1, 2. (a) Ndeto ila Yesũ wawetie ĩandĩkonĩ ya Mathayo 24:12 syeanĩie kwa aaũ ĩvinda ya mbee? (b) Ĩvuku ya Meko ma Atũmwa yonanĩtye ata kana Aklĩsto ala aingĩ mayaaeka wendo woo ũkavoa? (Sisya visa ĩthangũnĩ yĩĩ.)

KĨNDŨ kĩmwe Yesũ wawetie kĩkonany’a “wĩanĩu wa ĩvinda yĩĩ” nĩ kana “wendo wa aingĩ ũkavoa.” (Mt. 24:3, 12) Ndeto isu syeanĩie ĩvinda ya mbee kwa Ayuti ala maĩ ĩvindanĩ ya atũmwa nũndũ nĩmaekie kũmwenda Ngai ũndũ mamwendete tene o na kũtw’ĩka maasyaa mo nĩ andũ make.

² Ĩndĩ kĩvathũkany’o na Ayuti asu, Aklĩsto aingĩ ala maĩ kw’o ĩvinda yĩu maendeeie kwĩthĩwa na kĩthito kya “kũtavan’ya ũvoo mũseo wa Yesũ,” na kwonany’a kana nĩmamwendete Ngai, nĩmendete Aklĩsto ala angĩ, o na nĩmendete ala mate etĩkĩli. (Meko 2:44-47; 5:42) O na vailyĩ oou, ve aatĩĩi amwe ma Yesũ ma ĩvinda yĩu ya atũmwa maekie wendo woo wavoa.

3. Nĩ ũndũ ta wĩva wĩthĩwa watumie wendo wa Aklĩsto amwe ũvoa?

³ Yesũ Klĩsto amina kũthayũũkw’a nĩwaneenie na Aklĩsto ma ĩvinda ya atũmwa ala maĩ ndũanĩ ya Eveso amea atĩĩ: “Nĩ na ũndũ naku, nũndũ nũtiĩte wendo waku wa mbee.” (Ũvu. 2:4) Nĩ ũndũ ta wĩva wĩthĩwa watumie amatavya ndeto isu? No kwĩthĩwa amanyĩw’a asu ma Klĩsto maĩ manambĩĩa kũatĩĩa kĩla moonaa kĩyĩkwa  nĩ andũ ma nthĩ ĩno ala meekaa maũndũ matongoew’e nĩ mĩmeo yoo. (Aev. 2:2, 3) O tondũ kũilyĩ isionĩ mbingĩ ũmũnthĩ, ndũa ya Eveso yausũĩte andũ maĩ na mĩkalĩle mĩthũku mũno. Ndũa ya Eveso yaĩ na andũ aingĩ athwii na ma kĩlasi, na mendete mũno kwĩtanĩthya. Andũ asu moonaa kĩu kĩ kya vata kwĩ ũndũ ũngĩ o na wĩva. Motanu ma nthĩ matumĩte andũ maeka kwendana w’o kuma ngoonĩ. Na eka ũu, andũ aingĩ meelikasya naĩnĩ ngito na angĩ matũlaa mĩao ya Ngai na ngũlũ mateenda kũtavw’a.

4. (a) Wendo wa aingĩ ũvoete ata ũmũnthĩ? (b) Wendo witũ ũtonya kũtatĩka maũndũnĩ meva atatũ?

