AISILAELI makililye o kailĩ mekwĩyũmbany’a makĩle Ũsĩ wa Yolotani malike nthĩ ĩla Ngai wamathĩte, makwata aeni. Aeni asu maĩ aka mataĩ Aisilaeli, na mookĩte kũthokya aũme Aisilaeli mbokanĩ. Aũme asu nĩmatonya kwĩthĩwa moonie ũsu wĩ ũndũ wa mwanya. Nĩkĩ? Nũndũ mesaa kũkwata anyanya eũ, masũnge, na maiya lĩu mũseo. O na kau syĩthĩo na mwĩkalĩle wa aka asu nĩwavatanĩtwe nĩ Ngai ĩla Mĩaonĩ wanengie Aisilaeli, aũme amwe nĩmatonya kwĩthĩwa masũanĩie: ‘Vai ũndũ matwĩka. No twĩsũvĩe.’

 Kwaendie ata? Maandĩko maĩtye: “Na andũ mambĩlĩlya kwĩka ũmalwaya na eĩtu ma Moavi.” Aka asu mendaa aũme Aisilaeli mathaithe ngai sya ũvũngũ. Na ũu nĩw’o meekie! Na kĩu kyatuma “ũthatu wa Yeova wakanĩa Isilaeli.”—Mot. 25:1-3.

Aisilaeli asu mamũvĩtĩisye Ngai maũndũnĩ elĩ: Nĩmathaithie mĩvw’anano, na meeka ũlaalai. Andũ ngili mbingĩ nĩmakwie nũndũ wa kũlea kũmwĩw’a Ngai. (Kuma 20:4, 5, 14; Kũt. 13:6-9) Nĩkĩ kĩla kyamakwatie kyaĩ kĩthũku mũno? Nũndũ wa ĩvinda yĩla matwie kũmũvĩtĩsya Ngai. Ĩvindanĩ yĩu Aisilaeli maĩ vakuvĩ kũkĩla Ũsĩ wa Yolotani malike Nthĩ ya Watho. Kwoou takeka aũme asu mayaatũla Mĩao ya Ngai, Aisilaeli asu ngili mbingĩ makwie methĩwa malikile.—Mot. 25:5, 9.

Mũtũmwa Vaulo aineenea ũndũ ũsu aisye: “Maũndũ asu meekĩkie nĩ kana methĩwe ngelekany’o kwitũ, na maandĩkiwe kwondũ wa kũtũkany’a ithyĩ ala tũvikĩwe nĩ mũminũkĩlyo wa nthĩ ĩno.” (1 Ako. 10:7-11) Tũi na nzika kana Satani nĩwatanie mũno kwona Aisilaeli asu mayĩka naĩ ngito, na maivatwa kũlika Nthĩ ya Watho. Twĩthĩwa twĩ oĩ tũkaeka mavĩtyo asu moo matũkany’e nũndũ nĩtwĩsĩ kana Satani endaa tũmũvĩtĩsye Ngai, na kĩu kĩituma tũtethĩwa vo yĩla Ngai ũkatw’ĩkĩthya maũndũ meũ ĩtunĩ na nthĩ.

Satani ateaa Aklĩsto atũmĩĩte itei wĩsene nasyo mũno na ũitũmĩĩte kũkwatya andũ aingĩ. O tondũ twoona, atũmĩie ũlaalai kũkwatya Aisilaeli. O na ĩvindanĩ yĩĩ kĩtei kĩmwe kĩthũku ũtũmĩaa nĩ ũlaalai. Ũndũ ũmwe tũtonya kwĩka tũkakwatw’a mĩtũkĩ nĩ kĩtei kĩu nĩ kwĩloela mavisa ma ũlaalai.

Ũmũnthĩ, mũndũ no eloele mavisa ma ũlaalai angĩ mateũmanya. Myaka mingĩ mĩvĩtu, mũndũ enda kwĩloela mavisa asu aendaa nyũmbanĩ sya sinema ila syoonanasya sinema nthũku, kana akathi ndukanĩ ila syathooasya mavuku ma mũthemba ũsu. Kwoneka kũndũ ta kũu kwatumaa mũndũ ew’a nthoni mũno. Kĩu nĩkĩtonya kwĩthĩwa kyatumaa aingĩ matakũthengeea. Ĩndĩ ĩvinda yĩĩ, mũndũ wĩ na Indaneti no eloele mavisa ma ũlaalai e wĩanĩ kana e vandũ ngalĩnĩ. Na nthĩ mbingĩ, mũndũ no eloele mavisa asu e o kwake.

Na ti ũu w’oka. Syĩndũ ta simũ nitumĩte wĩthĩwa wĩ ũndũ wĩ laisi kwĩloela mavisa ma ũlaalai. Andũ matembeete nzĩanĩ, me mbasinĩ, kana o ngalĩnĩ ya mwaki, no meloele mavisa mathũku simũnĩ syoo.

