1. Yesũ awetie ũndũ wĩva ĩũlũ wa ũthwii wa ĩtunĩ?

TI ŨTHWII w’onthe wonekaa na metho. Eka ũu, ũthwii ũla wa vata vyũ nĩ ũla ũtonekaa na metho. Yĩla Yesũ waĩ na Ũtavany’a wa Kĩĩmanĩ, nĩwawetie ũthwii tũtonya kwĩyiĩa ĩtunĩ, ũla wĩthĩawa wĩ mũseo vyũ kwĩ syĩndũ sya kĩ-mwĩĩ. Ongelile kwasya: “Vala ũthwii waku ũĩ, nĩ vo ngoo yaku yĩthĩawa.” (Mt. 6:19-21) Ngoo sitũ itũsukumaa tũsembany’e na maũndũ ala twonaa me ma vata. Na ‘twĩyiĩaa ũthwii ĩtunĩ’ yĩla tweeseũvĩsya ĩsyĩtwa ĩseo na Ngai, kana tweethĩwa na ngwatanĩo nzeo nake. Yesũ aisye kana ũthwii wa mũthemba ũsu ndwĩsa kwanangwa kana kũywa.

2. (a) Kwosana na ĩandĩko ya 2 Akolintho 4:17, 18, Vaulo atwĩkĩĩte vinya twĩke ata? (b) Twĩĩmanyĩsya kyaũ ĩsomonĩ yĩĩ?

² Mũtũmwa Vaulo atwĩkĩie vinya “tũendeee kũketeea syĩndũ ila itonekaa.” (Soma 2 Akolintho 4:17, 18.) Syĩndũ imwe katĩ wa isu nĩ moathimo ala tũkatanĩa ĩvinda yĩla Ngai ũkatw’ĩkĩthya maũndũ meũ ĩtunĩ na nthĩ. Ĩsomonĩ yĩĩ twĩĩmanyĩsya mothwii ana tũtonya kũkwata ũmũnthĩ, namo nĩ ũnyanya witũ na Ngai, mũthĩnzĩo wa mboya, ũtethyo wa veva mũtheu wa Ngai, na ũtethyo ũla tũkwataa kuma kwa Yeova, Yesũ, na alaĩka yĩla twĩ ũtavany’a. O na nĩtũkwona ũndũ tũtonya kwonany’a kana nĩtũtũngaa mũvea nũndũ wa mothwii asu tũtesa kũmona na metho.

3. Ũthwii ũla mũnene tũtesa kũwona na metho nĩ wĩva, na nĩ kyaũ kĩtumaa tũũkwata?

³ Ũthwii ũla mũnene tũtesa kũwona na metho nĩ ũnyanya witũ na Yeova Ngai. (Sav. 25:14) Vatonyeka ata Ngai akatuma ndũũ na andũ me na naĩ na ĩvindanĩ o yĩu aiendeea kwĩthĩwa e mũtheu vyũ? No eke ũu nũndũ nthembo ya wovosyo ya Yesũ ‘nĩvetaa naĩ ya nthĩ.’ (Yoa. 1:29) Kuma tene, Yeova nĩweesĩ kana vai kĩndũ kĩkavĩngĩĩsa kĩeleelo kyake kya kũnengane Mũtangĩĩi. Kĩu nĩkyo kĩtumi Ngai waĩ atonya kũtuma ndũũ na andũ ala maĩ thayũ o na Klĩsto atanamba kũkw’a.​—Alo. 3:25.

