KĨLUNGU KYA KWĨMANYĨSYA KYA 50
WATHI 135 Andũ ma Mũika, Yeova Nũkwenda Mwĩthĩwe mwĩ Oĩ
Inywʼĩ Asyai, Tetheesyai Mwana Wenyu Alũlũmĩĩlye Mũĩkĩĩo Wake
“[Ĩyĩĩkĩĩthyei] inywʼĩ ene kwenda kwa Ngai kũla kũseo na kwĩtĩkĩlĩka na kwĩanĩu.”—ALO. 12:2.
KĨLA KĨNEENEWE
Ĩsomo yĩĩ nĩyĩũtetheesya asyai mone ũndũ matonya kũea ngewa na mwana woo ĩũlũ wa Ngai na Mbivilia na maimũtetheesya alũlũmĩĩlye mũĩkĩĩo wake.
1-2. Asyai maĩlĩte kwĩka ata yĩla mwana woo wakũlya makũlyo ĩũlũ wa Ngai na Mbivilia?
ANDŨ aingĩ nĩmesĩ kana kwĩthĩwa wĩ mũsyai nĩ kĩanda kĩito. Ethĩwa wĩ mũsyai na wĩ na mwana mũnini, nĩtũũkũkatha nũndũ wa kĩthito kingĩ kĩla wĩkĩaa nĩ kana ũmũtetheesye alũlũmĩĩlye mũĩkĩĩo wake. (Kũt. 6:6, 7) O ũndũ mwana waku ũendeee kwĩana, no ambĩĩe kũkũlya makũlyo maito ĩũlũ wa maũndũ ala tũĩkĩĩaa, ta kwa ngelekanyʼo, no akũlye nĩkĩ tũatĩĩaa myolooto ya Mbivilia ya mwĩkalĩle.
2 Yĩla mwana waku wakũlya makũlyo ta asu, no wone ta ũekete kũĩkĩĩa Ngai na Mbivilia. Ĩndĩ ũwʼo nĩ kana o ũndũ syana iendeee kwĩana, nĩsyaĩlĩte kũkũlya makũlyo nĩ kana ilũlũmĩĩlye mũĩkĩĩo wasyo. (1 Ako. 13:11) Nũndũ wa ũu, ndwaĩlĩte kũthĩnĩka. Kwoou yĩla mwana waku wakũlya makũlyo, onaa ũsu ta mwanya wa kũmũtetheesya atũmĩe nesa ũtonyi wake wa kũsũanĩa.
3. Twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩĩ?
3 Ĩsomonĩ yĩĩ, nĩtũũneenea kĩla asyai maĩlĩte kwĩka nĩ kana matetheesye syana syoo (1) imũĩkĩĩe Ngai mũnango, (2) ielewe nĩkĩ kũatĩĩa myolooto ya Mbivilia ya mwĩkalĩle kũitethasya, na (3) imanye ũndũ itonya kũtetea mũĩkĩĩo wasyo. O na nĩtũũsyoka twone nĩkĩ nĩ ũndũ wa vata syana ikũlasye makũlyo na tũyona maũndũ amwe asyai matonya kwĩka me vamwe nasyo, ala matonya kũmanenga myanya ya kũneenea mũĩkĩĩo woo.
TETHEESYA MWANA WAKU ALŨLŨMĨĨLYE MŨĨKĨĨO WAKE
4. Nĩ makũlyo meva mwana wenyu ũtonya kũkũlya, na nĩkĩ?
4 Asyai Aklĩsto nĩmethĩawa mesĩ kana syana syoo iyĩsa kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo aĩ no kwĩthĩwa mo me ene me nawʼo. O nenyu mũyaasyawa mũmũĩkĩĩe Yeova. Na ũu nowʼo vailye na mwana wenyu. Kwoou mwana wenyu no akũlye-ĩ: ‘Nĩ kyaũ kĩũmbĩkĩĩthya kana kwĩ Ngai? Kwa wʼo, no nĩĩkĩĩe kĩla kĩwetetwe Mbivilianĩ?’ Ũwʼo nĩ kana Mbivilia nĩtwĩkĩĩte vinya tũtũmĩae ‘ũtonyi witũ wa kũsũanĩa’ na ‘tũioasya maũndũ onthe.’ (Alo. 12:1; 1 Ath. 5:21) Ĩndĩ inywʼĩ asyai, mũtonya kũtetheesya mwana wenyu ata alũlũmĩĩlye mũĩkĩĩo wake?
