1. Aklĩsto ma ĩvinda ya atũmwa makwatiwe nĩ mathĩna meva?

ĨVINDA yĩmwe katĩ katĩ wa mwaka wa 62 na 64, mũtũmwa Vetelo nĩwaandĩkĩie ala maĩ “Ũnyaĩĩkyonĩ, matwĩe ũeninĩ nthĩ sya Vondo, Kalatia, Kavatosia, Asĩa, na Vithinia.” (1 Vet. 1:1) Ikundi isu syaĩ Asia Nini syaĩ na andũ ma kũndũ kwĩ kĩvathũkany’o na nĩsyendaa kwĩkĩwa vinya na kũnengwa ũtao. Kĩtumi nũndũ Aklĩsto asu nĩmavĩngawa mũno na makaneenewa naĩ. Mbivilia yaĩtye kana makwatĩtwe nĩ “ũtatwa ũilyĩ ta mwaki.” Na matwĩe ĩvindanĩ ya vata mũno. Vetelo aandĩkie atĩĩ: “Mũminũkĩlyo wa maũndũ onthe nĩ mũthengeeu.” Yelusaleme yatielye myaka ĩtavika ĩkũmi yanangwe. Nĩ kyaũ kyesaa kũtetheesya Aklĩsto kĩla vandũ momĩanĩsye na ĩvinda yĩu yetete ũu?—1 Vet. 4:4, 7, 12.

2, 3. Nĩkĩ Vetelo weekĩie ana-a-asa make vinya mathokanasye? (Sisya visa ĩthangũnĩ yĩĩ.)

² Ũndũ ũmwe Vetelo watavisye ana-a-asa make nĩ atĩĩ: “Mũkĩthokan’ya ene kwa ene.” (1 Vet. 4:9) Kĩthyomonĩ kya Kĩkiliki ndeto “kũthokany’a” yonanasya “kwenda kana kwĩka nesa mũndũ ũtamwĩsĩ.” Ĩndĩ sisya wone kana Vetelo eekĩie vinya ana-a-asa na eĩtu-a-asa mathokany’e “ene kwa ene” o na kũtwĩka nĩmeesene na nĩmeekaa maũndũ ĩmwe. Kwoou kũthokany’a kwesaa kũmatethya ata?

 ³ Kwesaa kũmatetheesya mekale mendene. Kwasũanĩa kĩndũ waaĩka we mwene. Ve ĩvinda waathokw’a nĩ mũndũ kwake? Tyo nginya wĩthĩwe ũtanaa walilikana mũthenya ũsu? Nao ĩla wathokisye amwe kuma kĩkundinĩ kyenyu, tyo weewie ndũũ yenyu yakamĩĩa? Ĩla twathokya ana-a-asa na eĩtu-a-asa kwitũ, tũmamanyaa nesa kwĩ ũndũ tũtonya kũmamanya twĩ maũndũnĩ angĩ. O ũndũ mathĩna maendeee kwingĩva, now’o Aklĩsto ala maĩ kw’o ĩvindanĩ ya Vetelo maaĩlĩte kũlũlũmĩlya ngwatanĩo yoo mũnango. Ũu now’o Aklĩsto ‘mĩthenyanĩ ĩno ya mũminũkĩlyo’ maĩle kwĩka.—2 Tim. 3:1.

4. Twĩneenea makũlyo meva ĩsomonĩ yĩĩ?

⁴ Twĩthĩawa na myanya yĩva mĩseo ya kũthokany’a “ene kwa ene”? Tũtonya kwĩka ata tũiketĩkĩle kĩndũ o na kĩmwe kĩtũsiĩĩe kũthokya aeni? Na twaĩle kwĩka ata twathokw’a?

5. Tũtonya kũthokany’a ata maũmbanonĩ maitũ ma Kĩklĩsto?

⁵ Maũmbanonĩ: Nĩtũthokasya onthe ala mooka maũmbanonĩ ma Kĩklĩsto o tondũ ithyĩ ene tũthoketw’e tũtanĩe kyaũya kya kĩ-veva kĩla twĩthĩawa nakyo. Ithyonthe twĩthĩawa tũthoketw’e nĩ Yeova na ũseũvyo wake. (Alo. 15:7) Kwoou ĩla andũ eũ mooka maũmbanonĩ, o naitũ twĩthĩawa twakwata mwanya wa kũmathokya. Wĩona ata ũkamathokya o na ethĩwa mailyĩ ata kana mekĩĩte ngũa ata? (Yak. 2:1-4) Na ethĩwa ve mũeni ũkwona ailyĩ ta wĩ weka, no ũmũkũlye ekale vakuvĩ naku? Mũeni ũsu nũtonya kũtana mũno wamũtetheesya kũelewa kĩla kĩendeee, kana wamũtetheesya kũvua maandĩko ala meũsomwa. Ĩsu nĩ nzĩa nzeo mũno ya kwonany’a kana ‘nũthokasya aeni na ũlau.’—Alo. 12:13.

