1. Nĩ kyaũ asyai Aklĩsto mendaa kũmanya nesa syana syoo itanamba kũvatiswa?

MWĨĨTU-A-ASA weetawa Blossom Brandt nĩwawetie ũndũ kwaendie atanamba kũvatiswa. Aisye atĩĩ: “Naminie myei mingĩ ndyĩa Tata na Mami nĩngwenda kũvatiswa, na nĩmakothaa kũneena nakwa ĩũlũ wa ũndũ ũsu. Mendaa kũmanya nesa ethĩwa nĩnĩsĩ vyũ ũito wa ũtwi ũla nendaa kwĩka. Navatisiwe Matukũ 31, Mwei wa 12, 1934. Ũsu waĩ mũthenya mũnene mũno thayũnĩ wakwa.” Ũu now’o vailyĩ ũmũnthĩ. Asyai Aklĩsto nĩmendaa kũtetheesya syana syoo syĩke motwi maseo. Kũkũĩĩsya ũvatiso wa syana syoo vate kĩtumi kĩseo no kwĩse kũtuma ngwatanĩo yasyo na Yeova yanangĩka. (Yak. 4:17) Ĩndĩ asyai oĩ nĩmatataa mũno syana syoo itanamba kũvatiswa mamanye nesa ethĩwa nĩsyĩyũmbanĩtye kwĩanĩsya maũndũ ala mũmanyĩw’a wa Klĩsto wendekaa eanĩsye.

2. (a) Nĩ thĩna wĩva asyaĩĩsya amwe ma mũthyũlũlũko monete? (b) Twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩĩ?

² Asyaĩĩsya amwe ma mũthyũlũlũko nĩmawetete kana nĩmonete  amũika amwe maangĩe myaka 20 kana o mavikĩtye myaka ĩsu mataaĩsa kũvatiswa o na kau masyaĩtwe nĩ asyai Aklĩsto. Na mavinda maingĩ wĩthĩaa amũika ta asu nĩmaendaa maũmbanonĩ ma kĩkundi na nĩmatavanasya. Makũlw’a maasya mo no Ngũsĩ. Ĩndĩ nũndũ wa kĩtumi kĩmwe kana o kĩngĩ, mayaaosa ĩtambya ya kwĩyumya mamũthũkũme Yeova na maivatiswa. Nĩ kyaũ kĩthĩwa kĩmasiĩĩaa? Mavinda amwe wĩthĩaa asyai nĩmo mamekĩĩte vinya makũĩĩsye kũvatiswa. Ĩsomonĩ yĩĩ twĩneenea maũndũ ana matumĩte asyai amwe Aklĩsto maemwa nĩ kwĩkĩa syana syoo vinya syĩke maendeeo nginya ivatiswe.

3. Nĩ kyaũ kyathĩnasya asyai ma Blossom?

³ Ala asyai ma Blossom twaweta kalungunĩ ka mbee mathĩnĩkaa nũndũ mayamanyaa ethĩwa mwĩĩtu woo e na ũkũũ wĩanĩĩe kũelewa nĩkĩ mũndũ ũvatisawa, na nĩkĩ ũvatiso ti ũndũ wa ngũĩ. Asyai matonya kũmanya ata kana mwana woo nĩwĩanĩĩe kwĩyumya amũthũkũme Yeova?

4. Mwĩao ũla Yesũ wanenganie ĩandĩkonĩ ya Mathayo 28:19, 20 ũtonya kũtetheesya asyai ata ũmũnthĩ?

⁴ Soma Mathayo 28:19, 20. O tondũ ĩsomo ĩvĩtu yonanĩtye, Mbivilia ndĩvanĩĩe myaka ĩla mũndũ waĩlĩte kũvikya nĩ kana avatiswe. Ĩndĩ nũseo asyai makaelewa nĩ kyaũ mũndũ wĩkaa nĩ kana atw’ĩkĩthw’e mũmanyĩw’a. Ndeto ya Kĩkiliki ĩla ĩalyũlĩtwe ‘mũkatw’ĩkĩthye amanyĩw’a’ ĩandĩkonĩ ya Mathayo 28:19 yonanasya mũndũ ũkũmanyĩsya ũngĩ e na kĩeleelo kya kũmũtw’ĩkĩthya mũatĩĩi wa Klĩsto. Mũmanyĩw’a nĩ mũndũ ũla wĩmanyĩasya momanyĩsyo ma Yesũ akamaelewa, na aitw’a kũmaatĩĩa. Kwoou asyai onthe Aklĩsto maĩlĩte kwambĩĩa kũmanyĩsya syana syoo kuma syĩ tũũkenge me na kĩeleelo kya kũitetheesya syĩke maendeeo nginya itw’ĩke amanyĩw’a ma Klĩsto avatise. Vate nzika, kaũkenge kaianĩĩe kũvatiswa. Ĩndĩ Mbivilia nĩyonanasya kana o na syana nini no ielewe ũw’o wa Mbivilia na iiwosa kwa ũito.

