1. Nĩ kyaũ kĩtumaa twĩthĩwa na ũtanu mwingĩ?

 YEOVA endaa twĩkale twĩ atanu. Na ũu nĩ wʼo nũndũ ũtanu nĩ kĩlungu kĩmwe kya ũsyao wa veva wake mũtheu. (Aka. 5:22) Nũndũ kũnengane kwĩ ũtanu mwingĩ kwĩ kwosa, nĩtũtanaa mũno yĩla tweeyumya na ngoo yonthe twĩanĩsye ũthũkũmi witũ wa Kĩklĩsto na tũtetheesye ana-a-asa maitũ maũndũnĩ me kĩvathũkanyʼo.—Meko 20:35.

2-3. (a) Kwosana na Akalatia 6:4, nĩ maũndũ meva elĩ matonya kũtũtetheesya tũendeee kũmũthũkũma Yeova twĩ atanu? (b) Twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩĩ?

² Ĩandĩkonĩ ya Akalatia 6:4, mũtũmwa Vaulo nũwetete maũndũ elĩ matonya kũtũtetheesya twĩkale twĩ atanu. (Soma.) Mbee, twaĩle kũmũnengae Yeova kĩla kĩseo vyũ. Tweeka ũu, tũkekalaa twĩ atanu. (Mt. 22:36-38) Kelĩ, tũyaĩle kwĩyĩelekanyʼa na ala angĩ. Twĩthĩwe twĩ na mathĩna ma mwĩĩ kana tũi namo, kana twĩ na ũmanyi na inengo kana tũi nasyo, mavinda onthe twaĩlĩte kũmũtũngĩaa Yeova mũvea nũndũ wa kĩla tũtonya kwĩanĩsya. Na kĩtumi nũndũ kyonthe kĩla twĩ nakyo nĩwe watũnengie. O na ĩngĩ, ethĩwa ve maũndũ mana ala angĩ meanĩasya nesa ũthũkũminĩ woo kwĩ ithyĩ, nĩtwaĩlĩte kũtana nũndũ wa kwona maitũmĩa inengo syoo kũmũtaĩa Yeova, vandũ va kũitũmĩa kwĩnenevya ĩũlũ wa andũ ala angĩ kana kwĩyĩuna mo ene. Kwoou vandũ va kũsindana namo, twaĩlĩte kũsũanĩaa kĩla tũtonya kwĩmanyĩsya kuma kwoo.

³ Ĩsomonĩ yĩĩ, nĩtũkwona kĩla kĩtonya kũtũtetheesya yĩla twakwʼa ngoo nĩ kwĩthĩwa tũitonya kwĩanĩsya maũndũ maingĩ ũthũkũminĩ witũ ũndũ tũkwenda. O na ĩngĩ, nĩtũkwona ũndũ tũtonya kũtũmĩa nesa vyũ inengo ila twĩ nasyo, na ũndũ ngelekanyʼo sya ala angĩ itonya kũtũtethya.

4. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtuma amwe maitũ makwʼa ngoo? Nengane ngelekanyʼo.

⁴ Athũkũmi amwe ma Yeova nĩmakusaa ngoo moona mate kwĩanĩsya maũndũ maingĩ ũndũ mekwenda nũndũ wa ũkũũ kana mathĩna ma mwĩĩ. Kwasũanĩa mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Carol. Navu ĩtina, ve ĩvinda waendie kũtavanyʼa kĩsionĩ kyaĩ na vata mũnene wa atavanyʼa. E kĩsionĩ kĩu aĩ na amanyĩwʼa 35 ma Mbivilia, na nĩwatetheeisye meana ũna meyumya mamũthũkũme Yeova na mavatiswa. Carol aĩ na mosyao maingĩ mũno ũthũkũminĩ wake! Ĩndĩ ĩvindanĩ yĩu nĩwakwatiwe nĩ mathĩna ma mwĩĩ, na weethĩa yu ndatonya kumaalũka mũsyĩ mũno ta tene. Easya: “Nĩnĩsĩ ũwau wakwa ndũmbĩtĩkĩlasya kwĩka maũndũ maingĩ ta ala angĩ, ĩndĩ o na vailye ũu, nonaa nde Mũklĩsto mũseo tamo. Kĩla nendaa kwĩanĩsya tikyo ndonya kwĩanĩsya, na kĩu kĩtumaa nĩkwʼa ngoo mũno.” Carol endaa kũmũnenga Yeova kĩla kĩseo vyũ. Na nũndũ wa ũu, nĩwaĩle kũkathwa mũno vyũ! Nĩtwĩsĩ vyũ kana Ngai witũ wĩ ĩnee nũtanaa mũno nũndũ wa kwona aitata kwĩka kyonthe kĩla ũtonya.