6. Naaũ ma mbee twaĩle kũthokya kwitũ?

⁶ Kũthokya angĩ mũĩsanĩe kana mũtanĩe maũndũ angĩ: Ĩvindanĩ ya tene, andũ nĩmakothaa kũthokany’a kwoo maĩsanĩe lĩu. (Mwa. 18:1-8; Asi. 13:15; Luka 24:28-30) Mũndũ eeka ũu oonanasya nũkwenda mũtume ndũũ na mũyĩkala na mũuo. Naaũ ma mbee twaĩle kũthokya kwitũ? Twaĩle kwambĩĩa na ala me vakuvĩ naitũ, namo nĩ ana-a-asa na eĩtu-a-asa ala me kĩkundinĩ kitũ. Na kĩtumi nũndũ ĩla kwĩ mathĩna no ithyĩ twĩtĩkanaa mbu. Kwoou twĩ na vata wa kũtuma ndũũ namo, na kwĩkalanasya namo nesa ĩvinda yonthe. Nũndũ wa kĩtumi kĩu, mwakanĩ wa 2011 Nzama Ĩla Ĩtongoesye nĩyavĩndũie masaa ala Mbetheli ya Amelika yeethĩawa na Ĩsomo ya Mũsyaĩĩsya. Mambĩĩe kwĩkaa saa 12:15 ĩ ya wĩoo vandũ va saa 12:45 sya ĩ ya wĩoo. Nĩkĩ? Meeiwe ũalyũku ũsu wĩkiwe nĩ kana wĩthĩe ala me Mbetheli no makwate mwanya mwingangĩ wa kũthokany’a ũmbano ũsu wathela. Tũendeangĩe movisi angĩ ma ũvonge nĩmeekie oou. Ũalyũku ũsu ũtumĩte ala me Mbetheli makwata mwanya mũseo wa kũmanyana nesa.

7, 8. Tũtonya kũthokya ata ana-a-asa ala matũmwa kĩkundinĩ kitũ?

⁷ Ĩla ana-a-asa angĩ mooka kumya ũvoo kĩkundinĩ kitũ, ĩla twathokewa nĩ mũsyaĩĩsya wa mũthyũlũlũko, kana twatũmĩwa mwana-a-asa nĩ ovisi wa ũvonge, twĩthĩawa twakwata mwanya wa kũthokany’a. (Soma 3 Yoana 5-8.) Ũndũ ũmwe mũseo tũtonya kwĩka nĩ kũmathokya kwitũ tũĩsanĩe namo kana tũtanĩe maũndũ angĩ. We no wĩke ũu?

⁸ Mwĩĩtu-a-asa ũmwe wa Amelika easya: “Kwa ĩvinda ya myaka mingĩ, nĩ na mũemewa twĩthĩĩtwe tũyĩkĩa kĩthito nĩ kana ĩla twathokewa nĩ ana-a-asa kĩkundinĩ kitũ tũmathokye mũsyĩ kwitũ vamwe na iveti syoo. Kĩla ĩvinda nĩtwatanĩaa kwĩthĩwa vamwe namo, na mũno mũno nũndũ nĩtwaakĩkaa kĩ-veva. Tũi ĩvinda twaaĩlila.”

9, 10. (a) Naaũ matonya kwĩthĩwa na vata wa kũmanthĩwa ũkomo? (b) Ala mate na nyũmba nene nĩmatonya kũthokany’a? Nengane ngelekany’o.

