatwa
“Sũvĩa kĩlĩko kyaku maũndũnĩ onthe.”—2 TIM. 4:5.
WATHI 123 Kũatĩĩa Mĩvango ya Ũseũvyo wa Yeova
KWA ŨKUVĨ a
1. Tũtonya ata kũsũvĩa ilĩko sitũ? (2 Timotheo 4:5)
YĨLA twakwatwa nĩ mawetu, no twone ve vinya kũlũmanyʼa na Yeova na ũseũvyo wake. Tũtonya kwĩka ata tũkĩlye vinya mawetu ta asu? Twaĩlĩte kũsũvĩa ilĩko sitũ na tũiendeea kũsyaĩĩsya, tũũngamĩte twĩ alũmu mũĩkĩĩonĩ. (Soma 2 Timotheo 4:5.) Tũsũvĩaa ilĩko sitũ kwa kwĩkala tũuĩtye, kwa kũsũanĩa nesa, na kwa kwĩkĩa kĩthito twone maũndũ ũndũ Yeova ũmonaa. Tweeka ũu, mosũanĩo maitũ maikaasumbĩkwa nĩ ngoo sitũ.
2. Twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩĩ?
2 Ĩsomo ĩvĩtu yĩneeneete mawetu atatũ mataumanĩte na kĩkundi ala tũtonya kũkomana namo. Nayo ĩsomonĩ yĩĩ twĩneenea mawetu atatũ maumanĩte na kĩkundi, ala matonya kũtuma twĩwʼa ve vinya kũlũmanyʼa na Yeova. Namo nĩ (1) yĩla tũkwĩwʼa ta tweekwa ũndũ ũtaĩle nĩ Mũklĩsto ũngĩ, (2) yĩla twanengwa ũkanyʼo, na (3) yĩla tũkwĩwʼa ve vinya kũmanyĩa moalyũku meekwa ũseũvyonĩ. Yĩla twakomana na mawetu ta asu, tũtonya kwĩka ata tũsũvĩe ilĩko sitũ na tũiendeea kũlũmanyʼa vyũ na Yeova na ũseũvyo wake?
YĨLA TŨKWĨWʼA TA TWEEKWA ŨNDŨ ŨTAĨLE NĨ MŨKLĨSTO ŨNGĨ
3. Tũtonya kwĩka ata yĩla tweewʼa ta twĩkĩtwe ũndũ ũtaĩle nĩ Mũklĩsto ũngĩ?
3 We ve ĩvinda waaĩwʼa ta wĩkĩtwe ũndũ ũtaĩle nĩ Mũklĩsto ũngĩ, ta kwa ngelekanyʼo, nĩ mwana-a-asa wĩ na kĩanda kĩna kĩkundinĩ? No kwĩthĩwa mwana-a-asa ũsu o na atavangĩte ũkũũmĩsya. (Alo. 3:23; Yak. 3:2) Ĩndĩ o na vailye ũu, kĩu weekie nĩkĩtonya kwĩthĩwa kyaũthatisye. O na no kwĩthĩwa ũtakomaa ũisũanĩa ũndũ ũsu. Nũtonya kwĩthĩwa weekũlilye, ‘Ethĩwa mwana-a-asa no eke ũu, kwa wʼo ũũ nĩ ũseũvyo wa Ngai?’ Satani endaa twĩthĩwe na yĩsilya yĩu. (2 Ako. 2:11) Ĩndĩ kũsũanĩa ũu no kũtume twĩvathana na Yeova na ũseũvyo wake. Kwoou ethĩwa twĩĩwʼa ta twĩkĩtwe ũndũ ũtaĩle nĩ mwana-a-asa kana mwĩĩtu-a-asa, tũtonya kwĩka ata tũsũvĩe ilĩko sitũ na tũyĩvathana na mosũanĩo mathũku ta asu?
