1, 2. (a) Asyai amwe Aklĩsto mekaa ata mwana woo amea nũkwenda kũvatiswa? (b) Nĩkĩ ala mekwenda kũvatiswa makũlaw’a kana nĩmeyumĩtye mamũthũkũme Yeova? (Sisya visa ĩthangũnĩ yĩĩ.)

MŨTHENYA ũmwe asyai ma kelĩtu kamwe kanini tũũketa Maria makasyaĩĩsye kaiũngama vamwe na ala angĩ meũvatiswa. Maria asũngĩie na wasya mũnene makũlyo elĩ ala makũlilw’e nĩ mumya wa ũvoo. Ĩtina wa vau kelĩtu kau nĩkaendie kavatiswa.

² Asyai ma Maria nĩmatanĩthiw’e mũno nĩ kelĩtu koo nũndũ nĩkoosie ĩtambya ya kwĩyumya na ngoo yonthe kamũthũkũme Yeova na kaivatiswa. Ĩndĩ o na kekĩte ũu, inyia wako no weekũlasya makũlyo. Ekalaa ayĩkũlya atĩĩ: ‘We Maria nĩwĩanĩĩe kũvatiswa? We nĩwĩsĩ nesa ũito wa kũvatiswa? Tyo ta kavaa akamba kwĩananga?’ Asu nĩ makũlyo asyai aingĩ mendete syana syoo makothaa kwĩkũlya ĩla mwana wasya nũkwenda kũvatiswa. (Mũta. 5:5) Na nengĩ asyai maiema kũthĩnĩka nũndũ nĩtwĩsĩ kana matambya ala ma vata vyũ Mũklĩsto wosaa nĩ kwĩyumya na kũvatiswa.—Sisya ĩsandũkũ “ We Nĩwĩyumĩtye Ũmũthũkũme Yeova?”

3, 4. (a) Mũtũmwa Vetelo oonanisye ata kana ũvatiso nĩ wa vata mũno? (b) Ũvatiso ũvw’anene ata na wĩa ũla Noa watethisye wa kwaka ngalawa?

 ³ Mũtũmwa Vetelo aelekanilye ũvatiso na wĩa wa Noa wa kwaka ngalawa. Aandĩkie: “Yĩla Ngai weeteele na wũmĩĩsyo ĩvindanĩ ya Noa, yĩla ngalawa yaendeee kwakwa, na nthĩnĩ wayo andũ avũthũ, namo nĩ andũ nyanya, nĩmatangĩĩiwe kumana na kĩla kĩw’ũ kingĩ. Ũvatiso, ũla ũvw’anene na ũndũ ũsu, o naw’o yu nũũmũtangĩĩa (ti kwa kũveta kĩko kya mwĩĩ, ĩndĩ kwĩsĩla kũmũvoya Ngai amũnenge wasya mũseo wa ngoo), kwĩsĩla ũthayũũkyo wa Yesũ Klĩsto.” (1 Vet. 3:20, 21, NWT) Ngalawa yaĩ wonany’o wĩ ũtheinĩ wa ũndũ Noa weeyumĩtye vyũ kwĩka kwenda kwa Ngai. Noa aĩ mũĩkĩĩku, na kwoou nĩweanĩisye wĩa ũsu Yeova wamũnengete. Kwa w’o, maũndũ ala Noa weekie moonany’a kana e na mũĩkĩĩo nĩmamũtetheeisye vamwe na mũsyĩ wake mavonoka ĩla mbua ya ĩvinda yake. Vetelo endaa kwonany’a ata?

⁴ Ngalawa ĩsu nĩyoonanisye mũĩkĩĩo ũla Noa waĩ naw’o. O ta ũu, kũvatiswa mbee wa andũ ala angĩ kwĩthĩawa kwĩ wonany’o wa ũndũ mũna. Ũndũ mwaũ? Kwĩthĩawa kũyonany’a kana ũla ũkũvatiswa nĩwĩyumĩtye amũthũkũme Yeova nũndũ nũĩkĩĩe vyũ kana Klĩsto nĩwakwie kwondũ witũ na athayũũkw’a. O ta Noa, ala meyumĩtye mamũthũkũme Ngai nĩmamwĩw’aa na maitethya wĩa ũla ũtũnengete. Na o tondũ Noa wavonokiw’e ĩvinda ya ĩla mbua, ala mavatisawa na mayĩkala me aĩkĩĩku nĩmakatangĩĩwa ĩla nthĩ ĩno nthũku ĩkethĩwa ĩyanangwa. (Mko. 13:10; Ũvu. 7:9, 10) Ũu nĩ kwonany’a kana kwĩyumya na kũvatiswa nĩ kwa vata mũno. Ũla ũtindĩaa kũkũĩĩsya kũvatiswa vate kĩtumi kĩseo elikasya mwene mũisyonĩ wa kwĩsa kũlea kũkwata thayũ wa tene na tene.

5. Twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩĩ?

⁵ Nũndũ nĩtwamanya kana ũvatiso nĩ wa  vata mũno, ve makũlyo atatũ twaĩle kũsũanĩa. Mbivilia yaĩtye ata ĩũlũ wa ũvatiso? Mũndũ aĩle kwosa matambya meva atanamba kũvatiswa? Nĩkĩ twaĩle kwĩkala tũlilikene kana ũvatiso nĩ wa vata mũno ĩla tũũmanyĩsya mwana witũ kana o mũmanyĩw’a ũngĩ wa Mbivilia?

6, 7. (a) Ala mavatisiwe nĩ Yoana moonanasya kyaũ? (b) Nĩ mũndũ wĩva wa vata wavatisiwe nĩ Yoana?

⁶ Mũndũ wa mbee kũwetwa Mbivilianĩ aivatisa andũ nĩ Yoana Mũvatisi. (Mt. 3:1-6) Ala mavatisiwe nĩ Yoana moonanasya kana nĩmeelilĩte nũndũ wa kũlea kwĩanĩsya Mĩao ya Mose. Ĩndĩ ve mũndũ ũmwe wa vata vyũ Yoana wavatisie, na ndaamũvatisa aĩ nũndũ nĩweekĩte naĩ na akelila. Mũndũ ũsu aĩ ũla Mwana wa Ngai ũtaĩ na naĩ o na ĩmwe. Kĩu kyaĩ kĩanda kya mwanya mũno Yoana wakwatie. (Mt. 3:13-17) Nũndũ Yesũ ndaĩ na naĩ, ndaĩ na vata wa kwĩlila. (1 Vet. 2:22) Avatisiwe onany’e kana nĩweeyumĩtye eke kwenda kwa Ngai.—Aevl. 10:7.

⁷ Ĩla Yesũ watavanasya kũũ nthĩ, o namo amanyĩw’a make nĩmavatisie andũ. (Yoa. 3:22; 4:1, 2) O ta ala mavatisawa nĩ Yoana, ala mavatisiwe nĩ amanyĩw’a ma Yesũ meekie ũu nĩ kana monany’e kana nĩmeelilĩte nũndũ wa kũlea kwĩanĩsya Mĩao ya Mose. Ĩndĩ ĩtina wa kĩkw’ũ kya Yesũ na ũthayũũkyo wake, ala mendaa kũtw’ĩka amanyĩw’a make mambĩĩe kũvatiswa nũndũ wa kĩtumi kĩngĩ eka kĩu.

8. (a) Yesũ anengie aatĩĩi make mwĩao wĩva amina kũthayũũkw’a? (b) Ũvatiso wa Kĩklĩsto wonanasya ata?

⁸ Yesũ amina kũthayũũkw’a mwakanĩ wa 33 nĩwaumĩlĩile ĩkomano ya aũme na aka mbee wa 500, na nĩvatonyeka syana ikethĩwa syaĩ o vo. No kwĩthĩwa ĩvindanĩ yĩu now’o waisye atĩĩ: “Endai ĩndĩ mũkatw’ĩkĩthye mbaĩ syonthe amanyĩw’a, mũkĩmavatisa syĩtwanĩ ya Asa na ya Mwana na ya Veva Mũtheu: mũkĩmamanyĩsya kũkwata maũndũ onthe o na meva ala namwĩaĩe.” (Mt. 28:19, 20; 1 Ako. 15:6) Kwoou veonekana ĩvindanĩ yĩu Yesũ wanenganie mwĩao wa kũtw’ĩkĩthya andũ amanyĩw’a, vaĩ amanyĩw’a make maana meana ũna. Yesũ oonanisye kana ala mendaa kwĩkĩa ĩsoki yake, kana kwa ndeto ingĩ, mendaa kũtw’ĩka amanyĩw’a make, maĩ no nginya mavatiswe. (Mt. 11:29, 30) Mũndũ o na wĩva ũkwenda kũmũthũkũma Ngai ũndũ vaĩlĩte nĩwaĩle kũmanya na kwĩtĩkĩla kĩanda kĩla Yesũ wĩ nakyo nthĩnĩ wa kwĩanĩw’a kwa kĩeleelo kya Yeova. Mũndũ amina kwĩka ũu no avatiswe. Vai ũvatiso ũngĩ wa kĩw’ũ Ngai ũtonya kwĩtĩkĩla eka ũsu. Mbivilia nĩyonanĩtye nesa kana ĩvindanĩ ya atũmwa ala matw’ĩkaa amanyĩw’a ma Klĩsto nĩmaeleawa kana ũvatiso nĩ wa vata mũno. Na mayaakũĩĩsya kũvatiswa mate na kĩtumi kĩseo.—Meko 2:41; 9:18; 16:14, 15, 32, 33.

