KĨLUNGU KYA KWĨMANYĨSYA 27
“Mweteele Yeova”
“Mweteele Yeova: ĩthĩwa na vinya, na ngoo yaku yĩthĩwe na ũnyiau.”—SAV. 27:14.
WATHI 128 Kũmĩĩsya Nginya Mũminũkĩlyo
KWA ŨKUVĨ *
1. (a) Yeova atũnengete wĩkwatyo wĩva? (b) ‘Kũmweteela Yeova’ kwonanasya ata? (Sisya “Maelesyo ma Ndeto Imwe.”)
YEOVA nũnengete onthe ala mamwendete wĩkwatyo mũseo vyũ. O mĩtũkĩ, nũkũvetanga mowau, kĩmeto, na kĩkw’ũ. (Ũvu. 21:3, 4) Akatetheesya “ala auu” na mamweteelaa kũtw’ĩkĩthya nthĩ ĩno vandũ vaseo va kwĩkala. (Sav. 37:9-11) O na ĩngĩ, akatuma twĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo mũno vamwe nake o na kũvĩtũka ĩla twĩthĩawa nayo ũmũnthĩ. Ũsu nĩ wĩkwatyo mũseo ta kĩ! Ĩndĩ twĩ na kĩtumi kĩva kya kũĩkĩĩa kana mawatho ma Ngai makeanĩa? Yeova ndaleaa kwĩanĩsya mawatho make. Kwoou twĩ na kĩtumi kĩseo kya ‘kũmweteela.’ * (Sav. 27:14) Twonanasya kana nĩtũmweteele tweethĩwa na wũmĩĩsyo na twekala twĩ atanu nginya yĩla ũkeanĩsya kĩeleelo kyake.—Isa. 55:10, 11.
2. Nĩ watho ũmwe wĩva Yeova wĩanĩĩtye?
2 Yeova nĩwonanĩtye nesa kana nĩwĩanĩasya mawatho make. Ekai twone ngelekany’o ĩmwe nzeo mũno. Nthĩnĩ wa ĩvuku ya Ũvuany’o, Yeova athanie kana ĩvindanĩ yĩĩ yitũ akaete andũ vamwe kuma mbaĩnĩ syonthe, na ngo, na ithyomo, na makamũthaithaa me ngwatanĩo. Ũmũnthĩ kĩkundi kĩu kya mwanya nĩkyo kĩtawa “ĩkomano ĩnene.” (Ũvu. 7:9, 10) O na kau ala me kĩkundinĩ kĩu nĩ aũme, aka, na syana kuma ngo, ithyomo, na wumo wĩ kĩvathũkany’o, mekalaa ta andũ ma mũsyĩ ũmwe wĩ mũuo. (Sav. 133:1; Yoa. 10:16) O na ĩngĩ, methĩawa me atavany’a me kĩthito. Methĩawa meyũmbanĩtye ĩvinda yonthe kũtavya ala mekwĩthukĩĩsya ĩũlũ wa nthĩ nzeo ĩla meteele. (Mt. 28:19, 20; Ũvu. 14:6, 7; 22:17) Ethĩwa wĩ ũmwe wa ĩkomano ĩnene, vate nzika, nĩwĩthĩawa na mea maingĩ ma kwona nthĩ ĩsu nzeo twathĩtwe.
3. Satani ethĩawa na kĩeleelo kĩva?
3 Ndevili endaa kũũvena wĩkwatyo waku. Kĩeleelo kyake nĩ kũtuma ũĩkĩĩa kana Yeova ndaũthĩnĩkĩaa na ndeanĩasya mawatho make. Satani akavota kũtũvena wĩkwatyo witũ, ũkũmbaũ witũ ndũema kũthela, na no tũeke kũmũthũkũma Yeova. O tondũ tũkwona, Ndevili nĩwatatie kũmũvena Yovu wĩkwatyo wake nĩ kana aeke kũmũthũkũma Yeova.
4. Twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩĩ? (Yovu 1:9-12)
4 Ĩsomonĩ yĩĩ nĩtũkwona nzĩa ila Satani watũmĩie aitata kũlasimĩthya Yovu aeke kũlũmany’a na wĩanĩu wake. (Soma Yovu 1:9-12.) O na nĩtũũneenea kĩla tũtonya kwĩmanyĩsya twasũanĩa ngelekany’o ya Yovu, na tũyona nĩkĩ twaĩlĩte kwĩkala tũlilikene kana Ngai nũtwendete na nĩwĩanĩasya mawatho make.
SATANI NĨWATATIE KŨVENA YOVU WĨKWATYO WAKE
5-6. Yovu akwatiwe nĩ kyaũ o kavindanĩ kakuvĩ?
5 Maũndũ maendeee nesa vyũ thayũnĩ wa Yovu. Aĩ na ngwatanĩo nzeo mũno na Yeova. Aĩ na mũsyĩ mũnene na wĩ ngwatanĩo, na aĩ mũthwii mũno vyũ. (Yovu 1:1-5) Ĩndĩ mũthenya o ũmwe tu, aaisye vakuvĩ kĩla kĩndũ. Ambie kwasya malĩ yake. (Yovu 1:13-17) Ĩtina wa ũu, syana syake syĩ ĩkũmi nĩsyakwie. Kwamba kũsũanĩa ĩũlũ wa mũisyo ũsu wamũkwatie. Asyai nĩmakũnĩkaa mũno yĩla makw’ĩĩwa no mwana ũmwe. Yu kwasũanĩa ũndũ Yovu na mũka matelemile na makũnĩkie mũno wĩana yĩla meeiwe kana syana isu syonthe mendete ũu nĩsyavalũkĩlwa nĩ nyũmba syakw’a. O na ti ũsengy’o kũmanya kana yĩla Yovu weewie ũu atembũangie ngũa syake nĩ kĩmeto na avalũka nthĩ!—Yovu 1:18-20.
6 Ĩtina wa maũndũ asu, Satani aeteie Yovu ũwau wĩ na kyalya kingĩ na wĩ nthoni mũno. (Yovu 2:6-8; 7:5) Ũndũ ũsu ũtanekĩka, andũ ala angĩ mamũnengete ndaĩa nene mũno. O na nĩmookaa kũmwĩtya ũtao. (Yovu 31:18) Ĩndĩ yu mayendaa kwĩkwatany’a nake. Nĩwavathiwe vyũ nĩ ana-a-inyia, anyanyae, o na nĩ athũkũmi a make!—Yovu 19:13, 14, 16.
Ngũsĩ mbingĩ no ielewe ũndũ Yovu weewie yĩla wakũnĩkĩte nũndũ o nasyo nikwatĩtwe nĩ maũndũ ta asu (Sisya kalungu ka 7) *
7. (a) Yovu oonaa nĩkĩ ũkũthĩna, ĩndĩ nĩ kyaũ ũtaaĩtĩkĩla kwĩka? (b) Mũklĩsto atonya kũkwatwa nĩ ĩtatwa yĩva yĩkwenda kwĩkala kĩla kyonanĩtw’e visanĩ?
7 Satani endaa Yovu aĩkĩĩe kana athĩnaa nũndũ Yeova nĩwamũthatĩe. Kwa ngelekany’o, atũmĩie kĩseve kĩ vinya kũvalũkya nyũmba ĩla syana sya Yovu syonthe syĩ ĩkũmi syoombanĩe iitanĩa lĩu. (Yovu 1:18, 19) O na ĩngĩ, atumie mwaki ũtheea kuma ĩtunĩ na wavĩvya malondu onthe ma Yovu vamwe na athũkũmi ala mamaĩthasya. (Yovu 1:16) Nũndũ kĩseve kĩu na mwaki ũsu syoonekie syauma ĩtunĩ, Yovu amanyie kana Yeova Ngai nĩwe waumanie nasyo. Nũndũ wa ũu, oonaa no nginya vethĩwe ve ũndũ wĩkĩte akamũvĩtĩsya Yeova. Ĩndĩ o na vailye ũu, Yovu ndaaĩtĩkĩla kũuma Ĩthe wake wa ĩtunĩ. Awetie kana Yeova nĩwamũathimĩte na syĩndũ mbingĩ nzeo myakanĩ ĩsu yonthe. Na kwoou oonie ethĩwa nĩwĩtĩkĩlaa moseo kuma kwake, nĩwaĩlĩte kwĩthĩwa eyũmbanĩtye kwĩtĩkĩla o na mothũku. Nũndũ wa ũu, aisye: “Syĩtwa ya Yeova yĩtaĩwe.” (Yovu 1:20, 21; 2:10) Kũvika vau, Yovu no walũmanĩtye na Yeova o na kau nĩwaaĩtye malĩ yake yonthe, akawaa ũwau wĩ na kyalya kingĩ, na akakwatwa nĩ maũndũ matumĩte aitavĩwa mũno ngoonĩ. Ĩndĩ Satani ndaĩ anamba kwĩw’a ta ve ũndũ ũmwĩkĩte.
