KĨLUNGU KYA KWĨMANYĨSYA KYA 6
WATHI 18 Kũtũnga Mũvea Nũndũ wa Nthembo ya Wovosyo
Nĩkĩ Tũtũngaa Mũvea Nũndũ wa Kũekewa Nĩ Yeova?
“Nũndũ Ngai nĩwendete nthĩ mũno, nĩwanenganie Mwana wake e ũmwe.”—YOA. 3:16.
KĨLA KĨNEENEWE
Ũndũ tũtonya kũmũtũngĩa Yeova mũvea mũnango twaelewa kĩla weekie nĩ kana atũekee naĩ sitũ.
1-2. Maũndũ maitũ mavwʼanene ata na ma mwanake ũla ũwetetwe kalungunĩ ka 1?
KWAKŨNA visa mwanake ũeetwe nĩ asyai athwii. Ĩndĩ mũthenya ũmwe, asyai make maikwata akisitendi na maikwʼa. Ũvoo ũsu ũimũũmĩsya mũno vyũ. Ĩndĩ ayĩsa kũmanya ũndũ ũngĩ mũthũkangu kwĩ ũsu. Ayĩsa kũmanya kana asyai make matũmĩie mbesa mbingĩ kũthonoka ila maĩ nasyo na mamũtia na thiĩ kana makoani manene mũno. Yu kwasũanĩa ũndũ ũũ; vandũ va kũtiĩwa malĩ, atiwa na thiĩ mũnene na ala makovethetye asyai make nĩmekwenda kũĩvwa na mĩtũkĩ. Thiĩ ũsu nĩ mũnene mũno nginya ũkethĩa ndesa kũĩvĩkya.
2 Ve nzĩa imwe maũndũ maitũ mavwʼanene na ma mwanake ũsu. Asyai maitũ ma mbee, Atamu na Eva, moombĩtwe mate na naĩ na mekalaa mũũndanĩ mwanake mũno. (Mwa. 1:27; 2:7-9) Maĩ matonya kwĩkala tene na tene me atanu. Ĩndĩ nĩmeekie naĩ na maũndũ maalamũkana. Nĩmaaisye mũsyĩ woo, ũla waĩ mwanake mũno, o vamwe na mwanya wa kwĩkala tene na tene. Yu maĩ matonya kũtiĩa syana syoo ũtiĩwa wĩva? Mbivilia yaĩtye: ‘Kwĩsĩla mũndũ ũmwe [Atamu] naĩ nĩyalikile ĩũlũ wa nthĩ na kĩkwʼũ kwĩsĩla naĩ, na kwondũ wa ũu, kĩkwʼũ kyavikĩa andũ onthe nĩkwĩthĩwa onthe nĩmeekie naĩ.’ (Alo. 5:12) Kwoou ũtiĩwa ũla Atamu watũtiĩe nĩ naĩ ĩla yĩetae kĩkwʼũ. Ũtiĩwa ũsu nĩ ũndũ ũmwe na thiĩ mũnene vyũ, ũla vate mũndũ ũtonya kũĩvĩkya.—Sav. 49:8.
3. Nĩkĩ naĩ sitũ itonya kũelekanwʼa na “mathiĩ”?
3 Yesũ aelekanilye naĩ na “mathiĩ.” (Mt. 6:12; Luka 11:4) Yĩla twavĩtya, Yeova no ta wĩthĩawa aitũtalĩla thiĩ. Na no nginya tũũĩve. Thiĩ ũsu ũkaema kũĩvwa, ũtonya kũvetangwa no kĩkwʼũ.—Alo. 6:7, 23.
4. (a) Nũndũ twĩ ene naĩ, tũkaema kũtetheewʼa tũtonya kũkwatwa nĩ kyaũ? (Savuli 49:7-9) (b) Mbivilianĩ, ndeto “ naĩ” yonanasya ata? (Sisya ĩsandũkũ “Naĩ.”)
4 Yo nĩ ũndũ ũtonyeka tũkakwata ĩngĩ kyonthe kĩla Atamu na Eva maaisye? Mwa ti kwa ũtonyi witũ. (Soma Savuli 49:7-9.) Tũtatetheewʼe, tũi na wĩkwatyo wa kwĩkala tene na tene kana kũthayũũkwʼa. O na kũthũkya ũvoo, twĩthĩwa tũikwʼa tũte na wĩkwatyo wa kwĩthĩwa thayũ ĩngĩ, o ta nyamũ.—Mũta. 3:19; 2 Vet. 2:12.