⁴ Ũla wathani wa Yesũ nĩwĩanĩĩte o na ũmũnthĩ. Mũthenya kũthi ũla ũngĩ andũ nĩmaekete kũmwenda Ngai ũndũ mamwendete tene. Andũ milioni mbingĩ mũno nĩmaekete kũmwĩkwatya, na vandũ vake mekwatasya ngwatanĩo sya andũ imaminĩe mathĩna. Nũndũ wa ũu, wendo wa ala matamũthaithaa Yeova Ngai ũendeee kũvoa. Ĩndĩ o tondũ twoona ĩũlũ wa kĩla kĩkundi kyaĩ ndũanĩ ya Eveso, ti vinya Aklĩsto ma w’o ũmũnthĩ makelekeleelya nũndũ wa kwĩw’a me eanĩe vyũ, na nũndũ wa ũu maieka wendo woo ũvoe. Ekai yu tũvindĩĩsye ũndũ wendo witũ ũtonya kũtatĩka maũndũnĩ aa atatũ: (1) Kũmwenda Yeova, (2) kwenda ũw’o ũla wĩ Mbivilianĩ, (3) na kũmenda ana-a-asa.

5. Nĩkĩ no nginya tũmwende Ngai?

⁵ Yesũ atanamba kũweta kana wendo wa aingĩ ũkavoa, aĩ anaweta ĩũlũ wa wendo ũla wa vata vyũ andũ maĩle kwĩthĩwa naw’o. Awetete atĩĩ: “Mwende Mwĩaĩi Ngai waku na ngoo yaku yonthe, na thayũ waku w’onthe, na kĩlĩko kyaku kyonthe. Ũu nĩw’o mwĩao ũla mũnene na wa mbee.” (Mt. 22:37, 38) Kũmwenda Yeova na ngoo yonthe nĩkũtũnengae vinya wa kũatĩĩa mĩao yake, vinya wa kũmĩĩsya, na wa kũmena ũla ũthũku. (Soma Savuli 97:10.) Ĩndĩ Satani na andũ ma nthĩ ĩno yake matataa ũndũ matonya nĩ kana mone tũekete kũmwenda Ngai.

6. Ala maeka kũmwenda Ngai makwatawa nĩ kyaũ?

⁶ Andũ ma nthĩ ĩno mendaa kĩla kĩtaĩle kwendwa. Vandũ va mamwende Mũmbi, methĩawa “makĩyenda ene.” (2 Tim. 3:2) Andũ ma nthĩ ĩno ĩsumbĩkĩtwe nĩ Satani maatĩanĩaa na “wendi wa mwĩĩ na wendi wa metho na wĩyĩan’yo wa thayũ.” (1 Yoa. 2:16) Mũtũmwa Vaulo nĩwakanisye Aklĩsto ala angĩ maikese kwĩka maũndũ ma mwĩĩ. Ameie atĩĩ: “Kũlilikana kwa mwĩĩ nĩ kĩkw’ũ; . . . nĩkwĩthĩwa kũlilikana kwa mwĩĩ nĩ ũmaitha na Ngai.” (Alo. 8:6, 7) Vai nzika o na imwe kana ala mate na ũndũ ũngĩ kĩlĩkonĩ eka o kũatĩanĩa na malĩ kana kwĩanĩsya wendi woo wa kwĩka ũlaalai matiawa makw’ĩte ngoo na maũmĩĩte mũno.—1 Ako. 6:18; 1 Tim. 6:9, 10.

7. Weta mathĩna ala aatĩĩi ma Klĩsto makomanaa namo ũmũnthĩ.

⁷ O na kwĩ nthĩ imwe syĩ andũ maasya kũi Ngai, syĩ andũ mate na mũĩkĩĩo nake, na angĩ maĩkĩĩaa syĩndũ syeekie kwĩyumĩlya. Andũ asu mawetaa mawoni moo ũtheinĩ, na mawoni asu matumaa ala angĩ maeka kũmwenda Ngai na kũmũĩkĩĩa. O na matumĩte andũ aingĩ maĩkĩĩa kana no nginya mũndũ ũĩkĩĩaa kwĩ Mũmbi ethĩwe e mũtumanu kana ethĩwe akosete ũmanyi. Na eka ũu, andũ makumasya andũ ma saenzi mũno. Kĩu kĩtumaa matesa kũsũanĩa ĩũlũ wa Mũmbi witũ. (Alo. 1:25) Tũkethukĩĩsya mawoni ta asu ti vinya tũkambĩĩa kũmũtia Yeova, na ti vinya wendo witũ ũkambĩĩa kũvoa.—Aevl. 3:12.