4. Nengane ngelekany’o sya aũme amwe mekalĩte Ũklĩsto ũtanambĩĩa ala matw’ĩkie anyanya ma Ngai.

⁴ Kwasũanĩa aũme amwe matw’ĩkie anyanya ma Ngai Ũklĩsto ũtanamba kwambĩĩa. Ũmwe nĩ Avalaamu, na aĩ mũndũũme wĩ mũĩkĩĩo mũlũmu. Myaka mbee wa 1,000 ĩtina wa Avalaamu kũkw’a, Yeova amwĩtie “mũnyanyawa.” (Isa. 41:8) Ũu wĩonany’a kana o na kĩkw’ũ kĩyĩsa kũvathany’a Yeova na anyanyae. Avalaamu e thayũ kĩlilikanonĩ kya Yeova. (Luka 20:37, 38) Ũngĩ waĩ mũnyanya wa Yeova nĩ Yovu. Ĩvinda yĩmwe yĩla alaĩka onthe moombanĩte ĩtunĩ, Yeova nĩwaneenie maũndũ maseo ĩũlũ wa Yovu ate na nzika. Yeova amwĩtie “mũndũ mwĩanĩu na mũlũngalu, ũla ũmũkĩaa Ngai, na wĩthyũũĩte akatia ũthũku.” (Yovu 1:6-8) Na we Yeova eew’aa ata ĩũlũ wa Ndanieli, ũla wamũthũkũmie e mũĩkĩĩku ta myaka 80 e nthĩ ya andũ matamũthaithaa? Mavinda atatũ alaĩka nĩmaĩkĩĩthisye mũtumĩa ũsu mamwĩa kana “nĩwendetwe mũno” nĩ Ngai. (Nda. 9:23; 10:11, 19) No twĩkale tũte na nzika kana Yeova e na mea ma kũthayũũkya anyanyae ala makwie.​—Yovu 14:15.

5. Mũndũ aĩle kwĩka ata nĩ kana atw’ĩke mũnyanya wa Yeova?

⁵ Ũmũnthĩ nĩ andũ meana ata matanĩaa kwĩthĩwa anyanya ma Yeova? Nĩ andũ milioni mbingĩ. Na twĩasya ũu nũndũ andũ aingĩ ĩũlũ wa nthĩ, methĩwe nĩ aũme, aka, kana syana, nĩmonanĩtye kwĩsĩla meko moo kana mo nĩ anyanya ma Ngai. Mbivilia yaĩtye ũũ ĩũlũ wa Yeova: “Ũnyanya wake nĩ wake na ũla mũlũngalu.” (Nth. 3:32) Andũ matw’ĩkaa anyanya ma Ngai maĩkĩĩa nthembo ya wovosyo ya Yesũ. Nũndũ wa nthembo ĩsu, Yeova nũtwĩtĩkĩlasya twĩyumye tũmũthũkũme na tũivatiswa. Yĩla twoosa matambya asu ma vata, twĩthĩawa twalika ũtalonĩ wa Aklĩsto milioni mbingĩ meyumĩtye na makavatiswa, ala matanĩaa “ũnyanya” na Ngai ũla wĩ ĩũlũ wa onthe!

6. Tũtonya kwonany’a ata kana nĩtũtũngaa mũvea nũndũ wa ũnyanya witũ na Ngai?

⁶ Tũtonya kwonany’a ata kana nĩtwonaa ũnyanya witũ na Ngai wĩ wa vata? O ta Avalaamu na Yovu, ala maendeeie kũmũthũkũma Ngai me aĩkĩĩku mbee wa myaka ĩana, no nginya tũendeee kũmũthũkũma twĩ aĩkĩĩku o na ethĩwa twĩkĩte ũu kwa ĩvinda yĩasavĩte ata nthĩnĩ wa nthĩ ĩno nthũku. Na o ta Ndanieli, no nginya twone ũnyanya witũ na Ngai wĩ wa vata kwĩ thayũ witũ ene. (Nda. 6:7, 10, 16, 22) No tũmĩĩsye matatwa ala tũũkomana namo tũtetheew’e nĩ Yeova, na tũiendeea kwĩkala twĩ anyanyae.​—Avi. 4:13.

7. (a) Kwosana na Nthimo 15:8, Yeova ew’aa ata ĩũlũ wa mboya sitũ? (b) Yeova asũngĩaa mboya sitũ ata?