4. Yosevu asũvĩie kĩlĩko kyake ata yĩla weekiwe maũndũ mataĩle, na ngelekanyʼo yake yĩtũmanyĩsya kyaũ? (Mwambĩlĩlyo 50:19-21)
4 Ndũkoveee ũthatu ngoonĩ. Yĩla Yosevu waĩ na myaka ĩkũmi na kĩndũ, ana-a-ĩthe nĩmamwĩkie maũndũ mataĩle. Nĩmamũmenete, o na amwe moo mendaa kũmũaa. (Mwa. 37:4, 18-22) Mũthya, mesie kũmũthoosya ta ngombo. Nũndũ wa ũu, Yosevu nĩwakomanie na matatwa maito kwa ĩvinda ya myaka ta 13. Yaĩ laisi mũno akambĩĩa kwĩkũlya ethĩwa kwa wʼo Yeova nũmwendete. Na aĩ atonya kũsengʼa ethĩwa Yeova nĩwamũtiĩte ĩvindanĩ yĩu ya thĩna. Ĩndĩ we ndaaoveea ũthatu ngoonĩ. Vandũ va ũu, asũvĩie kĩlĩko kyake kwa kwĩkala auĩtye. Kwa ngelekanyʼo, yĩla wakwatie mwanya wa kwĩyĩĩvanĩsya vala ve ana-a-ĩthe, ndaaũtũmĩa, ĩndĩ eekie kũmaĩkĩĩthya nũmendete na amaekea. (Mwa. 45:4, 5) Eekie ũu nũndũ nĩwasũanĩie nesa. Na vandũ va kũsũanĩa mũno mathĩna ala mamũkwatĩte, atũngie kĩlĩko kyake ũndũnĩ ũla wa vata vyũ, nawʼo nĩ kĩeleelo kya Yeova. (Soma Mwambĩlĩlyo 50:19-21.) Twĩĩmanyĩsya kyaũ? Ethĩwa nĩweekwa ũndũ ũtaĩle, ndũkamũthatĩe Yeova, kana wambĩĩe kwona ta waũtiie. Kĩla waĩle kwĩka nĩ kũvindĩĩsya ũndũ ũendeee ũkũtetheesya ũmĩanĩsye na ĩtatwa yĩu. O na ĩngĩ, yĩla ala angĩ makwĩka ũndũ ũtaĩle, maekee, na ũililikana kana “wendo nũvwʼĩkaa naĩ mbingĩ.”—1 Vet. 4:8.
5. Yĩla Miqueas weewʼaa ta wĩkĩtwe ũndũ ũtaĩle, eekie ata nĩ kana asũvĩe kĩlĩko kyake?
5 Kwasũanĩa ngelekanyʼo ya mũtumĩa wĩtawa Miqueas b wĩkalaa South America. Miqueas nũlilikanaa ĩvinda weewie ta wakuwa naĩ mũno nĩ ana-a-asa amwe maĩ na ianda. Aĩtye: “Ndyaĩ naathĩnĩka ũndũ nathĩnĩkie ĩvinda yĩu. Nakwatiwe nĩ kĩũũyũ kingĩ. Naaĩawa nĩ too vyũ, na naĩaa mũno nũndũ vai ũndũ naĩ ndonya kwĩka.” Ĩndĩ Miqueas nĩwasũvĩie kĩlĩko kyake na eekĩa kĩthito vyũ asumbĩke ngoo yake. Nĩwamwĩsũvaa Yeova kĩla ĩvinda amũnenge veva wake mũtheu na aimũnenga vinya wa kũmĩĩsya. O na ĩngĩ, nĩweekie ũkunĩkĩli mavukunĩ maitũ nĩ kana akwate ũvoo ũtonya kũmũtethya. Twĩĩmanyĩsya kyaũ? Ethĩwa nũkwĩwʼa ta wĩkĩtwe ũndũ ũtaĩle nĩ mwana-a-asa kana mwĩĩtu-a-asa, ĩkala ũuĩtye na ndũketĩkĩle kũatĩĩa maũndũ mate maseo ala ngoo yaku ĩkũũtavya. Nũtonya kwĩthĩwa ũtesĩ kĩla kĩnatumie mũndũ ũsu aneena ũndũ ũnaneenie kana eka maũndũ ala ũneekie. Kwoou mũvoye Yeova, na ũimwĩsũva aũtetheesye ũtate kũelewa nĩkĩ mũndũ ũsu ũtonya kwĩthĩwa anakwĩkie ũu. Kĩu no kĩũsũvĩe ndũkambĩĩe kwona mwana-a-asa kana mwĩĩtu-a-asa ũsu ekie ũndũ ũsu ayenda ũkũũmĩsya; o na no kĩũtetheesye ũmũekee. (Nth. 19:11) Lilikana kana Yeova nĩwene kĩla kĩendeee, na ndalea ũkũnenga vinya wa kũmĩĩsya ĩtatwa yĩu.—2 Mav. 16:9; Mũta. 5:8.
