1. Nĩkĩ tũtonya kwasya kana Yeova nĩwendete kĩla ũmwe witũ?

YEOVA nĩwe wakusisye kĩla ũmwe witũ kwake. (Yoa. 6:44) Kwamba kũsũanĩa kĩu o vanini. Aĩ yĩla Yeova wasyaisye andũ mbilioni mbingĩ ala me ĩũlũ wa nthĩ, nĩwoonie kĩndũ kya vata vyũ nthĩnĩ waku. Nĩwoonie wĩ na ngoo nzeo na amanya kana no ũmwende. (1 Mav. 28:9) Kwoou Yeova nũkwĩsĩ, nũkũeleawa, na nũkwendete. Kũmanya ũu nĩkũkwĩkĩaa vinya mũno, kana ti w’o?

2. Yesũ atũtetheeisye ata kũelewa ũndũ Yeova wendete kĩla ũmwe witũ?

² Yeova akwendete mũno, na ũu now’o wendete ana-a-asa na eĩtu-a-asa maku. Nĩ kana Yesũ atũtetheesye kũelewa ũndũ Yeova ũtwendete, amũelekanilye na mũĩthi. We mũĩthi wĩ na malondu 100 ekaa ata yĩmwe yaa? Atiaa “ala angĩ 99 iĩmanĩ na aithi akamanthe yĩu yĩmwe yaĩte.” Na ayona ndayĩtetasya. Ekaa kũtana. Twĩĩmanyĩsya kyaũ? Yeova onaa malondu make onthe me ma vata. Yesũ aisye: “O ta ũu, Asa wakwa ũla wĩ ĩtunĩ ndendeeaw’a nĩ kwona o na kamwe ka tũũ tũnini kayaa.”—Mt. 18:12-14.

3. Twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩĩ?

³ Tũyĩsa kwenda kũtuma ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ makw’a ngoo. Kwoou tũtonya kwĩka ata tũikamalulutĩkye? Na tũtonya kwĩka ata yĩla twaũmĩw’a nĩ mũndũ? Twĩsũngĩa makũlyo asu ĩsomonĩ yĩĩ. Ĩndĩ ekai twambe kwĩmanyĩsya maũndũ mana ĩũlũ wa ala metĩtwe “tũũ tũnini” ĩvukunĩ ya Mathayo kĩlungu kya 18.

4. Naaũ metĩtwe “tũũ tũnini”?

⁴ Ala metĩtwe “tũũ tũnini” nĩ amanyĩw’a onthe ma Yesũ. O na kau me myaka yĩ kĩvathũkany’o, maelekanĩtw’e na “syana nini,” na kĩtumi nũndũ methĩawa menyivĩtye mamanyĩw’e nĩ Yesũ. (Mt. 18:3) Onthe nĩmamũĩkĩĩaa Klĩsto o na kau maumĩte kũndũ kwĩ kĩvathũkany’o, methĩawa na syĩthĩo syĩ kĩvathũkany’o, masũanĩaa maũndũ kwa nzĩa syĩ kĩvathũkany’o, o na me nguma syĩ kĩvathũkany’o. Nake Klĩsto nũmendete mũno.—Mt. 18:6; Yoa. 1:12.

5. Yeova ew’aa ata yĩla mũndũ waũmĩsya kana walulutĩkya ũmwe wa andũ make?

⁵ Yeova onaa onthe ala metĩtwe “tũũ tũnini” me ma vata. Nĩ kana tũelewe ũndũ Yeova wĩw’aa ĩũlũ woo, sũanĩa ũndũ ithyĩ twĩw’aa ĩũlũ wa syana. Twonaa syana syĩ sya vata mũno. Nĩtwendaa kũisũvĩa nũndũ iyĩthĩawa na vinya, ũmanyi, na ũĩ ũla wĩthĩawa na andũ aima. O na kau tũyendaa kwona mũndũ o na ũmwe aiũmĩw’a, tũthataa mũnango yĩla twoona mũndũ aiũmĩsya kana. O ta ũu, Yeova endaa kũtũsũvĩa. Nũthataa mũno yĩla mũndũ walulutĩkya kana waũmĩsya ũmwe wa andũ make!—Isa. 63:9; Mko. 9:42.

