1. Asyai mendaa syana syoo syĩke ata?

 INYWʼĨ asyai, nĩtwĩsĩ kana nĩmũkwenda kũtetheesya syana syenyu imũmanye Yeova na iimwenda. Ĩndĩ tũitonya kũmwona Ngai. Kwoou mũtonya kũitetheesya ata imanye kana e kwʼo na iimũthengeea?—Yak. 4:8.

2. Asyai matonya ata kũmanyĩsya syana syoo nguma sya Yeova?

² Ũndũ ũmwe wa vata ũtonya kũtetheesya syana imũthengeee Yeova nĩ kwĩmanyĩsya Mbivilia nasyo. (2 Tim. 3:14-17) Ĩndĩ Mbivilia nĩvuanĩtye ũndũ ũngĩ ũtonya kũtetheesya syana syĩmanyĩsye ĩũlũ wa Yeova. Ĩvukunĩ ya Nthimo, mũndũũme ũmwe nũlilikanĩtye mwana wake esũvĩe ndakaeke nguma sya Yeova, ila ivuanawʼa nĩ wũmbi, syume methonĩ make. (Nth. 3:19-21) Nĩtũũneenea nzĩa imwe asyai matonya kũtũmĩa wũmbi kũtetheesya syana syoo syĩmanyĩsye nguma sya Yeova.

3. Asyai maĩle kũtetheesya syana syoo syĩke ata?

³ Mbivilia yaĩtye kana “nguma [sya Ngai] ila itonekaa nĩsyonekete ũtheinĩ kuma yĩla nthĩ yoombiwe, nũndũ nimanyĩkaa kwĩsĩla syĩndũ ila syoombiwe.” (Alo. 1:20) Inywʼĩ asyai, nĩmũtonya kwĩthĩwa mũtanĩaa kũthi kũtembea kũndũ na syana syenyu. Tũmĩai ĩvinda yĩu kũitetheesya syone ũndũ “syĩndũ ila syoombiwe” ikonanĩtye na nguma sya mwanya sya Yeova. Nũndũ wa ũu, ekai twone kĩla asyai matonya kwĩmanyĩsya masũanĩa ũndũ Yesũ wamanyĩasya.

4. Yesũ atũmĩie wũmbi ata kũmanyĩsya amanyĩwʼa make? (Luka 12:24, 27-30)

 ⁴ Kwoona ũndũ Yesũ watũmĩie wũmbi kũmanyĩsya. Ĩvinda yĩmwe, nĩwakũlilye amanyĩwʼa make masyaĩĩsye ngũngũũ na malaa ma lili. (Soma Luka 12:24, 27-30.) Yesũ aĩ o atonya kũweta nyamũ o na yĩva ĩla ũkwenda kana mũtĩ o na wĩva, ĩndĩ anyuvie nyũnyi na malaa ala amanyĩwʼa make mamesĩ nesa. Amanyĩwʼa asu nĩmatonya kwĩthĩwa moonaa ngũngũũ iũlũkĩte yayayanĩ na malaa malaũkĩte mĩũndanĩ. Kwasũanĩa Yesũ ayoloota syĩndũ isu aendeee kũneena. Ĩndĩ we eekie ata ĩtina wa kũtũmĩa ngelekanyʼo isu? Nĩwamanyĩisye amanyĩwʼa make ũndũ wa vata wakonetye ũndũ Ĩthe woo wa ĩtunĩ wĩthĩawa e mũlaũ na ũmekaa nesa. Amaĩkĩĩthisye kana Yeova akaĩthasya athũkũmi make aĩkĩĩku na ayĩĩkĩĩthya kana me na ngũa sya kwĩkĩa, o ũndũ ũsũvĩaa ngũngũũ na malaa.

5. Asyai matonya ata kũtũmĩa wũmbi kũmanyĩsya syana syoo ĩũlũ wa Yeova?

⁵ Inywʼĩ asyai, mũtonya ata kũatĩĩa ngelekanyʼo ya Yesũ yĩla mũũmanyĩsya syana syenyu? No ũtavye mwana waku kĩla kĩũtanĩthasya wasisya wũmbi, ta kwa ngelekanyʼo, nyamũ ĩla wendete kana mũtĩ ũla wendete. Ũyĩka ũu, no ũmũelesye kĩla syĩndũ isu ivuanasya ĩũlũ wa Yeova. Na ĩndĩ no ũmũkũlye nyamũ ĩla wendete kana mũtĩ ũla wendete. Yĩla waneenea kĩndũ mwana waku wendete, no akwĩthukĩĩsye nesanga ũimũelesya nguma sya Yeova ila ivuanawʼa nĩ kĩndũ kĩu.

