1. Nĩkĩ kũvatiswa nĩ kwa vata mũno? (Sisya visa ĩthangũnĩ yĩĩ.)

AMANYĨW’A ma Mbivilia ngili mbingĩ nĩmavatisawa kĩla mwaka. Aingĩ moo methĩawa me mũika wa katĩ wa myaka 13 na 19 kana o ĩtheango wa vau. Na nĩmatonya kwĩthĩwa maeetwe nĩ asyai Ngũsĩ. We wĩ ũmwe katĩ wa asu? Ethĩwa nĩwosete ĩtambya yĩu nĩwaĩle kũkathwa. Aklĩsto onthe nĩmaĩle kũvatiswa, na nĩ ũndũ wa vata kwosa ĩtambya yĩu nũndũ yĩkatuma andũ matangĩĩwa.—Mt. 28:19, 20; 1 Vet. 3:21.

2. Nĩkĩ vate vata wa kũteetea ũikĩa kwĩyumya ũmũthũkũme Yeova?

² O na kau ũvatiso nũvingũĩaa mũndũ moathimo maingĩ, ve maũndũ wĩthĩawa ataĩtwe amina kũvatiswa. Twĩasya ũu nĩkĩ? Kwasũanĩa ĩkũlyo yĩĩ wakũlilw’e mũthenya ũla wavatisawa: “Kwa mũsingi wa nthembo ya Yesũ Klĩsto, we [nĩwumbũlĩte] naĩ syaku na ũkeyumya kwa Yeova wĩke kwenda kwake?” Wasũngĩie wasya, “Ĩĩ.” Ũvatiso nĩw’o woonanisye kana nĩwĩyumĩtye ũmũthũkũme Yeova. Nĩwamwathie Yeova ũte na ngũĩ kana ũkamwendaa na ũyĩkaa kwenda kwake mbee wa maũndũ ala angĩ onthe. Ũsu nĩ wĩvĩto mũito. Ĩndĩ ve kĩtumi kya kwĩlila nĩkĩ weekie ũu? Aiee, vai kĩtumi o na kĩmwe. Ndũkaaĩsa kũtw’ĩka nĩweekie mavĩtyo  kwĩnengane mokonĩ ma Yeova. Ĩndĩ kwasũanĩa kĩvathũkany’o kya kwĩka ũu. Mũndũ ũla ũte na ngwatanĩo na Yeova ethĩawa asumbĩkĩtwe nĩ Satani. Nake ũ Ndevili ndendaa wĩtangĩĩwa. O na eka ũu, ew’a mũyo mũno ũkatw’ĩka ndwĩkwata thayũ wa tene na tene nũndũ wa kũleana na ũsumbĩki mũnene wa Yeova take.

3. Weeyumya ũmũthũkũme Yeova ũkwataa moathimo meva?

³ Kwasũanĩa moathimo ala ũkwatĩte kuma weeyumya ũmũthũkũme Yeova na wavatiswa. Nũndũ nĩweenenganie kwa Yeova, yu no wasye ũũ ũte na nzika: “Yeova e ngalĩ yakwa; ndikakĩa: Mũndũ atonya kũmbĩka ata?” (Sav. 118:6) Vai kĩndũ kĩngĩ kĩsa kũtuma ũtana thayũnĩ waku ta kũmanya wĩ ngalĩ ya Ngai na nũkwendete.

4, 5. (a) Nĩkĩ tũtonya kwasya kana vai mũndũ ũngĩ wĩsa kwĩanĩsya ũtwi waku wa kwĩyumya ũmũthũkũme Yeova? (b) Nĩ mathĩna meva matonya kũkwata Aklĩsto onthe, methĩwe nĩ ma mũika kana nĩ akũũ?

