Kĩla ũthi ũvoonĩ ũla wĩ vo

Kĩla ũthi nthĩnĩ wa ũvoo ũla wĩ vo

“Nĩ na Wĩkwatyo kwa Ngai”

“Nĩ na Wĩkwatyo kwa Ngai”

“Atamũ wa mũminũkĩlyo atw’ĩka veva ũnenganae thayũ.” —1 AKO. 15:45.

MBATHI: 19, 12

1-3. (a) Nĩ ũmanyĩsyo wĩva twaĩle kũũtalaa katĩ wa momanyĩsyo ala manene tũĩkĩĩaa? (b) Nĩkĩ ũthayũũkyo nĩ wa vata mũno? (Sisya visa ĩthangũnĩ yĩĩ.)

WE ŨKAKŨLW’A nĩ maũndũ meva manene ũĩkĩĩaa ũsũngĩa ata? Ndũema kwasya kana nũĩkĩĩaa Yeova nĩwe woombie syĩndũ syonthe na nĩwe ũtũnengete thayũ. O na nĩvatonyeka ũkaweta nũĩkĩĩaa Yesũ Klĩsto, ũla wakwie nĩ kana tũkwate wovosyo. Na ũkongela kũweta kana nĩtweteele nthĩ nzaũ, vala andũ ma Ngai makekala tene na tene. Ĩndĩ we no ũwete ũthayũũkyo katĩ wa maũndũ ala ũĩkĩĩaa na weteele mũno na mea?

2 Twĩ na kĩtumi kĩseo kya kũtala ũthayũũkyo ta ũmanyĩsyo ũmwe twonaa wĩ wa vata mũno o na ethĩwa ithyĩ ene twĩw’aa twĩ na wĩkwatyo wa kũvonoka ũla thĩna mũnene na kwĩkala kũũ nthĩ tene na tene. Mũtũmwa Vaulo nĩwoonanisye nĩkĩ ũmanyĩsyo wa ũthayũũkyo nĩ wa vata mũno ĩla waisye atĩĩ: “Ethĩwa kũi kũthayũũkw’a kwa akw’ũ, o na Klĩsto ndaathayũũkw’a.” Takethĩwa Klĩsto ndaathayũũkw’a, ndesa kwĩthĩwa aatw’ĩka Mũsumbĩ witũ na kũmanyĩsya kana we nĩ Mũsumbĩ kwĩthĩwa kwĩ kwa mana. (Soma 1 Akolintho 15:12-19.) Ĩndĩ nĩtwĩsĩ kana Yesũ nĩwathayũũkiw’e. Kũĩkĩĩa ũu kũtumaa twĩthĩwa twĩ kĩvathũkany’o vyũ na ala Ayuti maĩ ma kĩkundi kya Asatukai nũndũ mo maleaa vyũ kana kwĩ ũthayũũkyo. O na twavũthw’a, tũilea kũĩkĩĩa kana kũkeethĩwa ũthayũũkyo.—Mko. 12:18; Meko 4:2, 3; 17:32; 23:6-8.

3 Ĩla Vaulo waandĩkie ĩũlũ wa “momanyĩsyo ma maũndũ ma mbee ma Klĩsto” nĩwawetie ĩũlũ wa “momanyĩsyo ma . . . kũthayũũkw’a kwa akw’ũ.” (Aevl. 6:1, 2) O na nĩwakindĩlĩĩle kana nĩwaĩkĩĩe ũthayũũkyo. (Meko 24:10, 15, 24, 25) Ĩndĩ o na kũtw’ĩka ũthayũũkyo nũwetetwe ta ũmwe wa momanyĩsyo ma mũsingi, kana ta ũmwe wa “momanyĩsyo ma mbee ma ndeto ila syaneeniwe nĩ Ngai,” ũu ti kwasya ũsu nĩ ũmanyĩsyo tũtaĩle kũwosa kwa ũito. (Aevl. 5:12) Nĩkĩ tũkwasya ũu?