6. Kwosana na 1 Akolintho 1:26-29, andũ ma nthĩ mamonaa amanyĩw’a ma Yesũ ata?

⁶ Nĩ ũndũ ũngĩ wĩva ũtumaa amanyĩw’a ma Yesũ metwa “tũũ tũnini”? Mo naaũ monekaa me ma vata nĩ nthĩ? Nĩ ala athwii, me nguma, na me ũkũmũ. Amanyĩw’a ma Yesũ mayĩthĩawa mailye ũu, na ũu ũtumaa andũ ma nthĩ mamona ta twĩndũ “tũnini” tũte vata na tũte nguma. (Soma 1 Akolintho 1:26-29.) Ĩndĩ Yeova ndamonaa ũu.

7. Yeova endaa tũkue ata ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ?

⁷ Yeova endete athũkũmi make onthe, methĩwe no ĩndĩ memanyĩisye ũla w’o kana methĩĩtwe maimũthũkũma kwa ĩvinda yĩasa. Onaa ana-a-asa na eĩtu-a-asa onthe me ma vata, na ũu now’o twaĩle kũmona. Twaĩle ‘kwenda ana-a-asa maitũ onthe,’ ĩndĩ ti o amwe. (1 Vet. 2:17) Twaĩle kũtata ũndũ tũtonya twĩsũvĩe tũikamaũmĩsye, na tũimaĩkĩĩthya kana nĩtũmendete. Kwoou twesa kũmanya kana nĩtũvĩtĩsye mũndũ, tũyaĩle kwĩkua ta vate ĩvĩtyo tũneeka na tũivanga mũndũ ũsu ũngĩ athataa mana, na kwoou aĩlĩte kũtũekea na ayũlwa nũu. Ĩndĩ nĩkĩ amwe mathataa mĩtũkĩ? Mũeele wa ana-a-asa na eĩtu-a-asa amwe ũtumaa memena. Angĩ no ĩndĩ memanyĩisye ũw’o na kwoou mainamba kũmanya ũndũ maĩle kwĩka mavĩtĩw’a. Ĩndĩ o na ethĩwa vailye ata, kĩla twaĩle kwĩka nĩ kũmantha mũuo. O na ũu wĩ o vo, mũndũ ũkothaa kũthata mĩtũkĩ avĩtĩw’a aĩle kũmanya kana ĩsu ti nguma nzeo, na kwoou nĩwaĩlĩte kũtata ũndũ ũtonya akĩlye vinya wonzu ũsu. Eeka ũu, now’o ũtonya kwĩthĩwa na mũuo wa kĩlĩko na aitetheesya ala angĩ o namo mekale me atanu.

8. Amanyĩw’a matutĩtye andũ ma ĩvinda yoo kwa nzĩa yĩva?

⁸ Nĩkĩ Yesũ watwie kũneenea ala metĩtwe “tũũ tũnini”? Kĩtumi nũndũ amanyĩw’a make maĩ manamũkũlya: “Nũũ mũnene Ũsumbĩnĩ wa ĩtu?” (Mt. 18:1) Ayuti aingĩ ĩvindanĩ ya Yesũ moonaa ũkũmũ kana ũnene new’o ũndũ ũla wa vata. Mũsomi ũmwe aĩtye: “Vai kĩndũ aũme mamanthaa ta ndaĩa na nguma.”