8. (a) Nĩ maũndũ ta meva matumaa athũkũmi ma Yeova ũmũnthĩ makw’a ngoo? (b) Ĩandĩko ya Savuli 136 yĩtũĩkĩĩthasya ata?

⁸ O na ĩngĩ, tũkakw’a ngoo na tũyĩyĩtũka,  mũĩkĩĩo witũ no ũleele na tũieka kũmwenda Ngai ũndũ tũnamwendete. Nĩkwĩthĩwa nthĩ ĩno ĩsumbĩkĩtwe nĩ Satani, mavinda kwa mavinda nĩtũkomanaa na maũndũ matonya kũtũtũla ngoo. (1 Yoa. 5:19) Kwa ngelekany’o, no kwĩthĩwa tũithĩnw’a nĩ ũkũũ, mathĩna ma mwĩĩ, kana kũthelelwa. Kana tũkethĩwa tũyĩmakĩa twoona tũte kwĩanĩsya maũndũ maingĩ ũndũ tũkwenda, kana tũkethĩwa tũtũlĩkĩte ngoo nũndũ wa kwona tũvĩngĩĩsĩkĩte maũndũ makalea kũthi ũndũ twĩĩkwatĩtye. Ĩndĩ mũthenya o na ũmwe, tũikaaĩse kũeka maũndũ ta asu kana mawoni ta asu matume twona Yeova ta watũmenie. Kĩla twaĩle kwĩka nĩ kũvindĩĩsya ũndũ Yeova ũtũĩkĩĩthĩtye kana mavinda onthe nũtwendete. Ĩandĩkonĩ ya Savuli 136:23 atwĩkĩĩte vinya na ndeto ii: “Ũla watũlilikanile tũte ndaĩa; nũndũ ũseo wake wĩ wendo nĩwĩkalaa tene na tene.” Ũseo wĩ wendo wa Yeova ndũnyivaa o na ĩndĩĩ. Kwoou twĩkale twĩsĩ kana nĩwĩthukĩĩasya “mawĩsũvano” maitũ na nũtũtetheeasya.—Sav. 116:1; 136:24-26.

9. Vaulo aumisye va vinya wa kũendeea kũmwenda Ngai?

⁹ O ta mũandĩki wa Savuli ĩsu, kĩla kyanengie Vaulo vinya nĩ kũvindĩĩsya ũtethyo ũla Yeova wamũnengae kĩla ĩvinda. Aandĩkie atĩĩ: “Mwĩaĩi nĩ mũtetheesya wakwa; ndikakĩa: Mũndũ akambĩka ata?” (Aevl. 13:6) Vaulo aĩ na vinya wa kũmĩanĩsya na mathĩna ala mamũkwata nũndũ ndaĩ na nzika kana Yeova nũmwendete. Ndaaeka mathĩna mamũae ngoo. Na twĩsĩ ũu nũndũ o na ĩla waĩ mwove nĩwaandĩkie mavalũa meana ũna e na kĩeleelo kya kwĩkĩa ana-a-asa vinya. (Aev. 4:1; Avi. 1:7; Vil. 1) Vaulo ndaaĩsa kũeka kũmwenda Ngai o na atw’ĩke e ĩtatwanĩ yetete ata. We aumisye va vinya ũsu? Amwĩkwatasya “Ngai wa ũkiakisyo w’onthe; ũla ũtũkiakiasya mathĩnanĩ maitũ onthe.” (2 Ako. 1:3, 4) Tũtonya kũatĩĩa ngelekany’o ya Vaulo ata nĩ kana tũendeee kũmwenda Yeova o ũndũ tũmwendete?

10. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya tũikaaĩse kũeka kũmwenda Yeova?

