1-2. Nĩ maũndũ meva Ngũsĩ sya Yeova syonaa me ma vata mũno?

VE MAŨNDŨ ma vata mũno matũkonetye, namo nĩ kũtetewa kwa ũsumbĩki mũnene wa Yeova, na kũthew’a kwa ĩsyĩtwa yake. Ithyĩ Ngũsĩ sya Yeova nĩtwendete mũno kũneenea maũndũ asu ma kwendeesya. Ĩndĩ ũu ti kwasya kana kũtetewa kwa ũsumbĩki mũnene wa Ngai na kũthew’a kwa ĩsyĩtwa yake nĩ maũndũ elĩ me kĩvathũkany’o.

² Ithyonthe nĩtũmanyĩte kana no nginya ĩsyĩtwa ya Ngai yĩthew’e. O na nĩtwĩmanyĩĩtye kana no nginya ũsumbĩki mũnene wa Yeova, kana nzĩa yake ya kũsumbĩka, ĩĩkĩĩthw’e nĩyo ĩla nzeo vyũ. Kwoou maũndũ asu elĩ nĩ ma vata.

3. Ĩsyĩtwa Yeova yĩkuĩte maũndũ meva?

³ Kũneena w’o, ĩsyĩtwa Yeova yĩkuĩte maũndũ onthe ala makonetye Ngai witũ, o vamwe na ũndũ ũsumbĩkaa. Kwoou ethĩwa twĩasya kũthew’a kwa ĩsyĩtwa yĩu nĩkw’o ũndũ ũla wa vata mũno, twĩĩthĩwa tũyasya nzĩa yake ya kũsumbĩka yaĩlĩte kũĩkĩĩthw’a kana nĩyo ĩla nzeo vyũ. Ĩsyĩtwa ya Yeova nĩyĩkonanĩtye mũno na ũndũ ũsumbĩkaa e Mũsumbĩ Ũla Mũnene na mwene vinya w’onthe.—Sisya ĩsandũkũ, “ Maũndũ Makonetye Ũndũ Ũla wa Vata Vyũ.”

4. Ĩandĩko ya Savuli 135:13 yaĩtye ata ĩũlũ wa ĩsyĩtwa ya Ngai, na twĩneenea makũlyo meva ĩsomonĩ yĩĩ?

⁴ Ĩsyĩtwa Yeova yĩi maela. (Soma Savuli 135:13.) Nĩ kyaũ kĩtumaa ĩsyĩtwa ya Ngai yĩthĩwa yĩ ya vata mũno? Nĩ ĩndĩĩ yaneeneiwe naĩ ya mbee? Ngai ayĩtheasya ata? Na tũtonya kwĩka ata tũkatetheesya kũyĩtetea? Ekai tũneenee makũlyo asu.

5. Andũ amwe matonya kwĩkũlya ata meew’a kana ĩsyĩtwa ya Ngai nĩyaĩle kũtaĩwa?

⁵ Yesũ aisye: “Ĩsyĩtwa yaku yĩtaĩwe.” (Mt. 6:9) Ũsu nĩ ũndũ ũmwe wa vata mũno woonanisye twaĩle kũvoya. Ĩndĩ ndeto syake syonanasya ata? Kũtaĩa kĩndũ nĩ kũkĩtw’ĩkĩthya kĩtheu, kana kũkĩvetea ũthũku w’onthe. Ĩndĩ andũ amwe no mekũlye-ĩ, ‘Mbona ĩsyĩtwa ya Yeova yĩthĩawa yĩ ĩtheu na yĩte na ũthũku o na wĩva?’ Nĩ kana tũsũngĩe ĩkũlyo yĩu, nĩtwaĩle kũsũanĩa ĩsyĩtwa yĩkuĩte kyaũ.