Nũndũ yu nĩ laisi mũndũ kwĩloela mavisa ma ũlaalai na aivitha kana nũkwĩka ũu, andũ aingĩ nĩmaũmĩĩte mũno kwĩ tene. Andũ aingĩ ala mekaa ũu nĩmanangĩte mĩtwaano yoo, makeyaĩsya ndaĩa, na makananga wasya woo wa ngoo. Ũndũ wa kũmakya nĩ kana kwĩka ũu kwanangaa ngwatanĩo yoo na Ngai. Vate nzika, kwĩloela mavisa ma ũlaalai nĩkũũmĩasya ala mekaa ũu. Kaingĩ kĩu kĩtiaa mũndũ na kĩtau kĩnene mũno kya ngoonĩ. Kĩtau kĩu nĩkĩtonya kũvoa o kavola, ĩndĩ mũndũ no atiwe na ĩlanga yĩtonya kwĩkala myaka mingĩ mũno.

Ĩndĩ nĩtwaĩle kũmanya kana Yeova nũtũsũvĩaa tũikakwatw’e nĩ kĩtei kĩu. Ethĩwa nĩtũkwenda Yeova atũsũvĩe, no nginya twĩke kĩla ala aũme Aisilaeli mataaĩka, nakyo nĩ ‘kwĩw’a wasya wake w’o.’ (Kuma 19:5) Nĩtwaĩle kũmanya kana Ngai nũmenete vyũ mavisa ma ũlaalai. Nĩkĩ ũmamenete?

Sũanĩa ũndũ ũũ: Mĩao ĩla Ngai wanengete Aisilaeli yaĩ kĩvathũkany’o vyũ na mĩao ya mbaĩ ila ingĩ. Mĩao ĩsu yailye ta ũkũta ũmaanĩtye na andũ ala mamathyũlũlũkĩte, na  nũndũ wa ũu, nĩyamasũvĩaa maikethĩwe na mĩkalĩle mĩthũku ta yoo. (Kũt. 4:6-8) Mĩao ĩsu yoonanĩtye ũndũ wa vata, naw’o nĩ kana Yeova nũmenete meko ma ũlaalai.

Yeova atavisye Aisilaeli mothũku ala mbaĩ isu syeekaa, na asya: “Mũtikeke kũatĩĩa meko ma Kanaani, vala nĩmũtwaĩte . . . Nthĩ nĩ mbukye: kwondũ wa ũu nĩngũmĩsilĩla ũndũ wa ũthũku wayo.” Nũndũ Ngai nĩ mũtheu, oonaa mwĩkalĩle wa Akanaani wĩ mũthũku mũno vyũ nginya ũkethĩa o na eona ĩ nthĩ yĩ mbuku.—Ali. 18:3, 25.

O na kau Yeova nĩwasilĩile Akanaani, ve o andũ angĩ maendeeie kwĩka ũlaalai. Ĩtina wa myaka mbee wa 1,500, Vaulo aisye kana Aklĩsto mekalĩte katĩkatĩ wa mbaĩ ite na “nthoni o na vanini.” Andũ ma mbaĩ isu “nĩmeenenganie ene maũndũnĩ mathũku nĩ kana mekae na ĩtomo maũndũ mavuku ma kĩla mũthemba.” (Aev. 4:17-19) O na ũmũnthĩ andũ aingĩ methĩawa na mwĩkalĩle mũthũku vyũ na mayĩw’aa nthoni. No nginya athaithi ma w’o mekĩe kĩthito vyũ maikeloele maũndũ mavuku ala mekawa ĩũlũ wa nthĩ.

Kwĩloela mavisa ma ũlaalai nĩ kũmũvũthĩĩsya Ngai mũno. Atũmbie na mũvw’ano na kĩtutya kyake, tũtonya kũvathũkany’a ũndũ mũseo na ũndũ mũthũku. Nũndũ Ngai nĩ mũĩ, nĩwanenganie mĩao ĩkonetye kũmanyana kĩ-mwĩĩ. Endaa andũ ala matwaanĩte matanĩe mũthĩnzĩo ũsu. (Mwa. 1:26-28; Nth. 5:18, 19) Ĩndĩ ala maseũvasya mavisa ma ũlaalai kana makekĩa angĩ vinya meloele mavisa asu methĩawa mayĩka ata? Methĩawa maivũthĩĩsya vyũ mĩao ya Ngai ya mwĩkalĩle. Ala manyaĩĩkasya mavisa asu methĩawa maimũvũthya Yeova. Na akamasilĩla onthe ala maleanaa na mĩao yake kwa kũseũvya kana kũnyaĩĩkya syĩndũ ta isu.—Alo. 1:24-27.