9, 10. Ngewa ya ũla Mũethiovia na ya mũtũmwa Vaulo ĩtũmanyĩasya kyaũ ĩũlũ wa ũvatiso?

⁹ Soma Meko ma Atũmwa 8:35, 36. Sũanĩa ngelekany’o ya Mũethiovia ũmwe waĩ aneetĩkĩla ũthaithi wa Kĩyuti. Ve mũthenya wakililye enũkĩte kwoo aumĩte Yelusaleme kũthaitha eethĩana na Vilivu. Vilivu atũmĩtwe nĩ mũlaĩka wa Yeova ‘amũtavye ũvoo mũseo wa Yesũ.’ Mũethiovia ũsu eekie ata? Ĩtambya yĩla woosie yoonanisye nesa vyũ kana nĩwoonie ũw’o ũla weemanyĩisye wĩ wa vata vyũ. Nĩwendaa kuma ngoonĩ kwĩanĩsya kĩla Yeova wendaa Aklĩsto meke, na kwoou nĩwoosie ĩtambya mĩtũkĩ avatiswa.

¹⁰ Ngelekany’o ya kelĩ nĩ ya mũndũũme Mũyuti wathĩnasya Aklĩsto. Asyaĩtwe mbaĩnĩ yavathĩtwe ĩmũthũkũme Ngai. Ĩndĩ Ayuti maĩ manatuma Yeova amalea. O na  kũtw’ĩka mũndũ ũsu nĩwakwete mũno momanyĩsyo ma Ayuti, nĩwesie kwĩmanyĩsya ũndũ ũngĩ wĩ kavaa. Mũthenya ũmwe Yesũ Klĩsto, ũla waĩ anathayũũkw’a, nĩwaneenie nake kuma ĩtunĩ. Mũndũ ũsu eekie ata? Nĩweetĩkĩlile kũtetheew’a nĩ Mũklĩsto weetawa Anania. Mbivilia ĩtũtavĩtye ũũ ĩũlũ wake: “Na ookĩla na avatiswa.” (Meko 9:17, 18; Aka. 1:14) Kũvikĩa vau no nginya wĩthĩwe ũmanyie kana Mũyuti ũsu tũũneena ĩũlũ wake nĩ ũla wesie kũtw’ĩka mũtũmwa Vaulo. Ĩndĩ kwatya kana akililye aelewa ũw’o ĩũlũ wa kĩanda kya Yesũ nthĩnĩ wa kwĩanĩw’a kwa kĩeleelo kya Ngai, oosa ĩtambya. Avatisiwe ateũtindĩa.—Soma Meko ma Atũmwa 22:12-16.

11. (a) Nĩ kyaũ kĩtumaa amanyĩw’a ma Mbivilia menda kũvatiswa? (b) Twĩw’aa ata twoona ala eũ maivatiswa?