5, 6. (a) Maũndũ ala Mbivilia ĩwetete ĩũlũ wa Timotheo metũtetheesya kũmanya kyaũ ĩũlũ wa ũtwi wake wa kũvatiswa? (b) Asyai ala oĩ mekaa ata nĩ kana matetheesye syana syoo nesa?

⁵ Timotheo aĩ mũmanyĩw’a watwie kũmũthũkũma Yeova e o mũnini. Mũtũmwa Vaulo aisye kana Timotheo ambĩĩe kũmanyĩw’a ũw’o ũla wĩ Maandĩkonĩ kuma e o kaũkenge. O na kau ĩthe ndathaithaa Yeova, inyia na ũsũe maĩ Ayuti, na nĩmamũmanyĩisye Maandĩko kwosana na ũndũ Ayuti mamaeleawa ĩvindanĩ yĩu nginya amenda. Kĩu kyatumie Timotheo ethĩwa na mũĩkĩĩo mũlũmu vyũ. (2 Tim. 1:5; 3:14, 15) Timotheo aivikya myaka ta 20 ũu, aĩ anatw’ĩka Mũklĩsto wĩanĩe kũnengwa ianda sya mwanya kĩkundinĩ.—Meko 16:1-3.

⁶ Nĩtwĩsĩ kana vai mwana ũilyĩ ũla ũngĩ. Syana imwe ianaa mĩtũkĩ kwĩ ila ingĩ. Na nũndũ wa ũu, imwe ieleawa ũw’o syĩ o nini, ikamanya kwĩka motwi maseo, na ikenda kũvatiswa syĩ o na myaka mĩnini. Ĩndĩ no wĩthĩe ingĩ syaĩle kwĩananga iitw’ĩka nĩsyavatiswa. Kwoou asyai oĩ maisukumaa syana syoo ivatiswe. Mekaa kũtetheesya kĩla mwana eke maendeeo a vake kwosana na ũtonyi wake. Asyai nĩmatanaa ĩla mwana woosa kwa ũito ndeto ila syĩ nthĩnĩ wa Nthimo 27:11. (Soma.) Ĩndĩ mayaĩle kũlwa kana kĩeleelo kyoo nĩ kũtetheesya syana syoo itw’ĩke amanyĩw’a. Kwoou mesĩ ũu maĩlĩte kwĩkũlya-ĩ, ‘We mwana wakwa e na ũmanyi ũtoetye kũmũtetheesya ende kwĩyumya amũthũkũme Ngai na aivatiswa?’

7. No nginya mũndũ aelewe kĩla kaũndũ Mbivilia ĩmanyĩĩtye nĩ kana atw’ĩke nĩwĩanĩĩe kũvatiswa? Elesya.

⁷ Nũseo ĩla asyai meũmanyĩsya syana syoo makethĩwa na wendi wa kũitetheesya ikwatye ũw’o nesa vyũ. Ũmanyi ũsu wa w’o nĩw’o ũtonya kũitetheesya syende kwĩyumya imũthũkũme Ngai. Ĩndĩ ũu ti kwasya atĩ mũndũ aĩlĩte kũelewa vyũ kaũndũ konthe kala Mbivilia ĩmanyĩĩtye nĩ kana atw’ĩke nĩwĩanĩĩe kwĩyumya na kũvatiswa. Kĩtumi nũndũ amanyĩw’a onthe ma Klĩsto maĩlĩte kũendeea kũkwata ũmanyi wa w’o o na ĩtina wa kũvatiswa. (Soma Akolosai 1:9, 10.) Kwoou we mũndũ aĩlĩte kwĩthĩwa na ũmanyi wĩana ata atanamba kũvatiswa?

8, 9. Ngewa ya Vaulo na ũla mũnene wa yela yĩtũmanyĩsya kyaũ?