⁷ Ũthwii ũngĩ tũtesa kũwona na metho nĩ mboya. Andũ me ndũũ nĩmatanĩaa kũeleany’a maũndũ ala masũanĩĩte na ũndũ mekwĩw’a. W’o ũnyanya witũ na Yeova ũilye ũu? Ĩĩ! Yeova aneenaa naitũ atũmĩĩte Ndeto yake, na nĩ vo ũtũeleetye ũndũ ũsũanĩaa na wĩw’aa. Naitũ tũneenaa nake kwĩsĩla mboya na tũimũtavya maũndũ ala tũsũanĩĩte na ũndũ  tũkwĩw’a ngoonĩ. Yeova nũtanĩaa kwĩthukĩĩsya mboya sitũ. (Soma Nthimo 15:8.) Na nũndũ nĩ Mũnyanya ũtwendete, we ndekaa o kwĩthukĩĩsya mboya sitũ, ĩndĩ nũisũngĩaa. Mavinda amwe no atũsũngĩe mĩtũkĩ. Na mavinda angĩ nĩvatonyeka tũkaendeea kũvoya ĩũlũ wa ũndũ mũna kwa kavinda. Ĩndĩ o na twĩthĩwe twĩeteela ũsũngĩo kwa ĩvinda yĩana ata, no twĩkale tũte na nzika kana nĩtũkũũkwata ĩvindanĩ yĩla yaĩle na kwa nzĩa ĩla nzeo vyũ. Ũndũ ũngĩ nĩ kana ũsũngĩo wa Ngai no wĩthĩwe wĩ kĩvathũkany’o na ũla twĩĩeteele. Kwa ngelekany’o, vandũ va kũtũvetangĩa ĩtatwa, no atũnenge ũĩ na vinya wa “kũyũmĩĩsya.”​—1 Ako. 10:13.

8. Tũtonya kwonany’a ata kana nĩtũtũngaa mũvea nũndũ wa mũthĩnzĩo wa mboya?

⁸ Tũtonya kwonany’a ata kana nĩtũtũngaa mũvea nũndũ wa mũthĩnzĩo ũũ wa mwanya wa mboya? Ũndũ wa mbee nĩ kũatĩĩa ũtao ũũ Yeova ũtũnengete: “Voyaai mũte kũeka.” (1 Ath. 5:17) Yeova ndatũlasimĩthasya kũvoya. Vandũ va ũu, nũnengae ndaĩa ũthasyo ũla twĩ naw’o wa kwĩnyuvĩa maũndũ na nũtwĩsũvĩte ‘tũvoyae na kĩthing’ĩĩsyo.’ (Alo. 12:12) Kwoou no twonany’e nĩtũtũngaa mũvea kwa kũvoyaa ĩngĩ na ĩngĩ kĩla mũthenya. Na tũivoya nĩtwaĩle kũmũtũngĩa Yeova mũvea na tũimũtaĩa.​—Sav. 145:2, 3.

9. Mwana-a-asa ũmwe ew’aa ata ĩũlũ wa mboya, na we mwene wĩw’aa ata?

⁹ O ũndũ ĩvinda yĩvĩtĩte tũimũthũkũma Yeova nĩtwonaa ũndũ ũsũngĩaa mboya sitũ, na kĩu kĩituma tũmũtũngĩa mũvea mũnango nũndũ wa mũthĩnzĩo ũsu. Kwasũanĩa ngelekany’o ya mwana-a-asa wĩtawa Chris wĩthĩĩtwe ũthũkũminĩ wa ĩvinda yonthe kwa myaka 47. Aĩtye: “Nĩtanĩaa mũno kũamũka kwakya tene nĩ kana nĩmũvoye Yeova. Nĩ ũndũ wa kũtanĩthya ta kĩ kũneena nake kwakya tene yĩla syũa yambĩĩa kuma na kũatha ĩmwe yĩla yĩtĩkie, nũndũ saa isu kĩla kĩndũ kyonekaa kĩ kyanake! Kĩu kĩtumaa nĩmũtũngĩa mũvea nũndũ wa mĩthĩnzĩo yonthe ĩla ũnengete, o vamwe na mũthĩnzĩo wa mboya. Na ĩndĩ ĩtina wa kũvoya ndanamba kũkoma, nĩtanaa mũno nũndũ nĩkomaa nĩ na wasya mũseo wa ngoo.”