8. Satani atũmĩie nzĩa ĩngĩ yĩva kũmũtata Yovu?
8 Satani nĩwatũmĩie nzĩa ĩngĩ ĩmwe kũmũtata Yovu. Atũmĩie andũ atatũ meetusaa anyanyae kũmũtavya ndeto syaĩ itonya kũtuma ew’a e vathei. Aũme asu mavangaa kana Yovu athĩnaa nũndũ ve maũndũ maingĩ mathũku weekĩte. (Yovu 22:5-9) O na matatie kũmwonethya kana ethĩwa nĩ w’o ndaĩ mwĩki wa naĩ, maũndũ ala weekaa amũtanĩthye Ngai maĩ o ma mana. (Yovu 4:18; 22:2, 3; 25:4) Kwa ndeto ingĩ, matataa kũtuma Yovu ethĩwa na nzika kana Ngai nũmwendete, nũmũthĩnĩkĩaa, na nũtanĩthaw’a nĩ ũthũkũmi wake. Kwa w’o, ndeto syoo syaĩ itonya kũtuma Yovu eyĩtũka.
9. Nĩ kyaũ kyatumie Yovu ethĩwa na ũkũmbaũ na ũnyiau?
9 Kwakũna visa wa maũndũ ala maendeeie. Ĩvinda yĩu Yovu ailyĩ nthĩ mũunĩ, na aĩ na kyalya kĩteũthela. (Yovu 2:8) Namo ala aũme atatũ makwetye kũmumany’a ĩngĩ na ĩngĩ na kũmwonethya kana we nĩ vathei. Matatwa ala mamũkwatĩte matumĩte ew’a ta wilĩĩlwe mavia maito, na kyeva kĩla waĩ nakyo nũndũ wa kũkw’ĩĩwa nĩ syana syake kyatumĩte aitavĩwa mũno ngoonĩ. Aũme asu mavika, Yovu ambie kwĩkala akilĩtye. (Yovu 2:13–3:1) Ĩndĩ makethĩwa masũanĩaa kana kũkilya kwake kwĩonany’a kana yu eenda kũmũkaĩa Mũmbi wake, methĩwa mavĩtĩtye vyũ. O vaendeangĩwe, Yovu nũtonya kwĩthĩwa ookĩlilye mũtwe wake na akamatavya ũũ amaketeee: “Kũvika nakw’a ndikaveta kwakwa wĩanĩu wakwa.” (Yovu 27:5) Nĩ kyaũ kyatumie ethĩwa na ũkũmbaũ na ũnyiau wingĩvĩte ũu, o na kau anyamaĩte mũno? O na yĩla wakw’ĩte ngoo vyũ, ndaaeka kwĩthĩwa na wĩkwatyo kana mũthenya ũmwe Ngai wake akamwĩtaana. Nĩweesĩ o na akw’a, Yeova akamũthayũũkya.—Yovu 14:13-15.
TŨTONYA KŨATĨĨA NGELEKANY’O YA YOVU ATA?
10. Ngewa ya Yovu yĩtũmanyĩsya kyaũ?
10 Ngewa ya Yovu yĩtũmanyĩsya kana Satani ndesa kũtũlasimĩthya tũmũtie Yeova, na kana mavinda onthe Yeova nĩwĩthĩawa esĩ maũndũ ala matũkwatĩte. O na ĩngĩ, ngewa ya Yovu no ĩtũmanyĩsye maũndũ angĩ ma vata. Ekai twone maũndũ amwe.