 ⁹ Aeni ala matonya kwĩkalanga: Tene andũ nĩmakothaa kũthokya aeni mamaĩkĩĩe makomele kwoo. (Yovu 31:32; Vil. 22) O na ũmũnthĩ nĩvatonya kumĩla vata wa kũthokya aeni ta asu. Kwa ngelekany’o, mavinda maingĩ asyaĩĩsya ma mũthyũlũlũko nĩmendaa vandũ va kũkoma mathokea kĩkundi. O namo ala me sukulunĩ ila ivangĩtwe nĩ ũseũvyo na ala matũmĩtwe kũtetheesya myako nĩmatonya kwĩthĩwa na vata wa kũmanthĩwa ũkomo. Namo angĩ no makwatwe nĩ vata ta ũsu ĩla mĩisyo yooka na yaananga nyũmba syoo. Methĩawa maĩle kũmanthĩwa ũkomo nginya ĩla nyũmba syoo ikaseũvw’a ĩngĩ. Tũyaĩle kũsũanĩa atĩ ala me nyũmba nzeo no mo maĩle kũmatethya, nũndũ matonya kwĩthĩwa nemo matindĩaa kũthokya andũ mekale kwoo ĩla vaumĩla vata. We no wĩyumye ũkamathokya kwaku o na ethĩwa ndwĩ syĩndũ mbingĩ?

¹⁰ Ve mwana-a-asa wĩkalaa South Korea ũlilikanaa ũndũ wathokisye amwe mookĩte sukulu. Aandĩkie atĩĩ: “Mbeenĩ nĩnakĩaa nũndũ no ĩndĩ twaĩ tũnatwaana na kasũmba kaitũ kaĩ o kanini. Ĩndĩ nĩtwatanĩie mũno kũmathokya. Nũndũ no ĩndĩ twaĩ tũnatwaana, kĩu nĩkyatũtetheeisye kwona ũndũ andũ matwaanĩte matonya kwĩkala me atanu matw’a kũmũthũkũma Yeova na kwĩanĩsya maũndũ ma kĩ-veva me vamwe.”

11. Nĩkĩ twaĩle kũthokya ala mathamĩĩe kĩkundinĩ kitũ?

¹¹ Ala mathamĩĩe kĩkundinĩ kyenyu: Mũndũ ũmwe ũmwe kana mũndũ na mũsyĩ wake nĩmatonya kũthamĩĩa kĩkundinĩ kyenyu. Amwe nĩmatonya kwĩthĩwa mokĩte nĩ kana matetheesye kĩkundi kyenyu. O na nĩmatonya kwĩthĩwa ne mavainia matũmĩtwe kĩkundinĩ kyenyu. Onthe asu ve ũalyũku mũna mekĩte. Kwa ngelekany’o, mathamĩĩe kũndũ kũte andũ moo, me kĩkundinĩ mataamanyĩa, o na no kwĩthĩwa me kũndũ kũtaneenawa kĩthyomo kyoo kana kwĩ syĩthĩo syĩ kĩvathũkany’o. Kũmathokya mũĩsanĩe, mũtanĩe maũndũ angĩ, kana o mũthi mũkatembee vandũ no kũmatethye kũkwata anyanya eũ na maimanyĩa kũu maĩ.

12. Nengane ngelekany’o ĩkwonany’a kana ti lasima twĩke maũndũ manene mũno nĩ kana tũthokany’e.

¹² Ti lasima twĩke maũndũ manene mũno ĩla twathokya andũ. (Soma Luka 10:41, 42.) Mwana-a-asa ũmwe nũlilikanaa ũndũ weekĩkie mayambĩĩa wĩa woo wa ũmisonalĩ. Easya: “Ĩvinda yĩu twaĩ o ma mũika, tũyeesĩ maũndũ maingĩ, na tweew’aa tũyenda mũno kwona andũ ma mũsyĩ. Mũthenya ũmwe ĩ ya wĩoo kĩveti kyakwa kyeew’aa kĩkosete mũno andũ ma mũsyĩ. Nĩnatatie kũkĩkĩa vinya, ĩndĩ weethĩa nĩ ta ngũtethya wĩa wa mana. Ĩndĩ tũivika saa 1:30 wĩoo tweewie mũomo wakũnangwa. Twaũvingũa oou, twakomanie na mũmanyĩw’a ũmwe wa Mbivilia akwete masungwa atatũ. Ookĩte kũthokya amisonalĩ ala weew’ĩte nĩmokie. Twamwĩie nalike na twamũnenga kĩw’ũ kya ũnyw’a. Ĩtina wa vau nĩtwauwie kyai na twakoloka kyokoleti kĩvyũ. Tũyaĩ tũneemanyĩsya Kĩswaili, nake ndeesĩ Kĩsũngũ. Ĩndĩ ũndũ ũsu watumie twambĩĩa kũtuma ndũũ nene mũno na ana-a-asa ma kũu twatũmĩtwe.”