YĨLA TWANENGWA ŨKANYʼO
6. Nĩkĩ ve vata wa kũelewa kana Yeova atũkanasya nũndũ nũtwendete? (Aevelania 12:5, 6, 11)
6 Kũkanwʼa kũi mũyo. Ĩndĩ twatinda tũsũanĩĩte woo ũla tweewʼa, nĩ laisi tũkambĩĩa kũvũthĩĩsya ũkanyʼo ũsu tũisũanĩa ti ta twĩĩaĩlĩte kũkanwʼa kana ti ta ũtũkonetye. Nũndũ wa ũu, no tũeme kwona ũndũ ũũ wa vata: Yeova atũkanasya nũndũ nũtwendete. (Soma Aevelania 12:5, 6, 11.) Yĩla twatwʼa kũatĩĩa kĩla tũũtavwʼa nĩ ngoo, twĩthĩawa twamũnenga Satani ũthei wa kũtũtongoesya ũndũ ũkwenda. Satani endaa tũlee ũkanyʼo ũla twanengwa, na eka ũu, endaa twĩvathane na Yeova na kĩkundi. Kwoou ethĩwa nũnengetwe ũkanyʼo, ũtonya kwĩka ata ũsũvĩe kĩlĩko kyaku?
7. (a) O tondũ visa wonanĩtye, Yeova amũtũmĩie Vetelo ata ĩtina wa kwĩtĩkĩla ũkanyʼo? (b) Ngelekanyʼo ya Vetelo yaũmanyĩsya kyaũ?
7 Ĩtĩkĩla ũkanyʼo, na ũyĩka moalyũku ala maĩlĩte. Kwasũanĩa ĩũlũ wa Vetelo. Yesũ nĩwamũlũngile mavinda ta elĩ atũmwa ala angĩ me vo. (Mko. 8:33; Luka 22:31-34) Mwa kĩu kĩilea kwĩthĩwa kyatumie ewʼa nthoni mũno! Ĩndĩ ndaaeka kũlũmanyʼa na Yesũ. Nĩweetĩkĩlile ũkanyʼo na eelũnga. Nũndũ wa ũu, Yeova nĩwamũathimie na amũnenga ianda ngito kĩkundinĩ. (Yoa. 21:15-17; Meko 10:24-33; 1 Vet. 1:1) Ngelekanyʼo ya Vetelo yĩtũmanyĩsya kyaũ? Yĩla tweekĩa kĩthito tũikatinde tũsũanĩĩte nthoni ila tweewʼa nũndũ wa kũkanwʼa, twaatĩĩa ũkanyʼo ũla twanengwa, na tweeka moalyũku ala maĩlĩte, ithyĩ ene nĩtũunĩkaa na tũkauna ala angĩ. Tweeka ũu, twĩthĩawa tũtonya kwĩanĩsya maũndũ maingĩ kwondũ wa Yeova na kwondũ wa ana-a-asa maitũ.
8-9. Bernardo ambie kwĩwʼa ata anengwa ũkanyʼo, ĩndĩ nĩ kyaũ kyamũtetheeisye alũnga mosũanĩo make?