5. Nũndũ Ĩthe witũ nũtwendete, atũtetheesye ata kũĩvĩa naĩ sitũ? (Sisya visa.)
5 Kwasũanĩa ũla mwanake wawetwa mwambĩĩonĩ. We ethĩwa eewie ata ta keka ve mũndũũme ũmwe mũthwii weeyumisye kũĩva thiĩ wʼonthe ũla wataĩtwe? Tũi na nzika kana ethĩwa atũngie mũvea mũno na ayĩtĩkĩla ũtethyo ũsu. O ta ũu, Ĩthe witũ, Yeova, nũtwendete na nũtũnengete mũthĩnzĩo ũtonya kũĩvĩa thiĩ wa naĩ ĩla twatiĩwe nĩ Atamu. Yesũ aiweta ĩũlũ wa ũndũ ũsu, aisye: “Nũndũ Ngai nĩwendete nthĩ mũno, nĩwanenganie Mwana wake e ũmwe, nĩ kana kĩla mũndũ ũmũĩkĩĩaa ndakanangwe, ĩndĩ akwate thayũ wa tene na tene.” (Yoa. 3:16) O na ĩngĩ, mũthĩnzĩo ũsu nũtũnengae mwanya wa kwĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo na Yeova.
Yesũ nĩwatavanisye ũvoo mũseo asya kana tũkwataa ũekeo wa Yeova nũndũ wa nthembo ya wovosyo. (Yoa. 3:16) Ĩtina wa ũu, nĩwaumisye thayũ wake na ngenda nĩ kana tũkwate wovosyo (Sisya kalungu ka 5)
6. Twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩĩ, na nĩkĩ?
6 Tũtonya kũtetheka ata nĩ mũthĩnzĩo ũsu ũtumaa tũekewa naĩ sitũ kana “mathiĩ” maitũ? Nĩ kana tũsũngĩe ĩkũlyo yĩu, nĩtũũneenea ndeto imwe itũmĩĩtwe Mbivilianĩ na kĩla syonanasya. O ũndũ twaendeea kũvindĩĩsya ndeto isu, nowʼo tũkũendeea kwona vata wa kũmũtũngĩa Yeova mũvea mũnango nũndũ wa kĩla wekie nĩ kana atũekee.
YEOVA NĨWENDAA TWĨTHĨWE NA NGWATANĨO NZEO NAKE
7. (a) Nĩ kyaũ kĩngĩ Atamu na Eva maaisye? (b) Nũndũ ithyĩ twĩ nzyawa sya Atamu na Eva, nĩ kyaũ twĩ na vata mũno nakyo? (Alomi 5:10, 11)
7 Yĩla Atamu na Eva mamũvĩtĩisye Ĩthe woo, Yeova, nĩmaaisye mwanya wa kwĩkala tene na tene na maananga ngwatanĩo ya mwanya ĩla maĩ nayo vamwe nake. Matanavĩtya, maĩ ma mũsyĩ wa Ngai. (Luka 3:38) Ĩndĩ yĩla maleile kũmwĩwʼa, nĩwamavetangie mũsyĩnĩ wake. Na ũndũ ũsu weekĩkie matakwatĩte syana. (Mwa. 3:23, 24; 4:1) Kwoou nũndũ twĩ nzyawa syoo, twĩ na vata wa kwĩwʼanĩthwʼa na Yeova. (Soma Alomi 5:10, 11.) Kwa ndeto ingĩ, no nginya tũtetheewʼe nĩ kana twĩthĩwe na ngwatanĩo nzeo nake. Kwosana na ĩvuku yĩmwe yĩeleetye Mbivilia, ndeto ya Kĩkiliki ĩla ĩalyũlĩtwe“wĩwʼanĩthyo” mũsoanĩ ũsu, no yonanyʼe “kũtuma ndũũ na mũmaitha waku.” Ũndũ wa kwendeesya nĩ kana Yeova nĩwe woosie ĩtambya ya mbee nĩ kana ũndũ ũsu wĩanĩe. Eekie ũu ata?