5. Asyai matonya kũtetheesya mwana woo ata eyĩĩkĩĩthye kana kĩla kĩwetetwe Mbivilianĩ nĩ kya wʼo? (Alomi 12:2)
5 Tetheesya mwana waku eyĩĩkĩĩthye kana kĩla kĩwetetwe Mbivilianĩ nĩ kya wʼo. (Soma Alomi 12:2.) Yĩla mwana waku wakũlya makũlyo, no ũtũmĩe mwanya ũsu kũmwonyʼa ũndũ ũtonya kũkwata mosũngĩo ma makũlyo make atũmĩĩte syĩndũ sya kwĩka ũkunĩkĩli, ta Fahirisi na Ĩvuku ya Kwĩka Ũkunĩkĩli ya Ngũsĩ sya Yeova. Nthĩnĩ wa Ĩvuku ya Ũkunĩkĩli, no athi vala vaandĩkĩtwe “Mbivilia,” na aisisya ungu wa kyongo, “Nĩ Mbeveee Nĩ Ngai.” Vau no akwate ũvoo ũũmũĩkĩĩthya kana Mbivilia ndyaaĩka kũandĩkwa nĩ andũ tu. Na vandũ va ũu, nĩ “ndeto ya Ngai.” (1 Ath. 2:13) Kwa ngelekanyʼo, no eke ũkunĩkĩli ĩũlũ wa ndũa ya tene ya Nineva ĩla yaĩ Asuli. Navu tene, asomi amwe ma Mbivilia maasya kana ndũa ĩsu ndyaĩ kwʼo. Ĩndĩ ta mwaka wa 1850, andũ ala menzaa syĩndũ sya tene nĩmavukũie myako myombokangu ya ndũa ĩsu, ĩla yaĩkĩĩthisye kana ngewa ĩla ĩwetetwe Mbivilianĩ ĩũlũ wa ndũa ya Nineva nĩ ya wʼo. (Nzev. 2:13-15) Nĩ kana mwana waku akwate ũvoo mwingangĩ ĩũlũ wa ũndũ wathani ũla wĩ Mbivilianĩ wakonetye kwanangwa kwa ndũa ĩsu ya Nineva weanĩie, no asome kĩlungu “We Nĩwĩsĩ?” ĩkasetinĩ ya Mũsyaĩĩsya ya Mwei wa 11, 2021. Yĩla wasianĩsya kĩla kĩ mavukunĩ maitũ na kĩla kĩwetetwe nthĩnĩ wa encyclopedia na mavukunĩ angĩ ma kũĩkĩĩka, kĩu no kĩmũtetheesye aĩkĩĩe mũnango kĩla Mbivilia yaasya.