⁸ Ngewa ya mũsyĩ ũmwe waĩ ĩvindanĩ ya atũmwa no ĩtetheesye asyai makwate ũsũngĩo wa ĩkũlyo yĩu. (Meko 16:25-33) Ĩla Vaulo waĩ kyalonĩ kyake kya kelĩ kya ũmisonalĩ, nĩwavikie ndũanĩ ya Vilivi. Ũsu waĩ ta mwaka wa 50. E ndũanĩ ĩsu na Sila nĩmailĩĩlwe ĩkoani ya ũvũngũ na mekw’a yela. Ĩndĩ ũtukũ katĩ nĩkwathingithie mũno nginya mĩomo yonthe ya yela yavingũka. Mũnene wa yela oona ũu amanyie avungwa nĩmatoloka, na nũndũ wa ũu avanga kwĩyũaa, ĩndĩ Vaulo amũsiĩĩa. Ĩtina wa vau Vaulo na Sila nĩmaumĩisye mũnene ũsu na andũ make ũkũsĩ mũseo. Nĩmendie mũno kĩla meemanyĩisye ĩũlũ wa Yesũ. Kĩu kyatumie mosa ĩtambya yĩva? Mavatisiwe mateũtindĩa. Ngewa ĩsu yĩtũmanyĩsya kyaũ?

⁹ Mũndũ ũsu nũtonya kwĩthĩwa atw’ĩkĩthiw’e mũnene wa yela ĩtina wa kũlitaya wĩa wa ũsikalĩ. Kwoou ndeesĩ Maandĩko. Nũndũ wa ũu, nĩ kana akwate ũmanyi mũseo wa Maandĩko aĩ no nginya ambe kwĩmanyĩsya ũw’o wa mũsingi ũla wĩ Mbivilianĩ, aelewe kĩla Ngai wendaa athũkũmi make meke, na aitw’a vyũ kũatĩĩa momanyĩsyo ma Yesũ. Ĩndĩ kwa kavinda kanini nĩwamanyie ũw’o wa mũsingi wa Maandĩko, na enda kĩla weemanyĩisye nginya atw’a kũvatiswa. Vai nzika kana amina kũvatiswa nĩwaendeeie kwĩmanyĩsya. Wĩ na ngewa ĩsu kĩlĩkonĩ, ũtonya kwĩka ata mwana waku akakwĩa nũkwenda kũvatiswa na wamũsisya nũkwona nũkwatĩtye nesa momanyĩsyo ma mũsingi, o na nĩwĩsĩ nesa vata wa ĩtambya ya kwĩyumya na kũvatiswa? Asyai Aklĩsto no metĩkĩlye mwana ta ũsu aneene na atumĩa ma kĩkundi nĩ kana masisye ethĩwa nĩwĩkĩte kĩla mũndũ waĩlĩte kwĩka nĩ kana avatiswe. * O tondũ Aklĩsto ala angĩ avatise mekaa, mwana ũsu eendeea kwĩmanyĩsya ĩũlũ wa kĩeleelo kya Yeova myaka yake yonthe, o na kũvika tene na tene.—Alo. 11:33, 34.

10, 11. (a) Asyai amwe masũanĩaa ata? (b) Nĩ kyaũ mũsyai waĩle kũthĩnĩkĩa mũno?

¹⁰ Asyai amwe monaa kĩla kĩtonya kũuna mwana woo nĩ kwamba kũsoma vyũ na kũmantha wĩa mũseo atanamba kũvatiswa. Asyai ta asu nĩmatonya kwĩthĩwa mayendea syana ũseo, ĩndĩ kwa w’o kĩu nĩkyo kĩtonya kũuna syana isu? Na eka ũu, kyo kĩu meũvangĩĩa syana syoo nĩkyosanĩte na Maandĩko? Yo Ndeto ya Yeova ĩtwĩkĩĩte vinya tũtũmĩe thayũ witũ ata?—Soma Mũtavan’ya 12:1.

¹¹ Nĩ ũndũ wa vata twĩkale twĩsĩ kana nthĩ ĩno na maũndũ ala me kw’o mayosanĩte na kwenda kwa Yeova na mosũanĩo make. (Yak. 4:7, 8; 1 Yoa. 2:15-17; 5:19) Mwana  eethĩwa na ngwatanĩo nzeo na Yeova now’o ũtonya kwĩthĩwa na vinya wa kũleana na Satani, nthĩ ĩno, vamwe na mawoni mayo mataĩle. Ethĩwa asyai makeekĩaa syana syoo vinya iatĩanĩe na kĩsomo na wĩa, nitonya kũvĩngĩĩsĩka kĩlĩko ikolwa kana ngwatanĩo yasyo na Yeova nĩyo ĩtonya kũitethya. Mo asyai mendete syana syoo no mende itavwe nĩ nthĩ ĩno wĩthĩe syĩona kũatĩanĩa nayo nĩkw’o kũtonya kũitethya? Manya kana kĩla kĩtonya kũtũuna na kũtũnenga ũtanu wa w’o no kwĩka kwenda kwa Yeova mbee wa maũndũ aangĩ.—Soma Savuli 1:2, 3.