9. Nĩ ũndũ wĩva amanyĩw’a ma Yesũ maaĩlĩte kwĩka?

⁹ Yesũ nĩweesĩ kana Ayuti nĩmendete kwĩnenevya mũno ĩũlũ wa ala angĩ, na kwoou yaĩ no nginya amanyĩw’a make mekĩe kĩthito  mũno mavete veva wa masindano ngoonĩ syoo. Nĩkyo kĩtumi wamatavisye atĩĩ: “Ekai ũla mũnene katĩ wenyu ethĩwe ta ũla mũnini, na ũla ũtongoesye ayĩthĩwa ta mũthũkũmi.” (Luka 22:26) Mũndũ ekuaa ta “ũla mũnini” yĩla woona ‘ala angĩ me ma vata kwĩ we.’ (Avi. 2:3) Tweekĩa kĩthito ũndũ tũtonya twĩkue kwa nzĩa ĩsu, ũkethĩaa ti laisi tũkaũmĩsya ala angĩ.

10. Nĩ ũtao wĩva wa Vaulo twaĩle kũwosa kwa ũito?

¹⁰ Ana-a-asa na eĩtu-a-asa methĩawa na maũndũ mana mekaa nesanga kwĩ ithyĩ. Na kĩu no ũkyone nesa wasũanĩa mũnango nguma syoo nzeo. Kwoou nĩtwaĩle kwosa kwa ũito ũtao ũũ mũtũmwa Vaulo wanengie Akolintho: “Nũũ ũla ũtumĩte wĩthĩwa wĩ kĩvathũkany’o na ala angĩ? Kwa w’o, nĩ kyaũ wĩ nakyo ũtaanengwa? Na yu ethĩwa weekie kũnengwa, wĩĩkathĩĩa nĩkĩ ta ũtaanengwa?” (1 Ako. 4:7) Twaĩle kwĩthĩwa twĩ metho tũikambĩĩe kwĩmanthĩaa nguma kana kwonaa twĩ ma vata kwĩ ala angĩ. Kwa ngelekany’o, ethĩwa mwana-a-asa aumasya maũvoo maseo mũno kana ethĩwa mwĩĩtu-a-asa e ũtũĩka wa kũmantha amanyĩw’a ma Mbivilia, nũseo akemanyĩsya kũmũtaĩaa Yeova mavinda onthe nũndũ wa ũtũĩka wake.

11. Ĩla ngelekany’o Yesũ wanenganie ya mũsumbĩ na ngombo yĩtũmanyĩsya kyaũ?

¹¹ Ĩtina wa Yesũ kwĩa aatĩĩi make nĩmesũvĩe maikalulutĩkye angĩ, anenganie ngelekany’o ya mũsumbĩ na ngombo yake. Ngombo ĩsu yaĩ na thiĩ mũnene mũno wa mũsumbĩ ĩtesa kũĩvĩkya, ĩndĩ mũsumbĩ nĩwamĩekeie. Ĩndĩ yĩla ngombo ĩsu yesie kũkomana na ngombo ĩngĩ yamĩtaĩte o mbesa nini, ndyaamĩekea. Nũndũ wa ũu, mũsumbĩ nĩwekisye yela ngombo ĩsu ĩtaĩ tei. Twĩĩmanyĩsya kyaũ? Yesũ aisye: “Asa wakwa wa ĩtunĩ akeekana nenyu oou, ethĩwa kĩla ũmwe wenyu ndaekeaa mwana-a-asa wake kuma ngoonĩ.”—Mt. 18:21-35.

12. Kwĩthĩawa ata yĩla mũndũ watũvĩtĩsya na twalea kũmũekea?

¹² Ngombo ĩsu nĩyeyĩeteie thĩna na yaũmĩsya ngombo ila ingĩ. Mbee, ndyaaĩw’ĩa tei ngombo ĩla ĩngĩ, na kwoou nĩyamĩnenganie “yekw’a yela nginya yĩla ĩkaĩva kyonthe kĩla yataĩtwe.” Kelĩ, nĩyatumie ngombo ila ingĩ syasyaĩĩsye kĩla kyaendeea iũmĩa. Yesũ aisye kana “yĩla ngombo ila ingĩ syoonie kĩla kyeekĩka, nĩsyeewie woo mũno.” O ta ũu, meko maitũ no maũmĩsye ala angĩ. Kwa ngelekany’o, kwĩthĩawa ata yĩla mũndũ watũvĩtĩsya na twalea kũmũekea? Mbee, mũndũ ũsu nĩũmĩaa mũno oona tũteũmũekea, tũtakwetye ũu wake, na tũteũmwenda. Kelĩ, ala angĩ kĩkundinĩ mekalaa mate eanĩe mesa kũmanya kana tũiũkwatĩanĩa nake.