¹⁰ Vaulo nĩwawetie kĩndũ kĩmwe kya vata kĩtonya kũtũtetheesya tũendeee kũmwenda Yeova. Ĩvinda yĩmwe aandĩkĩie athaithi ala angĩ atĩĩ: “Voyaai mũtekũeka.” O na asyokie aandĩka: “Mũkĩkala na ũlũmu mboyanĩ.” (1 Ath. 5:17; Alo. 12:12) Tũyĩsa kwĩthĩwa anyanyae ma Ngai ethĩwa tũivoyaa. (Sav. 86:3) Ĩla twamantha ĩvinda ĩseo tũmũtulũĩle Asa witũ wa ĩtunĩ kĩla kĩ ngoonĩ, nĩtũmũthengeeaa nĩkwĩthĩwa nĩwe “ũla wĩw’aa mboya.” (Sav. 65:2) Na ũndũ ũngĩ nĩ kana ĩla twesa kwona Yeova asũngĩa mboya sitũ, twĩw’aa twamwenda mũnango. O na kĩu kĩtumaa twĩthĩa kaĩ “Yeova e vakuvĩ na onthe ala mamwĩkaĩlaa”! (Sav. 145:18) Kwĩthĩwa tũte na nzika kana Yeova nũtwendete na nũtũtw’ĩĩkaa kũtumaa tũmĩanĩsya na maũndũ onthe ala matonya kũtata mũĩkĩĩo witũ.

11, 12. Tũtonya kwĩka ata nĩ kana twende mũno ũw’o ũla wĩ Mbivilianĩ?

¹¹ Ithyĩ Aklĩsto nĩtwendete ũla w’o. Vai vangĩ tũtonya kũkwata ũw’o eka Ndetonĩ ya Ngai. Mũthenya ũmwe Yesũ aivoya Ĩthe wake amwĩie, “Ndeto yaku nĩyo w’o.” (Yoa. 17:17) Kwoou nĩ kana twende ũla w’o, no nginya tũkwate ũmanyi wa w’o wa Ndeto ya Ngai. (Ako. 1:10) Ĩndĩ kũkwata ũmanyi ũsu kũitoetye. Kwasisya ũndũ mũandĩki wa Savuli ya 119 ũtũtetheesye kũelewa ũndũ mũndũ wendete ũla w’o wĩthĩawa ailyĩ. (Soma Savuli 119:97-100.) We nĩwosaa ĩvinda sua yĩikaathũa ũkasũanĩa, kana ũkavindĩĩsya, Maandĩko ala wasoma? Twavindĩĩsya ĩũlũ wa ũndũ tũtethekaa nũndũ wa kũatĩĩa ũw’o ũla wĩ Mbivilianĩ nĩtwĩw’aa twawenda mũnango.

¹² Mũandĩki wa Savuli ĩsu asyokie asya  atĩĩ: “A! Ndeto syaku syĩ mũyo kaakaanĩ wakwa! Ĩĩ, mũyo kwĩ ũkĩ wa nzũkĩ kanyw’anĩ wakwa!” (Sav. 119:103) O ta ũu, o naitũ no tũtanĩe lĩu wĩ mũyo umĩte Mbivilianĩ ũla tũnengawe nĩ ũseũvyo wa Ngai. Twaũeka wĩkalange kaakaanĩ witũ kwa nzĩa ya ngelekany’o, tũkeethĩawa tũtonya kũlilikana “ndeto syĩ mũyo” sya ũla w’o na tũkeethĩawa tũtonya kũitũmĩa ĩla tũũtetheesya angĩ.—Mũta. 12:10.