12. Nĩkĩ asyai amwe masũanĩaa nĩ kavaa syana syoo ikakũĩĩsya kũvatiswa?

¹² Ĩvinda yĩmwe mwĩĩtu-a-asa ũmwe nĩwaeleisye kĩla kyatumaa asiĩĩa mwĩĩtu wake ndakambe kũvatiswa. Aisye, “Nĩĩw’a nthoni mũno kwasya kana kĩndũ kĩmwe kĩnene kyanziĩĩaa nĩ ũla mũvango wa kũtenga eki ma naĩ.” Asyai amwe mailyĩ mwĩĩtu-a-asa ũsu. Monaa nĩ kavaa mwana woo akakũĩĩsya kũvatiswa nginya ĩla ũkeana wĩthĩe nĩwathelwa nĩ wana. (Mwa. 8:21; Nth. 22:15) No masye, ‘Mwana wakwa ndesa kũtengwa nũndũ ti mũvatise.’ Ĩndĩ nĩkĩ ala masũanĩaa ũu methĩawa mayĩkenga?—Yak. 1:22.

13. Ethĩwa mũndũ ti mũvatise, ũu nĩ kwasya kana Yeova ndesa kũmũsilĩla ta andũ ala angĩ? Elesya.

¹³ Nĩ w’o kana asyai mayĩsa kwenda mwana woo avatiswe atambĩte kwĩana ũkethĩa no atw’e kwĩyumya amũthũkũme Yeova esĩ nesa kĩla ũkwĩka. Ĩndĩ mũsyai ethĩwa ekengete mũno akesa kũsũanĩa atĩ mwana ndesa kũsilĩlwa nĩ Yeova aĩ nũndũ ti mũvatise. Nĩkĩ? Nũndũ Yeova ndasilĩlaa o ala avatise me oka. O na mwana ate mũvatise nũtonya kũsilĩlwa nĩ Ngai ethĩwa nĩwĩsĩ kĩla kyaĩle na kĩla kĩtaĩle methonĩ make. (Soma Yakovo 4:17.) Kwoou asyai ala oĩ maitũlaa syana syoo ngoo ethĩwa nikwenda kũvatiswa. Vandũ va ũu mo ene mekĩaa kĩthito methĩwe me ngelekany’o nzeo. Methĩawa na wendi wa kũtetheesya mwana woo kuma e kaũkenge ende kũatĩĩa myolooto ya Yeova ya mwĩkalĩle. (Luka 6:40) Mwana enda myolooto ĩsu kuma ngoonĩ ethĩawa atetheka vyũ, nũndũ kĩu kĩkatumaa enda mũno kwĩka kĩla Yeova wonaa kyaĩle.—Isa. 35:8.

14. Atumĩa matonya kũtetheesya ata asyai ala maendeee kwĩkĩa kĩthito matetheesye syana syoo ivikĩe kũvatiswa?

¹⁴ Nũndũ atumĩa nĩ aĩthi manyuvĩtwe masũvĩe kĩkundi, no matetheesye asyai kwa kũea ngewa sya kwaka ĩũlũ wa mĩvango ya kĩ-veva. Kwa ngelekany’o, mwĩĩtu-a-asa ũmwe wakũnie ũvainia kwa myaka mbee wa 70 nĩwalilikanaa ũndũ watethekie ĩvinda Mwana-a-asa Charles T. Russell waeie ngewa nake e wa myaka thanthatũ. Aisye, “Oosie ndatĩka 15 aneena nakwa ĩũlũ wa mĩvango ĩla naĩ nayo ya kĩ-veva.” Nĩ w’o ki kana mũndũ atavw’a ndeto nzeo na eekĩwa vinya no atetheke thayũnĩ wake w’onthe. (Nth. 25:11) Ũndũ ũngĩ atumĩa matonya kwĩka nĩ kũthokasya asyai na syana syoo wĩanĩ ũla ũkwĩkwa Nyũmbanĩ ya Ũsumbĩ, na no manengae i syana tũwĩla tũla twĩanĩe ũkũũ na vinya wasyo.