⁴ Ethĩwa wĩ Mũklĩsto mũvatise, manya kana kwĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo na Yeova ti malĩ ya mũsyĩ ta kĩtheka ũndũ ũtonya kũtiĩwa. Ĩndĩ ũsu nĩ ũndũ waku wĩ weka. No uwe ũtonya kũthũkũmĩa ũtangĩĩo waku o na ethĩwa wĩkalaa na asyai maku. Nĩkĩ waĩle kwĩkalaa wĩsĩ ũu? Kĩtumi nũndũ ndwĩsĩ ũnĩ wĩkomana na ĩtatwa yĩilyĩ ata. Kwa ngelekany’o, ethĩwa wavatisiwe ũtavikĩtye myaka ĩkũmi na ĩtatũ, wambĩĩa kũtw’ĩka mũndũ mũima nũtonya kwĩthĩa ũndũ weew’aa tene tiw’o wĩw’aa yu, na mathĩna ala manaũkwataa ti mo maũkwataa yu. Mwĩĩtu ũmwe wĩ myaka 18 aielesya ũndũ ũsu aisye atĩĩ: “Kana kayĩsa kũmena kwĩtwa Ngũsĩ ya Yeova aĩ no ũndũ ke sukulu kainaya keki ya kũtanĩa mũthenya wa kũsyawa. Ĩndĩ keananga na kavika myaka ĩla wendi wa kũmanyana kĩ-mwĩĩ wĩthĩawa wĩ mwingĩ, nĩkethĩawa na vata wa kũĩkĩĩa vyũ kana kũatĩĩa mĩao ya Yeova nĩw’o ũndũ ũla waĩle vyũ.”

⁵ Ti andũ ma mũika oka makwatawa nĩ mathĩna matanatwĩe namo. O namo ala mavatiswa me andũ aima nĩmatonya kũkomana na matatwa mateũtaĩaa. No makwatwe nĩ mathĩna ma mũtwaano, ma mwĩĩ, kana o makaĩwa nĩ wĩa. Kwoou kĩla mũndũ, ethĩwe nĩ mũnini kana nĩ mũkũangũ, ndalea kũkomana na maũndũ meũtata mũĩkĩĩo wake.—Yak. 1:12-14.

6. (a) Ĩla weeyumisye ũmũthũkũme Yeova kwĩ kwiũ na kwĩ kweũ woonanisye ata? (b) Nĩ kyaũ ũtonya kwĩmanyĩsya ĩandĩkonĩ ya Avilivi 4:11-13?

⁶ Ndũkaaũlwe kana wamwathie Yeova ũkamũthũkũmaa kwĩ kwiũ na kwĩ kweũ. Kĩu kĩkaũtetheesya wĩkalae wĩ mũĩkĩĩku o na wakwatwa nĩ kyaũ. Ũu nĩ kwasya kana nĩwamwathie ũla Mũsumbĩ Mũnene kana nũkũendeea kũlũmany’a nake na ũimũthũkũmaa o na ethĩwa anyanyau kana asyai maku nĩmeũmũtia. (Sav. 27:10) Kĩla ĩvinda mũvoyae Yeova aũnenge vinya wa kũendeea kwĩanĩsya kĩla wamwathie.—Soma Avilivi 4:11-13.

7. Nĩ kyaũ waĩle kwĩka nĩ kana ũendeee kũthũkũmĩa ũtangĩĩo waku na “kĩkĩo na kĩtetemo”?

⁷ Yeova endaa ũtw’ĩke mũnyanyae. Ĩndĩ nĩvendaa kĩthito nĩ kana ũendeee kwĩkala wĩ mũnyanyae na ũyĩsa kũtangĩĩwa. O na nĩkyo kĩtumi ĩandĩko ya Avilivi 2:12 yaĩtye: “Ĩanĩsyai ũtangĩĩo wenyu na kĩkĩo na kĩtetemo.” Ndeto isu syĩonany’a kana nĩwaĩle kũmanthaa ũndũ ũũlũlũmĩlya ngwatanĩo yaku na Yeova na ũimanya ũndũ ũkalũmanasya nake o na wakwatwa nĩ matatwa. Ndũkatate kwĩyĩelela wasye ti lasima wĩkĩe kĩthito kĩu. Kĩtumi nũndũ o na ve amwe mamũthũkũmĩte Ngai kwa ĩvinda ĩasa ĩndĩ makelelũka. Kwoou nĩ matambya meva waĩle kwosa nĩ kana ũendeee kũthũkũmĩa ũtangĩĩo waku?