11. Nĩ kyaũ tũtonya kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo nakyo twaendeea kũmwĩkwatya Yeova? (Yakovo 4:7)
11 Ngewa ya Yovu ĩtũĩkĩĩthasya kana twaendeea kũmwĩkwatya Yeova, vai ĩtatwa tũtesa kũmĩĩsya na no tũmũsinde Satani. Twamũsinda, vakaendaa ata? Maandĩko matũĩkĩĩthĩtye kana Ndevili akatũkĩaa.—Soma Yakovo 4:7.
12. Yovu eekĩiwe vinya ata nĩ wĩkwatyo wa ũthayũũkyo?
12 Tũyaĩlĩte kwĩsa kũlekya wĩkwatyo ũla twĩ naw’o wa ũthayũũkyo. O tondũ ĩsomo ĩvĩtu yonanĩtye, Satani nũkothaa kũtũmĩa wia ũla twĩthĩawa naw’o wa kĩkw’ũ atume tũeka kũlũmany’a na wĩanĩu witũ. Kwa ngelekany’o, avangie kana vai kĩndũ Yovu ũteka nĩ kana atangĩĩe thayũ wake, o na ethĩwa nĩ kũeka kũmũthũkũma Yeova. Ĩndĩ eekengete vyũ. O na yĩla Yovu wasũanĩaa ndevĩta, ndaamũtia Yeova. Kĩla kyamwĩkĩaa vinya nĩ kũmanya kana ũseo wa Yeova ndũthelaa, na kwĩthĩwa na wĩkwatyo mũlũmu kana mũthenya ũmwe akalũnga maũndũ. Nĩweesĩ nesa ki kana o na ethĩwa Yeova ndelũnga maũndũ we e thayũ, akamalũnga kwa kũmũthayũũkya. Ndaĩ na nzika na wĩkwatyo wa ũthayũũkyo. O naitũ tweethĩwa tũte na nzika na wĩkwatyo ũsu, vai kĩndũ kĩkatuma tũmũtia Yeova o na ethĩwa nĩ kĩkw’ũ.
13. Nĩkĩ twaĩlĩte kũvindĩĩsya mũno nzĩa ila Satani watũmĩie kũmũtata Yovu?
13 Nĩtwaĩle kũvindĩĩsya mũno nzĩa ila Satani watũmĩie kũmũtata Yovu nũndũ nosyo ũtũmĩaa ũmũnthĩ. Kwasũanĩa ũndũ ũũ Satani wawetie: ‘Kyonthe kĩla mũndũ [na ti Yovu e weka] wĩ nakyo nũnenganae kwondũ wa thayũ wake.’ (Yovu 2:4, 5) Kwa ndeto ingĩ, Satani no ta waasya kana tũimwendete Yeova Ngai na ngoo yonthe, na kana tũilea kũmũtia ethĩwa kwĩka ũu nokw’o kwĩ kw’oka kũtonya kũtũtangĩĩa. O na ĩngĩ, Satani avangaa kana Ngai ndatwendete na kana ndalũnganaa na maũndũ ala twĩkaa nĩ kana tũmwendeesye. Na kwoou nũndũ nĩtwĩsĩ maũndũ ala Satani ũwetaa, ithyĩ ala tũmweteelaa Yeova tũikengekaa.
