Yeova endaa ala matwaana methĩwe na ũtanu, na maitanĩa ngwatanĩo ndũmu tene na tene. (Mt. 19:4-6) Ethĩwa nũkwenda kũlika mũtwaanonĩ, ũtonya kũkwata va mũndũ mũseo wa kũtwaana nake? Nũndũ Yeova nĩwe watũmbie, nĩwĩsĩ kĩla twaĩle kwĩka nĩ kana twĩvaany’e na tũyĩthĩwa na mũtwaano mũseo. Kwoou watũmĩa myolooto ĩla ũtũnengete, no ũkwate ũtanu mwingĩ. Kwa eka twone myolooto ĩmwe.

Mbee, nĩtwaĩle kũelewa ũndũ ũũ: “Ngoo nĩ ngengani kũvĩtũka syĩndũ syonthe, na nĩ nthũku ki.” (Yel. 17:9) Yĩla andũ elĩ mekwenda kũlika mũtwaanonĩ makomana na mambĩĩa kwĩvaany’a, kĩla ũmwe no ambĩĩe kwendeew’a nĩ ũla ũngĩ mũno na mĩtũkĩ, na nũndũ wa ũu, ũyĩthĩa ti laisi kwoo kwĩka motwi maseo. Yĩla andũ meeka ũtwi wa kũtwaana kwĩanana na ũndũ mekwĩw’a tũ, kaingĩ nĩmesaa kũkwatwa nĩ mathĩna. (Nth. 28:26) Nĩkyo kĩtumi nĩ ũndũ wa ũĩ andũ elĩ ala mekwenda kũtwaana makamba kweteela mayĩsa kwambĩĩa kũeleany’a mũno ũndũ mekwĩw’a, kana kwathana maũndũ matambĩte kũmanyana nesa.

Kelĩ, ĩandĩko ya Nthimo 22:3 yaĩtye atĩĩ: “Mũndũ wĩ kĩlĩko nĩwonaa ũthũku, na kwĩvitha; ĩndĩ ala mate ũmanyi nĩmaendeeaa, na kũthĩna.” Nĩ mĩisyo yĩva ĩtonya kumĩla mũndũ atũmĩa isese sya kũkwatany’a andũ? Nĩ ũndũ wa kũmakya mũno kũmanya kana andũ amwe nĩmakomanĩte na andũ matamesĩ Indanetinĩ, makambĩĩa kwĩvaany’a, ĩndĩ ĩtina makesa kũmanya kaĩ mũndũ ũsu eekĩte kũmakenga. Namo andũ angĩ nĩmavingũaa akaondi sya ũvũngũ nĩ kana mavute andũ ala mate metho mbesa syoo. Na kũthũkya ũvoo, andũ amwe matũmĩaa nzĩa isu kũkenga andũ, mavinda amwe mavangaa mo nĩ Ngũsĩ.

Kwasũanĩa mũisyo ũngĩ. Isese imwe itũmĩaa vulongulamu ya kombiũta ya kwĩka masavu nĩ kana ikwatany’e andũ ala maĩlanĩte. Ĩndĩ vai kĩndũ kĩkwonany’a kana nzĩa ĩsu nĩtethasya. We nũkwona ta ũndũ wa ũĩ kwĩkwatya vulongulamu iseũvĩtw’e nĩ andũ kwĩka ũtwi ĩũlũ wa kĩndũ kya vata ta nũũ ũkwaĩlĩte ũtonya kũtwaana nake? Na nũkwona vulongulamu isu ta syĩsa kũelekanw’a o na vanini na myolooto ya Mbivilia?—Nth. 1:7; 3:5-7.

Ve mwolooto wĩ nthĩnĩ wa Nthimo 14:15 waĩtye: “Ũla ũte ũmanyi nĩwĩtĩkĩlaa kĩla ndeto; ĩndĩ ũla wĩ kĩlĩko asiasya ũndũ ũendaa.” Ũu nĩ kwasya kana ũtanamba kũtw’a mũndũ mũna nũkwaĩle, nĩwaĩle kwamba kũmũmanya nesa. Ĩndĩ kũtũmĩa isese sya kũkwatany’a andũ kũyĩsa kũũtetheesya kwĩanĩĩsya  kĩu. O na ethĩwa kĩla ũmwe no one ũvoo wa ũla ũngĩ, na mwĩtũmĩa ĩvinda yingĩ mũitũmanĩa mesengyi, kwa w’o no wasye nĩmwĩsene nesa? Andũ amwe moonie ta makwatĩte mũndũ maĩlanĩte nesa vyũ matelemilw’e mũno nĩ kĩla moonie yĩla mesie kũkomana na mũndũ ũsu menene.