6. Twĩĩmanyĩsya kyaũ twasũanĩa ngelekanyʼo ya inyia wa Christopher?

⁶ Yo no nginya asyai matũmĩe ĩvinda yingĩ mayĩka ũkunĩkĩli ĩũlũ wa nyamũ ya mũthemba mũna kana mũtĩ mũna matanamba kũneenea kĩla syĩndũ isu ivuanasya ĩũlũ wa Yeova? Aiee. Yesũ ndaaelesya maũndũ maingĩ ĩũlũ wa ũndũ ngũngũũ iĩsaa kana ũndũ malaa ma lili meanaa. O na ethĩwa mwana waku nĩwendete kwĩmanyĩsya maũndũ maingangĩ ĩũlũ wa syĩndũ ila Yeova woombie, mavinda amwe kũelesya kĩndũ o kwa ũkuvĩ kana o kũtũmĩa ĩkũlyo no kwĩthĩwe kũtoetye kũmũmanyĩsya ũndũ wa vata. Kwoona kĩla mwana-a-asa wĩtawa Christopher ũlilikanaa asũanĩa yĩla waĩ mũnini. Aĩtye: “Mami nĩwakothaa kũweta tũmaũndũ tũũndetheesya nĩ na ainawa kwona ũndũ wũmbi ũla ũtũthyũlũlũkĩte ne wa vata. Kwa ngelekanyʼo, yĩla twĩ vakuvĩ na iĩma aĩ atonya kwasya: ‘Kwoonai ũndũ iĩma ii inenevete na syanakavĩte! Syĩonanyʼa ũndũ Yeova ne wa mwanya, kana ti wʼo?’ Kana yĩla twĩ vakuvĩ na ũkanga aĩ atonya kwasya: ‘Kwoonai ũndũ itulumo ii ianyʼa vinya! Syĩonanyʼa ũndũ Ngai wĩanyʼa vinya, kana ti wʼo?’” Christopher aĩtye: “Tũmaũndũ tũu wawetaa nĩtwatũtetheeasya mũno kũsũanĩa.”

7. Ũtonya kũmanyĩsya ata syana syaku kũvindĩĩsya wũmbi?

⁷ O ũndũ syana syaku iendeee kwĩana, no ũimanyĩsye kũsũanĩaa mũno ĩũlũ wa wũmbi na kwonaa maũndũ ala itonya kwĩmanyĩsya vo ĩũlũ wa nguma sya Yeova. No ũneenee o kĩndũ kĩmwe Yeova woombie na ũikũlya syana syaku ũũ: “Kĩndũ kĩĩ kĩũmanyĩsya kyaũ ĩũlũ wa Yeova?” No ũsengʼe mũno weewʼa maũndũ ala iũweta.—Mt. 21:16.

8. Asyai Aisilaeli maĩ na myanya ya kwĩka ata matembeete “nzĩanĩ”?

⁸ Asyai Aisilaeli nĩmathuthĩtwʼe mamanyĩasye syana syoo mĩao ya Yeova yĩla me “nzĩanĩ.” (Kũt. 11:19) Nzĩa nĩsyesĩlĩte isionĩ syonthe sya Isilaeli ila syaĩ nza wa ndũa. Andũ ala mesĩla nzĩanĩ isu maĩ matonya kwona nyamũ syĩ kĩvathũkanyʼo, nyũnyi syĩ  kĩvathũkanyʼo, na malaa me kĩvathũkanyʼo. Yĩla mũsyai Mũisilaeli wĩsĩlĩte nzĩanĩ isu e na mũsyĩ wake, aĩ na myanya mingĩ ya kũtetheesya syana syake syende wũmbi wa Yeova. O nenyu asyai nĩmũtonya kwĩthĩwa na myanya ta ĩsu ya kũtũmĩa wũmbi kũmanyĩsya syana syenyu. Kwa ekai twone ũndũ asyai amwe mekĩte ũu.

9. Ũtonya kwĩmanyĩsya kyaũ wasũanĩa ndeto sya Punitha na Katya?