14. Matatwa matumaa tũmanya kyaũ ĩũlũ witũ? Nengane ngelekany’o.
14 Yĩla twakwatwa nĩ matatwa, twaĩle kũmonaa ta mwanya twakwata wa kũmanya ũndũ tũendeee. Matatwa ala makwatie Yovu nĩmamũtetheeisye kũmanya mawonzu ala waĩ namo na kũmalũnga. Kwa ngelekany’o, nĩwamanyie kana aĩ na vata wa kwĩkĩa kĩthito enyivye mũnango. (Yovu 42:3) No ta ũu naitũ. No tũmanye maũndũ maingĩ mũno ĩũlũ witũ yĩla twakwatwa nĩ matatwa. Kĩu nĩkyo mwana-a-asa wĩtawa Nikolay * weeyoneie. Ĩvinda yĩmwe nĩwekiw’e yela o na kau aĩ na mathĩna manene ma mwĩĩ. Easya, “Yĩla Mũklĩsto wĩ yela nĩ ta wĩthĩawa aikũnwa X-ray, nũndũ kĩu nĩkĩtumaa amanya nguma ila waĩlĩte kũthũkũmĩa.” Twamanya twĩ na wonzu mũna, nĩw’o twĩthĩawa tũtonya kũũlũnga.
15. Nũũ twaĩle kũmwĩthukĩĩsya, na nĩkĩ?
15 Vandũ va kwĩthukĩĩsya amaitha maitũ, twaĩle kũmwĩthukĩĩsya Yeova. Na Yovu nĩwateie kũtũ nesa yĩla Yeova waneenaa nake. Twasũanĩa ndeto ila Ngai wamũtavisye, no twasye amwĩaa atĩĩ: ‘We nĩwene vinya ũla nĩthĩawa naw’o wa kũmba? Ndyaavĩtwa nĩ kĩndũ o na kĩmwe kĩũkwatĩte. We wĩsũanĩa nditonya kũũsũvĩa?’ Ndeto sya Yeova nĩsyatumie Yovu enyivya na atũnga mũvea mwingĩ mũno nũndũ wa ũseo wake. Aisye atĩĩ: “Nĩneew’ĩte ũvoo waku kwa kwĩw’a na kũtũ; ĩndĩ yu itho yakwa nĩyĩũkwona.” (Yovu 42:5) Yovu aitamũka ndeto isu ailyĩ nthĩ o ũla mũunĩ mwĩĩ wake wusũĩte itau, na aendeee kũmetea syana syake. Ĩndĩ Yeova nĩwamũĩkĩĩthĩtye kana nũmwendete na nũtanĩthaw’a nĩwe.—Yovu 42:7, 8.
16. Kwosana na Isaia 49:15, 16, twaĩle kũlilikanaa kyaũ yĩla twakwatwa nĩ matatwa?
16 O ta ũu ũmũnthĩ, andũ no matũneenee naĩ na makatũkua ta twĩ vathei. Nĩmatonya kũtata kwananga ĩsyĩtwa ya Mũklĩsto mũna kana ya ũseũvyo witũ, na “kũneena kĩla ũndũ mũthũku wa ũvũngũ ĩũlũ” witũ. (Mt. 5:11) Ĩndĩ o tondũ twoona ngewanĩ ya Yovu, Yeova nde na nzika kana tũkalũmanasya nake o na yĩla twatatwa. Yeova nũtwendete na ndakesa nongi kũtia ala mamweteelaa. (Soma Isaia 49:15, 16.) Ndũkaatate kwĩthukĩĩsya ndeto mbai ila ineenawa nĩ amaitha ma Ngai! Mwana-a-asa wĩtawa James na mũsyĩ wake mekalaa Turkey, na ve ĩvinda makwatiwe nĩ matatwa maito. James easya: “Nĩtwamanyie kana kwĩthukĩĩsya ũvũngũ ũla ũneenawa ĩũlũ wa andũ ma Ngai no kũtume tũkw’a ngoo. Kwoou twatwie kũtũnga kĩlĩko wĩkwatyonĩ ũla twĩ naw’o wa Ũsumbĩ na kũendeea kũmũthũkũma Yeova na kĩthito. Kĩu kyatumie twĩkala twĩ atanu.” O ta Yovu, tũmwĩthukĩĩasya Yeova! Nũndũ wa ũu, ũvũngũ ũla amaitha maitũ maneenaa ndwĩsa kũtwanangĩa wĩkwatyo witũ.