13. Ngewa ya vainia ũmwe yĩũmanyĩsya kyaũ?

¹³ Yĩla twaekea ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ, ithyĩ ene nĩtũunĩkaa na tũituma o namo ala angĩ maunĩka. Kĩu nĩ kĩndũ vainia tũũmwĩta Crystal weeyoneie. Ve ĩvinda mwĩĩtu-a-asa ũsu weew’aa aiũmĩw’a nĩ mwĩĩtu-a-asa ũngĩ kĩkundinĩ. Easya: “Mavinda amwe mwĩĩtu-a-asa ũsu aneenasya naĩ ngew’a ta wandonyanga na kavyũ. O na ndyendaa kwĩsa kũtw’ĩka nĩngũtavany’a nake. Na nũndũ wa ũu, kĩthito kyakwa kya kũtavany’a nĩkyaolekile na weethĩa ndi na ũtanu ta tene.” Crystal eew’aa e na kĩtumi kĩseo kya kũthata. Ĩndĩ ndaaĩtĩkĩla kwoveea ũthatu ũsu ngoonĩ kana kwĩkala emakĩĩte. Atwie kwĩnyivya na aatĩĩa ũtao wa Maandĩko waĩ ĩkasetinĩ ya Mũsyaĩĩsya ya 15/10/1999, kĩlungunĩ kyaĩ na kyongo, “Samehe Kutoka Katika Moyo Wako.” Na kwoou nĩwamũekeie. Crystal aĩtye atĩĩ: “Nĩsĩte  kũmanya kana ithyonthe tũendeee kwĩkĩa kĩthito twĩvw’ĩke mwĩkalĩle mweũ, na kana Yeova atũekeaa na ngenda kĩla mũthenya. Oyu nĩw’aa naaũie mũio mũito mũno. Yu nĩ mũtanu ĩngĩ.”

14. Kwosana na Mathayo 18:21, 22, mũtũmwa Vetelo atonya kwĩthĩwa aĩ na thĩna wĩva, na ũsũngĩo ũla Yesũ wamũnengie wĩkũmanyĩsya kyaũ?

¹⁴ Nĩtwĩsĩ kana nĩtwaĩle kũekea ala matũvĩtĩsya nũndũ ũu nĩw’o waĩle. Ĩndĩ mavinda amwe no tũemwe nĩ kũmaekea. O nake mũtũmwa Vetelo nũtonya kwĩthĩwa eew’aa oou mavinda amwe. (Soma Mathayo 18:21, 22.) Kwoou nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtethya? Mbee, vindĩĩsya mũno ĩũlũ wa mavĩtyo ala Yeova ũkũekeete. Ndĩthĩawa yĩ lasima atũekee, ĩndĩ we nũtũekeaa na ngenda. (Sav. 103:8-10) Na eka ũu, twĩĩtwe kana “o naitũ no nginya twendane.” Kwoou yĩla mũndũ watũvĩtĩsya, no nginya tũmũekee. Kĩu nĩkyo ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ matũtaĩte. (1 Yoa. 4:11) Kelĩ, vindĩĩsya ĩũlũ wa ũseo wa kũekea ala angĩ. Kũekea ũla watũvĩtĩsya no kũmũtethye, kũkalũlũmĩĩlya ngwatanĩo ĩla yĩ kĩkundinĩ, kũkasũvĩa ngwatanĩo yitũ na Yeova, na kũkatũthũmũsya. (2 Ako. 2:7; Ako. 3:14) Katatũ, nũndũ Ngai nĩwe ũtwĩĩte tũekee ala angĩ, no tũmũvoye atũtetheesye. Ndũketĩkĩle Satani avalaany’e mũuo ũla wĩthĩawa katĩ wa ana-a-asa. (Aev. 4:26, 27) No nginya tũmwĩkwatye Yeova atũtetheesye ethĩwa nĩtũkwenda kwĩvathana na kĩtei kĩu kya Satani.