13. Tũtethekaa ata twathokya ala angĩ kwitũ?

¹³ Waaĩsa kwĩw’a ũiemwa nĩ kũthokya aeni? Ethĩwa nĩ w’o, nĩwakosie mwanya mũseo wa kũtanĩa kĩtindo kĩseo na wa kũtuma ndũũ na andũ mũtakamenana tene na tene. Wenda ndũkese kwĩw’a andũ ta mataũnganaa naku, ũndũ ũmwe mũseo ũtonya kwĩka nĩ kũthokany’a. Ĩndĩ no wĩkũlye-ĩ, ‘Mũndũ atonya kũemwa nĩ kũthokya andũ kwake ata?’ Ve itumi iana ũna.

14. Tũtonya kwĩka ata ethĩwa twĩw’aa tũnoete mũno na tũte na ĩvinda tũthokya andũ kana tũkathi kwoo matũthokya?

¹⁴ Kwĩw’a ũte na ĩvinda na wĩ na mĩnoo mingĩ: Athũkũmi ma Yeova methĩawa makwatene mũno na me na mawĩa maingĩ maĩle kũtethya. Amwe moo nĩmatonya kwĩw’a mate na ĩvinda na manoete mũno ũkethĩa meĩw’a matathokya mũndũ. Ethĩwa nĩwĩthĩawa na thĩna ũsu nĩwaĩle kũsisya ũndũ mĩvango yaku ĩilyĩ. Vo ve moalyũku ũtonya kwĩka nĩ kana ũolange mĩnoo na ũikwata ĩvinda ũthokya  andũ kana ũkathi kwoo maũthokya? Maandĩko matũthuthĩtye tũthokasye aeni. (Aevl. 13:2) Ti ũthũku kũmantha ĩvinda ya kwĩka ũu nũndũ kĩu nĩkyo kyaĩle. Ĩndĩ nĩ kana wĩanĩsye kĩu, no nginya wĩthĩwe wĩyũmbanĩtye kũtũmĩa ĩvinda ĩnini maũndũnĩ amwe mate ma lasima.

15. Nĩkĩ andũ amwe mew’aa maiemwa nĩ kũthokya aeni?

¹⁵ Kwona ta ũtesa kũthokya andũ nesa: Waaĩsa kwenda kũthokya andũ ĩndĩ ũkona ta ũtatonya kũmathokya nesa? Nũtonya kwĩthĩwa wĩ nthoni na ũkethĩwa wonaa nĩmũkwaĩwa nĩ ngewa sya kũea, kana ũkona aeni ta matetanĩa kwĩthĩwa naku. O na ĩngĩ noĩthwa ũte mbesa mbingĩ na wonaa ũtesa kũathĩsya andũ syĩndũ nzeo ta ila maathĩaw’a nĩ ala angĩ kĩkundinĩ. Ĩndĩ lilikana kana mũsyĩ mũseo ti nginya wĩthĩwe wĩ mũnene na wĩ syĩndũ mbingĩ, ĩndĩ nĩ ũla wĩ na andũ atheu, mavangĩte syĩndũ syoo nesa, na meũtuma aeni mew’a me eanĩe.

16, 17. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtethya tũikathĩnĩke mũno ĩla twasũanĩa kũthokya aeni?

¹⁶ Tuuwe wĩ weka wĩw’aa ũiemwa nĩ kũthokya aeni. Mũtumĩa ũmwe wĩkalaa Britain aĩtye atĩĩ: “Mũndũ no wĩw’aa aitelemanga ĩla ũkwĩyũmbany’a kũthokya aeni. Ĩndĩ ĩtina mũndũ nũathimĩkaa mũno na akew’a e mwĩanĩe o tondũ wĩw’aa ayĩka maũndũ angĩ makonanĩtye na ũthũkũmi wa Yeova. Nĩnĩtanĩĩte kwĩkala nthĩ na aeni tũkunde kaawa na tũyĩka o kũea ngewa.” Lilikanaa kana kwony’a aeni kana nũkwendeew’a nĩmo nĩkũtethasya mũno. (Avi. 2:4) Andũ aingĩ nĩmendete kũelesya maũndũ ala meyoneete. Na ĩla andũ me vamwe maiea ngewa yĩthĩawa ne ĩvinda ĩseo mũno ya kwĩthukĩĩsya angĩ maielesya maũndũ ala meyoneete. Nake mũtumĩa ũngĩ aandĩkie atĩĩ: “Ĩla anyanyawa ala me kĩkundinĩ kitũ mooka kwakwa nĩnĩmaeleawa nesanga, na nĩthĩawa na ĩvinda ya kũmamanya, na mũno mũno kũmanya ũndũ makwatie ũw’o.” Kwendeew’a nĩ ala angĩ nĩkũtumaa mũtanĩa kwĩthĩwa vamwe.