¹¹ Ũu now’o amanyĩw’a aingĩ ma Mbivilia mekaa ũmũnthĩ, methĩwe nĩ ma mũika kana nĩ akũũ. Ala me na mũĩkĩĩo na mendete ũw’o ũla wĩ Mbivilianĩ kuma ngoonĩ nĩmethĩawa na mea ma kwĩyumya mamũthũkũme Yeova na maivatiswa. Ũvoo ũla umaw’a maũmbanonĩ manene kwondũ wa ala mekũvatiswa nĩ ũvoo wa mwanya kĩla mũndũ wĩthĩawa eteele kwĩthukĩĩsya. Ngũsĩ sya Yeova nitanaa mũno ĩla syoona mũmanyĩw’a wa Mbivilia eetĩkĩla ũw’o na ayĩka maendeeo nginya aivatiswa. Na vate nzika, asyai Aklĩsto nĩmew’aa mũyo mũno moona syana syoo iivatiswa. Mwakanĩ wa ũthũkũmi wa 2017, amanyĩw’a mbee wa 284,000 nĩmaneeyumisye mamũthũkũme Yeova na moonany’a ũu kwa kũvatiswa kĩw’ũnĩ. Asu meekie ũu nĩmeesĩ nesa vyũ kana mũndũ aitw’ĩka Mũklĩsto no nginya avatiswe. Ĩndĩ nĩ matambya meva mambie kwosa nĩ kana mavatiswe?

12. Mũmanyĩw’a wa Mbivilia aĩle kwosa matambya meva atanamba kũvatiswa?

¹² Mũmanyĩw’a aikaatw’ĩka nũvatiswa, no nginya ambe kũmũmanya Ngai nesa, kĩeleelo kyake, na mũvango ũla wĩkĩte atangĩĩe andũ, na ĩndĩ ayĩthĩwa na mũĩkĩĩo mũlũmu ĩũlũ wa maũndũ asu. (1 Tim. 2:3-6) Mũĩkĩĩo ũsu nĩw’o ũtumaa mũmanyĩw’a aekana na mwĩkalĩle ũla ũtamwendeeasya Ngai, na ayĩkala kwosana na myolooto yake mĩlũngalu. (Meko 3:19) Ũsu nĩ ũndũ wa vata nũndũ Ngai ndesa kwĩtĩkĩla mũndũ ũkwasya nĩwĩyumĩtye amũthũkũme na ndambĩte kũekana na mwĩkalĩle ũtonya kũtuma atesa kũtanĩa moathimo ma Ũsumbĩ. (1 Ako. 6:9, 10) Ĩndĩ kũatĩĩa myolooto ya Yeova mĩlũngalu kwĩ kw’oka kũitoetye. Ũndũ ũngĩ wonanasya kana mũndũ nĩwendete ũlũngalu nĩ kũthi maũmbanonĩ ma Kĩklĩsto ateũtĩĩa, na kwĩthĩwa na kĩthito wĩanĩ wa kũtavany’a na kũtw’ĩkĩthya angĩ amanyĩw’a. Yesũ aisye kana aatĩĩi make ala ma w’o makatethasya wĩa ũsu. (Meko 1:8) No nginya mũmanyĩw’a ambe kwosa matambya asu nĩ kana Yeova etĩkĩle mboya ĩla ũkũvoya e kĩmbithĩnĩ aimũtavya kana nĩweeyumya amũthũkũme, na ĩndĩ aivatiswa mbee wa andũ onthe nĩ kana onany’e kwĩyumya kwake.

13. Nĩkĩ twaĩle kũlilikanaa kana ala tũũmanyĩsya Mbivilia no nginya mavatiswe nĩ kana matw’ĩke Aklĩsto ma w’o?

¹³ Ĩla tũũtetheesya syana sitũ na amanyĩw’a ala angĩ ma Mbivilia mose matambya asu ma vata, ve kĩndũ kya vata tũtaĩle kũlwa nĩkyo. Nĩtwaĩle kũlilikana kana mũmanyĩw’a wa w’o wa Klĩsto nĩwaĩle kũvatiswa. Kũmanya ũu no kũtũtetheesye ĩla tũkũea ngewa na ala tũmanyĩasya Mbivilia. Kwoou ĩla ve vata, tũikaemawa nĩ kũneena namo ĩũlũ wa ũseo wa kwĩyumya na kũvatiswa. Tũkekaa ũu ethĩwa nĩtũkwenda syana sitũ na amanyĩw’a maitũ ma Mbivilia meke maendeeo nginya mavatiswe.

14. Nĩkĩ tũtaĩle kũthing’ĩĩsya mũndũ avatiswe?

 ¹⁴ Ĩndĩ o na vailyĩ ũu, vai mũndũ waĩle kwĩsa kũthing’ĩĩw’a nĩ mũsyai, mwalimũ wake wa Mbivilia, kana o mũndũ ũngĩ kĩkundinĩ avatiswe. Yeova ndathing’ĩĩasya andũ mamũthũkũme. (1 Yoa. 4:8) Vandũ va ũu, kĩla twaĩle kwĩka ĩla tũũmamanyĩsya no kũmatetheesya maelewe vata wa kwaka ngwatanĩo ndũmu na Ngai. Mũmanyĩw’a aĩle kwĩtw’ĩĩa kũvatiswa nũndũ wa kũtanĩa kũmanya ũw’o, na nũndũ wa kwenda kuma ngoonĩ kwĩka kyonthe kĩla Mũklĩsto waĩle kwĩka.—2 Ako. 5:14, 15.