13. Nĩ kyaũ kyatumie Yelemia enda ũw’o ũla wĩ Maandĩkonĩ, na ũndũ ũsu wamũtetheeisye ata?

¹³ Mwathani Yelemia nĩwendete ũw’o ũla wĩ Maandĩkonĩ. Kwoona ũndũ ndeto sya Ngai syamũtethisye. Aisye: “Ndeto syaku nĩsyoonekie, nakwa naiya; na ndeto syaku kwakwa syaĩ mũyo na ũtanu wa ngoo yakwa: nũndũ nĩtanĩaw’a na syĩtwa yaku, ame Yeova, Ngai wa nguthu.” (Yel. 15:16) Yelemia nĩwaĩe na athaumya ndeto sya Ngai kwa nzĩa ya ngelekany’o. Eekie ũu kwa kũivindĩĩsya. Kĩu kyamũtetheeisye weethĩa nũkwona wĩ ũndũ wa vata vyũ kwĩtanĩw’a na ĩsyĩtwa ya Ngai. Kwoou ĩkũlyo nĩ atĩĩ: Ithyĩ nĩtwendete ũw’o ũla wĩ Mbivilianĩ vyũ nginya ũkethĩa nĩtũkwona wĩ ũndũ wa vata kwĩtanĩw’a na ĩsyĩtwa ya Ngai na kũtavany’a Ũsumbĩ wake ĩvindanĩ yĩĩ ya mũminũkĩlyo?

14. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya twende mũnango ũw’o ũla wĩ Mbivilianĩ?

¹⁴ Eka o kũsoma Mbivilia na mavuku maitũ, nĩ kyaũ kĩngĩ kĩtonya kũtũtetheesya twende mũno ũw’o ũla wĩ Mbivilianĩ? Kĩndũ kĩngĩ kĩtonya kũtũtetheesya nĩ kũthi maũmbanonĩ ma kĩkundi tũteũtĩĩa. Kĩla kyumwa maũmbanonĩ asu nĩtwĩmanyĩasya Mbivilia tũtũmĩĩte ĩkaseti ya Mũsyaĩĩsya. Ĩsu nĩ nzĩa ĩmwe nene ĩtũmĩawa kũtũmanyĩsya. Ĩndĩ nĩ kana tũelewe nesa ĩsomo ya Mũsyaĩĩsya yĩla yĩũsomwa kĩkundinĩ, nĩtwaĩle kwĩthĩwa tũyĩseũvĩtye nesa. Nzĩa ĩmwe nzeo ya kũseũvya nĩ kũsoma maandĩko onthe ala manenganĩtwe. Matukũ aa no tumye ĩkaseti ya Mũsyaĩĩsya kĩsesenĩ kya jw.org, kana tũkayĩsoma nthĩnĩ wa JW Library na ithyomo mbingĩ syĩ kĩvathũkany’o. Ve mĩthemba ya ĩkaseti yĩu tũtonya kumya Indanetinĩ ũkethĩa ĩla tũũyĩsoma tũitũmĩa syĩndũ ta simũ, nĩ laisi mũno kũsisya maandĩko ala manenganĩtwe nthĩnĩ wa kĩla ĩsomo. Ĩndĩ o na twĩthĩwe twĩsoma  mũthemba wĩva wa ĩkaseti yĩu, kũsoma maandĩko ala manenganĩtwe na kũmavindĩĩsya kũkatumaa twenda ũw’o ũla wĩ Mbivilianĩ mũnango.—Soma Savuli 1:2.

15, 16. (a) Nĩ mwĩao wĩva ũwetetwe ĩandĩkonĩ ya Yoana 13:34, 35 twaĩle kũũatĩĩa? (b) Kũmenda ana-a-asa maitũ kũkonanĩtye ata na kũmwenda Ngai na kwenda ũw’o ũla wĩ Mbivilianĩ?

¹⁵ Ũtukũ wa mũthya Yesũ e kũũ nthĩ eeie amanyĩw’a make atĩĩ: “Nĩngũmũnenga mwĩao mweũ, atĩ mwendane inyw’ĩ kwa inyw’ĩ; o ũndũ namwendie, nenyu mwĩthĩwe mũkyendana o w’o. Na kwondũ wa ũu andũ onthe makamanya kana mwĩ amanyĩw’a makwa, ethĩwa mwĩthĩwa na wendo ĩnyw’ĩ kwa inyw’ĩ.”—Yoa. 13:34, 35.

