KĨLUNGU KYA KWĨMANYĨSYA KYA 35
WATHI 123 Kũatĩĩa Mĩvango ya Ũseũvyo wa Yeova
Ũndũ Atumĩa Matonya Kũtetheesya Ala Mavetetwe Kĩkundinĩ
“Kwĩthĩawa ũtanu mwingĩ ĩtunĩ yĩla mwĩki ũmwe wa naĩ weelila, kũte ũtanu ũla wĩthĩawa kwondũ wa andũ 99 alũngalu mate na vata wa kwĩlila.”—LUKA 15:7.
KĨLA KĨNEENEWE
Ĩsomonĩ yĩĩ, nĩtũkwĩmanyĩsya nĩkĩ andũ amwe maĩle kũvetwa kĩkundinĩ na ũndũ atumĩa matonya kũmatetheesya melile na mayĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo na Yeova ĩngĩ.
1-2. (a) Yeova ewʼaa ata yĩla andũ meeka naĩ na ngũlũ? (b) Yeova endaa eki ma naĩ meke ata?
YEOVA Ngai ndendaa andũ meke o kĩla mekwenda. We nũmenete naĩ. (Sav. 5:4-6) Endaa tũatĩĩe myolooto yake mĩlũngalu, ĩla yĩ Ndetonĩ yake. Nĩ wʼo kana nĩwĩsĩ twĩ andũ me na naĩ, na kwoou ndendaa twĩke maũndũ ĩana ĩũlũ wa ĩana. (Sav. 130:3, 4) O na vailye ũu, ndomĩĩasya ‘andũ matamũkĩaa, ala matũmĩaa ũseo [wake] mwingĩ kwĩthĩwa kĩtumi kya kwĩka maũndũ mavuku na ngũlũ.’ (Yuta 4) O na ĩngĩ, Mbivilia nĩwetete ĩũlũ wa “kwanangwa kwa andũ ala matamũkĩaa” kaũnĩ wa Alimaketoni.—2 Vet. 3:7; Ũvu. 16:16.
2 O na vailye ũu, Yeova ndendaa mũndũ o na ũmwe anangwe. O tondũ twĩmanyĩĩtye nthĩnĩ wa ilungu ii iatĩanĩe, Mbivilia yonanĩtye nesa kana we “endaa onthe mavikĩe kwĩlila.” (2 Vet. 3:9) Atumĩa Aklĩsto nĩmaatĩĩaa ngelekanyʼo ya Yeova kwa kwĩthĩwa na wũmĩĩsyo yĩla meũtetheesya eki ma naĩ maalyũle mĩkalĩle yoo na maitũngĩĩa ngwatanĩo nzeo nake. Ĩndĩ ti eki ma naĩ onthe methĩawa meyũmbanĩtye kwĩlila. (Isa. 6:9) Amwe maendeeaa kwĩka maũndũ mathũku o na ĩtina wa kũtetheewʼa mavinda kauta nĩ atumĩa melile. Yĩla maũndũ meethĩwa mailye ũu, atumĩa maĩlĩte kwĩka ata?
“VETAI MŨNDŨ ŨSU MŨTHŨKU”
3. (a) Mbivilia yaĩtye ata ĩũlũ wa eki ma naĩ ala mate kwenda kwĩlila? (b) Nĩkĩ tũtonya kwasya kana mwĩki wa naĩ alea kwĩlila no ta wĩthĩawa etwʼĩĩa kũvetwa kĩkundinĩ?
3 Yĩla mwĩki wa naĩ walea kwĩlila, wĩthĩaa no nginya atumĩa maatĩĩe mwĩao ũla wĩ ĩandĩkonĩ ya 1 Akolintho 5:13, ũla waĩtye ũũ: “Vetai mũndũ ũsu mũthũku katĩ wenyu.” Mwĩki ũsu wa naĩ no ta wĩthĩawa etwʼĩĩa mwene kũvetwa kĩkundinĩ, kana kwa ndeto ingĩ, ethĩawa aketha o kĩla we mwene wavanda. (Aka. 6:7) Nĩkĩ tũtonya kwasya ũu? Nũndũ ethĩawa aleete na ngũlũ kũalyũka o na ĩtina wa kũtetheewʼa mavinda kauta nĩ atumĩa. (2 Asu. 17:12-15) Meko make methĩawa mayonanyʼa kana ndekwenda kũatĩĩa mĩao ya Yeova.—Kũt. 30:19, 20.
