KĨLUNGU KYA KWĨMANYĨSYA 23
“Ĩsũvĩei Mũndũ o na Wĩva Ndakamũtave”!
“Ĩsũvĩei mũndũ o na wĩva ndakamũtave na ũĩ wa nthĩ na ũvũngũ mũthei wosanĩte na kĩthĩo kya andũ.”—AKO. 2:8.
WATHI 96 Mbivilia Nĩ Ĩvuku ya Vata Kuma kwa Ngai
KWA ŨKUVĨ *
1. Ĩandĩko ya Akolosai 2:4, 8 yonanĩtye Satani ekaa ata nĩ kana atave mosũanĩo maitũ?
KĨELEELO kya Satani nĩ kũtuma tũeka kũmwenda Yeova. Kwoou nĩ kana eanĩsye kĩeleelo kyake, nũtataa kũvĩndũa mosũanĩo maitũ. Yĩla weeka ũu, alikasya mosũanĩo maitũ ũkombonĩ nĩ kana tũmwĩw’e ne we. Atũmĩaa syĩndũ ila itwendeeasya nĩ kana atũsesenge kana atũkenge tũmũatĩĩe.—Soma Akolosai 2:4, 8.
2-3. (a) Nĩkĩ twaĩle kwĩthukĩĩsya ũkany’o ũla tũnengetwe ĩandĩkonĩ ya Akolosai 2:8? (b) Twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩĩ?
2 We Satani no atũkwatye mĩtũkĩ? Ĩĩ, no atũkwatye! Lilikana kana Vaulo ndaandĩkĩa andũ mataĩ Aklĩsto ũvoo ũla wĩ nthĩnĩ wa Akolosai 2:8. Aandĩkĩie Aklĩsto metĩkĩw’e veva mũtheu. (Ako. 1:2, 5) Ĩvinda yĩu Aklĩsto asu maĩ mũisyonĩ mũnene, ĩndĩ nithyĩ twĩ mũisyonĩ mũnenange ũmũnthĩ. (1 Ako. 10:12) Nĩkĩ? Nũndũ Satani nĩwekiw’e kũũ nthĩ, na kĩeleelo kyake kĩnene nĩ kwasya athũkũmi aĩkĩĩku ma Ngai. (Ũvu. 12:9, 12, 17) Ũndũ ũngĩ nĩ kana ĩvindanĩ yĩĩ tũtwĩe, andũ athũku na akengani ‘maendeee kũthũkĩĩa.’—2 Tim. 3:1, 13.
3 Ĩsomonĩ yĩĩ nĩtũkwona ũndũ Satani ũtũmĩaa “ũvũngũ mũthei” nĩ kana atave mosũanĩo maitũ. O na nĩtũkwona “maũĩ” atatũ katĩ wa ala ũtũmĩaa. (Aev. 6:11) Na ĩndĩ ĩsomonĩ yĩla yĩatĩĩe nĩtũkwona ũndũ tũtonya kwĩlũnga ethĩwa twĩĩ tũnakĩlw’a vinya nĩ maũĩ make tũkambĩĩa kũsũanĩa ũndũ vataĩle. Ĩndĩ ekai twambe kũneenea kĩla twĩmanyĩasya twasũanĩa ũndũ Satani weelelũkilye Aisilaeli malika Nthĩ ya Watho.
SATANI ATATIE AISILAELI MATHAITHE NGAI SYA MĨVW’ANANO
4-6. Kwosana na ĩandĩko ya Kũtũngĩlĩlwa Kwa Mĩao 11:10-15, Aisilaeli malasimĩkie kwĩka moalyũku meva maũndũnĩ ma nĩma yĩla matũie Nthĩ ya Watho?
4 Satani atũmĩie maũĩ kũkenga Aisilaeli mathaithe ngai sya mĩvw’anano. Eekie ũu ata? Nĩweesĩ kana maĩ na vata wa lĩu, na kwoou atũmĩie ũndũ ũsu amakusye meke ũndũ wendaa. Malika Nthĩ ya Watho meethĩie nĩmaĩle kũvĩndũa nzĩa sya kũĩma ila matũmĩaa. Yĩla maĩ Misili meekaa kũnyithya mĩũnda matũmĩĩte kĩw’ũ kya Ũsĩ wa Nile. Ĩndĩ maũndũ Nthĩ ya Watho maĩ kĩvathũkany’o. Vandũ va kũnyithya mĩũnda matũmĩĩte kĩw’ũ kya ũsĩnĩ, meekwatasya mbua na ĩmwe yĩla yetĩkaa. (Soma Kũtũngĩlĩlwa Kwa Mĩao 11:10-15; Isa. 18:4, 5) Nũndũ wa ũu, Aisilaeli nĩmaaĩle kwĩmanyĩsya nĩma ya mũthemba ũngĩ. Ũndũ ũsu ndwaĩ laisi nũndũ Aisilaeli aingĩ ala meesĩ maũndũ ma nĩma makw’ĩĩe weũnĩ.