4. Nĩ makũlyo meva twaĩle kũsũanĩa makonetye ũthayũũkyo?

4 Andũ aingĩ mambĩĩa kwĩmanyĩsya Mbivilia nĩmasomaa ĩũlũ wa andũ mathayũũkiw’e tene ta Lasalo. O na nĩmamanyaa kana andũ ta Avalaamu, Yovu, na Ndanieli mayaĩ na nzika kana ĩvindanĩ yũkĩte akw’ũ makathayũũkw’a. Ĩndĩ we ũsũngĩa ata ũkakũlw’a nĩ mũndũ nĩ kyaũ kĩkũĩkĩĩthasya kana mawatho ma ũthayũũkyo ala me Mbivilianĩ manenganiwe myaka maana maingĩ mĩvĩtu no meteele kwĩsa kwĩanĩa? Na yo Mbivilia nĩyonanĩtye akw’ũ makathayũũkw’a ĩndĩĩ? Makũlyo asu nĩmakonetye mũĩkĩĩo witũ, kwoou ekai tũmanye kĩla Maandĩko mawetete ĩũlũ wamo.

ŨTHAYŨŨKYO MŨNA WAĨ WATHANIWE MYAKA MAANA MAINGĨ

5. Twĩamba kũneenea ũndũ wĩva?

5 Ti vinya kũkũna visa mũndũ ũnakwie o mĩtũkĩ aithayũũkw’a. (Yoa. 11:11; Meko 20:9, 10) Ĩndĩ nata ũkewa kana ve mũndũ mũna ũkathayũũkw’a myaka maana maingĩ yĩ mbee? We no ũĩkĩĩe watho ta ũsu, ũla ũkathayũũkw’a atw’ĩke no ĩndĩ ũkwie kana akwie tene? Ve watho ta ũsu wathaniwe myaka maana maingĩ mbee na wesa kwĩanĩa, na we mwene nũĩkĩĩaa kana watho ũsu nĩweanĩie. Nĩ watho wĩva ũsu? Na ũkonanĩtye ata na wĩkwatyo witũ wa ũthayũũkyo ũla tweteele?

6. Nĩkĩ tũtonya kwasya kana Yesũ nĩwe ũwetetwe wathaninĩ ũla wĩ nthĩnĩ wa Savuli ya 118?

6 Ve ũthayũũkyo wathaniwe myaka maana maingĩ mbee ũandĩkĩtwe nthĩnĩ wa Savuli ya 118. Ekai tũneenee watho ũsu ũwetawa nĩ andũ amwe ta waandĩkiwe nĩ Ndaviti. Kĩlungu kĩmwe kya Savuli ĩsu kyaĩtye atĩĩ: “Tangĩĩa yu, nĩtũũkwĩsũva, ame Yeova . . . Nĩ mũathime ũla wũkaa syĩtwanĩ ya Yeova.” Nũtonya kwĩthĩwa ũlilikene kana matukũ 9 ma mwei wa Nisani ĩla Yesũ walikile Yelusaleme akuĩtwe nĩ kang’oli, andũ nĩmawetie wathani ũsu wakonetye Masia. Ĩvinda yĩu vatiele matukũ o manini Yesũ akw’e. (Sav. 118:25, 26; Mt. 21:7-9) Ĩndĩ nĩ kwa nzĩa yĩva Savuli ya 118 yathanie kana ve mũndũ ũkathayũũkw’a ĩtina wa myaka mingĩ mũno? Kwasisya ndeto ii ingĩ syaandĩkiwe Savulinĩ o ĩsu: “Ĩvia yĩla aki maleile nĩyĩtw’ĩkĩte ĩnene ya kĩkotonĩ.”—Sav. 118:22.