4. Nĩkĩ kĩkundi kĩmanyĩthawʼa kana mwĩki wa naĩ ũte kwenda kwĩlila nĩwavetwa kĩkundinĩ?
4 Yĩla mwĩki wa naĩ ũte kwenda kwĩlila wavetwa kĩkundinĩ, nĩtũmanyĩthawʼa kana we ti ũmwe wa Ngũsĩ sya Yeova ĩngĩ. a Kĩeleelo kya kĩmanyĩthya kĩu kĩyĩthĩawa kĩ kũmwĩkĩĩthya nthoni. Vandũ va ũu, kyumawʼa nĩ kana kĩkundi kĩatĩĩe mwĩao ũla wĩ Maandĩkonĩ wa ‘kũeka kũtindanyʼa’ na mũndũ ta ũsu, kana ‘kũya’ nake. (1 Ako. 5:9-11) Ve kĩtumi kĩseo kya kũatĩĩa mwĩao ũsu. Twĩasya ũu nũndũ mũtũmwa Vaũlo aandĩkie ũũ: “Ĩlawa ĩnini nĩyĩkaatasya ngũmbwa yonthe ya mũtu.” (1 Ako. 5:6) Eki ma naĩ makaema kũvetwa kĩkundinĩ, ala angĩ no mone vate vata wa kũendeea kũlũmanyʼa na myolooto mĩlũngalu ya Yeova.—Nth. 13:20; 1 Ako. 15:33.
5. Twaĩlĩte kwona ata mũndũ ũvetetwe kĩkundinĩ, na nĩkĩ?
5 Ĩndĩ yĩla mũthaithi ũngĩ wavetwa kĩkundinĩ, twaĩle kũmwona ata? O na kau tũyĩsa kũtindanyʼa nake, tũyaĩlĩte kwona ta ũtesa kũtetheka, vandũ va ũu, twaĩlĩte kũmwona ta ĩlondu yau. Yĩla ĩlondu yauma kĩtũũnĩ na yaa, nĩyĩthĩawa yĩtonya kũsyoka. O ta ũu, lilikana kana mũndũ ũsu eeyumisye amũthũkũmae Yeova. Ũndũ wa kũmakya nĩ kana yu tũĩ, ndalũmanĩtye na watho wake wa kwĩkala e mũĩkĩĩku na kĩu no kĩtume atakwata thayũ wa tene na tene. (Esek. 18:31) O na vailye ũu, nũndũ Yeova no ũendeee kwĩwʼĩa andũ tei, twĩthĩawa twĩkwatĩtye kana mũndũ ũsu nũkũmũsyokea. Ĩndĩ mo atumĩa matonya kũtetheesya ata mwĩki wa naĩ ũvetetwe kĩkundinĩ?
ŨNDŨ ATUMĨA MATETHEEASYA ALA MAVETETWE KĨKUNDINĨ
6. Atumĩa mosaa matambya meva nĩ kana matetheesye ala mavetetwe kĩkundinĩ?
6 Yĩla mũndũ wavetwa kĩkundinĩ, mo atumĩa nĩmaekaa kwĩkĩa kĩthito mamũtetheesye amũsyokee Yeova? Mwa mayĩsa kwĩka ũu! Yĩla meũtavya mũndũ kana nũkũvetwa kĩkundinĩ, nĩmasyokaa makamũtavya matambya ala waĩlĩte kwosa nĩ kana asyoke. Ĩndĩ ve o maũndũ angĩ mekaa. Mavinda maingĩ, nĩmatavasya mwĩki ũsu wa naĩ kana makenda kũkomana nake ĩngĩ ĩtina wa myei mĩvũthũ nĩ kana mone ethĩwa nũalyũlĩte woni wake. Ethĩwa ĩtina wa myei kauta nĩweetĩkĩla kũkomana na atumĩa ĩngĩ, nĩmamũthangaasya elile na aisyoka kĩkundinĩ. O na ethĩwa ĩvinda yĩu atumĩa meũneena nake ndaalyũlĩte woni wake, nĩmekaa mĩvango ya kũneena nake ĩvinda yĩngĩ nĩ kana mamwĩkĩe vinya elile.