5 Yeova nĩwatavisye andũ make kana maũndũ moo maĩ manaalyũka. Nĩwasyokie amanenga ũkany’o ũtonya kwoneka ta ũtakonanĩtye na maũndũ ma nĩma. Ameie atĩĩ: “Ĩsũvĩei, ngoo syenyu itikakengwe, na inyw’ĩ mũkyathũka, na kũthũkũma ngai ingĩ, na kwithaitha.” (Kũt. 11:16, 17) Nĩkĩ Yeova wakanisye Aisilaeli ĩũlũ wa kũthaitha ngai ingĩ yĩla waneeneaa nzĩa nzaũ sya nĩma?
6 Yeova nĩweesĩ kana Aisilaeli no matatĩke makathi kwa andũ matamwĩsĩ ala mamathyũlũlũkĩte nĩ kana memanyĩsye nzĩa syoo sya nĩma. Kũneena ũla w’o, mbaĩ ila syamathyũlũlũkĩte nĩsyeesĩ nĩma kwĩ mo, na maĩ o matonya kwĩmanyĩsya maũndũ amwe kuma kwoo. Ĩndĩ kwĩka ũu kwaĩ kũtonya kũmaetee mũisyo. Akanaani asu mathaithaa Mbaali Mot. 25:3, 5; Asi. 2:13; 1 Asu. 18:18) Yu kwaeka twone ũndũ Satani wamatavie.
na meekaa maũndũ maatĩĩe mũĩkĩĩo ũsu woo. Moonaa ngai ya Mbaali ta yo mwene yayaya na ta yo yanenganaa mbua. Yeova ndendaa andũ make makengeke maĩkĩĩe maũndũ ma ũvũngũ ta asu. Ĩndĩ Aisilaeli matindĩaa kũthaitha Mbaali. (MAŨĨ ATATŨ SATANI WATŨMĨIE KŨTAVA AISILAELI
7. Mũĩkĩĩo wa Aisilaeli watatiwe ata yĩla matũie Nthĩ ya Watho?
7 Ũndũ ũmwe Satani weekie nĩ kũtũmĩa wendi o ũla mũndũ wĩthĩawa naw’o wa kwenda mbua yue ĩnyithye nthĩ. Mbua ndyauaa nesa Nthĩ ya Watho kuma mũthyanĩ wa Mwei wa 4 nginya Mwei wa 9 kĩla mwaka. Kwoou mbua ĩla yaingaa Mwei wa 10 ũu nĩyo yaĩ ĩtethya Aisilaeli. Satani akengie Aisilaeli maĩkĩĩe kana menda kũendeea nesa, maĩ no nginya meke maũndũ ala meekawa nĩ mbaĩ itamwĩsĩ Ngai ila syamathyũlũlũkĩte. Mbaĩ isu syaĩkĩĩaa kana ve syĩthĩo syaĩle kwĩkwa nĩ kana ngai syoo iete mbua. Aisilaeli ala matamũĩkĩĩaa Yeova moonaa matekala matekĩte syĩthĩo isu nĩ kana thano ndũkaasave mũno. Kwoou nĩmaatĩĩaa syĩthĩo isu nĩ kana mataĩe Mbaali.
8. Nĩ ũndũ ũngĩ wĩva Satani watũmĩie kũkwatya Aisilaeli? Elesya.
8 Ve ũndũ wa kelĩ Satani weekie nĩ kana akwatye Aisilaeli. Atũmĩie mawendi moo mathũku. Mbaĩ ila itamwĩsĩ Ngai syeekaa mĩkanĩlye mĩvuku ũthaithinĩ. Ũthaithi wasyo waĩ mũvuku mũno vyũ nũndũ o na makalũnĩ moo meethĩawa na malwaya aũme na aka. Nĩsyeetĩkĩlanaa na ũla mũtuo wa aũme kũkoma na aũme na aka kũkoma na aka. Syakũnĩte maũndũ asu ũkethĩa andũ meona ũu nĩw’o kwĩkalawa! (Kũt. 23:17, 18; 1 Asu. 14:24) Andũ ma mbaĩ isu maĩkĩĩaa kana yĩla meeka maũndũ asu, ngai syoo nikũathima mĩũnda yoo yĩthĩwe yĩ mĩnou. Aisilaeli aingĩ nĩmendeeiw’e nĩ maũndũ ma ũlaalai ala meekawa nĩ mbaĩ isu, na mũthya nĩmesie kwambĩĩa kũthaitha ngai sya ũvũngũ. Ũw’o nĩ kana, nĩmataviwe nĩ Satani.