8. Waĩle kwĩka ata ĩla ũkwĩmanyĩsya Mbivilia, na nĩkĩ ũsu nĩ ũndũ wa vata?

⁸ Ve maũndũ elĩ ma vata waĩlĩte kwĩka nĩ kana ũtw’ĩke mũnyanyae wa Yeova. Nĩwaĩle kũmwĩthukĩĩsya na nĩwaĩle kũneenaa nake. Nzĩa ĩla nene ya kũmwĩthukĩĩsya Yeova nĩ kwĩmanyĩsya Mbivilia. Ũu nĩ kwasya nĩwaĩle kũsoma na kũvindĩĩsya Ndeto ya Ngai vamwe na mavuku ma kwĩmanyĩsya Mbivilia. Ũyĩka ũu lilikana kana tũisomaa Mbivilia nĩ kana twĩke o kwĩkĩa maũndũ kĩlĩkonĩ. Mbivilia ndĩsomawa ũndũ mũndũ ũsomeaa mũtiani wa sukulu nĩ kana avĩte. Kwĩmanyĩsya Mbivilia no ũndũ ũmwe na kumya kyalo ũthi kũndũ wĩ na kĩeleelo kya kwona syĩndũ ũtaaona. Kwoou nĩ kana ũtetheke ĩla ũkwĩmanyĩsya, tata ũmanthe maũndũ meũ ũteĩsĩ ĩũlũ wa Yeova. Kwĩka ũu kũkaũtetheesya ũmũthengeee Ngai nake aikũthengeea.—Yak. 4:8.

9. Nĩ syĩndũ syĩva wonete iiũtethya ĩla ũkwĩmanyĩsya?

⁹ Ũseũvyo wa Yeova nũtũnengete syĩndũ mbingĩ mũno tũtonya kũtũmĩa nĩ kana tũtetheke ĩla tũkwĩmanyĩsya. Kwa ngelekany’o, kĩsesenĩ kya jw.org ve kĩlungu kĩtawa “Mazoezi ya Kujifunza Biblia” kĩ ungu wa “Matineja” kĩla kĩtonya kũũtetheesya ũkemanyĩsya masomo ma vata ngewanĩ ila syĩ Mbivilianĩ. O na ĩngĩ kĩsesenĩ kĩu ve maũndũ ma kwĩmanyĩsya me na kyongo, “Mbivilia Yo Ĩmanyĩasya Ata?” ala matonya kũũtetheesya ũĩkĩĩe vyũ maũndũ ala wĩmanyĩasya. Maũndũ asu no maũtetheesye ũkamanya ũndũ ũtonya kũelesya angĩ kĩla ũĩkĩĩaa. O na ĩkaseti ya Amkeni! ya Mwei wa 4, 2009, nthĩnĩ wa kĩlungu kĩ na kyongo, “Vijana Huuliza . . . Ninaweza Kufanya Nini Ili Nifurahie Kusoma Biblia?,” nĩyĩeleetye ũndũ ũtonya kũtetheka ĩla ũkwĩmanyĩsya. Kwĩmanyĩsya na kũvindĩĩsya kĩla ũũsoma no kũũtetheesye kũthũkũmĩa ũtangĩĩo waku.—Soma Savuli 119:105.

10. Nĩkĩ kĩla Mũklĩsto mũvatise waĩle kũvoya?

¹⁰ Ĩla tũkwĩmanyĩsya Mbivilia twĩthĩawa tũimwĩthukĩĩsya Yeova, na ĩla tũũvoya twĩthĩawa tũineena nake. Mũklĩsto ndaĩle kũvoya aĩ nũndũ nĩkũvoyawa kana kwona mboya ta kĩndũ kya kũmũtetheeasya ĩla ũkwenda maũndũ make mathi nesa. Ĩndĩ mboya nĩ nzĩa ya kũneena na Mũmbi witũ. Yeova nĩwendaa kwĩw’a ũineena nake. (Soma Avilivi 4:6.) Wesa kũkwatwa nĩ thĩna, lilikana kana Mbivilia ĩkwĩĩte:  “Mwaũĩe Yeova mũio waku.” (Sav. 55:22) We nũĩkĩĩaa kana kĩu no kĩũtethye? Ve ana-a-asa na eĩtu-a-asa milioni mbingĩ matonya kũkũĩkĩĩthya kana kĩu nĩkĩmatethetye. Na o naku no kĩũtethye!