Mũandĩki ũmwe wa Savuli aisye atĩĩ: “Ndyaaĩkalan’ya na andũ ma ũvũngũ; o na ndikaatĩanĩa na akengani.” (Sav. 26:4) Andũ aingĩ mayonaa ve ũthũku kũnengane ũvoo wa ũvũngũ isesenĩ sya kũkwatany’a andũ nĩ kana moneke me ma kwendeesya mũnango. No mavithe nguma nthũku me nasyo, kana ethĩwa ti ũu, ũkethĩa mesengyi ila meũtũma iyĩsa ũkũtavya mo nĩ andũ ma mũthemba mwaũ. Nĩ ũndũ wa vata wambe kũsũanĩa makũlyo ta aa: O na kau andũ amwe mavangaa mo nĩ Ngũsĩ sya Yeova, kwa w’o mo nĩ avatise? Mo nĩ aimu kĩ-veva? Me ngwatanĩo nzeo na Yeova? Mo nĩmanengetwe ndaĩa kĩkundinĩ kyoo? Kana no kwĩthĩwa me ngelekany’o nthũku, kana “itindo nthũku”? (1 Ako. 15:33; 2 Tim. 2:20, 21) Na mo Maandĩko nĩmametĩkĩlĩtye kũlika mũtwaanonĩ? Kwa w’o, asu nĩ maũndũ waĩle kũmanya, ĩndĩ ndwĩsa kũmamanya nesa ũtaneenete na Ngũsĩ ingĩ syĩsĩ mũndũ ũsu nesa. (Nth. 15:22) Na vate nzika, vai mũthũkũmi mũĩkĩĩku wa Yeova wĩsa kũsũanĩa ‘kwovanĩw’a ĩsokinĩ yĩmwe’ na mũndũ ũte mwĩtĩkĩli.—2 Ako. 6:14; 1 Ako. 7:39.

Nũndũ kũtũmĩa isese sya kũea ngewa kwĩ mĩisyo mingĩ, ve nzĩa ingĩ nzeo mũndũ ũtonya kũtũmĩa akona mũndũ ũmwaĩle na maituma ndũũ ĩtonya kũtuma methĩwa na mũtwaano mũseo. Ĩndĩ nĩ va ũtonya kwona mũndũ ũtonya kũtwaana nake? Yĩla mĩao ĩtavatanĩte andũ aingĩ kũmbanĩa vandũ vamwe, Ngũsĩ sya Yeova no imanyane na andũ angĩ yĩla me maũmbanonĩ ma kĩkundi, maũmbanonĩ manene, kana o maũmbanonĩ angĩ.

Ĩndĩ yĩla vatatonyeka kũmbanĩa vandũ vamwe, ta ĩvindanĩ yĩĩ ya COVID-19, nĩtũtũmĩaa syĩndũ ta simũ kwĩka maũmbano, na kĩu nĩkĩtũnengae mwanya wa kũmanyana na Ngũsĩ ite mũtwaanonĩ. Yĩla wĩ maũmbanonĩ asu, no wone ũndũ angĩ mekwĩanĩsya ianda syoo na ũndũ mekwonany’a mũĩkĩĩo woo kwa kumya maelesyo. (1 Tim. 6:11, 12) O na nĩvatonyeka wĩ na ũla ũkwendeew’a nĩwe mũkatw’a kũlika kakundinĩ kamwe ka breakout rooms ĩtina wa maũmbano. Weeka ũu, wĩthĩawa ũtonya kwona ũndũ mũndũ ũla ũkwendeew’a nĩwe ũkũkua andũ ala angĩ, na kĩu no kĩtume ũmanya ũndũ ũilye. (1 Vet. 3:4) Na ĩndĩ, ĩtina wa ĩvinda no ũmanye ethĩwa inyw’elĩ mwĩ na mĩvango na mĩkalĩle ĩvw’anene, na ethĩwa nĩmwaĩlene.

Yĩla andũ ala mate mũtwaanonĩ mamantha mũndũ matonya kũtwaana nake matũmĩĩte nzĩa syĩtĩkĩlanĩte na myolooto ya Mbivilia, methĩawa matonya kwĩyonea ũw’o wa nthimo ĩĩ: “Ũla ũmeasya kĩveti [kana mũũme] ameasya kĩndũ kĩseo; na kwona ũseo kuma kwa Yeova.”—Nth. 18:22.