7. Atumĩa matonya kwonanyʼa ata me na ĩnee, o ta Yeova, yĩla meũtetheesya mũndũ ũvetetwe kĩkundinĩ? (Yelemia 3:12)
7 Atumĩa nĩmatataa methĩwe na ĩnee, o ta Yeova, yĩla meũtetheesya mũndũ ũvetetwe kĩkundinĩ. Kwa ngelekanyʼo, Yeova ndaaeteela nginya andũ ma mbaĩ ya Isilaeli mose ĩtambya ya kwĩlila atamatetheesye. Vandũ va ũu, nĩwatwie kũmatetheesya o na matekĩte ũndũ o na ũmwe ũkwonanyʼa kana nĩmekwenda kwĩlila. Ĩsomo ya kelĩ ĩkasetinĩ yĩĩ nĩyonanĩtye ũndũ Yeova woonanisye e ĩnee yingĩ yĩla watavisye mwathani Osea aekee kĩveti kyake na maisyokeanĩa, o na kau no kyaendeee kwĩka naĩ. (Osea 3:1; Mal. 3:7) O ta ũu, atumĩa mendaa mwĩki wa naĩ amũsyokee Yeova, na mayĩkaa ũndũ o na ũmwe ũũtuma ewʼa ve vinya kwĩka ũu.—Soma Yelemia 3:12.
8. Ĩla ngelekanyʼo Yesũ wanenganie ya ũla mwana waaĩte yĩtũtetheesya ata kũelewa nesanga ũndũ Yeova wĩ ĩnee na tei? (Luka 15:7)
8 Kwalilikana ĩla ngelekanyʼo Yesũ wanenganie ya ũla mwana waaĩte, ĩla ĩneeneetwe ĩsomonĩ ya kelĩ nthĩnĩ wa masomo aa maatĩanĩe. Yĩla ĩthe wake wamwonie asyokete mũsyĩ, “[nĩwasembie] amũkumbatĩa na amũmumunya.” (Luka 15:20) Nĩwoona kana we ndaaeteela nginya mwana wake amwĩtye ũekeo? Vandũ va ũu, nĩwe woosie ĩtambya ya mbee, o tondũ mũndũũme wendete syana syake wĩkaa. Ũu nowʼo atumĩa mekaa yĩla meũtetheesya mũndũ ũmũtiĩte Yeova. Mendaa malondu asu mau masyoke mũsyĩ. (Luka 15:22-24, 32) Yĩla mwĩki wa naĩ weelila na asyoka, Yeova, Yesũ, alaĩka, na onthe kĩkundinĩ nĩmatanaa mũno!—Soma Luka 15:7.
9. Yeova endaa eki ma naĩ mamanye kyaũ?
9 Kũvika vau, nĩtweemanyĩsya kana Yeova ndesa kwĩtĩkĩla eki ma naĩ mate kwenda kwĩlila maendeee kwĩkala kĩkundinĩ. Ĩndĩ o na vailye ũu, ndamekĩasya ngoo. We endaa mamũsyokee. Woni wake ĩũlũ wa eki ma naĩ ala meelila nũeleetwʼe nthĩnĩ wa Osea 14:4. Mũsoa ũsu waĩtye: “Ngavosya kũsyoka na ĩtina kwoo. Ngamenda mũno; nũndũ ũthatu wakwa nũalyũkĩte kuma [kwoo].” Kũmanya woni ũsu wa Yeova kũtetheeasya atumĩa methĩwe me metho mone moalyũku o na meva ala mũndũ wĩkĩte akonanyʼa kana nĩwĩlilĩte. O na ndeto isu syĩ ĩandĩkonĩ yĩu no itetheesye ala mamũtiĩte Yeova makamanya kana nũmendete na nĩwendaa mamũsyokee na mĩtũkĩ.
10-11. Atumĩa matetheeasya ata ala mavetiwe kĩkundinĩ myaka mingĩ mĩvĩtu?
10 Nao nata andũ ala mavetiwe kĩkundinĩ myaka mingĩ mĩvĩtu? No methĩwe maekie kwĩka naĩ ĩla yatumie mavetwa. Mavinda amwe, o na no methĩwe matalilikene nĩkĩ mavetiwe kĩkundinĩ. O na ethĩwa vavĩtĩte ĩvinda yĩana ata, atumĩa nĩmatataa kũmamantha na kũmathokea. Yĩla mamathokea, nĩmavoyaa vamwe namo na maimekĩa vinya masyoke kĩkundinĩ. Nĩwʼo kana ethĩwa mũndũ ndethĩĩtwe kĩkundinĩ kwa ĩvinda ya myaka mingĩ, ndalea kwĩthĩwa e mwonzu mũno kĩ-veva. Kwoou oonanyʼa kana nũkwenda kũsyoka kĩkundinĩ, atumĩa nĩmekaa mĩvango amanyĩwʼe Mbivilia o na ethĩwa ndanamba kũtũngwa kĩkundinĩ. Mavinda onthe, atumĩa nĩmo maĩle kũnyuva ũla ũkwĩmanyĩsya Mbivilia nake.