¹⁷ Mwĩĩtu-a-asa ũmwe vainia wakothaa kũthokya amanyĩw’a mokĩte sukulu aisye atĩĩ: “Mbeenĩ neew’aa wia nũndũ nyũmba yakwa no nini na syĩndũ ila naĩ nasyo naikwatie syĩ ndũmĩku. Ĩndĩ mũka wa mwalimũ ũmwe wa sukulu isu nĩwambĩkĩie vinya mũno. Aisye kana ĩla we na mũũme me wĩanĩ wa kũthyũlũlũka matanĩaa mũno syumwa ila mekalany’a na mũndũ wa kĩ-veva o na kũtw’ĩka nũtonya kwĩthĩwa ate na syĩndũ mbingĩ, nũndũ o tamo, mũndũ ta ũsu ethĩawa atũngĩte kĩlĩko kyake ũthũkũminĩ wa Yeova na ndakũlanasya mũno na syĩndũ sya kĩ-mwĩĩ. Kĩu kyandilikanilye kĩĩ Mami watindĩaa kũtũtavya twĩ syana: ‘Kavaa kũya nyũnyi, vala ve wendo.’” (Nth. 15:17) Wathokya aeni nũndũ nũmendete, ndũkethĩawa na vata wa kũthĩnĩka.

18, 19. Kũthokya ala tũtonya kwĩthĩwa twĩw’aa ta tũtakwatĩanĩaa namo kũtonya kũtũtetheesya ata twĩthĩwe na woni ũla waĩle?

¹⁸ Ũndũ wonaa ala angĩ: Ve mũndũ kĩkundinĩ kyenyu wĩw’aa mũteũkwatĩanĩa? Ũkethĩwa wonaa mũndũ ũsu ta mũtesa kwĩw’ana, nũtonya kwĩkala ĩvinda ĩasa mũno wĩ na woni ũsu ethĩwa ndwĩosa ĩtambya yĩtonya kũũtetheesya ũeke kwĩw’a ũu. O na kau no kwĩthĩwa wendaa kũmũthokya, no ũemwe nĩ kwĩka ũu ethĩwa mũikwĩw’ana. O na ingĩ noĩthwa wavĩtĩiw’e nĩ mũndũ tene, na wĩw’aa ũiemwa nĩ kũmũekea.

¹⁹ Mbivilia nĩtwonetye ũndũ tũtonya kwĩw’ana na amaitha maitũ. Ĩtwĩkĩĩte vinya tũmathokasye. (Soma Nthimo 25:21, 22.) Kũthokya mũndũ nĩkũtumaa kĩmena kĩoleka na kũituma wololosya ngoo. Kwĩka ũu nĩkũtonya kũtũtetheesya twone nguma nzeo sya mũndũ ũsu o ta ila Yeova woonie ĩla wamũkusisye amũete ũw’onĩ. (Yoa. 6:44) Kwoou twathokya mũndũ nũndũ wa wendo o na kũtw’ĩka ndeũtaĩaa kana nĩtũmũthokya, nĩvatonyeka tũkatuma ndũũ nake ĩngĩ. Ũtonya kũĩkĩĩthya ata kana wendo nĩw’o ũũtuma ũmũthokya? Ũndũ ũmwe ũtonya kwĩka nĩ kũatĩĩa ũtao ũla wĩ nthĩnĩ wa Avilivi 2:3, ũla waĩtye: “Na wĩnyivyo kĩla mũndũ namũtale ũla ũngĩ mũseo kwĩ  we mwene.” Kũsisya ũndũ ana-a-asa na eĩtu-a-asa ala angĩ me na nguma nzeo kwĩ ithyĩ no kũtũtetheesye tũmende mũnango, na kũituma tũmathokya na ngoo ĩmwe twĩ na kĩeleelo kya kũlũlũmĩlya ngwatanĩo yitũ namo. Kwa ngelekany’o, nĩmatonya kwĩthĩwa me na mũĩkĩĩo kũte ithyĩ, momĩĩsye maũndũ maingĩ kwĩ ithyĩ, me ũkũmbaũ mwingĩ, kana o me na nguma ingĩ nzeango.