15. Ĩandĩko ya Akolosai 3:13 yĩtwĩĩte twĩke ata ethĩwa nĩtũkwĩw’a tũiũmĩw’a nĩ kĩndũ mwana-a-asa kana mwĩĩtu-a-asa wĩkĩte?

¹⁵ Nata mwana-a-asa kana mwĩĩtu-a-asa akeka ũndũ ũũtuma ũũmĩa mũno vyũ? Waĩle kwĩka ata? Tata ũndũ ũtonya ũmanthe mũuo. Mũvoye Yeova na kĩthing’ĩĩsyo. Mwĩsũve aathime ũla ũkũvĩtĩsye na aikũtetheesya wone  nguma syake nzeo, nũndũ nguma isu nosyo Yeova wonaa. (Luka 6:28) Ethĩwa ndũkwĩw’a ũlwa nĩ kĩla mwana-a-asa ũkwĩkie, no ũtw’e kũneena nake. Nũseo ndũkavange ngoonĩ kana akũvĩtĩisye na ngũlũ. (Mt. 5:23, 24; 1 Ako. 13:7) Na yĩla ũũneena nake, ndũkamũsũanĩĩe naĩ. Ĩndĩ nata ũkethĩa ndekwenda kũtũngĩĩa mũuo? ‘Endeea kũmĩanĩsya’ nake. Ndũkamwĩkĩsye moko. (Soma Akolosai 3:13.) Ĩndĩ ũndũ ũla wa vata waĩle kwĩka nĩ kwĩsũvĩa ndũkoveee ũthatu ngoonĩ, nũndũ kwĩka ũu no kwanange ũnyanya waku na Yeova. Ndũkaaĩtĩkĩlye kĩndũ o na kĩmwe kĩũlulutĩkye. Kwĩka ũu kwonanasya kana ũmwendete Yeova kwĩ kĩndũ kĩngĩ o na kĩva.—Sav. 119:165.

16. Kĩla ũmwe witũ e na kĩanda kĩva?

¹⁶ Nĩtwonaa mwanya ũla twĩ naw’o wa kũmũthũkũma Yeova vamwe na ana-a-asa, twĩ “ĩĩthya yĩmwe” yĩ na “mũĩthi ũmwe,” wĩ wa vata! Ĩvuku Tengenezo Linalofanya Mapenzi ya Yehova, ĩthangũ ya 165, yaĩtye: “Nũndũ nũtanĩaa ngwatanĩo nzeo vamwe na ana-a-asa, wĩ na kĩanda kya kũmĩlũlũmĩĩlya.” Na nũndũ wa ũu, “nĩtwaĩle kwĩmanyĩsya kwonaa ana-a-asa na eĩtu-a-asa ũndũ Yeova ũmonaa.” Yeova onaa onthe ma “aa anini” me ma vata. We ũu nĩw’o ũmonaa ana-a-asa na eĩtu-a-asa maku? Yeova nĩwonaa na kũtanĩthw’a nĩ kyonthe kĩla wĩkaa ũmatethye na kũmathĩnĩkĩa.—Mt. 10:42.

17. Tũtw’ĩte kwĩka ata?

¹⁷ Nĩtũmendete ana-a-asa maitũ onthe. Na kwoou nĩtũtw’ĩte kana “tũikaiĩa mwana-a-asa kĩndũ kya kũmũlulutĩkya kana kya kũmũvalũkya.” (Alo. 14:13) Twonaa ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ me ma vata kwĩ ithyĩ, na ũu ũtumaa twenda kũmaekea kuma ngoonĩ. Mwa tũiketĩkĩle kũlulutĩkw’a nĩ angĩ. Vandũ va ũu, “ekai tũatĩĩe maũndũ ala maetae mũuo na maũndũ ala matonya kwaka ũmwe na ũla ũngĩ.”—Alo. 14:19.