15. Ala angĩ kĩkundinĩ matonya kwĩka ata mekĩe vinya amũika?

¹⁵ Ala angĩ kĩkundinĩ no matetheesye kwa kũtata ũndũ matonya mony’e amũika kana me na vata namo. Kwa ngelekany’o, no wĩthĩwe wĩ metho wone ĩla mũndũ wa mũika weeka maendeeo ma kĩ-veva. Ĩkũlye-ĩ, ‘Nĩwĩthĩwa aumisye maelesyo kwa nzĩa ĩkwonany’a maumĩte ngoonĩ na nĩeĩmasũanĩĩte nesa, kana nĩwĩthĩwa eĩ na kĩlungu ũmbanonĩ wa katĩ katĩ wa kyumwa? Nĩvethĩwa ve ĩtatwa yĩmũkwatie na ayĩkĩlya vinya, kana  nĩwĩthĩwa akwatie mwanya wa kũtavany’a e sukulu?’ Woona ve vandũ ũmũkatha, ĩka ũu ũteũtindĩa. Ũndũ ũngĩ ũtonya kwĩka nĩ kũvanga kana ũmbano ũtanambĩĩa kana wathela, nũũmantha mũndũ wa mũika ũneene nake. Tweeka maũndũ asu vamwe na angĩ ta asu, amũika makoonaa nesa vyũ kana mo nĩ kĩlungu kĩmwe kya ‘ũmbano ũla mũnene.’—Sav. 35:18.

16, 17. (a) Ũvatiso ũkonanĩtye ata na wĩkwatyo ũla twĩ naw’o? (b) Asyai Aklĩsto mekĩaa kĩthito nĩ kana metanĩa kwona kyaũ? (Sisya visa ĩthangũnĩ ya 8.)

¹⁶ Wĩa ũmwe wa mwanya vyũ asyai Aklĩsto manengetwe nĩ wa kũea mwana woo “na mosilĩlo na motao ma Mwĩaĩi.” (Aev. 6:4; Sav. 127:3) Syana ila isyaawa nĩ asyai Aklĩsto ũmũnthĩ syĩ kĩvathũkany’o na ila syasyaawa mbaĩnĩ ya Isilaeli. Mwana ũla wasyawa mbaĩnĩ ĩsu atalawa nĩ Yeova ta ũminĩte kwĩyumya amũthũkũme, ĩndĩ ũu ti w’o ũtalaa syana sya Aklĩsto. Na ĩngĩ, syana iisyaawa syendete Ngai kana syendete ũw’o. Kuma mũthenya ũla asyai makwata mwana, maĩlĩte kwĩthĩwa na kĩeleelo kya kũmũtw’ĩkĩthya mũmanyĩw’a. Ũu nĩ kwasya maĩlĩte kũmũtetheesya eĩsa kwĩyumya amũthũkũme Yeova na aivatiswa. Na nengĩ, ve ũndũ ũngĩ wa vata kwĩ ũsu? Vaiĩ, nũndũ mũndũ eeyumya, avatiswa, na aendeea kũmũthũkũma Ngai e mũĩkĩĩku, now’o ũtonya kwĩsa kwĩkĩwa ũvano wa kũvonoka ĩvindanĩ ya ũla thĩna mũnene.—Mt. 24:13.

¹⁷ Ĩvinda yĩla Blossom Brandt wendie kũvatiswa, asyai make mendaa kũĩkĩĩthya kana nĩwĩanĩĩe kwosa ĩtambya yĩu ya vata vyũ thayũnĩ wake. Ĩla masyaisye moona kana nĩwĩanĩĩe vyũ, nĩmamwĩkĩie vinya avatiswe. Ũtukũ wa kũamũkĩa mũthenya ũla wavatisawa, ĩthe eekie ũndũ mũseo mũno. Blossom aisye: “Atũkũlilye ithyonthe tũtulye ndu na ĩndĩ avoya. Eeie Yeova kana eĩw’a mũyo mũno nũndũ kelĩtu kake nĩkatwie kwĩyumya kamũthũkũme.” Myaka mbee wa 60 ĩtina wa ũu Blossom aisye: “Mwa o na twekala myaka yĩana ata, ndikesa kũlwa nĩ wĩoo ũsu!” Inyw’ĩ asyai, mũikanoe nĩ kwĩkĩa kĩthito mũtetheesye syana syenyu syĩyumye itw’ĩke athũkũmi ma Yeova na iivatiswa, nũndũ kĩu kĩkatuma mwĩkala mwĩ eanĩe na mwĩ atanu.