‘Aki nĩmaleile’ Masia (Sisya kalungu ka 7)

7. Ayuti mamũleile Yesũ ata?

7 “Aki,” ala nĩmo atongoi ma Ayuti, nĩmamũleile Masia. Kũmũlea kũla mamũleile ti o kwĩka kũmũvũthya Yesũ kana kũlea kwĩtĩkĩla kana nĩwe Klĩsto. Ayuti aingĩ mamũleile nginya malonzany’a mayasya nĩoawe. (Luka 23:18-23) Vate nzika, nĩmakwatie vanene nthĩnĩ wa kũawa kwa Yesũ.

Yesũ nĩwathayũũkiw’e nĩ kana atw’ĩke ĩvia “ĩnene ya kĩkotonĩ” (Sisya kalungu ka 8, 9)

8. Yesũ esaa kũtw’ĩka ata ĩvia “ĩnene ya kĩkotonĩ”?

8 Yesũ esaa kũtw’ĩka ata ĩvia “ĩnene ya kĩkotonĩ” ethĩwa nĩwaleilwe na ooawa? Nĩ kana ũndũ ũsu wĩanĩe, aĩ no nginya athayũũkw’e. Ũ Yesũ mwene nĩwawetie ũndũ ũkonanĩtye na ũsu. Ĩvinda yĩmwe nĩwanenganie ngelekany’o ya mũndũ waĩ na mũũnda wa mĩsavivũ. Aisye mũndũ ũsu nĩwatũmie andũ mũũndanĩ wake ĩndĩ athũkũmi make mamathĩny’a o tondũ Aisilaeli mathĩnisye athani ala Ngai wamatũmĩie. Aiminĩĩa ngelekany’o ĩsu aisye mwene mũũnda nĩwesie kũtũma mwanae, ũla nĩwe waĩ atiĩwe malĩ yake. We mwana ũsu nĩwathokiw’e? Ndaathokw’a o na vanini. Athũkũmi asu meekie kũmũaa. Amina kũnengane ngelekany’o ĩsu asyokie aweta ũla wathani wĩ ĩvukunĩ ya Savuli 118:22. (Luka 20:9-17) O nake mũtũmwa Vetelo nĩwatũmĩie mũsoa o ũsu ũsu ĩla waneenaa na ‘anene, na atumĩa, na aandĩki’ ma Ayuti ala “mombanĩte vamwe Yelusaleme.” Aneenie ĩũlũ wa ‘Yesũ Klĩsto wa Nasaleti, ũla mamwambie, na Ngai amũthayũũkya kũmumya kwa akw’ũ.’ Nĩvo ĩndĩ Vetelo wawetie atĩĩ: “Ũsu nĩwe yĩla ĩvia yavũthiwe nĩ inyw’ĩ aki, nayo yatw’ĩka yĩla ĩnene ya kĩkotonĩ.”—Meko 3:15; 4:5-11; 1 Vet. 2:5-7.

9. Savuli 118:22 yathanie ũndũ wĩva wa vata?

9 Kwoou nĩ w’o kana ndeto ila syĩ nthĩnĩ wa Savuli 118:22 nĩsyathanie myaka maana maingĩ mbee kana ve mũndũ ũkathayũũkw’a. Masia nĩwesaa kũlewa na aikw’a, ĩndĩ aĩ athayũũkw’e nĩ kana atw’ĩke ĩvia ĩnene ya kĩkotonĩ. Amina kũthayũũkw’a atw’ĩkie no we e weka ũla ĩsyĩtwa yake “yĩnengetwe andũ, yĩtwaĩle ithyĩ kũtangĩĩwa nayo.”—Meko 4:12; Aev. 1:20.

10. (a) Savuli 16:10 yathanie kyaũ? (b) Nĩ kyaũ kĩũtũĩkĩĩthya kana Ndaviti ti we waaĩanĩsya wathani ũla wĩ nthĩnĩ wa Savuli 16:10?