¹⁶ Kũmenda ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ nĩkũkonanĩtye na kũmwenda Yeova. Ethĩwa nĩtũmwendete Yeova tũilea kũmenda ana-a-asa maitũ. Mũtũmwa Yoana aandĩkie ũũ: “Ũla ũtamwendaa mwana-a-ĩthe ũla wonaa, ndatonya kũmwenda Ngai ũla ũtaamwona.” (1 Yoa. 4:20) Na eka ũu, tũyĩsa kũmwenda Yeova na ana-a-asa maitũ ethĩwa tũyendete ũw’o ũla wĩ Mbivilianĩ. Nĩkĩ? Nũndũ twenda ũw’o ũla wĩ Mbivilianĩ, ũkatũsukumaa tũatĩĩe ũla mwĩao tũnengetwe wa kũmwenda Ngai na kũmenda ana-a-asa maitũ.—1 Vet. 1:22; 1 Yoa. 4:21.

17. Nĩ maũndũ amwe meva tũtonya kwĩka tũkony’a ala angĩ kana nĩtũmendete?

¹⁷ Soma 1 Athesalonika 4:9, 10. Nĩ maũndũ amwe meva tũtonya kwĩka tũkony’a ala angĩ kĩkundinĩ kana nĩtũmendete? No kwĩthĩwa ve mwana-a-asa kana mwĩĩtu-a-asa mũkũũ wĩ na vata wa kũtwawa maũmbanonĩ ma Kĩklĩsto. O na no kwĩthĩwa ve mwĩĩtu-a-asa ndiwa wĩ na nyũmba yaĩlĩte kũseũvw’a kũndũ kwĩ na thĩna. (Yak. 1:27) Nĩtwaĩle kũmethukĩĩsya, tũkamekĩa vinya, na kũmakiakisya ana-a-asa na eĩtu-a-asa onthe ala methĩwa makw’ĩte ngoo kana makomanĩte na ĩtatwa ya mũthemba ũngĩ, methĩwe nĩ akũũ kana nĩ ma mũika. (Nth. 12:25; Ako. 4:11) Twonanasya kana nĩtwendete ana-a-asa maitũ na ngoo yonthe ĩla twatata mũno ndeto sitũ na meko maitũ syonany’e kana nĩtũthĩnĩkĩaa mũno “ala ma nyũmba ya mũĩkĩĩo.”—Aka. 6:10.

18. Nĩ kyaũ kĩkatũtetheeasya ĩla twavĩtũũkana na Aklĩsto ala angĩ?

¹⁸ Mbivilia yathanie kana “mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo” ya nthĩ ĩno nthũku, andũ makeethĩwa makĩyenda na makeethĩwa na ĩtomo. (2 Tim. 3:1, 2) Ĩndĩ ithyĩ ta twĩ Aklĩsto no nginya twĩkĩe kĩthito tũikaaeke kũmwenda Ngai, kwenda ũw’o ũla wĩ Mbivilianĩ, na kwendana ithyĩ ene. Kũneena ũla w’o, mavinda kwa mavinda nĩtũtonya kũvĩtũũkana na Aklĩsto ala angĩ. Ĩndĩ ĩla vathi ũu, onthe kĩkundinĩ nĩmaathimĩkaa mũno ĩla maeka wendo ũmatongoesye mamine mathĩna ala methĩwa vo. (Aev. 4:32; Ako. 3:14) Kwoou mwa tũikaaeke wendo witũ ũvoe! Vandũ va ũu, nĩtũendeee kũmwenda Yeova, Ndeto yake, na ana-a-asa maitũ kuma ngoonĩ.