8 Kwasũanĩa ngewa ya mwana-a-asa wa Mozambique wĩtawa Bernardo. Ĩvinda yĩmwe, nĩwaũngamiwʼe kwĩthĩwa e mũtumĩa. Kĩu kyambie kũtuma ewʼa ata? Aĩtye, “Nĩnooveeie ũthatu ngoonĩ nũndũ ndyaaendeewʼa nĩ ũkanyʼo ũla nanengiwe.” Kĩla wasũanĩaa mũno nĩ ũndũ ala angĩ kĩkundinĩ makamwonaa. Asyokete akasya, “Nakuie myei kauta ndyĩsa kũtwʼĩka nĩnambĩĩa kwĩthĩwa na woni ũla waĩle ĩũlũ wa ũndũ ũsu na ndyĩsa kũtwʼĩka nĩnambĩĩa kũĩkĩĩa Yeova na ũseũvyo wake ĩngĩ.” Nĩ kyaũ kyatetheeisye Bernardo eethĩwa na woni ũla waĩle?
9 Bernardo nĩwalũngile mosũanĩo make. Aeleetye ũũ: “Yĩla naĩ mũtumĩa, nĩnatũmĩaa ĩandĩko ya Aevelania 12:7 kũtetheesya ala angĩ methĩwe na woni mũseo ĩũlũ wa ũkanyʼo ũla Yeova ũtũnengae. Na kwoou neekũlilye, ‘We nũũ waĩle kũatĩĩa ĩandĩko yĩĩ?’ Nĩ athũkũmi onthe ma Yeova, nyie nĩ ũmwe.” Ĩtina wa ũu, nĩweekie moalyũku angĩ nĩ kana ambĩĩe kũĩkĩĩa Yeova na ũseũvyo wake ĩngĩ. Nĩweekĩie kĩthito asomae Mbivilia mũnango na aivindĩĩsya mũno kĩla weemanyĩsya. O na kau ndeewʼaa e mwĩanĩe asũanĩa ũndũ ana-a-asa na eĩtu-a-asa matonya kũmwona, nĩwatavanasya namo na nĩwaumasya maelesyo kĩkundinĩ. Ĩtina wa ĩvinda, nĩwatwʼĩkĩthiwʼe mũtumĩa ĩngĩ. Ethĩwa nũnengetwe ũkanyʼo o ta Bernardo, tata mũno ndũkasũanĩe nthoni ila ũtonya kwĩthĩwa ũyĩwʼa, ĩtĩkĩla ũkanyʼo ũla ũnengetwe, na ũyĩka moalyũku ala maĩlĩte. c (Nth. 8:33; 22:4) Weeka ũu, ĩkala wĩsĩ nesa ki kana Yeova akakũathimaa nũndũ wa kũlũmanyʼa vyũ nake na ũseũvyo wake.
YĨLA TŨKWĨWʼA VE VINYA KŨMANYĨA MOALYŨKU MEEKWA ŨSEŨVYONĨ
10. Nĩ ũalyũku wĩva ũtonya kwĩthĩwa watumie aũme amwe Aisilaeli mona ve vinya kũlũmanyʼa na Yeova?
10 Yĩla moalyũku meekwa ũseũvyonĩ, no twambĩĩe kwona ve vinya kũlũmanyʼa nawʼo. Na tũkaema kwĩsisya, kĩu no kĩtume twĩvathana na Yeova. Kwa ngelekanyʼo, sũanĩa ũalyũku ũmwe wookanisye na Mĩao ya Mose, na ũndũ Aisilaeli amwe matonya kwĩthĩwa meewie nũndũ wa ũalyũku ũsu. Mĩao ĩsu ĩtanamba kwĩthĩwa vo, ene mĩsyĩ nĩmo matethasya mawĩa ala mesie kwambĩĩa kũtethwʼa nĩ athembi. Nĩmo maakaa ithembeo na makaumĩsya Yeova nthembo kwondũ wa mĩsyĩ yoo. (Mwa. 8:20, 21; 12:7; 26:25; 35:1, 6, 7; Yovu 1:5) Ĩndĩ yĩla Mĩao yaseũviwʼe, mayaaĩlĩte kwĩanĩsya kĩanda kĩu ĩngĩ. Yeova anyuvie athembi kuma mũsyĩnĩ wa Aluni nĩ kana maumasye nthembo nemo. Ĩtina wa ũalyũku ũsu, ethĩwa mwene mũsyĩ nĩweanĩsya kĩanda kyaaĩlĩte kwĩanĩwʼa nĩ mũthembi, na we ti nzyawa ya Aluni, aĩ atonya kũawa. d (Ali. 17:3-6, 8, 9) Yo nĩvatonyeka ũalyũku ũsu ũkethĩwa nowʼo watumie Kola, Ndathani, Avilamu, na ala anene angĩ 250 maneenea naĩ ũkũmũ wa Mose na Aluni? (Mot. 16:1-3) Tũyĩsĩ nesa. Ĩndĩ o na ethĩwa Kola na anyanyae maĩ na kĩtumi kĩva, nĩmaemiwe nĩ kũlũmanyʼa na Yeova. Ũtonya kwĩka ata ethĩwa ũalyũku mũna nũũtuma wona ve vinya kũlũmanyʼa na Yeova na ũseũvyo wake?