6. Nĩ kyaũ kĩtumaa ĩsyĩtwa yĩthĩwa yĩ ya vata?

⁶ Ĩsyĩtwa yĩthĩawa yĩkuĩte maũndũ maingĩ eka o ũndũ yĩandĩkawa kana ũndũ yĩtamũkawa. Kwoona ũndũ ũũ Mbivilia ĩwetete: “Nĩ kavaa kũnyuva syĩtwa ĩseo kwĩ mothwii manene.” (Nth. 22:1; Mũta. 7:1) Nĩ kyaũ kĩtumaa ĩsyĩtwa yĩthĩwa yĩ ya vata mũno wĩana ũu? Nũndũ yĩkuĩte kĩla andũ ala angĩ masũanĩaa ĩũlũ wa mwene ĩsyĩtwa yĩu. Kwoou kĩndũ kĩla kya vata ti ũndũ ĩsyĩtwa yĩandĩkawa kana yĩtamũkawa, ĩndĩ nĩ kĩla andũ masũanĩaa masoma ĩsyĩtwa yĩu kana mayĩw’a.

7. Andũ manangĩte ĩsyĩtwa ya Ngai ata?

⁷ Yĩla andũ maweta maũndũ ma ũvũngũ ĩũlũ wa Yeova, matumaa angĩ mambĩĩa kũmũsũanĩĩa naĩ. Na kĩu nĩkĩmwanangĩaa ĩsyĩtwa. Ngai aneeneiwe naĩ na aanangĩwa ĩsyĩtwa ya mbee mũũndanĩ wa Eteni. Ekai twone kĩu kĩtũmanyĩsya maũndũ meva.

8. Atamu na Eva meesĩ kyaũ, na nĩ makũlyo meva mekumĩla?

⁸ Atamu na Eva nĩmeesĩ kana ĩsyĩtwa ya Ngai nĩ Yeova, na nĩmeesĩ maũndũ maingĩ ma vata ĩũlũ wake. Kwa ngelekany’o, nĩmeesĩ kana nĩwe Mũmbi woo, nĩwe wamanengete thayũ, akamanenga mũsyĩ mwanake, na akanenga kĩla ũmwe woo mũtindany’a ũte na naĩ. (Mwa. 1:26-28; 2:18) Ĩndĩ o na kau ilĩko syoo iyaanangĩtwe nĩ naĩ, mo nĩmaendeeie kũitũmĩa kũsũanĩa maũndũ onthe ala Yeova wamekĩte? Mo nĩmaendeeie kũmwenda mwene ĩsyĩtwa yĩu na kũmũtũngĩa mũvea? Ũsũngĩo wa makũlyo asu nĩwoonekie ũtheinĩ yĩla mũmaitha wa Ngai wamatatie.

9. Kwosana na ĩandĩko ya Mwambĩlĩlyo 2:16, 17 na 3:1-5, Yeova atavisye Atamu na Eva kyaũ, na Satani athyoekisye ũw’o ata?

 ⁹ Soma Mwambĩlĩlyo 2:16, 17 na 3:1-5. Satani atũmĩie nzoka kũneena na Eva na amũkũlya: “Nĩ w’o, Ngai nĩwaisye, Mũtikaye ma mĩtĩ yonthe ya mũũndanĩ?” Ĩkũlyo yĩu yaĩ na ũvũngũ wĩvithanĩtye ũla wailye ta sumu. Kĩla Ngai wamatavĩtye nĩ kana no maye matunda ma mĩtĩ yonthe eka o ũmwe. Atamu na Eva maĩ matonya kũya matunda ma mĩtĩ mingĩ mũno yĩ kĩvathũkany’o. (Mwa. 2:9) Kĩu kyonanasya kana kwa w’o, Yeova nĩ mũlau. Ĩndĩ Ngai avatĩte Atamu na Eva kũya matunda ma mũtĩ o ũmwe. Kwoou Satani nĩwathyoekisye ũw’o ũla Ngai wamatavĩtye. Endaa mone Ngai ti ta mũlau. Eva nũtonya kwĩthĩwa eekũlilye, ‘Ko ve kĩndũ kĩseo Ngai ũmbatĩte?’