11. Nĩkĩ nĩ ũndũ wa vata kũmũtũngĩaa Yeova mũvea kĩla ĩvinda?

¹¹ Tũyaĩle kũvoya o ĩla tũkwenda kwĩtya Yeova ũtethyo. Mbivilia ĩtwĩĩte ũũ: “Ĩthĩwai na mũvea.” (Ako. 3:15) Mavinda angĩ no tũsũanĩe mũno mathĩna ala twĩ namo nginya tũkolwa nĩ moathimo ala tũkwatĩte. Wĩona ata ũkatw’a kĩla mũthenya kũsũanĩaa maũndũ ta atatũ ũtonya kũtũnga mũvea kwondũ wamo? Wamasũanĩa mũtavye Yeova ĩla ũũvoya. Mwĩĩtu ũmwe wĩ na myaka 18 wĩtawa Abigail wavatisiwe e na myaka 12 aĩtye atĩĩ: “Ndyonaa ta ve ũngĩ twaĩle kũmũtũngĩa mũvea mũno ta Yeova. Twaĩle kũmũtũngĩaa mũvea kĩla ĩvinda nũndũ wa mĩthĩnzĩo ĩla ũtũnengete. Mũthenya ũmwe neewie mũndũ akũlya ĩkũlyo yĩĩ ĩseo mũno: Tũkaamũka ũnĩ na tũyĩthĩa nĩtwaisye syĩndũ syonthe ila tũtanamũtũngĩa Yeova mũvea kwondũ wasyo, tũtiwa na kyaũ?” *

12, 13. We mwene ũsamĩte ata ũseo wa Yeova, na nĩkĩ nĩ ũndũ wa vata kũsũanĩa ũndũ Yeova ũkũtetheetye?

¹² Mũsumbĩ Ndaviti nĩwatetheeiw’e asinda matatwa maingĩ me vinya. Kwoou nĩweesĩ ũndũ ũkwasya ĩla wainie ũũ: “Samai mũsisye kana Yeova nĩ mũseo: kũathimwa nĩ mũndũ ũla wĩvithaa nthĩnĩ wake.” (Sav. 34:8) Mũsoa ũsu wĩonany’a kana nũseo mũndũ mwene eyonee ũseo wa kũmũthũkũma Yeova. Wasoma Mbivilia na wasoma mavuku maitũ na wathi maũmbanonĩ ma Kĩklĩsto nĩwĩkĩawa vinya nĩ kũmanya ũndũ Ngai ũtetheetye andũ angĩ makekala me aĩkĩĩku. Ĩndĩ o ũndũ ũendeee kwĩka maendeeo nĩwaĩle kwĩyonea we mwene ũndũ Yeova ũkũtethasya thayũnĩ waku. We mwene nĩwĩsamĩĩte ũkona kana Yeova nĩ mũseo?

¹³ Kĩla Mũklĩsto nũsamĩte akona kana Yeova nĩ mũseo ũndũnĩ mũna wa mwanya. Yeova nũthoketye kĩla Mũklĩsto amũthengeee we na Mwana wake. Yesũ aisye: “Vai mũndũ ũtonya kũka kwakwa, ateũkusw’a nĩ Asa ũla wandũmie.” (Yoa. 6:44) We nũkwĩw’a ndeto isu ta iũkonetye? Mũndũ wa mũika no asye, ‘Yeova akusisye asyai makwa na nyie neeka o kwĩyĩatĩĩsya.’ Ĩndĩ ĩla weeyumisye ũmũthũkũme Yeova na wavatiswa, woonanisye kana waĩ ũnambĩĩa kwĩthĩwa na ngwatanĩo ya mwanya vamwe nake. Na yu nũkwĩsĩ nesa. Mbivilia ĩtũĩkĩĩthĩtye atĩĩ: “Ethĩwa mũndũ o na wĩva nũmwendete Ngai, ũsu nĩwĩsĩkĩwe nĩwe.” (1 Ako. 8:3) Tataa ĩvinda yonthe wonae mwanya waku ũseũvyonĩ wa Yeova wĩ wa vata.