11. Ngelekanyʼo ya Akoathi amwe yĩtũmanyĩsya kyaũ?
11 Kwataa mbau vyũ moalyũku ala meekwa ũseũvyonĩ. Yĩla Aisilaeli maĩ weũnĩ, Akoathi maĩ na kĩanda kya mwanya mũno. Kĩla ĩvinda Aisilaeli matwʼĩka nĩmekũmbũũkya kambi, Akoathi amwe nĩmo matongoeasya makuĩte ĩsandũkũ ya ũtianĩo. (Mot. 3:29, 31; 10:33; Yos. 3:2-4) Ĩsu yaĩ ndaĩa nene ta kĩ! Ĩndĩ yĩla Aisilaeli mavikie Nthĩ ya Watho, maũndũ nĩmavĩndũkie. Ĩsandũkũ ya ũtianĩo yĩyaĩ na vata wa kũtinda yĩithamathamangwʼa. Kwoou Solomoni ayĩsa kũtwʼĩka nĩwasumbĩka, Akoathi amwe manengetwe wĩa wa kwina, angĩ maĩ asũvĩi ma mĩomonĩ, namo angĩ masũvĩaa syĩndũ ila syaiĩtwe nyũmbanĩ ya Yeova. (1 Mav. 6:31-33; 26:1, 24) Vai vandũ tũsomaa atĩ Akoathi asu nĩmambĩĩie kũnyungunyĩsya kana mambĩĩa kwĩyĩtĩsya ianda nenange nũndũ wa kĩanda kya mwanya kĩla maĩ nakyo mbeenĩ. Twĩĩmanyĩsya kyaũ? Yĩla ũseũvyo wa Yeova weeka moalyũku, makwatae mbau na ngoo yonthe, o na ethĩwa nĩmatuma kĩanda kyaku kĩvĩndũka. Tanĩaa kĩanda kĩla wanengwa. Na ũyĩkalaa ũlilikene kana kĩanda kyaku tikyo kĩtumaa wĩthĩwa wĩ wa vata. Kĩla Yeova wonaa kĩ kya vata vyũ nĩ wĩwi waku ĩndĩ ti kĩanda o na kĩva kĩla ũnengetwe.—1 Sam. 15:22.
12. Zaina eewie ata yĩla wanengiwe kĩanda kĩngĩ?
12 Kwasũanĩa ngelekanyʼo ya mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Zaina, ũla waĩ na kĩanda wendete mũno ĩndĩ anengwa kĩngĩ kyeũ. Ĩtina wa kũthũkũma Mbetheli kwa myaka mbee wa 23, nĩwatũmiwe ta vainia wa mwanya. Easya atĩĩ: “Natelemile mũno navĩndũĩwa kĩanda kĩla naĩ nakyo. Neewʼaa nĩ vathei na natindĩaa kwĩkũlya, ‘Mbĩtĩilye va?’” Ũndũ wa kũmakya nĩ kana, ana-a-asa na eĩtu-a-asa amwe kĩkundinĩ matumie aũmĩa mũnango kwa kũmwĩa: “Kethĩwa ũnatethasya wĩa waku nesa, ũseũvyo ndwĩthĩwa ũneekũtũma vandũ vangĩ.” Zaina nĩwakuie kavinda ayĩwʼa akwʼĩte ngoo, na aĩaa kĩla ũtukũ. Ĩndĩ aĩtye: “Vai ĩvinda naaĩsa kũya nzika na ũseũvyo kana ngona Yeova ta ũtambendete.” Nĩ kyaũ kyamũtetheeisye kũsũvĩa kĩlĩko kyake?