10. Satani aanangĩie Ngai ĩsyĩtwa ata ateũkĩa, na kwaendie ata?

¹⁰ Satani aithi kũkũlya Eva ĩkũlyo yĩu, Eva ndaĩ anaeka kũmwĩw’a Yeova. Nĩkĩ? Nũndũ atũngĩlĩĩile o kĩla Ngai wamatavĩtye. O na ongelile kwasya kana mayaaĩlĩte kũkiita mũtĩ ũsu. Na eka ũu, nĩweesĩ kana kũema kũmwĩw’a Ngai kwesaa kũtuma makw’a. Ĩndĩ Satani amũtavisye: “Mũikakw’a nongĩ.” (Mwa. 3:2-4) Ndeto isu syĩonany’a kana kũvika vau Satani aĩ anakola kũneena na ũseleke. Atwie kwanangĩa Ngai ĩsyĩtwa ateũkĩa. No ũndũ ũmwe na weeaa Eva kana Yeova nĩ mũkengani. Nũndũ wa ũu, Satani nĩwatw’ĩkie Ndevili, kana Mũsukani. Eva nĩwakengiwe vyũ na amũĩkĩĩa Satani. (1 Tim. 2:14) O na amũĩkĩĩie kwĩ ũndũ wamũĩkĩĩe Yeova. Kĩu nĩkyatumie wĩthĩwa wĩ ũndũ wĩ laisi kwake kwĩka ũtwi mũthũku vyũ. Anyuvie kũlea kũmwĩw’a Yeova. Nĩwoosie ĩtunda yĩla Yeova wamavatĩte na aya. Ĩtina wa ũu, nĩwanengie Atamu nake aya.—Mwa. 3:6.

11. Asyai maitũ ma mbee maaĩlĩte kwĩka ata, ĩndĩ nĩ kyaũ maemiwe nĩ kwĩka?

¹¹ Kwamba kũsũanĩa kĩla Eva waaĩle kũtavya Satani. Kwasũanĩa ta keka amũtavisye ũũ: “Nyie ndikwĩsĩ, ĩndĩ nĩnĩmwĩsĩ Ĩthe wakwa, Yeova, na nĩnĩmwendete na ngamũĩkĩĩa. Nĩwe ũtũnengete nĩ na Atamu syĩndũ ila twĩ nasyo. Yu nue ũũ ũmũneenee naĩ? Thi vyũ!” Yeova ethĩwa atanie mũno kwĩw’a mwĩĩtu wake mwendwa aiweta ndeto isu! (Nth. 27:11) Ĩndĩ Eva ndamwendete Ĩthe wake, Yeova, vyũ; o nake Atamu ailye oou. Na nũndũ wa ũu, Atamu na Eva nĩmaemiwe nĩ kũtetea ĩsyĩtwa yake yĩikanangwe.

12. Satani avandie nzika kĩlĩkonĩ kya Eva ata, na nĩ kyaũ Atamu na Eva mataaĩka?

¹² O tondũ twoona, Satani ambie kũvanda nzika kĩlĩkonĩ kya Eva. Atumie Eva ambĩĩa kwĩkũlya ethĩwa Yeova, Ĩthe wake wa ĩtunĩ, nĩ Ngai mũseo. Na ĩndĩ Atamu na Eva mayaatetea ĩsyĩtwa ya Yeova yĩla Satani wambĩĩe kũyĩneenea ũvũngũ. Kĩu kyatumie metĩkĩla na mĩtũkĩ ndeto sya Satani na maleana na Ĩthe woo. O na ũmũnthĩ Satani atũmĩaa nzĩa  o ĩsu. Anangaa ĩsyĩtwa ya Yeova kwa kũyĩneenea ũvũngũ. Andũ ala maĩkĩĩaa ũvũngũ wake nĩ laisi mũno makaleana na ũsumbĩki mũlũngalu wa Yeova.

13. Ĩvuku ya Esekieli 36:23 yonanĩtye ũndũ wĩva mũnene ũla ũneenewe Mbivilianĩ?

¹³ We Yeova nĩwĩtĩkĩlaa kwanangĩwa ĩsyĩtwa ate kwĩtetea? Aiee, ndesa! Mbivilia yonthe nĩtũtavĩtye kĩla Yeova wĩkĩte akonany’a kana maũndũ ala mawetiwe ĩũlũ wake mũũndanĩ wa Eteni ti ma w’o. (Mwa. 3:15) No tũwete kwa ndeto mbũthũ tũkasya ũndũ mũnene ũla wĩ Mbivilianĩ nĩ ũũ: Yeova akathesya ĩsyĩtwa yake na aitũngĩĩa ũlũngalu na mũuo kũũ nthĩ kwĩsĩla Ũsumbĩ ũla ũsumbĩkĩtwe nĩ Mwana wake. Mbivilia yĩ na ũvoo ũtũtetheesye kũelewa ũndũ Yeova ũkathesya ĩsyĩtwa yake.—Soma Esekieli 36:23.