10 Sũanĩa mũsoa ũngĩ wathanie ĩũlũ wa ũthayũũkyo. Mũsoa ũsu weanĩie vathelete myaka mbee wa ngili ĩmwe. Ũndũ ũsu waĩle ũkũĩkĩĩthya vyũ kana nĩvatonyeka mũndũ akathayũũka o na ethĩwa ũthayũũkyo wake wathaniwe myaka mingĩ ata mĩvĩtu. Nthĩnĩ wa Savuli ya 16 Ndaviti aandĩkie atĩĩ: “Ndũkatia thayũ wakwa Seoli; o na ndũketĩkĩla ũla mũtheu waku one wanangĩko.” (Sav. 16:10) Ndaviti ndasasya kana we ndakakw’a na ndakaalika Mbũanĩ. Ndeto ya Ngai nĩwetete nesa kana Ndaviti nĩwakũie. Na ĩndĩ amina kũkw’a “athikwa ndũanĩ ya Ndaviti.” (1 Asu. 2:1, 10) Kwoou yo ĩandĩko ya Savuli 16:10 yĩenda kũtũtavya kyaũ?

11. Vetelo aneeneie Savuli 16:10 ĩndĩĩ?

11 Mbivilia nĩsũngĩĩte ĩkũlyo yĩu. Ve ĩvinda Vetelo waneeneie Savuli 16:10 e na ĩkomano yaĩ na andũ ngili kauta ya Ayuti na andũ ma mbaĩ ingĩ ala malikĩte ũthaithinĩ wa Kĩyuti. Aineena namo myaka mbee wa ngili ĩmwe yaĩ mĩthelu kuma savuli ĩsu yaandĩkwa na syumwa iana ũna syaĩ inavĩta kuma Yesũ akw’a na kũthayũũkw’a. (Meko 2:29-32) Nĩwamalilikanilye kana Ndaviti aĩ akwie na akathikwa. Andũ asu meethukĩĩsye Vetelo nĩmeesĩ ũu nesa. Na vai vandũ Mbivilianĩ vawetete kana ve ũmwe woo waleanile na ndeto ila Vetelo waneenie asya kana Ndaviti “onete ũndũ ũsu mbee, [nĩwaneenie] ũvoo wa kũthayũũka” kwa Masia ũla weeteelwe.

12. Ĩandĩko ya Savuli 16:10 yeanĩie ata, na kĩu kĩtũĩkĩĩthya kyaũ ĩũlũ wa ũthayũũkyo ũla wathanĩtwe?

12 Vetelo eekĩie ndeto syake vinya kwa kũweta ndeto sya Ndaviti ila syĩ nthĩnĩ wa Savuli 110:1. (Soma Meko ma Atũmwa 2:33-36.) Ũneeni wa Vetelo nĩwoosanĩte na Maandĩko na nĩwatetheeisye ĩkomano yĩu kũĩkĩĩa kana Yesũ aĩ ‘Mwĩaĩi, na ĩngĩ Klĩsto.’ Kwa ũkuvĩ, andũ asu nĩmaĩkĩĩe kana Savuli 16:10 yeanĩie ĩla Yesũ wathayũũkiw’e. Ĩvinda yĩngĩ ĩtina wa vau mũtũmwa Vaulo nĩwawetie ũndũ ta ũsu aineena na Ayuti ndũanĩ ya Andiokia ĩla yaĩ Visitia. Ũneeni wake nĩwamatanĩthisye na kwoou menda kũmanya maũndũ maingangĩ. (Meko ma Atũmwa 13:32-37, 42.) Kĩu nĩkyaĩle kũtũĩkĩĩthya kana mawathani asu me Mbivilianĩ mawetie ĩũlũ wa ũthayũũkyo maĩ ma kũĩkĩĩka o na kau vakuie myaka mingĩ mũno kyama kĩu kĩyĩsa kwĩkĩka.

ANDŨ MAKATHAYŨŨKW’A ĨNDĨĨ?

