Makũlyo Kuma kwa Asomi Maitũ
Nĩkĩ andũ amwe maasya ĩandĩko ya Savuli 12:7, yĩneeneete “ndeto sya Yeova” (mũsoa wa 6) na ti ala “ngya” (mũsoa wa 5)?
Mĩsoa ĩla ĩthyũlũlũkĩte mũsoa ũsu ĩneenee andũ.
Ĩandĩkonĩ ya Savuli 12:1-4, yaĩtye kana “ala me na kĩthito [kana, aĩkĩĩku] nĩ athelu katĩ wa ana ma andũ.” Na ĩndĩ nthĩnĩ wa Savuli 12:5-7, akasya:
“Nũndũ wa ngya kũthĩna,
Nũndũ wa kũvevũũka kwa mũthĩni,
Oyu nĩngũkĩla, easya ũu Yeova;
Ngamwia vandũ vate mũisyo vala vamũvevũũkasya.
Ndeto sya Yeova nĩ ndeto ntheu;
Ta vetha ũtheewʼe ikonĩ ĩnene ya kũũ nthĩ, ũtheetwʼe kũndũ mũonza.
Ũkamasũvĩaa, we Yeova,
Ũkamasũvĩaa kwa andũ ma ũsyao ũũ kũvika tene na tene.”
Mũsoa wa 5 nũwetete ũndũ Ngai ũkekana na ala “ngya.” Aĩtye kana akamaia vandũ vate mũisyo.
Nawʼo mũsoa wa 6 wongelete kwasya kana “ndeto sya Yeova nĩ ndeto ntheu,” ‘ta vetha mũthesye.ʼ Kĩu kĩelesya ũndũ twĩwʼaa ĩũlũ wa ndeto sya Yeova.—Sav. 18:30; 119:140.
Yu sũanĩa ũndũ Savuli 12:7, yaĩtye: ‘Ũkamasũvĩaa, we Yeova, ũkamasũvĩaa kwa andũ ma ũsyao ũũ kũvika tene na tene.’ Naaũ Yeova ũsũvĩaa?
Nũndũ mũsoa wa 6, ũla ũatĩĩe mũsoa wa 7, ũwetete “ndeto sya Yeova,” amwe no masũanĩe kana ndeto “ũkamasũvĩaa” syonanasya ndeto syake. Na nĩtwĩsĩ kana Ngai nĩwĩthĩĩtwe aisũvĩa Mbivilia, o na kau avinganĩsya nĩmekĩĩte kĩthito kingĩ mamĩkũne maluvuku kana mamyanange.—Isa. 40:8; 1 Vet. 1:25.
O vamwe na ũu, Yeova nũsũvĩaa andũ ala mawetetwe mũsoanĩ wa 5. Na nũkũendeea kũtetheesya na kũsũvĩa ala “mathĩnawʼa” na ala me “ũnyamaonĩ.”—Yovu 36:15; Sav. 6:4; 31:1, 2; 54:7; 145:20.
Kwoou ala mawetetwe mũsoanĩ wa 7 ‘makasũvĩwaʼ naaũ?
Twasisya nesa Savuli ĩsu, nĩtũkwona nesa vyũ kana ala ‘makasũvĩwa’ nĩ andũ.
Nthĩnĩ wa Savuli 12:1, 2 Ndaviti awetete kana “ala me na kĩthito” nĩmatonya kwĩthĩwa makengetwe nĩ andũ athũku. Ĩtina wa ũu, awetete kana Yeova akoosea ĩtambya ala maneenaa maũndũ mathũku. Savuli ĩsu ĩtũĩkĩĩthĩtye kana no tũmũĩkĩĩe Ngai yĩla ũkwasya akokitĩa andũ make nũndũ ndeto syake nĩ ntheu.
Kwoou yĩla mũsoa wa 7 ũkũweta kana ‘akamasũvĩaa,’ wĩthĩawa ũiweta kũsũvĩana ala ngya na andũ athũku.
Ndeto “ũkamasũvĩaa,” ĩla ĩtũmĩĩtwe mũsoanĩ ũsu, nĩyo yatũmĩĩtwe kovinĩ mbĩkĩĩthye sya Maandĩko ma Kĩevelania. Maandĩko ma mbee ma Kĩevelania ala maalyũlilwe na kĩthyomo kya Kĩkiliki matũmĩĩte ndeto, “ithyĩ” kelĩ mũsoanĩ wa 7. Kwoou no nginya wĩthĩwe ũineenea andũ aĩkĩĩku, ala nĩ ngya na athĩni. Mũthya, mũsoa ũsu Mbivilianĩ waĩtye kana “andũ” ala aĩkĩĩku makasũvĩwa kuma kwa “ũsyao ũũ,” kana kwa ndeto ingĩ, aũme ala manenevasya ũthũku. (Sav. 12:7, 8) Maandĩkonĩ ma Kĩevelania ma kĩthyomo kya Kĩalamu, mũsoa ũsu waĩtye: “We, Mwĩai, ũkasũvĩa ala alũngalu, ũkamasũvĩana na ũsyao ũũ mũthũku tene na tene.” Ũsu nĩ ũĩkĩĩthyo ũngĩ wa kana ĩandĩko ya Savuli 12:7 ĩyĩthĩawa yĩiweta ndeto sya Ngai.
Nũndũ wa ũu, mũsoa ũsu ũnengae “ala me na kĩthito,” wĩkwatyo wa kana Ngai akamasũvĩa.