14. Kĩla Yeova wĩkĩte ĩtina wa ũlei ũla wambĩĩiw’e Eteni kĩtetheesye kũthesya ĩsyĩtwa yake ata?

¹⁴ Satani ethĩĩtwe aitata ũndũ ũtonya asiĩĩe Yeova kwĩanĩsya kĩeleelo kyake. Ĩndĩ atethetye wĩa wa mana. Mbivilia nĩyonanĩtye kĩla Yeova wĩkĩte, na ĩkasyoka ĩkonany’a nesa kana vai Ngai ũngĩ take. Nĩ w’o kana ũlei wa Satani na ala angĩ mamũkwatĩte mbau nĩwũmĩĩtye Yeova mũno. (Sav. 78:40) Ĩndĩ we athĩnĩkĩĩte ũndũ ũsu kwa nzĩa ĩkwonany’a nĩ mũĩ, e wũmĩĩsyo, na aatĩĩaa ũsili wa katĩ. Na nĩwonanĩtye vinya wake ũte maela mavinda mate ĩsavu. Na ũndũ ũla wa vata vyũ nĩ kana, ekaa maũndũ onthe atongoew’e nĩ wendo. (1 Yoa. 4:8) Yeova ndaaĩsa kũeka kũthesya ĩsyĩtwa yake.

15. Ũmũnthĩ Satani anangĩaa Ngai ĩsyĩtwa ata, na kĩu kĩtumaa vathi ata?

¹⁵ O na ũmũnthĩ, Satani nũneeneaa naĩ ĩsyĩtwa ya Ngai. Atumaa andũ methĩwa na nzika kana e vinya, nũatĩĩaa ũsili wa katĩ, e ũĩ, na wendo. Kwa ngelekany’o, Satani endaa andũ maĩkĩĩe kana Yeova ti we Mũmbi. Na ethĩwa andũ nĩmekũĩkĩĩa kana Ngai e kw’o, Satani atataa kũmakenga maĩkĩĩe kana myolooto ĩla ũtũnengete nĩtũvinyĩĩaa na ti mĩseo.  O na amanyĩasya andũ kana Yeova nĩ Ngai ũte tei na ũvĩvĩasya andũ ĩianĩ ya mwaki. Yĩla maĩkĩĩa ũvũngũ ũsu, kĩu kĩtumaa malea na mĩtũkĩ ũsumbĩki mũlũngalu wa Yeova. Satani eendeea na kambeinĩ yake ya kwanangĩa Ngai ĩsyĩtwa mũvaka yĩla ũkavetangwa, na mũndũ ũmwe ũkwenda kũkwatya nue. We nũũmwĩtĩkĩlya aũkwatye?

16. Nĩ ũndũ wĩva ũtonya kwĩka Atamu na Eva maemiwe nĩ kwĩka?

¹⁶ Yeova nĩwĩtĩkĩlĩtye andũ o na kau me na naĩ matetheesye kũthesya ĩsyĩtwa yake. Kwoou no wĩke kĩla Atamu na Eva maemiwe nĩ kwĩka. O na kau wĩkalĩte nthĩ yusĩe andũ manangĩaa Yeova ĩsyĩtwa na makayĩuma, wĩ na kĩanda kya kũũngama na ĩvĩndĩ ya mũongo ũtetee kĩla kya w’o, nakyo nĩ kũtavya andũ kana Yeova nĩ Ngai mũtheu, mũlũngalu, mũseo, na ũtwendete. (Isa. 29:23) No ũtw’e kũlũmany’a na ũsumbĩki wake. O na no ũtetheesye andũ maelewe kana no ũsumbĩki wa Yeova wĩ w’oka mũlũngalu, na kana now’o ũkaete mũuo na ũtanu ĩũlũ wa nthĩ.—Sav. 37:9, 37; 146:5, 6, 10.