NGAI NĨWAVINGŨIE NZĨA NĨ KANA TWĨTHĨWE ANYANYAE
8. Yeova avingũie nzĩa ata nĩ kana twĩthĩwe anyanyae?
8 Yeova nĩwavingũie nzĩa nĩ kana andũ me na naĩ methĩwe matonya kũtwʼĩka anyanyae ĩngĩ. Nĩweekie mũvango nĩ kana kĩla Atamu waaĩsye kĩkwatĩkane ĩngĩ kwa kumya kĩndũ kĩngĩ kya thooa wĩanene nakyo. Maandĩko ma Kĩkiliki ma Kĩklĩsto nĩmatũmĩĩte ndeto ĩkwonanyʼa kĩu, nayo nĩ wĩwʼanĩthyo. (Alo. 3:25) Wĩwʼanĩthyo nĩ kwĩka ũndũ ũũtuma mũndũ ethĩwa na mũuo na ngwatanĩo nzeo na Ngai.
9. Nĩ mũvango wĩva wa kavinda Yeova weekie nĩ kana Aisilaeli maekewe naĩ syoo?
9 Nĩ kana Aisilaeli matanĩe ngwatanĩo nzeo na Yeova, nĩweekie mũvango wa kavinda nĩ kana ũmatetheesye maekewe naĩ syoo. Nthĩnĩ wa Isilaeli ya tene, Mũthenya wa Wĩwʼanĩthyo weethĩawa o ĩmwe kwa mwaka. Mũthenya ũsu, mũthembi mũnene nĩwaumasya nthembo sya nyamũ kwondũ wa andũ. Nĩ wʼo kana nthembo sya nyamũ iyaĩ itonya kũvetea Aisilaeli naĩ vyũ, nũndũ nyamũ iyĩsa kwĩananwʼa na andũ. Ĩndĩ Yeova nĩweethĩawa eyũmbanĩtye kũmaekea naĩ syoo ethĩwa nĩmaumya nthembo o ila wendaa. (Aevl. 10:1-4) O na ĩngĩ, mũvango ũsu o vamwe na nthembo ila maumasya nĩsyamalilikanasya kana mo nĩ ene naĩ na me na vata wa kĩndũ kĩtonya kũvwʼĩka naĩ syoo tene na tene.
10. Nĩ mũvango wĩva Yeova weekie nĩ kana andũ maekewe naĩ tene na tene?
10 Nĩ mũvango wĩva Yeova waĩ nawʼo nĩ kana tũekewe naĩ tene na tene? Nĩweekie mũvango Mwana wake mwendwa “[athembwe] ĩvinda o yĩmwe nĩ kana akue naĩ sya aingĩ, na ndakathembwa ĩngĩ.” (Aevl. 9:28) Nake Yesũ nĩwanenganie “thayũ wake wĩthĩwe wovosyo kwondũ wa aingĩ.” (Mt. 20:28) Ĩndĩ wovosyo nĩ kyaũ?
NTHEMBO YA YESŨ NĨYAĨVĨIE THIĨ WITŨ
11. (a) Kwosana na Mbivilia, wovosyo nĩ kyaũ? (b) Nĩ kyaũ kyendekaa nĩ kana wovosyo ũsu ũĩvwe?
11 Kwosana na Mbivilia, wovosyo nĩ ndĩvi ĩla ĩĩvawa nĩ kana vethĩwe na wĩwʼanĩthyo. Kwa woni wa Yeova, wovosyo ũtũngĩĩaa kĩla kyaaie. Kwa nzĩa yĩva? Lilikana kana Atamu na Eva nĩmaaisye thayũ mwĩanĩu na mwanya wa kwĩkala tene na tene. Kwoou wovosyo waĩ wĩthĩwe ndĩvi yĩanene na kĩu kyaaie. (1 Tim. 2:6) Yaĩ ĩtonya kũĩvwa nĩ mũndũũme (1) ũtaĩ na naĩ; (2) waĩ atonya kwĩkala tene na tene ĩũlũ wa nthĩ; na (3) weeyũmbanĩtye kũmya thayũ wake kwondũ witũ. Kĩu nokyo kyaĩ kĩtonya kũtuma thayũ wa mũndũ ũsu ũĩvĩa kĩla kyaaie.