14, 15. Wĩa wa kũtavany’a ũtonya kũlũlũmĩlya mũĩkĩĩo waku ata?

¹⁴ Nzĩa ĩngĩ ya kũsama ũseo wa Yeova nĩ kwĩyonea aiũnenga vinya wa kũneena na angĩ ĩũlũ wa mũĩkĩĩo waku. No wĩyonee kĩu ĩla wĩ ũtavany’a, kana ĩla ũũtavany’a sukulu. Amwe nĩmaemawa nĩ kũneena na ala masomaa ĩmwe sukulu. No kwĩthĩwa ũtonya kũelewa nĩkĩ maemawa. Kwa ngelekany’o, ndwĩthĩawa wĩsĩ kana ala mũsomaa ĩmwe nĩmeũkwĩthukĩĩsya waneena namo. Na eka ũu, nĩ laisi kũneena na mwanake kana mwĩĩtu mũsomaa ĩmwe mwĩ elĩ kũte kũneena namo me aingĩ. Nĩ kyaũ kĩtonya kũũtetheesya?

¹⁵ Mbee amba kũsũanĩa kĩla kĩkũĩkĩĩthasya kana maũndũ ala ũĩkĩĩaa nĩ ma w’o. Tũmĩa nesa maũndũ ma kwĩmanyĩsya ala me kĩsesenĩ kya jw.org. Maũndũ asu maseũvĩtw’e kwa nzĩa ĩtonya kũũtetheesya kũsũanĩa  kĩla ũĩkĩĩaa, nĩkĩ ũkĩĩkĩĩaa, na ũndũ ũtonya kũelesya angĩ mũĩkĩĩo waku. Weethĩwa na itumi ndũmu sya kũĩkĩĩa maũndũ ala ũĩkĩĩaa na wekala wĩyũmbanĩtye, ũkeew’aa ũyenda kumya ũkũsĩ ĩũlũ wa ĩsyĩtwa ya Yeova.—Yel. 20:8, 9.

16. Nĩ kyaũ kĩtonya kũũtetheesya ethĩwa nĩwĩw’aa ũiemwa nĩ kũelesya angĩ mũĩkĩĩo waku?

¹⁶ O na wĩyũmbanĩtye nesa ata, mavinda amwe no wĩw’e ũiemwa nĩ kũelesya angĩ mũĩkĩĩo waku. Mwĩĩtu-a-asa ũmwe wĩ na myaka 18 wavatisiwe e na myaka 13 nĩwonete kana kĩu nĩ kya w’o. Aĩtye: “Nĩnĩsĩ maũndũ ala nĩĩkĩĩaa, ĩndĩ mavinda angĩ nĩkaa kwaĩwa nĩ ndeto ila ngũtũmĩa nĩmaelesye.” Nĩ kyaũ kĩmũtetheeasya? Aĩtye: “Nĩtataa nĩneene namo ndeũmonethya kana nĩenda kũmamanyĩsya. Ala tũsomaa ĩmwe maikĩaa kũelesya maũndũ ala mekaa. O nakwa ndyaĩle kũkĩa. Kwoou ĩla ngwenda kũmanenga ngewa ya ũndũ nĩkie ndonya kwambĩĩa na kwasya atĩĩ: ‘Ve mũthenya nĩnamanyĩasya mũndũ Mbivilia na yu . . .’ Na ĩndĩ ndiendeea kũmanenga ngewa ĩla ngwendaa kũmanenga. O na kau ngewa ĩsu ngũmanenga ti ĩũlũ wa Mbivilia, mavinda maingĩ wĩthĩaa nĩmekwenda mũno kũmanya ũndũ nĩkaa ĩla ngũmanyĩsya Mbivilia. Mavinda angĩ nĩmangũlasya makũlyo ĩũlũ wa ĩ Mbivilia. Kũtũmĩa nzĩa ĩsu kaingĩ nĩkũtumĩte nĩeka kũemwa nĩ kũneena namo. Nakwa naneena namo nĩtiawa nĩ mũtanu!”