⁹ Mũndũ mũka wĩ na syana wĩtawa Punitha wĩkalaa taoninĩ nene yĩ India aĩtye: “Yĩla twathokea andũ maitũ ma mũsyĩ ũtũinĩ, nonaa ũsu ne mwanya wa kũtetheesya syana sitũ syĩmanyĩsye ĩũlũ wa syĩndũ sya mwanya ila Yeova woombie. Nonaa syana syakwa iielewa wũmbi nesa yĩla syĩ vaasa na kũla kwĩthĩawa andũ aingĩ na mĩlolongo ya ngalĩ.” Inywʼĩ asyai, nĩvatonyeka syana syenyu ikaema kwĩsa kũlwa nĩ ĩvinda yĩla mwatũmĩie vamwe mwĩ vandũ vanake. Nake mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Katya wa Moldova aĩtye: “Ũndũ ũla nĩlilikanaa mũno nĩ mũnini nĩ mavinda ala natũmĩaa na asyai makwa yĩla twathi kũtembea nza wa taoni. Nĩmatũngĩaa mũvea mũno nũndũ nĩmamanyĩisye kuma nĩ mũnini kũsiasya syĩndũ ila Yeova woombie na ndisũanĩa nguma syake.”

10. Asyai matonya kwĩka ata ethĩwa ve vinya kũthi kũtembea vaasa na taoni? (Sisya ĩsandũkũ “ Ũtethyo Kwondũ wa Asyai.”)

¹⁰ Nata ethĩwa mũitonya kũthi kũtembea vaasa na taoni? Amol, ũla o nake wĩkalaa India, aĩtye: “Vala nĩkalaa, asyai malasimĩkaa kũthũkũma masaa maingĩ, na eka ũu, kũthi kũtembea vaasa na taoni kwendaa mbesa mbingĩ. Ĩndĩ no wone wũmbi wa Yeova na ũkaneenea nguma syake yĩla mwathi kũtembea vala andũ maendaa kwĩkala mathyũmũĩte kana mwambata kĩalanĩ kya nyũmba yĩ na mwanya ĩũlũ.” Weethĩwa wĩ metho o na yĩla wĩ kwaku, ndũlea kwona o vau vakuvĩ syĩndũ  syĩ kĩvathũkanyʼo syoombiwe, ila ũtonya kwonyʼa syana syaku. (Sav. 104:24) Ndũlea kwona nyũnyi, tũsamũ tũla tũtambũkaa, mĩtĩ, na syĩndũ ingĩ mbingangĩ. Karina ekalaa Germany na aĩtye: “Mami nĩwendete malaa, na kwoou yĩla naĩ mũnini nĩwambonasya malaa manake kĩla ĩvinda tũtembeete nzĩanĩ.” O na ĩngĩ, inywʼĩ asyai, no mũmanyĩsye syana syenyu mũtũmĩĩte vitio mbingĩ na mavuku maingĩ makonetye wũmbi ala ũseũvyo witũ wumĩthĩtye. Kwoou o na wĩthĩwe wĩkalaa va, no ũtetheesye syana syaku kwĩloela syĩndũ ila Ngai woombie. Ekai yu tũneenee nguma imwe sya Yeova ũtonya kũtetheesya syana syaku iimanye.

11. Asyai matonya ata kũtetheesya syana syoo syone wendo wa Yeova?

¹¹ Nĩ kana ũtetheesye syana syaku syone wendo wa Yeova, no ũsyonyʼe ũndũ nyamũ mbingĩ ithĩnĩkĩaa syana syasyo nesa. (Mt. 23:37) O na no ũsyonyʼe syĩndũ syĩ kĩvathũkanyʼo sya mwanya ila tũtanĩaa. Ũla Karina twĩĩ tũnaweta aĩtye: “Yĩla twathi ndembea na Mami, nĩwambĩkĩaa vinya nĩũngame na ndyĩloela ũndũ kĩla ĩlaa ne ya mwanya na ũndũ wanake wayo ũvuanasya wendo wa Yeova. Nginya o na ũmũnthĩ, no nĩsiasya malaa nesa none ũndũ ne ma mĩthemba yĩ kĩvathũkanyʼo na me na malangi me kĩvathũkanyʼo. Mandilikanasya ũndũ Yeova ũtwendete mũno wĩana.”