5. (a) Nĩ kyaũ twaĩlĩte kũlilikana ethĩwa mavinda amwe nĩtũkusaa ngoo nũndũ wa kũvĩngĩĩswa nĩ thĩna mũna? (b) O tondũ visa syonanĩtye, mwana-a-asa ũsu onanĩtye ata kana ethĩĩtwe aimũnenga Yeova kĩla kĩseo vyũ ũthũkũminĩ wake?

⁵ Ethĩwa mavinda amwe nũkusaa ngoo nũndũ wa kũvĩngĩĩswa nĩ thĩna mũna, ĩkũlye-ĩ, ‘Nĩ kyaũ Yeova wendaa nĩmũnenge?’ Endaa ũmũnenge kĩla kĩseo vyũ kwosana na ũtonyi ũla wĩ nawʼo yu tũĩ. Kwasũanĩa ngelekanyʼo ya mwĩĩtu-a-asa wĩ na myaka 80 wĩwʼaa aikwʼa ngoo nũndũ wa kwona ate kwĩanĩsya maũndũ maingĩ tondũ weanĩasya yĩla waĩ na myaka 40. O na kau ekaa kyonthe kĩla ũtonya, asũanĩaa ũthũkũmi wake ndũmwendeeasya Yeova. Ĩndĩ ũu nĩ wʼo? We wĩona ata? Ethĩwa mwĩĩtu-a-asa ũsu eekaa kyonthe kĩla ũtonya yĩla waĩ na myaka 40, na oyu wĩ na myaka 80 no wĩkaa oou, no twasye ndaaeka kũmũnenga Yeova kĩla kĩseo vyũ. Twambĩĩa kwona ũthũkũmi witũ ta ũte mũseo mũno ũndũ ũmwendeesya Yeova, twaĩlĩte kũlilikana kana Yeova nĩwe ũtusaa nĩ kyaũ kĩtonya kũmwendeesya na nĩ kyaũ kĩtatonya kũmwendeesya. Tweeka kyonthe kĩla tũtonya, Yeova akatanĩthawʼa vyũ nithyĩ. Nĩ ta ũkethĩawa aitwĩa: “Nĩwĩkĩte nesa!”—Sianĩsya na Mathayo 25:20-23.

6. Ngelekanyʼo ya Maria yĩtũmanyĩsya kyaũ?

⁶ Kĩla kĩtonya kũtũtetheesya tũtanĩe mũno ũthũkũmi witũ nĩ kũtũnga kĩlĩko maũndũnĩ ala tũtonya kwĩanĩsya, vandũ va ala tũtatonya kwĩanĩsya. Kwasũanĩa ĩũlũ wa mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Maria, ũla wĩthĩawa na ũwau ũmũvataa kwĩanĩsya maũndũ maingĩ ũthũkũminĩ wake. Ya mbee, nĩwakusaa ngoo na eewʼaa ta ũte wa vata. Ĩndĩ nĩwambĩĩe kũsũanĩa ĩũlũ wa mwĩĩtu-a-asa mũna kĩkundinĩ kyoo ũtaĩ atonya kuma kĩtandanĩ, na atwʼa kũmũtetheesya. Maria easya: “Nĩneekie mĩvango ngatavanasya nake tũtũmĩĩte simũ na valũa. Kĩla ĩvinda twatavanyʼa ĩmwe, nenũkaa nĩ mũtanu na nĩ mwĩanĩe nũndũ wa kũmanya nĩnatetheesya mwĩĩtu-a-asa.” O naitũ no twongelange ũtanu witũ twatũnga kĩlĩko kitũ maũndũnĩ ala tũtonya kwĩanĩsya vandũ va ala tũtatonya kwĩanĩsya. Ĩndĩ nata tũkethĩwa tũtonya kwĩka maũndũ maingangĩ, kana nata vakethĩwa ve maũndũ mana ũthũkũminĩ wa Yeova twĩanĩasya nesa vyũ?