11 Nĩ kana atumĩa monanyʼe kana me na ĩnee, o ta Yeova, nĩmatataa kũtetheesya andũ aingĩ ũndũ matonya mamanye kana no mamũsyokee. Yĩla mwĩki wa naĩ weelila na aekana na mwĩkalĩle wake mũthũku, no atũngwe kĩkundinĩ vate kweteela.—2 Ako. 2:6-8.
12. (a) Nĩ maũndũnĩ ta meva atumĩa maĩlĩte kwĩthĩwa me metho mũnango? (b) Nĩkĩ tũtaĩlĩte kwona kana ve eki amwe ma naĩ Yeova ũtesa kũmaekea? (O na ĩngĩ, sisya maelesyo ma kwongeleela.)
12 Mavinda amwe, atumĩa nĩmaĩle kwĩthĩwa me metho mũno matanamba kũtũnga mũndũ mũna kĩkundinĩ. Kwa ngelekanyʼo, ethĩwa atũmĩĩte kana naĩ, aĩ mũkaĩi wa mũĩkĩĩo, kana atũmĩie nzĩa ya ũseleke kũmina mũtwaano wake, atumĩa nĩmaĩle kwamba kũĩkĩĩthya kana kwa wʼo nĩwĩlilĩte kuma ngoonĩ. (Mal. 2:14; 2 Tim. 3:6) No nginya masũvĩe malondu ma Yeova. Ĩndĩ ĩvindanĩ o yĩu, nĩtwaĩlĩte kũlilikana kana Yeova nĩwĩtĩkĩlaa mwĩki wa naĩ o na wĩva ũla woonanyʼa kana kwa wʼo nĩwĩlilĩte na nũtiĩte vyũ mwĩkalĩle wake mũthũku. Kwoou o na kau atumĩa nĩmaĩle kwĩthĩwa me metho yĩla meũtetheesya mũndũ ta ũsu, mayaĩlĩte kũtwʼa kana ve eki amwe ma naĩ matesa kũekewa nĩ Yeova. b—1 Vet. 2:10.
KĨLA ALA ANGĨ KĨKUNDINĨ MATONYA KWĨKA
13. Ve kĩvathũkanyʼo kĩva katĩ wa ũndũ tũkũaa mũndũ ũkanĩtwʼe nĩ atumĩa na mũndũ ũvetetwe kĩkundinĩ?
13 O tondũ ĩsomo ĩvĩtu yonanĩtye, mavinda amwe nĩtũmanyĩthawʼa kana mũndũ mũna nũnengiwe ũkanyʼo. Mavindanĩ ta asu, no tũendeee kũtindanyʼa nake nũndũ nĩtwĩsĩ nĩwĩlĩlite na akaekana na mwĩkalĩle wake mũthũku. (1 Tim. 5:20) Ndethĩawa anavetwa kĩkundinĩ na kwoou nĩwĩthĩawa ayenda kũthangaawʼa nĩ ana-a-asa na eĩtu-a-asa make. (Aevl. 10:24, 25) Ĩndĩ maũndũ methĩawa me kĩvathũkanyʼo vyũ yĩla mũndũ wavetwa kĩkundinĩ. Yĩla vathi ũu, ‘nĩtũekaa kũtĩndanyʼa’ nake na ‘kũĩsanĩa’ nake.—1 Ako. 5:11.
14. Aklĩsto matonya ata kũtũmĩa wasya woo wa ngoo mũmanyĩsye nĩ Mbivilia yĩla me na ala mavetetwe kĩkundinĩ? (O na ĩngĩ, sisya visa.)
14 Kyo kĩla tweemanyĩsya kĩonanyʼa kana tũyaĩlĩte kũũngana na mũndũ ũvetetwe kĩkundinĩ? Aiee. Vate nzika, tũyĩsa kũtindanyʼa nake. Ĩndĩ no tũtũmĩe wasya witũ wa ngoo mũmanyĩsye nĩ Mbivilia kũthokya mũndũ wa mũsyĩ kana mũndũ twaĩ ndũũ mũno ũvetetwe kĩkundinĩ oke maũmbanonĩ. Nao nata ooka maũmbanonĩ? Navu tene, tũinakethasya mũndũ ta ũsu. Ĩndĩ yu, kĩla Mũklĩsto aĩlĩte kũtũmĩa wasya wake wa ngoo mũmanyĩsye nĩ Mbivilia ũndũnĩ ũsu. Amwe no mewʼe me eanĩe maimũkethya kana maimũthokya maũmbanonĩ. Ĩndĩ tũyaĩlĩte kũea ngewa mbingĩ nake kana kũtindanyʼa nake maũndũnĩ angĩ.