9. Kwosana na Osea 2:16, 17, Satani eekie ata atuma Aisilaeli molwa nĩ Yeova?
9 Satani nĩwatũmĩie ũndũ ũngĩ wa katatũ. Nĩwatumie Aisilaeli mambĩĩa kũlwa nĩ Yeova. Ĩvindanĩ ya mwathani Yelemia, Yeova aisye kana athani ma ũvũngũ nĩmatumie andũ make molwa nĩ ĩsyĩtwa yake “kwondũ wa Mbaali.” (Yel. 23:27) Veoneka andũ ma Yeova nĩmaekie kũtũmĩa ĩsyĩtwa yake mwene na vandũ vayo, mambĩĩa kũtũmĩa ĩsyĩtwa, Mbaali, yĩla yonanasya “Mwene” kana “Vwana.” Kwĩka ũu kwatumie matavathũkany’a nesa katĩ wa Yeova na Mbaali. Nũndũ wa ũu, yaĩ laisi kũvulany’a ũthaithi wa Yeova na syĩthĩo ila syaatĩĩawa ũthaithinĩ wa Mbaali.—Soma Osea 2:16, 17.
MAŨĨ ALA SATANI ŨTŨMĨAA ŨMŨNTHĨ
10. Satani atũmĩaa maũĩ meva ũmũnthĩ?
10 Maũĩ asu no mo Satani ũtũmĩaa o na ũmũnthĩ. Akwatasya andũ kwa kũtũmĩa wendi ũte mũthũku ũla mũndũ wĩthĩawa naw’o, kwonany’a ũlaalai ta mũseo, kana kũtuma andũ molwa nĩ Yeova. Twambe kũneenea ũndũ ũsu wa mũthya.
11. Satani ekĩte ata nĩ kana atume andũ molwa nĩ Yeova?
11 Satani nũtumaa andũ molwa nĩ Yeova. Yĩla atũmwa ma Yesũ makwie mathela, andũ amwe meeyĩtaa Aklĩsto nĩmambĩĩie kũnyaĩĩkya momanyĩsyo ma Meko 20:29, 30; 2 Ath. 2:3) Akaĩi asu ma mũĩkĩĩo nĩmambĩĩie kũvithany’a Ngai ũla ũmwe wa w’o. Kwa ngelekany’o, yĩla maumĩĩasya Mbivilia nĩmaekie kũtũmĩa ĩsyĩtwa ya Ngai, na mambĩĩa kũtũmĩa masyĩtwa ma ũnene ta “Mwĩaĩi.” Kumya ĩsyĩtwa ya Ngai na maitũmĩa “Mwĩaĩi” vandũ vayo, kwatumie ala meũsoma Mbivilia maemwa nĩ kũvathũkany’a Yeova na “eaĩi” ala angĩ mawetetwe Maandĩkonĩ. (1 Ako. 8:5) O na matũmĩie ĩsyĩtwa “Mwĩaĩi” yĩla mũsoa ũwetete Yeova, na ĩsyĩtwa yĩu no yo matũmĩaa yĩla mũsoa ũwetete Yesũ. Kĩu kyatumie andũ maema kũmanya kana Yeova na Mwana wake nĩ andũ elĩ me kĩvathũkany’o. (Yoa. 17:3) Na kĩu nĩ kĩndũ kĩmwe kyatumie andũ mambĩĩa kũmanyĩsya Ũtatũ, o na kau ndũmanyĩĩtw’e Ndetonĩ ya Ngai. Nũndũ wa ũu, andũ aingĩ monaa Ngai nĩ kĩmbithĩ na ndamanyĩka. Ũsu kote ũvũngũ mũthũku!—Meko 17:27.
ũvũngũ. (12. Ndĩni sya ũvũngũ iendeesye ũndũ wĩva? Kwosana na Alomi 1:28-31, kĩu kĩetete mathĩna meva?