7. Mũtũmwa Vetelo anengie Aklĩsto ũtao wĩva?

⁷ Yĩla mũtũmwa Vetelo waandĩkaa valũa wake wa mbee, nĩweekĩie ana-a-asa make vinya matũmĩae mĩthĩnzĩo na inengo ila me nasyo kũthangaasya athaithi ala angĩ. Aandĩkie:  “Kwĩanana na ũndũ kĩla ũmwe wakwatie mũthĩnzĩo, ũtũmĩei kũtetheanĩsya ta aũngamĩi aseo ma ũseo mwingĩ wa Ngai.” (1 Vet. 4:10) Tũyaĩlĩte kũkĩa kũtũmĩa nesa vyũ mĩthĩnzĩo ĩla twĩ nayo nĩkwĩthĩwa atĩ twĩsũanĩa nĩtũũtuma ala angĩ makwatwa nĩ kĩwĩu kana makwʼa ngoo. Tũkakwatwa nĩ wia ũsu, tũyĩthĩwa tũimũnenga Yeova kĩla kĩseo vyũ.

8. Kwosana na 1 Akolintho 4:6, 7, nĩkĩ tũtaĩle kwĩkathĩĩa nũndũ wa mĩthĩnzĩo ĩla twĩ nayo?

⁸ O na kau nĩtwaĩlĩte kũtũmĩa mĩthĩnzĩo yitũ nesa vyũ, nĩtwaĩle kwĩsũvĩa mũno tũikese kwambĩĩa kwĩkathĩĩa. (Soma 1 Akolintho 4:6, 7.) Kwa ngelekanyʼo, nũtonya kwĩthĩwa wĩ na mũthĩnzĩo wa kwambĩĩsya kwĩmanyĩsya Mbivilia na andũ mĩtũkĩ. Ndwaĩle kũkĩa kũtũmĩa mũthĩnzĩo ũsu! Ĩndĩ nĩ ũndũ wa vata vyũ wĩsũvĩe ndũkese kwambĩĩa kwĩkathĩĩa nũndũ wawʼo. Twasye o mĩtũkĩ nũnakomanie na mũndũ ũnendeeiwʼe mũno, na weeka mũvango mwambĩĩa kwĩmanyĩsya. Nũndũ wa ũu, wĩ na mea maingĩ ma kũtavya kĩkundi kyenyu kya ũtavanyʼa ũndũ ũsu. Ĩndĩ yĩla mwesa kũkomana, ũyĩthĩa ve mwĩĩtu-a-asa ũngĩ ũkũtanĩa kũelesya ũndũ ũnanenganie ĩkaseti. Yu kwamba kũsũanĩa kĩu; we ananenganie o ĩkaseti, naku ũnambĩĩie kwĩmanyĩsya Mbivilia na mũndũ. Wĩĩka ata? Nĩwĩsĩ kana kĩkundi kyenyu kya ũtavanyʼa nĩkĩkwĩkĩwa vinya mũno kyeewʼa ũndũ ũneekie, ĩndĩ no ũtwʼe kweteela wĩmatavya ũndũ ũsu ĩvinda yĩngĩ nĩ kana ndũkanangĩe mwĩĩtu-a-asa ũsu ũtanu wake. Kwĩka ũu kwĩonanyʼa kana wĩ mũndũ wendete kwĩka angĩ nesa. Ĩndĩ ndũkaeke kĩu kĩtume ũeka kũmantha andũ ma kũmanyĩsya Mbivilia. Wĩ na mũthĩnzĩo, kwoou ũtũmĩe!

9. Twaĩle kũtũmĩa mĩthĩnzĩo yitũ ata?

⁹ Ekai twĩkalae tũlilikene kana inengo o na syĩva ila twĩ nasyo nĩ mĩthĩnzĩo twanengiwe nĩ Ngai. Kwoou twaĩle kũtũmĩa mĩthĩnzĩo ĩsu kwaka kĩkundi, ĩndĩ ti kwĩnenevya ĩũlũ wa ala angĩ. (Avi. 2:3) Yĩla twatũmĩa vinya witũ na inengo sitũ kwĩka kwenda kwa Ngai, tũkeethĩawa na kĩtumi kya kũtana. Na tũkatanaa nũndũ nĩtwatũmĩa mĩthĩnzĩo yitũ kũmũtaĩa Yeova, ĩndĩ ti kwĩthĩwa nĩtweeka maũndũ maingĩ kwĩ ala angĩ kana twĩ aseo kwĩ mo.