6. Asyai matonya kũtetheesya mwana woo ata atũmĩe ũtonyi wake wa kũsũanĩa? Nengane ngelekanyʼo. (O na ĩngĩ, sisya visa.)
6 Tetheesya mwana waku atũmĩe nesa ũtonyi wake wa kũsũanĩa. Asyai methĩawa na myanya mingĩ ya kũneena na syana syoo ĩũlũ wa maũndũ ta Mbivilia na kũmũĩkĩĩa Ngai. Myanya ĩmwe nĩ ta yĩla mathi kũtembea kũla kwiawa syĩndũ sya tene, kũla andũ mekalaa yĩla mathyũmũĩte, kana kũla kwiawa syĩndũ sya tene ovisinĩ sya ũvonge sya Ngũsĩ sya Yeova. Kwa ngelekanyʼo, yĩla mwathi kũtembea kũla kwiawa syĩndũ sya tene kana mũyĩloela syĩndũ isu vitionĩ, no wonyʼe mwana waku kĩndũ kana maũndũ mana monanĩtwʼe meekĩkie tene makonanĩtye na maũndũ me Mbivilianĩ. Na kĩu no kĩmũtetheesye aĩkĩĩe kana kĩla kĩwetetwe Mbivilianĩ nĩ kya wʼo. We mwana waku nĩwĩsĩ kana ĩsyĩtwa ya Ngai nĩyĩandĩkĩtwe ĩvianĩ yĩtawa Ĩvia ya Moavi yĩla yĩthĩĩtwe vo kwa myaka 3,000? Ĩvia yĩu yiĩtwe vandũ vaiawa syĩndũ sya tene ve Paris, France, veetawa Louvre Museum. O na ĩngĩ, ve ĩvia yĩngĩ yĩseũvĩtwʼe yĩtutenyʼe vyũ na yĩu ya Moavi yiĩtwe vandũ vetawa “Mbivilia na Ĩsyĩtwa ya Ngai,” Ovisinĩ Ũla Mũnene wa Ngũsĩ sya Yeova Warwick, New York. Ĩvia yĩu yonanĩtye kana Mũsumbĩ Mesa wa Moavi nĩwangʼendeie Aisilaeli. Na kĩu nokyo Mbivilia ĩwetete. (2 Asu. 3:4, 5) Yĩla mwana waku weeyonea maũndũ mekũĩkĩĩthya kana Mbivilia ĩneenaa wʼo na nĩ ya kũĩkĩĩka, mũĩkĩĩo wake nũlũlũmĩĩlaa.—Sianĩsya na 2 Mavinda 9:6.
7-8. (a) Mĩsolo myanake ĩla twonaa syĩndũnĩ ila syoombiwe ĩtũmanyĩasya kyaũ? Nengane ngelekanyʼo. (O na ĩngĩ, sisya visa.) (b) Nĩ makũlyo meva matonya kũtetheesya mwana waku aĩkĩĩe kana kwĩ Mũmbi?
7 Tetheesya mwana waku avindĩĩasye syĩndũ sya mwanya ila Yeova wũmbĩte. Yĩla wĩ ndembea na mwana waku kana mũkwĩka maũndũ angĩ o vau mũsyĩ, no ũmũtetheesye kwona ũndũ syĩndũ syĩ kĩvathũkanyʼo syũmbĩtwe syĩ na mĩsolo ya mwanya yĩtũngĩlĩĩlaa. Nĩkĩ kwĩka ũu ne kwa vata? Nũndũ mĩsolo ĩsu yĩtũngĩlĩĩlaa yĩĩkĩĩthasya kana ũla wamĩseũvisye no nginya ethĩwe e mũĩ mũno. Ũndũ ũmwe andũ ma saenzi methĩĩtwe maiwĩkĩa ũkunĩkĩli kwa myaka mingĩ nĩ mĩsolo ĩla yĩthĩawa syĩndũnĩ mbingĩ. Mũndũ ũmwe ũsomeete maũndũ ma saenzi wĩtawa Nicola Fameli aĩtye kana yĩla watala mĩsolo ĩsu, nũmanyaa kana ĩatĩĩe ũtalo mũna. Ũtalo ũsu wĩtawa Fibonacci sequence. Ũkwatĩkanaa syĩndũnĩ ta ĩlaa yĩtawa sunflower, nyũmba sya manyonga, ũndũ matũ ma mĩtĩ ĩmwe methĩawa mevangĩte, na ikundinĩ sya ndata syĩtawa galaxy. a
8 Mwana waku e sukulu no emanyĩsye kana syĩndũ mbingĩ ianaa iatĩĩe mĩsolo mĩna. Kwa ngelekanyʼo, mĩtĩ mingĩ ĩanaa ĩatĩĩe mĩsolo mĩna yĩvangĩte nesa ĩla yĩkaa kwĩtũngĩlĩĩla yĩtawa Fractal. Kwoou ĩtina ya mũtĩ yumasya mbonge, nasyo mbonge iyumya matũ. Ve syĩndũ ingĩ ianaa kwa nzĩa o ĩsu. Ĩndĩ no twĩkũlye-ĩ, nũũ ũla woombie syĩndũ isu syĩ na ũtonyi wa kwĩana syĩtũngĩlĩĩle? Nũũ waivangie nesa wĩana ũu? O ũndũ mwana waku waendeea kũsũanĩa ĩũlũ wa makũlyo ta asu, kĩu no kĩmũtetheesye akaendeea kũĩkĩĩa mũnango kana Ngai nĩwe woombie syĩndũ syonthe. (Aevl. 3:4) O ũndũ mwana waku ũendeee kwĩana, no ũmũtetheesye aelewe nĩkĩ nĩ ũndũ wa vata tũatĩĩae mĩao ya Ngai. No ũmũkũlye-ĩ, “Ethĩwa Ngai nĩwe watũmbie, tyo nginya ethĩwe esĩ nesa mwĩkalĩle ũla twaĩlĩte kwĩthĩwa nawʼo nĩ kana twĩthĩawe twĩ atanu?” Na ĩndĩ no ũmũtetheesye one kana ũtao ũla Yeova ũtũnengete Mbivilianĩ no ũtũtetheesye tũkekalaa twĩ atanu.