17. Yesũ eekie ata atuma ĩsyĩtwa ya Ĩthe wake yĩmanyĩka?

¹⁷ Yĩla twatetea ĩsyĩtwa ya Yeova twĩthĩawa tũiatĩĩa ngelekany’o ya Yesũ Klĩsto. (Yoa. 17:26) Yesũ nĩwatumie ĩsyĩtwa ya Ĩthe wake yĩmanyĩka kwa kũyĩtũmĩa na kũmanyĩsya angĩ ũndũ Yeova ũilye. Kwa ngelekany’o, nĩwaleanile na ũvũngũ wa Avalisi, ala matumaa Yeova oneka ta Ngai mũkalĩ, ũteanĩawa, ũtalũnganaa na andũ, na ũte tei. Nĩwatetheeisye andũ mone kana Ĩthe wake nĩ Ngai ũte mũmũ ngoonĩ, wĩ wũmĩĩsyo, ũtwendete, na ũtũekeaa. O na nĩwatetheeisye andũ mamũmanye Yeova kwa kwĩthĩwa na nguma ta sya Ĩthe wake thayũnĩ wake w’onthe.—Yoa. 14:9.

18. Tũtonya kwĩka ata tũkavuany’a ũvũngũ ũla ũneenawa ĩũlũ wa Yeova?

¹⁸ O ta Yesũ, mbee, no tũtavye angĩ maũndũ ala twĩsĩ ĩũlũ wa Yeova. Kĩu kĩtumaa mamanya ĩsyĩtwa yake na maiyĩnenga ndaĩa. Kelĩ, no tũmamanyĩsye kana we nĩ Ngai mũseo na wĩ wendo. Tweeka ũu, twĩthĩawa tũivuany’a ũvũngũ ũla ũneenetwe ĩũlũ wa Yeova. O na ĩngĩ, no tũatĩĩe ngelekany’o ya Yeova. Kĩu no kĩtonyeke o na kau twĩ andũ me na naĩ. (Aev. 5:1, 2) Yĩla twoonany’a  ũndũ Yeova ũilye kwĩsĩla ndeto sitũ na meko maitũ, nĩtũtetheeasya kũthesya ĩsyĩtwa yake. Kwoou tũyĩteteaa yĩla twatetheesya andũ mamanye ũw’o ĩũlũ wa Yeova. * O na ĩngĩ, tũyĩteteaa kwa kwonany’a kana andũ me na naĩ no malũmany’e na Ngai.—Yovu 27:5.

19. O tondũ vonanĩtw’e ĩandĩkonĩ ya Isaia 63:7, kĩeleelo kitũ kĩnene kya kũmanyĩsya angĩ kyaĩlĩte kwĩthĩwa kĩ kĩva?

¹⁹ Eka twone ũndũ ũngĩ wa vata tũtonya kwĩka tũkatetheesya kũthesya ĩsyĩtwa ya Yeova. Yĩla tũũmanyĩsya angĩ ũw’o ũla wĩ Mbivilianĩ nĩtũkindĩlĩĩlaa ũsumbĩki mũnene wa Ngai. Tũmatavasya kana Yeova nĩwe waĩlĩte kũsumbĩka syũmbe syonthe, na nengĩ ũu nĩ w’o. Ĩndĩ o na kau nĩ ũndũ wa vata tũmamanyĩsye mĩao ya Ngai, kĩeleelo kitũ kĩnene kyaĩlĩte kwĩthĩwa ne kũmatetheesya mamwende Ĩthe witũ, Yeova, na mailũmany’a nake. Kwoou twĩthĩawa twaĩlĩte kũkindĩlĩĩla nguma sya Yeova, na tũimatetheesya mone we nĩ Ngai ũilye ata. (Soma Isaia 63:7.) Tweeka ũu, tũkamatetheesya mamwende Yeova na maimwĩw’a nũndũ nĩmekwenda kũlũmany’a nake.

20. Twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩla yĩatĩĩe?

²⁰ Ĩndĩ tũtonya kwĩka ata tũkaĩkĩĩthya kana mwĩkalĩle witũ na maũndũ ala tũũmanyĩsya angĩ nĩmeũtetheesya andũ masũanĩe maũndũ maseo ĩũlũ wa Yeova na maimũthengeea? Ĩsomo yĩla yĩatĩĩe nĩyĩũsũngĩa ĩkũlyo yĩu.