20. Nĩkĩ twaĩle kũnenga ndaĩa ũla watũthokya, na tũtonya kwĩka ũu ata?

²⁰ Mũandĩki wa Savuli, Ndaviti, akũlilye: “Yeova, nũũ ũla wĩĩkalaa wĩkalonĩ waku?” (Sav. 15:1) Amina kũkũlya ĩkũlyo yĩu asyokie aelesya nguma ila Ngai wendaa aeni make methĩwe nasyo. Nguma ĩmwe wawetie nĩ kwĩanĩsya kĩla twaweta. Aisye kana Ngai endete “ũla wĩanĩasya wĩvĩto wake o na ethĩwa vailyĩ ata.” (Sav. 15:4, The Holy Bible in Current Kikamba Language) Ethĩwa nĩtwathokw’a na tweetĩkĩla, tũyaĩle kũtĩsya kyathĩ kĩu oou vate kĩtumi kĩseo. Ũla ũtũthoketye nũtonya kwĩthĩwa eyũmbanisye mũno, na kĩthito kyake kyonthe no kĩthĩwe kĩ kya mana twatĩsya kyathĩ kyake. (Mt. 5:37) Ve andũ matĩasya kyathĩ mathoketw’e nĩ kana mathi kyathĩnĩ kĩngĩ mekwona kĩ kĩseango. We wĩona kwĩka ũu ta kwonanasya mũndũ e na ndaĩa na nĩwendete angĩ? Vandũ va kwĩka ũu, nĩtwaĩle kũthi vala tũthoketw’e na tũitũnga mũvea nũndũ wa kĩla ũla ũtũthoketye watũathĩsya. (Luka 10:7) Na ethĩwa ve maũndũ meũtũsiĩĩa vyũ kũthi kyathĩnĩ kĩu, nũseo kũtĩsya ũla ũtũthoketye mĩtũkĩ ũndũ vatonyeka. Kwĩka ũu kũkoonanasya nĩtũmwendete na nĩtũũsũanĩa kĩthito kyake.

21. Kũnenga ndaĩa syĩthĩo sya andũ kũtũtethasya ata ĩla twathokw’a?

²¹ Na ĩngĩ, nĩ ũndũ wa vata mũno kũnenga ndaĩa syĩthĩo sya kũla mũĩ. Kũndũ kũmwe andũ nĩmathokasya aeni mateĩtaĩĩe kana nĩmekũka, ĩndĩ kũndũ kũngĩ andũ mendaa ũmatavye tene ethĩwa nũũmathokea. Kwĩ kũndũ kũngĩ nakw’o aeni manengawe syĩndũ ila nzeo vyũ namo ene mũsyĩ maitũmĩa ila ingĩ, ĩndĩ ũyĩthĩa kũngĩ aeni na ene mũsyĩ methĩawa meanene. Eka ũu, isionĩ imwe aeni mayĩsa kũthoka na moko mathei, ĩndĩ isionĩ ingĩ ti lasima ũla ũthoketw’e athi akuĩte kĩndũ. Na ĩndĩ kwĩ kũndũ kũngĩ nakw’o andũ methĩawa mekwatĩtye kana mathokya mũndũ ndeamba kwĩtĩkĩla ya mbee kana o na ya kelĩ, na kũngĩ mũndũ ũtonya kwoneka ta wĩ na kĩvũthya athokw’a vandũ na ailea. Twĩsĩ ũu, ekai twĩkae kyonthe kĩla tũtonya nĩ kana tũtanĩthye ala matũthokya.

22. Nĩkĩ nĩ ũndũ wa vata mũno ‘kũthokany’a ene kwa ene’?

²² Ũmũnthĩ ĩandĩko yĩĩ nĩyĩanĩĩte nesa kwĩ ĩvinda yĩngĩ o na yĩva: “Mũminũkĩlyo wa maũndũ onthe nĩ mũthengeeu.” (1 Vet. 4:7) Tweteele ũla thĩna mũnene vyũ ũtaaĩsa kwoneka ĩngĩ ĩũlũ wa nthĩ. Kwoou o ũndũ mathĩna maendeee kwingĩva, twaĩlĩte kwĩthĩwa twendanĩte mũno na ana-a-asa na eĩtu-a-asa. Nũndũ wa ũu, ũtao ũũ Vetelo wanengie Aklĩsto nĩ wa vata mũno vyũ ũmũnthĩ: “Mũkĩthokan’ya ene kwa ene.” Vate nzika, kũthokany’a nĩ kwa vata na nĩkũtanĩthasya!—1 Vet. 4:9.