13. Nĩ ĩkũlyo yĩva tũtonya kwĩkũlya ĩũlũ wa ũthayũũkyo?

13 Nĩ ũndũ ũtwĩkĩaa vinya mũno kũmanya kana mũndũ no athayũũkw’e myaka maana maingĩ kuma watho wa kũthayũũkw’a kwake wanenganwe. Ĩndĩ mũndũ nũtonya kwĩkũlya-ĩ, ‘Kĩu kĩenda kwonany’a nĩndonya kweteela ĩvinda ĩasa mũno ngĩsa kwona mwendwa wakwa? Kau nĩneteele ũthayũũkyo-ĩ, mo andũ makathayũũkw’a ĩndĩĩ?’ Nĩ w’o kana Yesũ nĩwatavisye atũmwa make kana ve maũndũ mateesĩ na mataĩ mesa kũmanya. Na ve maũndũ makonetye “syathĩ na mavinda, ala Asa wiĩte ũkũmũnĩ wake mwene.” (Meko 1:6, 7; Yoa. 16:12) Ĩndĩ ũu ti kwasya vai ũvoo o na ũmwe ũtonya kũtũtetheesya tũmanye ũthayũũkyo ũkethĩwa ĩndĩĩ.

14. Ũthayũũkyo wa Yesũ waĩ kĩvathũkany’o ata na mothayũũkyo ala maĩ mbee wake?

14 Nĩ kenda tũelewe kĩndũ kĩu, ekai tũsũanĩe mothayũũkyo ala mathanĩtwe Mbivilianĩ. Ũthayũũkyo ũla wa vata vyũ nĩ ũla wa Yesũ. Keka ndaathayũũkw’a, vai ũmwe witũ wĩthĩwa eteele kwona endwa make ala makwie. Ala mathayũũkiw’e mbee wa Yesũ, ta kwa ngelekany’o, ala mathayũũkiw’e nĩ Eliya na Elisa, mayaaĩkala tene na tene. Nĩmakwie ĩngĩ na matw’ĩkĩa kĩtoo mbũanĩ. Kĩvathũkany’o na asu, Yesũ “nĩwathayũũkiw’e kuma kwa akw’ũ [na] ndakakw’a ĩngĩ; kĩkw’ũ kĩikamũsumbĩka ĩngĩ.” Yu e ĩtunĩ na ekalaa “tene na tene” atakesa kwona wanangĩko.—Alo. 6:9; Ũvu. 1:5, 18; Ako. 1:18; 1 Vet. 3:18.

15. Nĩkĩ Yesũ wĩtĩtwe “ũsyao wa mbee”?

15 Yesũ nĩwe waĩ wa mbee kũthayũũkw’a athi ĩtunĩ e na mwĩĩ wa veva, na ũthayũũkyo ũsu wake nĩw’o wa vata vyũ. (Meko 26:23) Ĩndĩ ti we e weka wathaniwe kana akathayũũkw’a athi ĩtunĩ. Yesũ nĩwaĩkĩĩthisye ala atũmwa make aĩkĩĩku kana makasumbĩka nake ĩtunĩ. (Luka 22:28-30) Ĩndĩ nĩ kana makwate ĩtuvi yoo maĩ no nginya mambe kũkw’a. Na ĩndĩ o ta Klĩsto, maithayũũkw’a na mwĩĩ wa veva. Vaulo aandĩkie asya kana ‘Klĩsto nĩwathayũũkiw’e kuma kwa akw’ũ, ũsyao wa mbee wa ala makomete.’ Vaulo asyokie oonany’a kana ve angĩ makathayũũkw’a mathi ĩtunĩ. Aandĩkie ũũ: ‘Kĩla mũndũ vandũ vake mwene: Klĩsto ũsyao wa mbee; na ĩtina nĩ ala ma Klĩsto, yĩla wĩũka [kana “ĩvinda ya kwĩthĩwa vo kwake,” NWT].’—1 Ako. 15:20, 23.