13. Zaina eekie ata nĩ kana aekane na mosũanĩo ala waĩ namo?
13 Zaina nĩwesie kũekana na mosũanĩo ala waĩ namo. Nĩ kyaũ kyamũtetheeisye? Nĩwasomie ilungu syĩ mavukunĩ maitũ ila syaneeneete ũndũ ta ũsu wamũkwatĩte. Kwa ngelekanyʼo, kĩlungu “Unaweza Kukabiliana na Kivunja-Moyo!” kĩla kĩ ĩkasetinĩ ya Mũsyaĩĩsya ya Ĩtukũ 1, Mwei wa 2, 2001, nĩkyamũtethisye mũno. Kĩlungu kĩu kĩeleetye ũndũ mũandĩki ũmwe wa Mbivilia weetawa Maliko ũtonya kwĩthĩwa eewʼaa take yĩla wavĩndũĩwe kĩanda kyake. Zaina aĩtye, “Ngelekanyʼo ya Maliko nĩyo ndawa ĩla yandethisye naeka kũkwʼa ngoo.” O na ĩngĩ, nĩwaendeeie kũlũlũmĩĩlya ndũũ yake na anyanyae. Ndaaĩvathana na ala angĩ, na ndatindaa emakĩe. Kĩla wamanyie nĩ kana ũseũvyo wa Yeova ũtongoeawʼa nĩ veva wake na kana ala matongoesye nĩmamũthĩnĩkĩaa mũno. Na ũndũ ũngĩ wamanyie nĩ kana kĩla ũseũvyo wa Yeova wonaa kĩ kya vata nĩ kũĩkĩĩthya kana wĩa wa Yeova nĩwatethwʼa.
14. Nĩ ũalyũku wĩva Vlado weewʼaa wĩ vinya kũmanyĩa, na nĩ kyaũ kyamũtetheeisye?
14 Vlado nĩ mũtumĩa wa kĩkundi wĩ na myaka 73 na ekalaa Slovenia. Yĩla kĩkundi kyoo kyakwataniwʼe na kĩngĩ na Nyũmba ya Ũsumbĩ vala waendaa yavingwa, nĩwathĩnĩkie mũno. Aĩtye ũũ: “Ndyaeleawa nĩkĩ Nyũmba ĩsu ya Ũsumbĩ yavingiwe na nĩwʼo yaanakavĩte. Na naũmĩaa mũno nũndũ no ĩndĩ twaĩ tũnamina kũmĩtũngĩĩa. Nĩnatetheetye kũseũvya syĩndũ imwe vau nthĩnĩ nũndũ nĩ vundi wa mbwaũ. Eka ũu, yĩla ikundi isu syelĩ syakwataniwʼe, ve moalyũku maingĩ twaaĩlĩte kwĩka na mayaĩ laisi kwa atavanyʼa ala akũangũ takwa.” Nĩ kyaũ kyamũtetheeisye atwʼa kũkwata mbau ũalyũku ũsu? Easya: “Yĩla tweetĩkĩlana na moalyũku ala ũseũvyo wa Yeova weeka, mavinda onthe nĩtũathimĩkaa. Moalyũku asu matũmbanasya kwondũ wa moalyũku angĩ manenange me mbee.” Nĩvethĩwa ve moalyũku ũkwĩwʼa me vinya kũmanyĩa nũndũ wa kwĩthĩwa kĩkundi kyenyu nĩkĩkwataniwʼe na kĩngĩ kana nũnengiwe kĩanda kĩngĩ? Ndũkethĩwe na nzika kana Yeova nũkũelewa ũndũ ũkwĩwʼa. Wakwata mbau moalyũku asu na walũmanyʼa vyũ na Yeova na ũseũvyo wake, ndakalea ũkũathima.—Sav. 18:25.