12. Asyai matonya ata kũtetheesya syana syoo syone ũĩ wa Ngai? (Savuli 139:14) (O na ĩngĩ, sisya visa.)

¹² Tetheesya syana syaku syone ũĩ wa Ngai. Yeova nĩ mũĩ vyũ kwĩ ithyĩ. (Alo. 11:33) Kwa ngelekanyʼo, no ũelesye syana syaku ũndũ kĩwʼũ kyambataa kĩkatwʼĩka matu, na ũndũ matu asu malelaa yayayanĩ o laisi makuĩte kĩwʼũ kĩu kuma vandũ vamwe kũthi vangĩ. (Yovu 38:36, 37) O na no ũielesye ũndũ mĩĩ yitũ ĩseũvĩtwʼe kwa nzĩa ya mwanya. (Soma Savuli 139:14.) Kwasũanĩa ũndũ mũndũũme wĩ na syana wĩtawa Vladimir weekie ũu. Aĩtye: “Mũthenya ũmwe kamwana kaitũ nĩkavalũkile katwaĩte kĩsululu na kaũmĩa. Ĩtina wa mĩthenya mĩvũthu, kĩtau kĩu nĩkyavoie. Nĩ na kĩveti kyakwa nĩtwakaeleisye kana Yeova oombie mĩĩ yitũ yĩ na ũtonyi wa kwĩtũngĩĩa. O na nĩtwakaeleisye kana ũsu ti ũndũ ũtonyeka kwa syĩndũ ila andũ maseũvasya.  Kwa ngelekanyʼo, yĩla ngalĩ yakwata akisitendi, ndĩĩseũvasya. Ũndũ ũsu nĩwatetheeisye kamwana kaitũ kwona ũĩ wa Yeova.”

13. Asyai matonya ata kũtetheesya syana syoo syone vinya wa Ngai? (Isaia 40:26)

¹³ Yeova atũthoketye tũkĩlye metho maitũ ĩũlũ tũsisye matunĩ na tũisũanĩa ũndũ vinya wake ũte maela ũtumaa ndata syĩkala vala syaĩlĩte. (Soma Isaia 40:26.) No wĩkĩe syana syaku vinya isisye matunĩ na iivindĩĩsya kĩla ikwona. Ve ũndũ mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Tingting wa Taiwan ũlilikanaa weekĩkie yĩla waĩ mũnini. Aĩtye: “Ĩvinda yĩmwe Mami nĩwandwaie kũndũ ndembea na twamba kambi, na twĩ vau nĩtwasyaisye matunĩ ũtukũ tũte kũvĩngĩĩswa nĩ syeni sya mataa ma taoni. Ĩvindanĩ yĩu nĩnathĩnĩkaa ndyona ta ndevota kũlũmanyʼa na Yeova nũndũ amũika ala angĩ nĩmanthingʼĩĩasya nĩke maũndũ mataĩle. Mami nĩwambĩkĩie vinya nĩvindĩĩsye vinya ũla Yeova watũmĩie kũmba ndata isu syonthe na kũlilikana kana no atũmĩe vinya o ũsu kũndetheesya kũkĩlya vinya matatwa o na meva ala meũngwata. Ĩtina wa kwĩloela wũmbi nĩ savalĩnĩ ĩsu, nĩnatwie kũmũmanya Yeova nesanga na ndilũlũmĩĩlya ũtwi wakwa wa kũmũthũkũma.”

14. Asyai matonya ata kũtũmĩa wũmbi kũtetheesya syana syoo imanye kana Yeova nĩ Ngai mũtanu?

¹⁴ Wũmbi wa Yeova ũvuanasya kana we nĩ Ngai mũtanu na wendaa o naitũ twĩkale twĩ atanu. Andũ ma saenzi methĩĩte kana nyamũ mbingĩ nithaũkaa, o vamwe na nyũnyi na makũyũ. (Yovu 40:20) Waaĩsa kwona syana syaku iitheka iyĩloela nyamũ iithaũka? Nĩvatonyeka ikethĩwa syoonie kavaka kasembanĩtye kĩlinga kya ũlii kana tũkitĩ tũyũkita. Yĩla wĩona syana syaku iitheka ĩtina wa kwona nyamũ ĩyĩka tũmĩkanĩlye tũna, wĩililikanyʼa kana tũthũkũmaa Ngai mũtanu.—1 Tim. 1:11.

15. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtetheesya asyai mamanye kĩla syana syoo iũsũanĩa? (Nthimo 20:5) (O na ĩngĩ, sisya visa.)

¹⁵ Mavinda amwe, syana no iemwe nĩ kũelesya asyai masyo mathĩna ala ikomanaa namo. Ethĩwa ũu nĩwʼo syana syaku iilye, nĩ ũndũ wa vata ũtũmĩe nzĩa ĩtonya kũtuma  imũelesya maũndũ ala iũsũanĩa. (Soma Nthimo 20:5.) Asyai amwe monaa ne laisi kwĩka ũu yĩla meũtanĩa kwĩloela wũmbi na syana syoo. Nĩkĩ? Ũndũ ũmwe nĩ kana vayĩthĩawa na maũndũ maingĩ matonya kũvĩngĩĩsa syana na asyai. Mũndũũme wĩ na syana wa Taiwan wĩtawa Masahiko nũwetete ũndũ ũngĩ. Aĩtye: “Yĩla twatũmĩa ĩvinda na syana sitũ kwĩka maũndũ ta kũlĩsa iĩma kana kũtembea ũtee wa ũkanga, syĩthĩawa syĩ nthalĩku mũnango. Kwoou twonaa ve laisi kũea ngewa nasyo na kũmanya kĩla iũsũanĩa.” Nake ũla Katya twĩĩ tũnamũweta aĩtye: “Nauma sukulu, inyia-akwa nĩwandwaaa kũtembea kĩwanzanĩ kyanake. Nĩ vau nĩuĩtye, neewʼaa ve laisi kũmũelesya kĩla kĩkĩkie sukulu kana maũndũ ala meũnthĩnyʼa.”

16. Ala me nthĩnĩ wa mĩsyĩ matonya ata kũthyũmũa na kũtanĩa wũmbi wa Yeova me vamwe?

¹⁶ Wũmbi wa Yeova no ũtetheesye ala me nthĩnĩ wa mũsyĩ kũthyũmũa na kũtana vamwe, na kĩu nĩkĩlũlũmĩĩlasya ngwatanĩo yoo. Mbivilia yaĩtye kana ve “ĩvinda ya kũtheka” na “ĩvinda ya kũsũnga,” kana ya kũthaanyũkanga. (Mũta. 3:1, 4) Yeova nĩwũmbĩte kũndũ kwingĩ kwanake tũtonya kũthi kũtanĩa kwĩka maũndũ ala twendete. Andũ aingĩ nĩmendete kũthi na mĩsyĩ yoo kũla kũsũvĩĩawa nyamũ, nza wa taoni, iĩmanĩ, kana ũkanganĩ. Nasyo syana imwe nĩsyendete kũsemba na kũthaũkĩa kũla andũ maendaa kũthyũmũa, kwĩloela nyamũ, kana kũthambĩa ũsĩnĩ, ĩianĩ, kana ũkanganĩ. Mwa twĩthĩawa na myanya mĩseo ta kĩ ya kwĩtanĩthya tũthyũlũlũkĩtwe nĩ syĩndũ ila Yeova woombie!

17. Nĩkĩ asyai maĩle kũtetheesya syana syoo itanĩe wũmbi wa Ngai?

¹⁷ Ĩvinda yĩla Ngai ũkatwʼĩkĩthya maũndũ meũ ĩtunĩ na nthĩ, asyai na syana syoo makatanĩa wũmbi wa Yeova kwĩ ĩvinda yĩngĩ o na yĩva. Kĩvathũkanyʼo na ũmũnthĩ, tũikethĩwa na vata wa kũkĩa nyamũ; o nasyo iikatũkĩaa. (Isa. 11:6-9) Tũkeethĩwa na myanya mingĩ ya kũtanĩa wũmbi wa Yeova tene na tene. (Sav. 22:26) Ĩndĩ inywʼĩ asyai, mũiketeele nginya ĩvinda yĩu nĩ kana mwĩtetheesya syana syenyu syambĩĩe kũtanĩa wũmbi. Yĩla mũũtũmĩa wũmbi yu tũĩ kũmanyĩsya syana syenyu ĩũlũ wa Yeova, nĩvatonyeka ikesa kwĩtĩkĩlana na ndeto ii Mũsumbĩ Ndaviti wawetie: “We Mwĩaĩi, . . . vai mawĩa mailyĩ mawĩa maku.”—Sav. 86:8.