10. Nĩkĩ twaĩle kũtũnga mũvea nũndũ wa veva mũtheu wa Ngai?

¹⁰ Veva mũtheu wa Ngai nĩ ũthwii ũngĩ twaĩle kũtũngaa mũvea nũndũ waw’o. Yesũ atwĩsũvie tũendeee kũvoya tũnengwe veva mũtheu. (Luka 11:9, 13) Yeova atũmĩaa veva wake kũtũnenga vinya o na “ũvĩtũkĩte wa mũndũ.” (2 Ako. 4:7; Meko 1:8) Twĩ na veva wa Ngai, no tũmĩĩsye ĩtatwa o na yĩva yĩla tũtonya kũkomana nayo.

11. Veva mũtheu ũtonya kũtũtetheesya ata?

¹¹ Veva mũtheu no ũtũtetheesye kwĩanĩsya ianda ila tũnengetwe ũthũkũminĩ wa Ngai. Veva wa Ngai no waĩlangye inengo sitũ na ũtũĩka witũ. Na nũtũtetheeasya kwĩanĩsya maũndũ ala tũtaĩtwe ta twĩ Aklĩsto. Nĩtwĩsĩ kana maũndũ maseo ala twĩanĩasya tũimeanĩasya tũtũmĩĩte ũtonyi witũ ene, ĩndĩ tũtetheeaw’a nĩ veva wa Ngai.

12. Kwosana na Savuli 139:23, 24, twavoya tũnengwe veva mũtheu ũkatũtetheeasya kwĩka ata?

¹² Ũndũ ũmwe tũtonya kwĩka tũkonany’a kana nĩtwonaa veva mũtheu wa Ngai wĩ wa vata nĩ kũvoya ũtũtetheesye kũmanya yĩla mosũanĩo na mawendi mathũku mambĩĩa kwĩana ngoonĩ sitũ. (Soma Savuli 139:23, 24.) Twavoya ĩũlũ wa ũndũ ũsu, Yeova no atũmĩe veva wake mũtheu kũtũtetheesya tũmanye mosũanĩo na mawendi mathũku ala twĩthĩwa twĩ namo. Na twamamanya, nĩtwaĩle kũvoya Ngai atũnenge veva wake nĩ kana twĩthĩwe na vinya wa kũmasinda. Kwĩka ũu kũkoonanasya kana nĩtũtw’ĩte vyũ kwĩvathana na kĩndũ o na kĩva kĩtonya kũtuma Yeova aeka kũtũtetheesya na veva wake.​—Aev. 4:30.

13. Tũtonya kwonany’a ata nĩtũtũngaa mũvea mũnango nũndũ wa veva mũtheu?

¹³ Tũtonya kwonany’a nĩtũtũngaa mũvea mũnango nũndũ wa veva mũtheu kwa kũvindĩĩsya ũndũ veva ũsu ũtethetye wĩa ĩvindanĩ yĩĩ. Yesũ atanamba kwambata ĩtunĩ eeie amanyĩw’a make atĩĩ: “Mũkakwata vinya yĩla veva mũtheu wĩũka ĩũlũ wenyu, na mũkeethĩwa mwĩ ngũsĩ syakwa . . . kũvika itulu sya nthĩ.” (Meko 1:8) Ndeto isu niendeee kwĩanĩa kwa nzĩa ya ũsengy’o ũmũnthĩ! Veva mũtheu nũtumĩte athaithi ma Yeova ta milioni nyanya  na nusu mombanw’a kuma kĩla ngalĩko ĩũlũ wa nthĩ. O na ĩngĩ, nĩtũtanĩaa ngwatanĩo na mũuo mwingĩ katĩ witũ nũndũ veva wa Ngai ũtũtetheeasya kwĩthĩwa na nguma nzeo ta wendo, ũtanu, mũuo, wũmĩĩsyo, kwĩka angĩ nesa, ũseo, mũĩkĩĩo, ũuu, na kwĩsiĩĩa. Nguma isu nĩsyo “ũsyao wa veva.” (Aka. 5:22, 23) Veva mũtheu nĩ mũthĩnzĩo wa mwanya ta kĩ!