12 Satani atũmĩaa mawendi mathũku ala andũ methĩawa namo. Ĩvindanĩ ya Aisilaeli ma tene, Satani atũmĩie ndĩni ya ũvũngũ kũendeesya ũlaalai. Ũmũnthĩ ekaa oou. Ndĩni ya ũvũngũ ndĩleanaa na ũlaalai, na ĩtumaa andũ mona kũlaalaa ti ũndũ mũnene. Nũndũ wa ũu, andũ aingĩ ala meyĩtaa athaithi ma Ngai maiatĩĩaa mĩao yake ya mwĩkalĩle, o na kau yĩ ũtheinĩ. Mũtũmwa Vaulo aiandĩkĩa Alomi nĩwamatavisye mathĩna ala methĩĩtwe vo nũndũ wa kĩu ndĩni ya ũvũngũ yĩkĩte. (Soma Alomi 1:28-31.) Valũanĩ ũsu nĩwawetie “maũndũ mataĩlĩte.” Ũmwe wa maũndũ asu nĩ mĩthemba yonthe ya mĩkalĩle mĩthũku ya ũlaalai, ta aũme kũkoma na aũme na aka kũkoma na aka. (Alo. 1:24-27, 32; Ũvu. 2:20) Nĩ ũndũ wa vata mũno vyũ tũlũmany’e na kĩla Mbivilia ĩmanyĩasya!
13. Nĩ ũndũ ũngĩ wĩva Satani ũtũmĩaa?
13 Satani nũtũmĩaa wendi ũte mũthũku ũla mũndũ wĩthĩawa naw’o. Nĩtwendaa kwĩmanyĩsya ũtũĩka mũna ũtonya kũtũtethya kũmanthĩa mĩsyĩ yitũ, na kwĩanĩsya mavata maitũ. (1 Tim. 5:8) Mavinda maingĩ twĩmanyĩasya maũndũ asu kwa kũthi sukulu na kũsoma na kĩthito. Ĩndĩ no nginya twĩsũvĩe. Mũvango wa kĩsomo ũla wĩthĩawa nthĩ mbingĩ nũmanyĩasya andũ maũndũ matonya kũmatethya, ĩndĩ ti ũu w’oka. Nũsyokaa ũkamamanyĩsya ũĩ wa nthĩ ĩno. Kwa ngelekany’o, amanyĩw’a mekĩawa vinya maĩkĩĩe kana kũi Ngai, na maivũthĩĩsya Mbivilia. Mamanyĩaw’a kana andũ ala oĩ maĩkĩĩaa syĩndũ syeekie kwĩyumĩlya. (Alo. 1:21-23) Momanyĩsyo ma mũthemba ũsu maleanĩte vyũ na “ũĩ wa Ngai.”—1 Ako. 1:19-21; 3:18-20.
14. Ũĩ wa nthĩ ũtumaa andũ mekala ata?
14 Ũĩ wa nthĩ nũvũthĩĩasya myolooto ya Yeova, o na nũleanaa nayo. Vandũ va wĩkĩe andũ vinya methĩwe na ũsyao wa veva wa Ngai, ũmekĩaa vinya meke “mawĩa ma mwĩĩ.” (Aka. 5:19-23) Ũtumaa andũ methĩwa na mĩtũlyo na mĩng’athĩlĩĩlyo, na nũndũ wa ũu, andũ methĩĩtwe “makĩyenda ene.” (2 Tim. 3:2-4) Kĩvathũkany’o na ũu, Ngai ekĩaa vinya athũkũmi make methĩwe na wĩnyivyo na ũuu. (1 Vet. 5:5) Aklĩsto amwe ala matw’ĩte kũthi yunivasiti nĩmavĩndũĩtwe ilĩko makambĩĩa kwĩthĩwa na mawoni ta ma nthĩ, vandũ va kwĩthĩwa na mawoni ta ma Ngai. Eka twone ngelekany’o ya ũndũ ũmwe ũtonya kwĩkĩka twavũthĩĩsya mũisyo ũsu.
15-16. Ngewa ya mwĩĩtu-a-asa ũla wawetwa yaũmanyĩsya kyaũ?