WĨKWATYO WAKU ŨKAŨLŨLŨMĨĨLASYA
Yovu nĩwaathimiwe nũndũ wa kũlũmany’a na wĩanĩu wake. E na mũka mekalile myaka mingĩ maitanĩa moathimo asu (Sisya kalungu ka 17) *
17. Ngelekany’o sya aũme na aka aĩkĩĩku ala mawetetwe ĩvukunĩ ya Aevelania kĩlungu kya 11 syĩũmanyĩsya kyaũ?
17 Yovu ti we e weka waaendeea kwĩthĩwa na ũkũmbaũ na ũnyiau yĩla wakwatiwe nĩ matatwa maito. Yĩla mũtũmwa Vaulo waandĩkĩaa Aevelania valũa, nĩwawetie ĩũlũ wa athũkũmi aingĩ ma Yeova, na ametie “ĩtu ĩnene ya ngũsĩ.” (Aevl. 12:1, maelesyo ma kwongeleela) Onthe nĩmakwatiwe nĩ matatwa momũ mũno, ĩndĩ myaka yonthe ĩla maĩ thayũ mekalile malũmanĩtye na Yeova. (Aevl. 11:36-40) Ĩndĩ mo meekĩie kĩthito kingĩ na moomĩĩsya mana? Aiee! O na kau mayaaona Ngai aianĩsya mawatho make onthe yĩla maĩ thayũ, maendeeie kũmweteela. Na nũndũ nĩmeesĩ nesa ki kana nĩmamwendeeasya Yeova, mayaĩ na nzika kana makoona mawatho asu maianĩa. (Aevl. 11:4, 5) Ngelekany’o syoo no ilũlũmĩĩlye ũtwi witũ wa kũendeea kũmweteela Yeova.
18. We ũtw’ĩte kwĩka ata? (Aevelania 11:6)
18 Andũ ala matwĩe nthĩ ĩno maendeee kũthũkĩĩa. (2 Tim. 3:13) O na kau Satani no ũtũtataa, ndanesa kwĩw’a ta ve ũndũ ũtwĩkĩte. O na twĩthĩwe tũkakwatwa nĩ matatwa mailye ata ĩvinda yũkĩte, ekai tũtw’e vyũ kũendeea kũmũthũkũma Yeova na kĩthito, tũte na nzika kana “tũmwĩkwatasya Ngai ũla wĩ thayũ.” (1 Tim. 4:10) Lilikana ũndũ mũminũkĩlyonĩ Ngai wesie kũathima Yovu, na ũimanya kana kĩu kĩĩkĩĩthasya kana “Yeova e wendo mwingĩ na e tei.” (Yak. 5:11) Kwoou o naitũ nĩtũendeei kũlũmany’a na Yeova, twĩsĩ nesa ki kana nũmanengae ĩtuvi “ala mamũmanthaa na kĩthito.”—Soma Aevelania 11:6.
WATHI 150 Mũmanthei Ngai Nĩ Kana Mũtangĩĩwe
^ Yĩla tweew’a ĩũlũ wa mũndũ woomĩĩisye mathĩna maingĩ, kaingĩ tũsũanĩaa Yovu. Twĩmanyĩasya kyaũ twasũanĩa maũndũ ala makwatie mũndũũme ũsu mũĩkĩĩku? Twĩmanyĩasya kana Satani ndatonya kũtũlasimĩthya tũmũtie Yeova. O na ĩngĩ, nĩtũmanyaa kana mavinda onthe Yeova ethĩawa esĩ maũndũ ala matũkwatĩte. Na o tondũ Yeova wavetangĩie Yovu mathĩna make onthe, mũthenya ũmwe akatũvetangĩa mathĩna onthe. Na twoonany’a na meko maitũ kana nĩtũĩkĩĩte vyũ maũndũ asu, kwa w’o tũkeethĩawa katĩ wa ala ‘mamweteelaa Yeova.’
^ MAELESYO MA NDETO IMWE: Ndeto ya Kĩevelania ĩla ĩalyũlĩtwe ‘kweteela’ yonanasya kwĩthĩwa na mea maingĩ ma kwona ũndũ mũna ũianĩw’a. O na ĩngĩ, no yonany’e kũĩkĩĩa mũndũ kana kũmwĩkwatya.—Sav. 25:2, 3; 62:5.
^ Masyĩtwa amwe nĩ mavĩndũe.