14. Naaũ matũtetheeasya yĩla twĩ ũtavany’a o na kau tũimene?

¹⁴ Twĩ na ũthwii ũngĩ tũtesa kũwona na metho wa ‘kũtethya wĩa vamwe’ na Yeova na kĩlungu kya ũseũvyo wake kya ĩtunĩ. (2 Ako. 6:1) Twĩkaa ũu yĩla twathi ũtavany’anĩ. Vaulo aisye ũũ ĩũlũ wake na ala angĩ meanĩasya wĩa ũsu: “Twĩ atethya ma wĩa vamwe na Ngai.” (1 Ako. 3:9) O na ĩngĩ, yĩla twathi ũtavany’a twĩthĩawa twĩ atethya ma wĩa vamwe na Yesũ. Lilikana kana ĩtina wa kwĩaĩa aatĩĩi make ‘matw’ĩkĩthye andũ ma mbaĩ syonthe amanyĩw’a’ ameie atĩĩ: “Nyie nĩ vamwe nenyu.” (Mt. 28:19, 20) Nao nata alaĩka? Nĩ ũathimo mũnene ta kĩ kũtongoew’a nĩ alaĩka tũitavany’a “ũvoo mũseo wa tene na tene . . . kwa ala matwĩe ĩũlũ wa nthĩ”!​—Ũvu. 14:6.

15. Nengane ngelekany’o yĩ Mbivilianĩ ĩkwonany’a ũndũ wa vata Yeova wĩkaa yĩla twĩ ũtavany’a.

¹⁵ Nũndũ twĩ na ũtethyo wingĩvĩte ũu kuma ĩtunĩ, nĩ ũndũ wĩva wĩanĩĩtw’e? Yĩla tũũvanda mbeũ sya Ũsumbĩ, imwe nivalũkaa ngoonĩ sya andũ mekwenda kwĩw’a na iiana. (Mt. 13:18, 23) Nũũ ũtumaa mbeũ isu sya ũw’o iana na ikasyaa? Yesũ aisye vai mũndũ wĩsa kũtw’ĩka mũatĩĩi wake “atakusĩtw’e nĩ Asa.” (Yoa. 6:44) Na Mbivilia nĩnenganĩte ngelekany’o ĩkwonany’a ũndũ ũsu. Nũũlilikana ĩvinda yĩla Vaulo watavisye kĩkundi kya aka maĩ nza wa ndũa ya Vilivi ũvoo mũseo? Kwoona kĩla Mbivilia ĩwetete ĩũlũ wa mũndũ mũka ũmwe weetawa Litia. Yaĩtye: “Na Yeova avingũa ngoo yake nĩ kana ethukĩĩsye maũndũ ala Vaulo waneenaa.” (Meko 16:13-15) O ta Litia, andũ milioni mbingĩ nĩmakusĩtw’e nĩ Yeova.

16. Nũũ waĩle kũkumw’a nũndũ wa mosyao ala tũkwataa ũtavany’anĩ?

¹⁶ Nũũ waĩle kũkumw’a nũndũ wa mosyao ala tũkwataa ũtavany’anĩ? Vaulo nĩwasũngĩie ĩkũlyo yĩu yĩla waandĩkĩie kĩkundi kya Kolintho ndeto ii: “Nyie nĩnavandie, na Avolo nĩwanyithisye, ĩndĩ Ngai aendeea na kwĩany’a, nĩ kana wĩthĩe ũla wa vata ti ũla ũvandaa kana ũla ũnyithasya, ĩndĩ nĩ ũla wĩanasya, nake nĩ Ngai.” (1 Ako. 3:6, 7) O ta Vaulo, mavinda onthe nĩtwaĩle kũmũkumya Yeova nũndũ wa mosyao ala tũkwataa ũtavany’anĩ.

17. Tũtonya kwonany’a ata kana nĩtũtũngaa mũvea nũndũ wa kĩanda kĩla twĩ nakyo kya ‘kũtethya wĩa vamwe’ na Ngai, Klĩsto, na alaĩka?