MŨTETHEESYE ONE VATA WA KŨATĨAA MYOLOOTO YA MBIVILIA YA MWĨKALĨLE
9. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtuma mwana waku ethĩwa na nzika na myolooto ya Mbivilia ya mwĩkalĩle?
9 Ethĩwa mwana waku e na nzika na myolooto ya Mbivilia ya mwĩkalĩle, nũseo ũkamanya nĩkĩ. We nĩwĩthĩwa ataĩkĩĩaa myolooto ya Mbivilia ya mwĩkalĩle, kana nĩwĩthĩwa atesĩ ũndũ ũtonya kũtetea mũĩkĩĩo wake? O na ethĩwa vailye ata, no ũtetheesye mwana waku one vata wa kũatĩĩaa myolooto ya Mbivilia ya mwĩkalĩle kwa kwĩmanyĩsya nake ĩvuku Tanĩa Thayũ Tene na Tene! b
10. Ũtonya kũtetheesya mwana waku ata asũanĩe ngwatanĩo yake na Yeova?
10 Tetheesya mwana waku onae ngwatanĩo yake na Yeova yĩ ya vata. Yĩla ũendeee kwĩmanyĩsya Mbivilia na mwana waku, tataa kũtũmĩa makũlyo na ngelekanyʼo ila syĩ ĩvukunĩ Tanĩa Thayũ Tene na Tene! nĩ kana ũelewe woni ũla wĩthĩawa nawʼo ĩũlũ wa maũndũ mana. (Nth. 20:5) Kwa ngelekanyʼo, ĩsomo ya 8 yĩelekanĩtye Yeova na mũnyanya ũtũthĩnĩkĩaa, ũla ũtũnengae ũtao ũtũsũvĩaa na ũkatũtethya. Ĩtina wa kũneneea na mwana waku ĩandĩko ya 1 Yoana 5:3, no ũmũkũlye-ĩ, “Kũmanya kana Yeova nĩ Mũnyanya ũseũvĩte ũu kwaĩlĩte kũtũma wĩthĩwa na woni wĩva ĩũlũ wa maũndũ ala wendaa twĩke”? Yĩu no yoneke yĩ ĩkũlyo yĩ laisi, ĩndĩ yĩla wakũlya mwana waku ĩkũlyo ta yĩu, no yĩmũtetheesye kũmanya kana Yeova atũnengete mĩao nũndũ nũtwendete.—Isa. 48:17, 18.
11. Ũtonya kũtetheesya mwana waku ata onae vata wa kũatĩĩa myolooto ya Mbivilia? (Nthimo 2:10, 11)
11 Neenea na mwana waku ũndũ tũtethekaa twaatĩĩa myolooto ya Mbivilia. Yĩla mũũsoma Mbivilia kana mũũsoma ĩandĩko ya kĩla mũthenya, no mũneenee ũndũ mũsyĩ wenyu ũtethekete nũndũ wa kũatĩĩa myolooto ya Mbivilia. Kwa ngelekanyʼo, we mwana waku nĩwonaa vata wa kwĩthĩwa na kĩthito na kwĩthĩawa e mũĩkĩĩku maũndũnĩ onthe? (Aevl. 13:18) O na no ũmwonyʼe ũndũ kũatĩĩa myolooto ya Mbivilia kũtumaa twĩthĩwa na ũima wa mwĩĩ na twĩkala twĩ atanu. (Nth. 14:29, 30) Kũneenea myolooto ta ĩsu no kũtetheesye mwana waku ende kũmĩatĩĩa thayũnĩ wake.—Soma Nthimo 2:10, 11.