10. Nĩkĩ ti ũseo kwĩyĩelekanyʼa na ala angĩ?

¹⁰ Mũndũ akaema kwĩsũvĩa, no ambĩĩe kũelekanyʼa maũndũ ala we mwene ũtonya kwĩanĩsya na maũndũ ala mũndũ ũngĩ ũtatonya. Kwa ngelekanyʼo, mwana-a-asa nũtonya kwĩthĩwa aumasya maũvoo ma andũ onthe nesa mũno. Kĩu nĩ kĩnengo kyake. Ĩndĩ ngoonĩ yake nũtonya kwambĩĩa kwĩtala ta mũseo mũno kwĩ mwana-a-asa ũngĩ ũtaumasya maũvoo  nesa. Ĩndĩ mwana-a-asa ũsu ũngĩ nũtonya kwĩthĩwa e ngelekanyʼo nzeo mũno ya mũndũ mũlau, ũmanyĩasya syana syake nesa, kana ũtavanasya na kĩthito. Tũtanaa ta kĩ kwĩthĩwa twĩ na ana-a-asa na eĩtu-a-asa aingĩ matũmĩaa inengo syoo kũmũthũkũma Yeova na kũtetheesya angĩ!

11. Nĩkĩ twaĩle kwĩkĩa kĩthito tũatĩĩe ngelekanyʼo ya Yesũ?

¹¹ O na kau tũyaĩle kwĩyĩelekanyʼa na athũkũmi ala angĩ ma Yeova, no tũtetheke twaatĩĩa ngelekanyʼo syoo. Kwasũanĩa ngelekanyʼo ya Yesũ. O na kau ndaĩ na naĩ taitũ, no twĩmanyĩsye maũndũ maingĩ twasũanĩa nguma syake na maũndũ ala weekaa. (1 Vet. 2:21) Na ĩndĩ yĩla twatata tũatĩĩe ngelekanyʼo yake nesa vyũ, nĩtũtwʼĩkaa athũkũmi aseango ma Yeova na atavanyʼa aseango.

12-13. Ngelekanyʼo ya Mũsumbĩ Ndaviti yĩtũmanyĩsya kyaũ?

¹² Ndeto ya Ngai nĩwetete aũme na aka aingĩ aĩkĩĩku tũtonya kũatĩĩa ngelekanyʼo syoo, o na kau no mavĩtasya. (Aevl. 6:12) Kwasũanĩa ĩũlũ wa Mũsumbĩ Ndaviti, ũla Yeova wamwĩtie “mũndũ wĩtĩkĩlĩkĩte ngoonĩ yakwa,” kana o tondũ Mbivilia ĩngĩ yaĩtye, “mũndũ wa mũthemba ũla nendete.” (Meko 13:22) Ĩndĩ Ndaviti aĩ mwene naĩ. O na ve ĩvinda weekie mavĩtyo manene mũno. Ĩndĩ o na vailye ũu, nĩwatũtiĩe ngelekanyʼo nzeo mũno. Nĩkĩ tũkwasya ũu? Nũndũ yĩla walũngilwe, ndaatata kwĩtetea. O na kũtwʼĩka anengiwe ũkanyʼo mũito, nĩwawĩtĩkĩlile na eelila kuma ngoonĩ nũndũ wa mavĩtyo ala weekĩte. Nũndũ wa ũu, Yeova nĩwamũekeie.—Sav. 51:3, 4, 10-12.

¹³ Kwĩkũlya makũlyo aa no kũtũtetheesye kũatĩĩa ngelekanyʼo ya Ndaviti: ‘Nĩkaa ata yĩla nakanwʼa? Nĩnĩtĩkĩlaa mavĩtyo makwa na mĩtũkĩ kana nambĩĩaa kwĩtetea? Nyie nĩnzembeaa kũtũla ala angĩ mũtĩ? Nĩndataa mũno ndikasyokee mavĩtyo makwa?’ No wĩkũlye makũlyo o asu yĩla ũũsoma ĩũlũ wa aũme na aka angĩ aĩkĩĩku Mbivilianĩ. Mo nĩmethĩwa makwatiwe nĩ thĩna ũla ũũkwatĩte? Nĩ nguma syĩva nzeo maĩ nasyo? Kĩla ĩvinda ũũsoma ĩũlũ woo ĩkũlasye-ĩ: ‘Ndonya kwĩka ata nĩatĩĩe nesanga ngelekanyʼo ya mũthũkũmi ũũ mũĩkĩĩku wa Yeova?’