15, 16. (a) Vo ve myaka mũndũ waĩle kũvikya nĩ kana avatiswe? Elesya. (b) Nĩkĩ mũmanyĩw’a waĩle kũvatiswa atw’ĩke Ngũsĩ ya Yeova o na ethĩwa nĩwavatisĩtwe e ndĩninĩ ĩngĩ?

¹⁵ Vai myaka mũndũ ũtavatiswa nayo. Na kĩtumi nũndũ vai mũmanyĩw’a wĩkaa maendeeo ta ũla ũngĩ. Aingĩ mavatisawa me anini, na maiendeea kwĩkala me aĩkĩĩku. Angĩ namo monaa vata wa kũvatiswa ĩtina wa kwĩmanyĩsya ũw’o wa Mbivilia me akũangũ. Amwe o na nĩmavatisawa me na myaka mbee wa 100!

¹⁶ Mũmanyĩw’a ũmwe mũkũũ akũlilye mwalimũ wake ethĩwa kwa w’o vaĩ vata avatiswe ĩngĩ nũndũ aĩ avatisĩwe ndĩninĩ ingĩ. Mwalimũ wake nĩwamwonisye maandĩko amwe maĩ matonya kũmũtethya. Mũmanyĩw’a ũsu nĩwaeleiwe kana kwosana na Mbivilia nĩwaaĩle kũvatiswa, na atekalĩte mũno nĩweekie ũu. O na kau akilĩlye kũvikya myaka 80, ndaaona ta ũte na vata wa kũvatiswa. Nĩ w’o, ũvatiso ũla wĩtĩkĩlĩkĩte no ũla mũndũ ũvatisawa amina kũkwata ũmanyi wa w’o ĩũlũ wa kwenda kwa Yeova. Kwoou amanyĩw’a nĩmaĩle kũvatiswa o na ethĩwa nĩmavatisĩtwe tene me ndĩninĩ ĩngĩ.—Soma Meko ma Atũmwa 19:3-5.

17. Nĩ ũndũ wĩva mũndũ waĩle kũsũanĩa mũthenya ũla ũkũvatiswa?

¹⁷ Mũthenya wa kũvatiswa wĩthĩawa wĩ mũthenya wa ũtanu mwingĩ. O na ĩngĩ, ũla ũkũvatiswa mũthenya ũsu ethĩawa aĩle kũvindĩĩsya mũno ĩtambya yĩla wosete. Kwĩkala kwosana na ũtwi ũsu nĩkwendaa kĩthito. Na nĩkyo kĩtumi Yesũ waisye kana ũla ũkwenda kũmũatĩĩa ethĩawa eyĩkĩa ĩsyoki. Ala matw’a kũmũatĩĩa Yesũ maĩlĩte kwĩkala ti “kwondũ woo ene, ĩndĩ no kwondũ wake ũla wakwie na athayũũka ĩngĩ kwondũ woo.”—2 Ako. 5:15; Mt. 16:24.

18. Twĩneenea makũlyo meva ĩsomonĩ yĩla yĩatĩĩe?

¹⁸ Kĩu twaneenea nokyo kyatumaa inyia wa Maria ekũlya makũlyo ala tũwetie mwambĩĩonĩ. Wĩ mũsyai nũtonya kwĩkũlya, ‘We mwana wakwa nĩwĩanĩĩe vyũ kũvatiswa? E na ũmanyi wĩanĩtye kwĩyumya na ayĩtĩkĩlwa nĩ Yeova? We mwana wakwa aĩlĩte kwamba kũsomanga na aimantha wĩa nĩ kana ĩndĩ avatiswe? Nata akavatiswa na ayĩka naĩ ngito?’ Twĩneenea maũndũ asu ĩsomonĩ yĩla yĩatĩĩe na tũyona ũndũ asyai Aklĩsto matonya kwĩthĩwa na woni ũla waĩle ĩũlũ wa kũvatiswa.