¹⁷ Tũtonya kwonany’a ata kana nĩtũtũngaa mũvea nũndũ wa kĩanda kĩla twĩ nakyo kya ‘kũtethya wĩa vamwe’ na Ngai, Klĩsto, na alaĩka? No twĩke ũu kwa kwĩthĩwa na kĩthito kya kũmantha myanya ya kũtavya angĩ ũvoo mũseo. Na ve nzĩa syĩ kĩvathũkany’o sya kwĩka ũu, ta kũtavany’a “ũtheinĩ na nyũmba kwa nyũmba.” (Meko 20:20) Namo angĩ aingĩ nĩmatataa kũtavany’a yĩla me maũndũnĩ moo. Yĩla makomana na mũndũ matamwĩsĩ, mamũkethasya me atanu na maitata kwambĩĩsya ũneenany’a. Mũndũ ũsu aketheka nesa, nĩmatũmĩaa ũĩ makamanya ũndũ matonya kwambĩĩa kũmũtavya ũvoo wa Ũsumbĩ.

18-19. (a) Tũng’ithasya mbeũ sya ũw’o ata? (b) Nengane ngelekany’o ĩkwonany’a ũndũ Yeova watetheeisye mũmanyĩw’a ũmwe wa Mbivilia.

¹⁸ Nũndũ “twĩ atethya ma wĩa vamwe na Ngai,” no nginya tũvande mbeũ sya Ũsumbĩ na tũyĩing’ithya. Yĩla mũndũ woonany’a kana nũkwendeew’a, nĩtwaĩle kũtata ũndũ tũtonya tũmũsyokee, kana tũvange na mũndũ ũngĩ  amũsyokee. Twaĩlĩte kwĩka ũu twĩ na kĩeleelo kya kwambĩĩa kwĩmanyĩsya Mbivilia nake. O ũndũ mũndũ ũsu waendeea kwĩmanyĩsya, nĩtũtanaa kwona ũndũ Yeova ũkũmũtetheesya kwĩka moalyũku thayũnĩ wake.

¹⁹ Kwasũanĩa ngelekany’o ya Raphalalani, ũla wĩkalaa South Africa. O na kau tene aĩ mũndũ mũe, nĩwendeeiw’e nĩ kĩla weemanyĩisye Mbivilianĩ. Ĩndĩ oonaa wĩ ũndũ wĩ vinya kwĩtĩkĩla kĩla Ndeto ya Ngai ĩmanyĩasya ĩũlũ wa kũneenany’a na aa-ũmae maitũ ala makwie. (Kũt. 18:10-12) O na vailye ũu, kavola kwa kavola nĩweetĩkĩlilye Ngai avĩndũe mosũanĩo make. Ĩtina nĩwaekanie na ũe, o na kau vau nĩ vo waumasya mũtu. Yu Raphalalani e na myaka 60, na aĩtye: “Nĩndũngĩaa Ngũsĩ sya Yeova mũvea mũno nũndũ nĩsyandetheeisye maũndũnĩ maingĩ, ta kũmanthĩĩsya wĩa. Na mũno mũno nĩmũtũngĩaa Yeova mũvea vyũ nũndũ wa kũndetheesya kũalyũla mwĩkalĩle wakwa, na yu nĩ mũvatise na nĩtavanasya nĩ Ngũsĩ yake.”

20. Ũtw’ĩte kwĩka ata?

²⁰ Ĩsomonĩ yĩĩ nĩtwaneenea mothwii ana tũtesa kũmona na metho. Ũthwii ũla mũnene vyũ nĩ kwĩthĩwa tũtonya kũtw’ĩka anyanya ma Yeova. Kĩu kĩtumaa tũtetheka nĩ mothwii ala angĩ atatũ, namo nĩ kũmũvoya, kũtetheew’a nĩ veva mũtheu, na kũkwata ũtethyo kuma ĩtunĩ yĩla twĩ ũtavany’a. Ekai tũtw’e vyũ kũmũtũngĩaa mũvea mũnango nũndũ wa mothwii asu. Na mwa tũikaaeke kũmũtũngĩa Yeova mũvea nũndũ wa kwĩthĩwa e Mũnyanya witũ mũseo vyũ!