12. Mwana-a-asa ũmwe na kĩveti kyake matetheeasya mwana woo ata one vata wa kũatĩĩa myolooto ya Mbivilia?
12 Mwana-a-asa wĩtawa Steve wĩkalaa France nũeleetye ũndũ we na mũka wake matetheeasya mwana woo wa mũika wĩtawa Ethan kwona ũndũ mĩao ĩla Yeova ũtũnengete yonanasya kana nũtwendete. Steve aĩtye: “Tũmũkũlasya makũlyo ta, ‘Nĩkĩ Yeova wendaa tũatĩĩe mwolooto ũũ? Mwolooto ũũ wonanĩtye ata kana nũtwendete? Vatonya kũthi ata walea kũũatĩĩa?’” Kũneenea makũlyo ta asu nĩkũtetheesye Ethan kwona vata wa kũatĩĩa myolooto ya mwĩkalĩle ĩla Yeova ũtũnengete. Steve ongelete kwasya, “Kĩeleelo kitũ nĩ kũtetheesya Ethan one kana Mbivilia yĩ ũĩ mwingĩ ũtatonya kũelekanwʼa o na vanini na ũĩ wa andũ.”
13. Nengane ngelekanyʼo ĩkwonanyʼa ũndũ asyai matonya kũmanyĩsya mwana woo aatĩĩe myolooto ya Mbivilia.
13 Manyĩsya mwana waku ũndũ ũtonya kũatĩĩa myolooto ya Mbivilia. Kwa ngelekanyʼo, no wĩke ũu yĩla mwana waku weewa no nginya asome ĩvuku ĩna e sukulu. Ala maneenewe ĩvukunĩ yĩu no methĩwe me na mwĩkalĩle mũthũku kana mathataa na mĩtũkĩ na ũyĩthĩa ĩvuku yĩu yĩandĩkĩtwe kwa nzĩa ĩkwonanyʼa kana maũndũ asu ti mathũku. No ũtetheesye mwana waku kwona ũndũ Yeova wĩwʼaa yĩla woona andũ mayĩka kana maineena maũndũ ta asu. (Nth. 22:24, 25; 1 Ako. 15:33; Avi. 4:8) Kĩu no kĩmũtetheesye one nĩkĩ nĩ ũndũ mũseo kũmwĩwʼaa Yeova mavinda onthe. Na ethĩwa mwalimũ kana syana ila ingĩ nĩsyamũkũlya woni wake ĩũlũ wa ĩvuku yĩu, kĩu no kĩmũnenge mwanya wa kumya ũkũsĩ.
ŨMBANYʼA MWANA WAKU ETHĨWE ATONYA KŨTETEA MŨĨKĨĨO WAKE
14. Nĩ ũndũ wĩva Aklĩsto ma mũika mewʼaa ve vinya kũũneenea na ala angĩ, na nĩkĩ?
14 Mavinda amwe, Aklĩsto ma mũika no methĩwe mate na ũkũmbaũ wa kũtetea mũĩkĩĩo woo. Kwa ngelekanyʼo, no makĩe kũtetea mũĩkĩĩo woo yĩla maambĩĩa kũmanyĩwʼa kana syĩndũ syeekie kwĩyumĩlya. Nĩkĩ mewʼaa ũũ mavinda amwe? Nũndũ alimũ moo makothaa kũelesya ũndũ ũsu ta ũndũ wa wʼo. Ethĩwa wĩ mũsyai, ũtonya kũtetheesya mwana waku ata ethĩwe na ũkũmbaũ wa kũtetea mũĩkĩĩo wake?
15. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtetheesya Mũklĩsto wa mũika ethĩwe ate na nzika na kĩla ũĩkĩĩaa?
15 Tetheesya mwana waku ethĩwe ate na nzika o na vanini na maũndũ ala ũĩkĩĩaa. Mwana waku ndaĩlĩte kwĩwʼa nthoni aĩ nĩkwĩthĩwa nũĩkĩĩe kana kwĩ Mũmbi. (2 Tim. 1:8) Nĩkĩ ũtaĩle kwĩwʼa ũu? Nũndũ andũ aingĩ ma saenzi o namo nĩmaĩkĩĩaa kana syĩndũ ila syĩ thayũ iyaaĩka kwĩyumĩlya oou kĩtumbo. Nĩmaĩkĩĩaa kana no nginya vethĩwe ve mũndũ mũĩ vyũ ũla woombie syĩndũ ĩla syĩ thayũ. Na nũndũ wa ũu, mo maiĩkĩĩaa kana syĩndũ syeekie kwĩyumĩlya o na kau ũndũ ũsu nũmanyĩawʼa sukulunĩ mbingĩ ĩũlũ wa nthĩ. Mwana waku no alũlũmĩĩlye mũĩkĩĩo wake emanyĩsya kĩla kyatumie ana-a-asa na eĩtu-a-asa angĩ maĩkĩĩa kana kwĩ Mũmbi. c
16. Asyai matonya kũtetheesya mwana woo ata atetee mũĩkĩĩo wake kana kwĩ Mũmbi? (1 Vetelo 3:15) (O na ĩngĩ, sisya visa.)
16 Ũmbanyʼa mwana waku ethĩwe atonya kũtetea mũĩkĩĩo wake kana kwĩ Mũmbi. (Soma 1 Vetelo 3:15.) No mũsome ilungu iatĩanĩe syĩ nthĩnĩ wa jw.org/kam syĩ na kyongo “Andũ ma Mũika Makũlasya—Syĩndũ Syeekie Kũmbwa kana Syeekie Kwĩyumĩlya?” Na ĩndĩ mũineenea nzĩa ĩla mwana waku ũkwona yĩ laisi kwake kũelesya angĩ kĩla ũĩkĩĩaa. Mũlilikanyʼe kana ndaĩlĩte kũkananĩa na ala ũsomaa namo. Mwĩkĩe vinya atũmĩe nzĩa yĩ laisi na ĩkũeleeka nĩ kana atetheesye ala mekwenda kũmanya ũwʼo. Kwa ngelekanyʼo, mũndũ masomaa ĩmwe no asye: “Nyie nĩĩkĩĩaa o kĩla ndonya kwona, na ndyaaona Ngai.” Mũklĩsto wa mũika no asũngie akamwĩa: “Kwasũanĩa ũtembeete vandũ kĩthekanĩ vatatũĩte mũndũ o na ũmwe, na ũyona kĩthima. Ũtonya kũsũanĩa kyaũ woona kĩthima kĩu? Nĩ kana kĩthima kĩu kĩthĩwe vau, no nginya vethĩwe ve mũndũ mũĩ ũla wakĩnzie. O ta ũu, no nginya vethĩwe ve ũla woombie syĩndũ syonthe!”
17. Asyai matonya kũtetheesya mwana woo ata amanthae nzĩa sya kũneenea na angĩ ũwʼo ũla wĩ Mbivilianĩ? Nengane ngelekanyʼo ya ĩkũlyo mwana waku ũtonya kũkũlya mũndũ ũngĩ wa mũika masomaa ĩmwe.