12. Nĩkĩ Yesũ waĩ atonya kũĩvĩa wovosyo ũla wendekaa?
12 Kwasũanĩa maũndũ aa atatũ matumie Yesũ ethĩwa atonya kũĩvĩa nthembo ya wovosyo. (1) We aĩ mwĩanĩu, kana kwa ndeto ingĩ, “we ndaaĩka naĩ.” (1 Vet. 2:22) (2) Nũndũ aĩ mwĩanĩu, aĩ atonya kwĩkala tene na tene ĩũlũ wa nthĩ. (3) Nĩweeyũmbanĩtye kũkwʼa na ainengane thayũ wake kwondũ witũ. (Aevl. 10:9, 10) Nũndũ Yesũ ndaĩ na naĩ, ailye o tondũ Atamu wailye atanamba kũvĩtya. (1 Ako. 15:45) Kwoou kwĩsĩla kĩkwʼũ kyake, aĩ atonya kũĩvĩa naĩ ya Atamu, na ũu nĩ kwasya, aĩ atonya kũtũnga kĩla Atamu waaĩtye. (Alo. 5:19) Kĩu kyatumie Yesũ atwʼĩka “Atamu wa mũthya.” Vai na vata wa mũndũ ũngĩ mwĩanĩu oke kũũ nthĩ na aiĩva kĩla Atamu waaisye. Yesũ akwie “ĩvinda o yĩmwe atakeka ũu ĩngĩ.”—Aevl. 7:27; 10:12.
13. Ve kĩvathũkanyʼo kĩva katĩ wa mũvango wa wĩwʼanĩthyo na wovosyo?
13 Kwoou ve kĩvathũkanyʼo kĩva katĩ wa mũvango wa wĩwʼanĩthyo na wovosyo? Mũvango wa wĩwʼanĩthyo nĩ ĩtambya yĩla Ngai woosie nĩ kana atũngĩĩe ngwatanĩo nzeo katĩ wake na andũ. Nawʼo wovosyo nĩ ndĩvi ĩla yaĩviwe nĩ kana wĩthĩe mũvango wa wĩwʼanĩthyo no ũtethye andũ me na naĩ. Ndĩvi ĩla yaumiwʼe nĩ nthakame ya vata mũno ya Yesũ, ĩla yetĩkiwʼe kwondũ witũ.—Aev. 1:7; Aevl. 9:14.
YEOVA NŨTWOVOETYE KUMA KĨKWʼŨNĨ NA NAĨNĨ NA AKATŨTALĨLA ŨLŨNGALU
14. Yu twĩneenea kyaũ, na nĩkĩ?
14 Tũtethekaa ata nũndũ wa mũvango wa wĩwʼanĩthyo? Nĩ kana tũsũngĩe ĩkũlyo yĩu, nĩtũũneenea kĩla kyonanawʼa nĩ ndeto ilĩ itũmĩĩtwe Mbivilianĩ, ila iũtũtetheesya kũelewa ũndũ tũtethekaa nĩ ũekeo wa Yeova.
15-16. (a) Mbivilianĩ, ndeto “kwovowʼa” yonanasya kyaũ? (b) Kĩu kĩtumaa twĩwʼa ata?
15 Mbivilianĩ, ndeto “kwovowʼa” yonanasya kũthawʼa kana kũlekwʼa, na ndĩvi ya wovosyo ĩla yaumiwʼe nĩyo ĩtumaa ũndũ ũsu ũtonyeka. Mũtũmwa Vetelo ayĩelesya ũndũ ũsu aisye: “Nĩmwĩsĩ kana mũyaathawʼa na syĩndũ ila syanangĩkaa, ta vetha kana thaavu, mume mwĩkalĩlenĩ wenyu wa mana ũla mwatiĩwe nĩ aa-ũmae menyu. Ĩndĩ mwathaiwʼe [mwoovoiwʼe] na nthakame ya vata mũno, ta ĩla ya kalondu kate ĩlanga na kate ũndũ ũtaĩle, nayo nĩ nthakame ya Klĩsto.”—1 Vet. 1:18, 19.
16 Nũndũ wa nthembo ya wovosyo, no tũthawʼe kuma ũkombonĩ wa naĩ na kĩwʼũ. (Alo. 5:21) Nĩtũtũngĩaa Yeova na Yesũ mũvea mũno nũndũ wa kũtwovosya na nthakame ya vata mũno ya Yesũ.—1 Ako. 15:22.
17-18. (a) Kũtalĩlwa ũlũngalu kwonanasya ata? (b) Kĩu kĩtũtethasya ata?