15 Mwĩĩtu-a-asa wĩthĩĩtwe e ũthũkũminĩ wa ĩvinda yonthe kwa ĩvinda ya myaka mbee wa 15 aĩtye: “Ta nĩ Mũklĩsto mũvatise, nĩnasomete na ngew’a ĩũlũ wa mathĩna ala matonya kũkwata mũndũ asembany’a na kĩsomo kya yunivasiti,
ĩndĩ nĩnavũthĩĩisye. Noonaa ũkany’o ũsu ũtangonetye.” Akwatiwe nĩ mathĩna meva? Aĩtye: “Natũmĩaa ĩvinda yingĩ mũno na vinya mwingĩ kĩsomonĩ. Kĩu kyatumie nĩkwatana mũno nginya weethĩa ndyamba kũmũvoya Yeova mũno ũndũ namũvoyaa. O na neew’aa nĩ mũnou mũno ũkethĩa ndiũtanĩa kũneenea Mbivilia na andũ ũtavany’a, na ndikwĩyũmbanĩsya maũmbano nesa. Ũseo, yĩla noonie kana kũsembany’a na kĩsomo kya ĩũlũ kwakwetye kwananga ngwatanĩo yakwa na Yeova, nĩnamanyie nĩnaĩle kũekana nakyo. Na ũu nĩw’o neekie.”16 Kĩsomo kya ĩũlũ kyeekanie ata na mosũanĩo ma mwĩĩtu-a-asa ũsu? Aĩtye: “O na nĩw’aa nthoni kũweta kana kĩsomo kĩu nĩkyatumie nambĩĩa kumany’a ala angĩ, na mũno mũno ana-a-asa na eĩtu-a-asa makwa. O na nĩnambĩĩie kwenda meanĩsye maũndũ mataĩ matonya, na nambĩĩa kwĩvathana namo. Nĩnakuie ĩvinda ĩasa ndikaaĩsa kũvĩndũa mosũanĩo makwa. Maũndũ asu mangwatie mandetheeisye kwona ũndũ ne mũisyo mũnene kũvũthĩĩsya mokany’o ala Ĩthe witũ wa ĩtunĩ ũtũnengae kwĩsĩla ũseũvyo wake. Yeova nĩwambĩsĩ nesa kwĩ ũndũ neeyĩsĩ. Mwa ta keka no namwĩthukĩĩisye!”
17. (a) Twaĩlĩte kũtw’a kwĩka ata? (b) Twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩla yĩatĩĩe?
17 Tw’a vyũ kana ndũketĩkĩla nongi ũtavwe nĩ ‘ũĩ na ũvũngũ mũthei’ ũla wĩ nthĩ ĩno ya Satani. Endeea kwĩsũvĩa ndũkakwatw’e nĩ maũĩ ma Satani. (1 Ako. 3:18; 2 Ako. 2:11) Ndũkaamwĩtĩkĩlye atume ũlwa nĩ Yeova na ũlwa nĩ ũndũ wendaa ũmũthaithe. Atĩĩa myolooto ĩla Yeova ũtũnengete ya mwĩkalĩle. Na ndũkese kũnenga Satani ũthei wa kũũkenga ũvũthĩĩsye ũkany’o wa Yeova. Ĩndĩ nata ũkethĩa nũtavĩtwe nĩ mosũanĩo ma nthĩ ĩno? Ĩsomo yĩla yĩatĩĩe nĩyĩtũtavĩtye ũndũ Ndeto ya Ngai ĩtonya kũtũtetheesya tũomboe, kana tũekane na, mosũanĩo na mĩkalĩle ĩla ĩilye ta “ngome syĩ vinya.”—2 Ako. 10:4, 5.
WATHI 49 Kũtanĩthya Ngoo ya Yeova
^ kal. 5 Satani e ũtũĩka wa kũkenga andũ. Akengete aingĩ makaĩkĩĩa me na ũthasyo na kaĩ nũmatavĩte. Ĩsomo yĩĩ nĩyĩũneenea maũĩ amwe Satani ũtũmĩaa kũkenga andũ.
^ kal. 48 MAELESYO MA VISA: Aisilaeli ala meekwatanĩtye na Akanaani maitatwa mathaithe Mbaali na mayĩka ũlaalai.
^ kal. 51 MAELESYO MA VISA: Ĩtangaso ya ĩkanisa yĩtĩkĩlasya aũme kũkoma na aũme na aka kũkoma na aka.
^ kal. 53 MAELESYO MA VISA: Mwĩĩtu-a-asa wa mũika walika yunivasiti. E na ala angĩ kĩlasinĩ nĩmatavĩtwe nĩ mawoni ma mwalimũ woo, ũla ũkũmanyĩsya kana mathĩna ma andũ makaminwa nĩ saenzi na tekinolongyia. E Nyũmbanĩ ya Ũsumbĩ eoneka aivũthĩĩsya kĩla kĩendeee na atakwetye ũu.