16. Nĩ kyaũ kĩtũtetheeasya kũmanya ũthayũũkyo wa ala maendaa ĩtunĩ wambĩĩe ĩndĩĩ?

16 Ndeto isu syĩtũtetheesya kũkwatya nĩ ta ĩndĩĩ ala ma kũthi ĩtunĩ maĩ mambĩĩe kũthayũũkw’a. Ũthayũũkyo ũsu waĩ wambĩĩe ‘ĩvindanĩ ya kwĩthĩwa vo kwake.’ Kwa ĩvinda ĩasa Ngũsĩ sya Yeova nitũmĩĩte Maandĩko nĩ kenda syonany’e kana kuma mwaka wa 1914 twĩthĩĩtwe tũyĩkala ‘ĩvindanĩ ya kwĩthĩwa vo’ kwa Yesũ. Tũtwĩe o ĩvindanĩ yĩu na mũthya wa nthĩ ĩno nthũku wĩ vakuvĩ mũno.

17, 18. Kũkeethĩwa ata kwa etĩkĩw’a mauta amwe ĩvindanĩ ya kwĩthĩwa vo kwa Klĩsto?

17 Ve maũndũ angĩ Mbivilia ĩtũtavĩtye ĩũlũ wa ũthayũũkyo wa ĩtunĩ. Ĩtwĩĩte ũũ: ‘Tũikwenda mũlee kũmanya ũvoo wa ala makomaa; nũndũ ethĩwa nĩtũkwĩtĩkĩla kana Yesũ nĩwakwie na athayũũka ĩngĩ, o ta ũu nao ala makomete nthĩnĩ wa Yesũ, Ngai akamaete vamwe nake. Ithyĩ ala twĩ thayũ, ala tũkatiala kũvika kũka [kana “ĩvinda ya kwĩthĩwa vo,” NWT] kwa Mwĩaĩi, tũikamatongoesya nongi ala makomie. Nĩkwĩthĩwa Mwĩaĩi mwene akatheea kuma ĩtunĩ, na wasya mũtũlu, na ala makwie nthĩnĩ wa Klĩsto makathayũũka mbee; na ĩndĩ ĩtina ithyĩ ala twĩ thayũ ala twatialile, tũkavulw’a [kana “tũkooswa,” NWT] vamwe nao mathweonĩ, kũmũthaũa Mwĩaĩi yayayanĩ: na ũu tũkeethĩwa vamwe na Mwĩaĩi tene na tene.’—1 Ath. 4:13-17.

18 Ala maendaa ĩtunĩ mambĩĩe kũthayũũkw’a kavinda kanini kuma “ĩvinda ya kwĩthĩwa vo” kwa Klĩsto yambĩĩa. Etĩkĩw’a mauta ala makethĩwa kũũ nthĩ ĩvindanĩ ya ũla thĩna mũnene, ‘makooswa’ mathweonĩ. Ũu nĩ kwasya ata? Ndeto isu syĩonany’a kana ‘maikakoma’ kĩkw’ũnĩ, kana kwa ndeto ingĩ, maikekala mũno me akw’ũ. Onthe ‘makaalyũkw’a, kavinda kanini, kũveny’a na kũsalukya, ũivuvwa soo wa mũminũkĩlyo.’—1 Ako. 15:51, 52; Mt. 24:31.