Nao nata andũ ala masomaa maũndũ ma ũlaalai, kana makeloela mavisa ma ũlaalai o mesĩ? Amwe no mone ĩsu o ta nzĩa ya kwĩtanĩthya ĩtesa kũmaũmĩsya. Ĩndĩ ũw’o nĩ kana methĩawa maikwata mbau ala mavũthĩĩasya mĩao ya Yeova. No wĩthĩe ũsu ũtaĩ mũvango woo mayambĩĩa kwĩloela mavisa kana kũsoma maũndũ ma ũlaalai. Ĩndĩ Mbivilia nĩyonanĩtye nesa vyũ athaithi ma Ngai ũla wa w’o  maĩle kũmena vyũ kĩmanyĩo kĩu. Mbivilia yaĩtye: “Inyw’ĩ ala mũmwendaa Yeova, menai ũthũku.”—Sav. 97:10.

O na ala matendaa kwĩloela mavisa asu, no methĩe ti laisi kũema kũmeloela. Nĩkĩ? Nũndũ twĩ ene naĩ, no kwĩthĩwa tũkitanaa na mĩmeo mĩthũku ya ũlaalai. O na ĩngĩ, no kwĩthĩwa ngoo sitũ itũkengaa ti ta ũthũku kwĩloela mavisa asu. (Yel. 17:9) Ĩndĩ Aklĩsto aingĩ nĩmasindĩte ĩtatwa yĩu. Kũmanya ũu no kũtume twĩthĩwa na mũĩkĩĩo kana o naitũ no tũsinde ĩtatwa yĩu. Kwoona ũndũ Ndeto ya Ngai ĩtonya kũũtetheesya ndũkakwatw’e nĩ kĩtei kĩu kya Satani.

O tondũ twoona, Aisilaeli aingĩ nĩmaekie mĩmeo mĩthũku yĩane nginya yatuma malika mũisyonĩ mũnene. Ũndũ ta ũsu no wĩkĩke ũmũnthĩ. Mwana-a-inyia wa Yesũ weetawa Yakovo nĩwaeleisye mũisyo ũla wĩ vo, yĩla waisye ũũ: “Kĩla mũndũ [akusaw’a] na kũkengwa nĩ ĩtomo yake mwene. Na ĩtomo yakua ĩvu, yĩisyaa naĩ.” (Yak. 1:14, 15) Mũndũ aeka mĩmeo mĩthũku ĩane nthĩnĩ wake, ĩtina wa ĩvinda no ĩtume eka naĩ. Kwoou no nginya tũvete vyũ mosũanĩo mathũku ilĩkonĩ sitũ, ĩndĩ ti kũmekalya kĩlĩkonĩ.

Ethĩwa ũtindĩaa kwĩthĩwa na mosũanĩo mathũku, osa ĩtambya na mĩtũkĩ. Yesũ aisye: “Ethĩwa kw’oko kwaku kana kũũ kwaku nĩkũũtuma ũlulutĩka, kũtile ũkwĩkye kũasa naku. . . . O na ethĩwa itho yaku nĩyĩũtuma ũlulutĩka, yumye ũyĩkye kũasa naku.” (Mt. 18:8, 9) Ti atĩ Yesũ aasya twanange mĩĩ yitũ. Atũmĩie ngelekany’o ĩsu kwonany’a vata wa kũvetanga kĩndũ o na kĩva kĩla kĩtonya kũtuma tũlulutĩka. Oonanasya twaĩle kũkĩvetanga mĩtũkĩ na tũteũtindĩa. Tũtonya kũatĩĩa ũtao ũsu ata?

Wakomana na mavisa ma ũlaalai, ndũkasye, ‘Vai ũndũ mambĩka.’ Sisya ũtee vau kwa vau. Ethĩwa wĩĩloelaa televiseni, mĩvosye ndatĩka ĩsu. Na ethĩwa wĩtũmĩaa kombiũta kana simũ, mĩvinge ũteũtindĩa. Alyũla mosũanĩo maku wambĩĩe kũsũanĩa maũndũ matheu. Kwĩka ũu no kũũtetheesye kũvĩndũa mosũanĩo maku, vandũ va kũeka mĩmeo mĩthũku ĩũkĩlye vinya.

Nao nata ethĩwa nĩwaekie kwĩloela mavisa ma ũlaalai, ĩndĩ nĩmokaa kĩlĩkonĩ ĩvinda kwa ĩvinda? Mũndũ no aendeee kũlilikana mavisa woonie ma ũlaalai kana akethĩwa na mosũanĩo mavuku o na ĩtina wa myaka mingĩ. No moke kĩlĩkonĩ atataĩĩe. Ũndũ ta ũsu weekĩka, no ũtume mũndũ ethĩwa na mĩmeo ya kwĩka kĩndũ kĩvuku ta kwĩkwatanga mamutha ma ũsyai. Manya kana mosũanĩo ta asu no moke kĩlĩkonĩ ũtataĩĩe, na kwoou nĩwaĩle kwĩthĩwa wĩyũmbanĩtye kũmokita.