17 Kũtalĩlwa ũlũngalu kwonanasya kana Yeova ndethĩawa ayenda tũĩvĩe naĩ ila tweeka. O na kau nĩwĩkaa kĩu, nũĩkĩĩthasya nĩwaatĩĩa myolooto yake ya ũsili wa katĩ. Ndatũtalĩlaa ũlũngalu aĩ nũndũ nĩtwĩkĩĩte kĩthito twĩthĩwe twĩ alũngalu, na ti aĩ ndonaa mavĩtyo maitũ. Ĩndĩ nũndũ nĩtũĩkĩĩe mũvango wa wĩwʼanĩthyo o vamwe na ndĩvi ya nthembo ya wovosyo, Yeova ethĩawa na mũsingi wa kũvuta naĩ sitũ.—Alo. 3:24; Aka. 2:16.
18 Kĩu kĩtũtethasya ata? Amwe matalĩlwe ũlũngalu nĩmanyuvĩtwe mesumbĩka vamwe na Yesũ ĩtunĩ na makatuwa syana sya Ngai. (Tito 3:7; 1 Yoa. 3:1) Kwongela kĩu, nĩmaekeetwe naĩ syoo. No ta ũndũ ũmwe na mataaĩka naĩ o na ĩndĩĩ, na kĩu nĩkyo kĩtumaa metĩkĩlwʼa kwĩthĩwa Ũsumbĩnĩ. (Alo. 8:1, 2, 30) Namo ala me na wĩkwatyo wa kwĩkala kũũ ĩũlũ wa nthĩ nĩmatalĩlwe ũlũngalu ta anyanya ma Ngai, na nĩmaekeetwe naĩ syoo. (Yak. 2:21-23) Angĩ nĩ ala makavonoka Alimaketoni, ala nĩmo metĩtwe ĩkomano ĩnene, na me na wĩkwatyo wa kwĩkala tene na tene . (Yoa. 11:26) Eka ũu, “ala alũngalu” na “ala mate alũngalu” meteelete kwĩsa kũthayũũkwʼa. (Meko 24:15; Yoa. 5:28, 29) Mũthya, athũkũmi onthe ma Yeova ala ewi ĩũlũ wa nthĩ makakwata “ũthasyo wa ũtheu mũtisu wa kwĩthĩwa syana sya Ngai.” (Alo. 8:21) Mwa tweteele na mea mũno ĩvinda yĩla tũkethĩwa na ngwatanĩo ta ĩsu na Ĩthe witũ, Yeova!
19. Nĩkĩ tũtonya kwasya kana yu maũndũ maitũ nĩ maseo? (O na ĩngĩ, sisya ĩsandũkũ “ Ũekeo wa Yeova.”)
19 Nĩ wʼo kana ĩvinda yĩmwe maũndũ maitũ mailye ta ma ũla mwanake ũwetiwe mwambĩĩonĩ, ũla waaisye kĩla kĩndũ na atiĩwa thiĩ mũnene ũtaĩ esa kũĩvĩkya. Ĩndĩ Yeova nĩwatũtetheeisye. Maũndũ maitũ nĩmavĩndũkie nũndũ wa mũvango wa wĩwʼanĩthyo na ndĩvi ya wovosyo. Nũndũ nĩtũmũĩkĩĩe Yesũ Klĩsto, kĩu nĩkĩtũnengae mwanya wa kwovowʼa kana kũthawʼa kuma naĩnĩ na kĩkwʼũnĩ. O na ĩngĩ, yĩla Yeova watũekea naĩ sitũ, wĩthĩaa no ta ũndũ ũmwe na tũtaasyĩka. Ĩndĩ ũndũ ũla wa vata vyũ nĩ kana yu no twĩthĩwe na ngwatanĩo nzeo na Ĩthe witũ wa ĩtunĩ, Yeova, ũla ũtwendete mũno.
20. Twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩla yĩatĩĩe?
20 Nĩtũtũngaa mũvea mũno yĩla twavindĩĩsya kĩla Yeova na Yesũ meekie kwondũ witũ. (2 Ako. 5:15) Keka mayaatũtetheesya, tũyĩthĩwa na wĩkwatyo o na ũmwe! Ĩndĩ yo-ĩ, kĩla ũmwe witũ atethekaa ata nĩ ũekeo wa Yeova? Kĩu nĩkyo tũũneenea ĩsomonĩ yĩla yĩatĩĩe.
WATHI 10 Mũtaĩe Yeova, Ngai Waitũ!