SŨVĨA KĨLĨKO KYAKU MAŨNDŨNĨ ONTHE
15. Yĩla twakwatwa nĩ mawetu maumanĩte na kĩkundi, tũtonya kwĩka ata tũsũvĩe ilĩko sitũ?
15 O ũndũ mũminũkĩlyo wa nthĩ ĩno ũthengeee, nowʼo tũkũendeea kũkomana na mawetu maumanĩte na kĩkundi. Mawetu asu no matume twona ve vinya kũlũmanyʼa na Yeova. Kwoou no nginya tũsũvĩe ilĩko sitũ. Wesa kwĩwʼa ta wĩkĩtwe ũndũ ũtaĩle nĩ mwana-a-asa kana nĩ mwĩĩtu-a-asa, ndũketĩkĩle kwoveea ũthatu ngoonĩ. Wesa kũnengwa ũkanyʼo, ndũkatinde ũsũanĩĩte mũno nthoni ila weewʼa, ĩndĩ ĩtĩkĩla ũkanyʼo ũla wanengwa na ũyĩka moalyũku ala maĩlĩte. Na ũseũvyo wa Yeova weeka moalyũku meũtuma maũndũ maku mavĩndũka, makwate mbau na ngoo yonthe na ũiatĩĩa mwolooto ũla wanengwa.
16. Nĩ kyaũ kĩtonya ũkũtetheesya ũendeee kũĩkĩĩa Yeova na ũseũvyo wake?
16 O na yĩla watatwa, no ũendeee kũĩkĩĩa Yeova na ũseũvyo wake. Ĩndĩ ndwĩsa kwĩka ũu ũtasũvĩĩte kĩlĩko kyaku, na ũu nĩ kwasya, no nginya wĩkale ũuĩtye, ũsũanĩe nesa, na ũyonaa maũndũ ũndũ Yeova ũmonaa. Ĩkĩa kĩthito wĩmanyĩsye ĩũlũ wa andũ mawetetwe Mbivilianĩ ala makwatiwe nĩ ũndũ ta ũla ũũkwatĩte na maũthĩnĩkĩa nesa, na ũivindĩĩsya ngelekanyʼo syoo. Mũvoye Yeova aũtetheesye. Na ndũkaaĩvathane na kĩkundi mũthenya o na ũmwe. Weeka ũu, kwĩ kwiũ na kwĩ kweũ, vai ĩvinda Satani ũkatuma wĩvathana na Yeova na ũseũvyo wake.—Yak. 4:7.
WATHI 126 Ũngamai na Ũlũmu, Ĩthĩwai Metho
a No twone ve vinya kũlũmanyʼa na Yeova na ũseũvyo wake yĩla twatatwa, na mũno mũno yĩla mawetu mana maumĩla kĩkundinĩ. Ĩsomo yĩĩ yĩneenea mawetu atatũ katĩ wa asu na kĩla tũtonya kwĩka tũendeee kũlũmanyʼa na Yeova na ũseũvyo wake.
b Masyĩtwa amwe nĩ mavĩndũe.
c No ũkwate ũvoo ũtonya ũkũtethya kĩlungunĩ kĩ na kyongo, “Umewahi Kuwa na Mapendeleo ya Utumishi? Je, Unaweza Kutumikia Tena?,” ĩkasetinĩ ya Mũsyaĩĩsya ya 15/08/2009, ĩth. 30.
d Mĩao yaĩtye kana ethĩwa mwene mũsyĩ nũkwenda kũthĩnza nyamũ kwondũ wa nyama, aaĩlĩte kũtwaa nyamũ ĩsu vala vandũ vatheu. Ĩndĩ Mĩao ĩsu ndyoovete ala matwĩe kũasa mũno.—Kũt. 12:21.