Ĩthĩwa ũtw’ĩte vyũ kũsũanĩa na kwĩka kĩla Ngai wendete. Atĩĩa ngelekany’o ya mũtũmwa Vaulo, ũla watw’ĩte ‘kũkũnaa mwĩĩ wake na kũũtongoesya ta ngombo.’ (1 Ako. 9:27) Ndũketĩkĩle mĩmeo mĩvuku ĩũtongoesye. Mbivilia yaĩtye: “Mũalyũke kwa kwĩthĩwa na kĩlĩko kyeũ, nĩ kana mwĩyĩĩkĩĩthye inyw’ĩ ene kwenda kwa Ngai kũla kũseo na kwĩtĩkĩlĩka na kwĩanĩu.” (Alo. 12:2) Lilikana kana kũsũanĩa na kwĩka kwenda kwa Ngai kũtumaa twĩw’a twĩ eanĩe kwĩ kũatĩĩa mĩmeo mĩvuku.

Tata kwĩkĩa mĩsoa ĩmwe akilinĩ wĩthĩe no ũmine ta wathi. Na ĩndĩ mosũanĩo mathũku mooka kĩlĩkonĩ, ĩlasimĩthye ũsũanĩe maandĩko asu. Maandĩko aa no maũtetheesye kũalyũla mosũanĩo maku mosane na ũndũ Yeova wonaa mavisa ma ũlaalai, na maiũtetheesya wĩke ũndũ wendaa twĩke: Savuli 119:37; Isaia 52:11; Mathayo 5:28; Aeveso 5:3; Akolosai 3:5; na 1 Athesalonika 4:4-8.

Waĩle kwĩka ata ethĩwa wĩĩw’a ũtaeka kũsisya mavisa ma ũlaalai kana kũmasũanĩa? Atĩĩa nesa ngelekany’o ĩla Yesũ watũtiĩe. (1 Vet. 2:21) Ĩtina wa Yesũ kũvatiswa, Satani nĩwamũtatie ĩngĩ na ĩngĩ. We Yesũ eekie ata? Nĩwaleanile nake ĩngĩ na ĩngĩ. Atũmĩie maandĩko kauta kũleana na matatwa ma Satani. Amwĩie: “Thi, Satani!” na ĩndĩ Satani amũtia. O tondũ Yesũ ũtaanoa na aieka kũkita Ndevili, naku ndũkaanoe. (Mt. 4:1-11) Satani na nthĩ ĩno yake meendeea kũtata kusũsya kĩlĩko kyaku mosũanĩo mathũku, ĩndĩ ndwaĩle kũeka kũmokita. No ũeke vyũ kwĩloela mavisa ma ũlaalai. Yeova no aũtetheesye kũsinda mũmaitha ũsu.

Endeea kũmũvoya Yeova na ũimũkũlya aũtetheesye. Vaulo aisye: “Mavata menyu nĩmatavanw’e kwa Ngai . . . , na mũuo wa Ngai ũla ũvĩtũkĩte ũmanyi w’onthe ũkasũvĩaa ngoo syenyu na ilĩko syenyu nthĩnĩ wa Klĩsto Yesũ.” (Avi. 4:6, 7) Ngai akaũnengae mũuo wa kĩlĩko nĩ kana ũũtetheesye kũleana na maũndũ mathũku. Wamũthengeea Yeova, o nake ‘akaũthengeea.’—Yak. 4:8.

Ũsũvĩo ũla mũseo vyũ ũtonya kũkwata nĩ kwĩthĩwa vakuvĩ vyũ na Mũsumbĩ Ũla Mũnene wa nthĩ yonthe. Yesũ aisye: “Mũnene wa nthĩ [Satani] nĩwũkĩte, nake nde na ũtonyi ĩũlũ wakwa.” (Yoa. 14:30) Nĩkĩ Yesũ waĩ na mũĩkĩĩo ũsu? Ĩvinda yĩmwe aisye atĩĩ: “Ũla wandũmie e vamwe nakwa; ndaandia nĩ nyioka, nũndũ mavinda onthe nĩkaa maũndũ ala mamwendeeasya.” (Yoa. 8:29) Weeka maũndũ ala mamwendeeasya Yeova, o naku ndakaũtia nongi. Leana vyũ na kĩtei kya kwĩloela mavisa ma ũlaalai, na Satani ndakaũkwatya.