17 Tetheesya mwana waku amanthe myanya ya kũneenea na angĩ ũwʼo ũla wĩ Mbivilianĩ. (Alo. 10:10) No ũelekanyʼe kĩthito kyake kya kũmanyĩsya angĩ Mbivilia na kĩthito kĩla mũndũ wĩkĩaa ayĩmanyĩsya kũkũna mũio mũna wa wathi. Mũndũ no aambĩĩe na kũkũna mbathi ila syĩ laisi. Ĩndĩ o ũndũ ĩvinda yĩvĩtĩte, wĩthĩaa nĩ laisi kũkũna mbathi o na ila syĩ vinya. O ta ũu, Mũklĩsto wa mũika no atũmĩe nzĩa syĩ laisi yĩla ũkwambĩĩa kũelesya angĩ ĩũlũ wa maũndũ ala ũĩkĩĩe. Kwa ngelekanyʼo, no akũlye mũndũ ũngĩ wa mũika masomaa ĩmwe ũũ: “We waamanya kana maingyinia maseũvasya syĩndũ maatĩĩe ila syoombiwe? Eka ngwonyʼe vitio yonanĩtye kĩu.” Ĩtina wa kwĩloela vitio ĩmwe katĩ wa vitio ĩatĩanĩe syĩ na kyongo, Ve Ũla Woombie? no amũkũlye ũũ: “Ethĩwa andũ ma saenzi nĩmakathawa mũno nũndũ wa kũseũvya syĩndũ maatĩĩe ĩla syoombiwe, we nũũ waĩlĩte kũkathwa nũndũ wa isu masiasya?” Nzĩa ta ĩsu no ĩtetheesye mũndũ wa mũika ende kwĩmanyĩsya maũndũ maingangĩ ĩũlũ wa Yeova.
ENDEEA KŨTETHEESYA MWANA WAKU ALŨLŨMĨĨLYE MŨĨKĨĨO WAKE
18. Asyai matonya ata kũendeea kũtetheesya syana syoo imũĩkĩĩe Ngai mũnango?
18 Andũ aingĩ ĩũlũ wa nthĩ ĩno tũtwĩe maimũĩkĩĩaa Yeova. (2 Vet. 3:3) Kwoou inywʼĩ asyai, yĩla mũkwĩmanyĩsya Mbivilia na syana syenyu, itetheesyei syĩmanyĩsye mũnango maũndũ matonya kũtuma inenga ndaĩa Ndeto ya Ngai, Mbivilia, na myolooto yake ya mwĩkalĩle. No mũitetheesye ikatũmĩaa ũtonyi wasyo wa kũsũanĩa na iivindĩĩsya syĩndũ sya kũsengyʼa ila Yeova woombie. Itetheesyei ielewe nesa mawathani ala maminĩte kwĩanĩa. Na ũndũ ũla wa vata vyũ, voyai vamwe na syana syenyu na kwondũ wasyo. Mweeka ũu, no mwĩkale mũte na nzika kana Yeova akaathima kĩthito kyenyu kya kũtetheesya mwana wenyu alũlũmĩĩlye mũĩkĩĩo wake.—2 Mav. 15:7.
WATHI 133 Mũlilikane Yeova wĩ wa Mũika
a Nĩ kana ũkwate ũvoo mwingangĩ, sisya vitio yĩ nthĩnĩ wa jw.org/sw yĩ na kyongo, Maajabu ya Uumbaji Yanafunua Utukufu wa Mungu—Maumbo.
b Ethĩwa mwana waku nũminĩte kwĩmanyĩsya ĩvuku Tanĩa Thayũ Tene na Tene!, no mũneenee masomo amwe wĩ nake nthĩnĩ wa kĩlungu kya 3 na kya 4, ala maneeneete myolooto ya Mbivilia ya mwĩkalĩle.
c Sisya kĩlungu kĩ na kyongo, “Kwa Nini Tunaamini Kuna Muumba?” ĩkasetinĩ ya Amkeni! ya Mwei wa 9, 2006, na mbulosua Makũlyo Atano ma Vata Ĩũlũ wa Vala Thayũ Waumie. Nĩ kana ũkwate ngelekanyʼo mbingangĩ, no wĩloele vitio iatĩanĩe syĩ nthĩnĩ wa jw.org/kam syĩ na kyongo, Mawoni Ĩũlũ wa Vala Thayũ Waumie.
d MAELESYO MA VISA: Mwana-a-asa wa mũika ũkwonyʼa kamwana masomaa ĩmwe kendeeawʼa nĩ drones vitio ĩmwe katĩ wa vitio iatĩanĩe syĩ na kyongo, Ve Ũla Woombie?