14. Tũtonya kũtetheka ata twasisya ngelekanyʼo sya athaithi ala angĩ?

¹⁴ Ngelekanyʼo ingĩ itonya kũtũtethya nĩ sya athaithi ala angĩ, methĩwe nĩ amũika kana nĩ akũũ. Kwa ngelekanyʼo, ve mũndũ kĩkundinĩ kyenyu ũendeee kũmĩĩsya ĩtatwa ĩna, ta mathĩna ma mwĩĩ, kũthingʼĩĩwʼa nĩ amũika ala  angĩ eke maũndũ ũte kwenda, kana kũvĩngwa nĩ andũ ma mũsyĩ? Nũkwona e na nguma nzeo wenda kwĩkĩa kĩthito mũnango wĩthĩwe nasyo? Wasũanĩa ngelekanyʼo yake, no wĩmanyĩsye maũndũ mana ũtonya kwĩka nĩ kana o naku ũmĩanĩsye na ĩtatwa yĩla yĩũkwatĩte. Tũtũngaa mũvea ta kĩ kwona twĩ na ana-a-asa na eĩtu-a-asa tũtonya kũatĩĩa ngelekanyʼo syoo! Vate nzika, methĩawa me kĩtumi kya kũtana!—Aevl. 13:7; Yak. 1:2, 3.

15. Mũtũmwa Vaulo anenganie ũtao wĩva ũtonya kũtũtetheesya tũendeee kũtanĩa kũmũthũkũma Yeova?

¹⁵ Nĩ kana kĩkundi kĩendeee kwĩkala kĩ na mũuo na kĩ ngwatanĩo, kĩla ũmwe witũ nĩwaĩlĩte kũnenga Yeova kĩla kĩseo vyũ kwosana na ũtonyi wake. Kwasũanĩa Aklĩsto ma ĩvinda ya atũmwa. Maĩ na mĩthĩnzĩo na ianda syĩ kĩvathũkanyʼo. (1 Ako. 12:4, 7-11) Ĩndĩ kĩu kĩyaĩ kĩtumi kya kũete masindano na mĩaanĩko ikundinĩ. Vandũ va ũu, Vaulo eekĩie vinya kĩla ũmwe eke kĩla ũtonya nĩ kana ‘make mwĩĩ wa Klĩsto.’ Aandĩkĩie Aeveso atĩĩ: “Yĩla kĩla ĩleenyũ yatethya wĩa nesa, ũu ũtumaa mwĩĩ wĩana na kwĩyaka wʼo mwene nthĩnĩ wa wendo.” (Aev. 4:1-3, 11, 12, 16) Ala meekie ũu nĩmaetie mũuo na ngwatanĩo kĩkundinĩ, na nguma isu nosyo tũsyonaa ikundinĩ sitũ ũmũnthĩ.

16. Twaĩle kũtwʼa kwĩka ata? (Aevelania 6:10)

¹⁶ Twa vyũ kũlea kwĩyĩelekanyʼa na andũ ala angĩ. Vandũ va ũu, ĩmanyĩsye kuma vala ve Yesũ, na ũitata vyũ wĩthĩwe na nguma ta syake. Tetheka vyũ nĩ ngelekanyʼo sya andũ maĩ na mũĩkĩĩo ala mawetetwe Mbivilianĩ na Aklĩsto ũmũnthĩ. Ĩthĩwa na mũĩkĩĩo kana waendeea kũmũnenga Yeova kĩla kĩseo vyũ, we ‘nĩ mũlũngalu, [na] ndesa kũlwa nĩ wĩa waku.’ (Soma Aevelania 6:10.) Kwoou endeea kũmũthũkũma Yeova wĩ mũtanu, na ũimanya kana nũtanaa mũno kwona wĩyumĩtye na ngoo yonthe ũmwendeesye.