Aklĩsto no matũmĩe wasya woo wa ngoo mũmanyĩsye nĩ Mbivilia kũtwʼa ethĩwa nĩmeũthokya mũndũ ũvetetwe kĩkundinĩ oke maũmbanonĩ kana nĩmeũmũkethya o ngethi nguvĩ ooka (Sisya kalungu ka 14)
15. Nĩ eki meva ma naĩ mawetetwe nthĩnĩ wa 2 Yoana 9-11? (O na ĩngĩ, sisya ĩsandũkũ “ We Yoana na Vaũlo Maneeneaa Mũthemba Ũmwe wa Naĩ?”)
15 Ĩndĩ amwe no mekũlye-ĩ, ‘Yo Mbivilia ndyaĩtye kana Mũklĩsto ũla ũkethasya mũndũ ta ũsu ethĩawa e mũamba nake mekonĩ make mathũku?’ (Soma 2 Yoana 9-11.) Mĩsoa ĩla ĩthyũlũlũkĩte ĩandĩko yĩu yonanĩtye kana mwolooto ũsu ũkonetye akaĩi ma mũĩkĩĩo na andũ angĩ ala makwataa mbau mwĩkalĩle mũthũku. (Ũvu. 2:20) Kwoou ethĩwa mũndũ nũkwataa mbau momanyĩsyo ma akaĩi ma mũĩkĩĩo kana mĩkalĩle ĩngĩ mĩthũku, atumĩa mayaĩlĩte kwĩka mĩvango mamũthokee. Ũwʼo nĩ kana twĩthĩawa twĩkwatĩtye kana mũndũ ũsu nũkwĩlila. Ĩndĩ atambĩte kwĩka ũu, tũyaĩlĩte kũmũkethya kana tũkamũthokya maũmbanonĩ.
KWĨTHĨWA NA ĨNEE NA TEI, O TA YEOVA
16-17. (a) Yeova endaa eki ma naĩ meke ata? (Esekieli 18:32) (b) Atumĩa matonya kwĩka ata methĩwe me atethya ma wĩa vamwe na Yeova yĩla meũtetheesya eki ma naĩ?
16 Tweemanyĩsya kyaũ masomonĩ aa atano maatĩanĩe? Yeova ndendaa mũndũ o na ũmwe anangwe. (Soma Esekieli 18:32.) Endaa eki ma naĩ mewʼanĩthwʼe nake. (2 Ako. 5:20) Na nĩkyo kĩtumi kuma tene wĩthĩĩtwe ayĩkĩa vinya andũ ala mamũtiĩte melile na maimũsyokea. Atumĩa ma kĩkundi nĩmethĩawa me atethya ma wĩa vamwe na Yeova na nĩmatataa ũndũ matonya matetheesye eki ma naĩ mavikĩe kwĩlila.—Alo. 2:4; 1 Ako. 3:9.
17 Kwasũanĩa ũtanu ũla wĩthĩawa ĩtunĩ yĩla mwĩki wa naĩ weelila! Ĩthe witũ wa ĩtunĩ, Yeova, atanaa mũno yĩla ũmwe weelila na asyoka kĩkundinĩ. Vate nzika, nĩtũendeeaa kũmwenda Yeova mũnango twavindĩĩsya ĩũlũ wa ĩnee, tei, na ũseo wake mwingĩ.—Luka 1:78.
WATHI 111 Maũndũ Ala Matumaa Tũtana
a Yu tũikaasya andũ ta asu mekie kũtengwa. Kwosana na ndeto sya Vaũlo ila syĩ ĩandĩkonĩ ya 1 Akolintho 5:13, tũkaasya kana mekie kũvetwa kĩkundinĩ.
b Kwosana na Mbivilia, naĩ ĩla Ngai ũtatonya kũekea ti aĩ nĩ naĩ ya mũthemba mũna, ĩndĩ nĩ naĩ ĩla yĩkĩtwe na ngũlũ na yonanasya kana mũndũ ũsu aleanĩte na Ngai vyũ. Ĩndĩ ti ithyĩ twaĩlĩte kũtwʼa ethĩwa mũndũ mũna nĩwĩkĩte naĩ ta ĩsu.—Mko. 3:29; Aevl. 10:26, 27.