19. Nĩ “ũthayũũkyo mũseo” wĩva tweteele?

19 Ũmũnthĩ Aklĩsto aingĩ aĩkĩĩku ti etĩkĩw’a mauta na mai na wĩkwatyo wa kũthi ĩtunĩ makasumbĩke na Klĩsto. Vandũ va ũu, meteele mũthya wa nthĩ ĩno nthũku, ĩla “mũthenya wa Mwĩaĩi,” Yeova, wĩvika. Vai mũndũ ũtonya kũmanya mũthenya ũla mũthya ũkoka, ĩndĩ ve maũndũ matũĩkĩĩthasya kana wĩ vakuvĩ. (1 Ath. 5:1-3) Ĩtina wa vau, ũthayũũkyo wa mũthemba ũngĩ ũkambĩĩa. Ala makathayũũkw’a ĩvinda yĩu makekala nthĩ yĩ nzaũ. Makeethĩwa na wĩkwatyo wa kũvetewa naĩ vyũ na kwĩkala tene na tene. Vai nzika kana ũsu ũkeethĩwa wĩ “ũthayũũkyo mũseo” kwĩ ũla wa tene nũndũ ĩvinda yĩu “aka nĩmoosie akw’ũ moo ala mathayũũkiw’e” ĩndĩ masyoka makw’a ĩngĩ ĩtina wa ĩvinda.—Aevl. 11:35.

20. Nĩkĩ tũtonya kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo kana kũkeethĩwa na mũvango mũseo wa kũthayũũkya akw’ũ?

20 Mbivilia yaĩtye kana ala mathayũũkaw’a na kũthi ĩtunĩ mathayũũkaw’a “kĩla mũndũ vandũ vake mwene.” (1 Ako. 15:23) Kwoou no twĩthĩwe na mũĩkĩĩo kana o nakw’o kũũ nthĩ kũkeethĩwa na mũvango mũseo wa kũthayũũkya ala akw’ũ. Ũsu nĩ ũndũ mũseo mũno tweteele. Kĩu no kĩtume twĩkũlya makũlyo ta, ‘Mo ala makethĩwa manakwie o mĩtũkĩ nĩmo makamba kũthayũũkw’a Ũsumbĩki wa Myaka Ngili wa Klĩsto wambĩĩa na maithokw’a nĩ ala mamesĩ? Mo ala aũme ma tene maĩ mũĩkĩĩo mũlũmu na maĩ na ũtũĩka wa kũtongoesya nĩmo makamba kũthayũũkw’a nĩ kana matetheesye kũvanga andũ ma Ngai nthĩnĩ wa nthĩ nzaũ? Kũkeethĩwa kũilyĩ ata kwa ala mataamũthũkũma Yeova? Makathayũũkw’a ĩndĩĩ na makathayũũkĩa va?’ Ve makũlyo maingĩ tũtonya kwĩkũlya. Ĩndĩ tũineena ũla w’o, vo ve kĩtumi kĩseo kya kũtinda tũisũanĩa maũndũ asu oyu? Tyo kavaa tũkeka kweteela twĩĩyonea ithyĩ ene ũndũ maũndũ makathi? No twĩthĩwe na mũĩkĩĩo kana tũkatanĩa mũno kwona ũndũ Yeova ũkatwaĩĩsya maũndũ.

21. Wĩ na wĩkwatyo wĩva ĩũlũ wa ũthayũũkyo?

21 Ĩvindanĩ yĩĩ tweteele maũndũ asu mekĩke nĩtwaĩle kũlũlũmĩlya mũĩkĩĩo witũ vala ve Yeova, ũla ũtũĩkĩĩthĩtye kwĩsĩla Yesũ kana akw’ũ ala me kĩlilikanonĩ kya Ngai makathayũũka. (Yoa. 5:28, 29; 11:23) Ve ĩvinda Yesũ woonanisye kana Yeova e ũtonyi wa kũthayũũkya akw’ũ. Ĩvinda yĩu aisye Avalaamu, Isaka, na Yakovo “onthe me thayũ kwake.” (Luka 20:37, 38) Kwoou ĩvindanĩ yĩĩ twĩ na itumi mbingĩ nzeo sya kwasya ta Vaulo, ũla waisye atĩĩ: “Nĩ na wĩkwatyo kwa Ngai . . . kana kũkeethĩwa ũthayũũkyo.”—Meko 24:15.