17. Nĩ kyaũ kĩngĩ kĩtonya kũũtetheesya ũelesye angĩ mũĩkĩĩo waku?

¹⁷ Ethĩwa ũkanengae ala angĩ ndaĩa na ũyendeew’a nĩmo, nĩ ũndũ ũtonyeka makakwĩthukĩĩasya nesa ĩla ũũneena namo. Mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Olivia wĩ na myaka 17, ũla wavatisiwe o na atavikĩtye myaka 13, aĩtye: “Navu ĩtina neew’aa ndikĩa. Noonaa nambĩĩa kũlikya Mbivilia ngewanĩ ila tũkũea ta matonya kũmbona ta mũndũ weekie kũtumanw’a nĩ Mbivilia.” Ĩndĩ ĩtina wa ĩvinda nĩwaekie kũsũanĩa ũu. Vandũ va kũsũanĩa mũno maũndũ ala matumaa akĩa, ambĩĩie kũsũanĩa ũũ ngoonĩ yake: “Amũika aingĩ mayĩsĩ Ngũsĩ sya Yeova o na vanini. Vai Ngũsĩ ingĩ matindanasya nasyo eka ithyĩ. Kwoou kĩla tũkwĩka no kĩtume methukĩĩsya kana makalea kwĩthukĩĩsya. Nata ethĩwa nĩtwĩw’aa nthoni kana tũkakĩa ĩla tũkũelesya angĩ mũĩkĩĩo witũ kana ũkethĩa tũiũmanya ũndũ tũkwasya, kana nata ethĩwa tũneenaa twĩkũnzĩte? Tũkeka ũu no mone ta tũtendete kwĩtwa Ngũsĩ sya Yeova. O na nĩmatonya kũtũsũngĩa naĩ nũndũ meona twĩ na wia. Ĩndĩ ethĩwa kĩla ĩvinda tũkaneenaa tũteũkĩa na tũte na nzika na kĩla tũĩkĩĩaa, ti vinya makatũnenga ndaĩa.”

18. Nĩ maũndũ meva waĩle kwĩka nĩ kana wĩanĩsye ũtangĩĩo waku?

¹⁸ O tondũ twoona, kwĩanĩsya ũtangĩĩo waku ti ũndũ wa kũvũĩwa ngũĩ. Nĩ kana wĩke ũu nĩwaĩle kũsoma Ndeto ya Ngai na ũimĩvindĩĩsya. O na ĩngĩ nĩwaĩle kũmũvoya Yeova, na ũisũanĩaa ũndũ ũkũathimĩte we mwene. Weeka maũndũ asu, ũkekalaa ũte na nzika kana Yeova nĩ Mũnyanyau. Na ĩndĩ kũmanya ũu kũkaũsukumaa ũneene na angĩ ĩũlũ wa mũĩkĩĩo waku.—Soma Savuli 73:28.

19. Nĩkĩ wĩ na kĩtumi kĩseo kya kũthũkũmĩa ũtangĩĩo waku?

¹⁹ Yesũ aisye atĩĩ: “Ethĩwa mũndũ o na wĩva nũnũkwenda kũmbikĩla, nĩelee mwene, na kwĩyaĩkya ngelan’yo yake, na akĩmbikĩla.” (Mt. 16:24) Kwoou ethĩwa mũndũ nũkwenda kũtw’ĩka mũmanyĩw’a wa Yesũ, no nginya eyumye amũthũkũme Yeova na aivatiswa. Ĩndĩ kwĩka ũu kũmũeteae moathimo maingĩ ũmũnthĩ, na ĩvinda yũkĩte akekala tene na tene nthĩnĩ wa ĩla nthĩ nzaũ Ngai ũtwathĩte. Kwoou wĩ na kĩtumi kĩseo kya kũendeea kwĩanĩsya ũtangĩĩo waku!