1. Nĩkĩ Yeova wambĩĩie wĩa wa wũmbi?

VE ĨVINDA Yeova waĩ weka. Ĩndĩ ũu ti kwasya kana ndaĩ mũtanu. Yeova aĩ mwĩanĩe kĩla ũndũnĩ. Ĩndĩ Ngai nĩwendaa angĩ methĩwe vo na maitanĩa thayũ. Na nũndũ we e wendo, nĩwambĩĩie wĩa wa wũmbi.—Sav. 36:9; 1 Yoa. 4:19.

2. Yesũ na alaĩka meekie ata yĩla Yeova woombie syĩndũ ila ingĩ?

² Mbee, Yeova oombie Mwana wake, Yesũ, nĩ kana mathũkũme ĩmwe. Na ĩndĩ kwĩsĩla Mwana ũsu wake wa mbee, “syĩndũ ila ingĩ syonthe nĩsyoombiwe,” o vamwe na alaĩka milioni mbingĩ. (Ako. 1:16) Yesũ nĩwatanĩie mũno kũthũkũma vamwe na Ĩthe wake. (Nth. 8:30) O na alaĩka nĩmatanie mũno. Nĩkĩ? Nũndũ nĩmeeyoneie Yeova na Mũthũkũmi wake Mũnene, Yesũ, mayũmba ĩtu na nthĩ. Meekie ata monany’e kana nĩmatanie? Yĩla nthĩ yoombiwe, ‘nĩmookĩlilye mawasya nũndũ wa kũtana,’ na vai nzika kana nĩmaendeeie kũmũkatha Yeova nũndũ wa kyonthe kĩla woombaa, na mũno mũno yĩla woombie mũndũ. (Yovu 38:7; Nth. 8:31) Syĩndũ syonthe ila Yeova woombie syoonanisye kana we nũtwendete, na e ũĩ.—Sav. 104:24; Alo. 1:20.

3. O tondũ vonanĩtw’e ĩandĩkonĩ ya 1 Akolintho 15:21, 22, nthembo ya Yesũ ya wovosyo yatumie andũ methĩwa na wĩkwatyo wĩva?

³ Kĩeleelo kya Yeova kyaĩ andũ matanĩe thayũ tene na tene me ĩũlũ wa nthĩ mbanake. Ĩndĩ yĩla Atamu na Eva mamũvĩtĩisye  Ĩthe woo wĩ wendo, naĩ na kĩkw’ũ nĩsyasumbĩkie ĩũlũ wa nthĩ. (Alo. 5:12) We Yeova eekie ata? Vau kwa vau nĩwawetie ũndũ ũkatangĩĩa andũ. (Mwa. 3:15) Nĩweekie mũvango vethĩwe na wovosyo nĩ kana nzyawa sya Atamu na Eva itonye kumw’a ũkombonĩ wa naĩ na kĩkw’ũ. Kwa kwĩka ũu, nĩwanengie kĩla mũndũ mwanya enyuvĩe ethĩwa nũkwenda kũmũthũkũma na aikwata thayũ wa tene na tene, kana ndemũthũkũma.—Yoa. 3:16; Alo. 6:23; soma 1 Akolintho 15:21, 22.

4. Twĩneenea makũlyo meva ĩsomonĩ yĩĩ?

⁴ Ve makũlyo maingĩ tũtonya kwĩkũlya ĩũlũ wa ũthayũũkyo ũla Ngai ũtwathĩte. Kwa ngelekany’o, andũ makathayũũkw’a ata? Tũkeethĩwa tũtonya kũmanya endwa maitũ mathayũũkw’a? Nĩ kwa nzĩa syĩva ũthayũũkyo ũkatũetee ũtanu? Na kũvindĩĩsya ĩũlũ wa ũthayũũkyo kwĩtũtetheesya ata kũmanya kana Yeova nũtwendete, e ũĩ, na e wũmĩĩsyo? Ekai tũneenee makũlyo asu.

5. Nĩkĩ tũtonya kwasya kana andũ makathayũũkw’a na mũvango mũseo na kavola kwa kavola?

⁵ No twasye kana yĩla Yeova ũkethĩwa aitũmĩa Mwana wake kũthayũũkya andũ milioni mbingĩ, onthe maikathayũũkw’a ĩvinda yĩmwe. Nĩkĩ tũkwasya ũu? Nũndũ andũ asu makathayũũkw’a onthe savalĩ ũmwe, kwĩthĩwa kĩthokoany’o kĩtaaoneka ĩũlũ wa nthĩ. Ĩndĩ nĩtwĩsĩ kana Yeova ndekaa maũndũ na kĩthokoany’o. Yeova nĩwĩsĩ kana nĩ kenda mũuo wĩthĩwe, no nginya maũndũ mekwe na mũvango mũseo. (1 Ako. 14:33) Yeova Ngai nĩwoonanisye nĩ mũĩ na e wũmĩĩsyo ĩvinda yĩla wathũkũmaa na Yesũ maendeee kũseũvya nthĩ, nũndũ amĩseũvisye kavola kwa kavola atanamba kũmba andũ. Nake Yesũ akeethĩwa na nguma o isu ĩvindanĩ ya Ũsumbĩ  wa Myaka Ngili. Ĩvinda yĩu, akeethĩwa aiseũvya nthĩ e vamwe na ala makavonoka kaũ wa Alimaketoni kwondũ wa kũthokya ala makathayũũkw’a.

6. Kwosana na ĩandĩko ya Meko ma Atũmwa 24:15, naaũ makethĩwa katĩ wa ala makathayũũkw’a nĩ Yeova?

⁶ Ũndũ ũla wa vata vyũ ũkekwa nĩ ala makavonoka kaũ wa Alimaketoni nĩ kũmanyĩsya ala makathayũũkw’a ĩũlũ wa Ũsumbĩ wa Ngai na mĩao yake. Nĩkĩ? Nũndũ aingĩ makathayũũkw’a nĩ “ala mate alũngalu.” (Soma Meko ma Atũmwa 24:15.) Na makeethĩwa maĩle kwĩka moalyũku maingĩ nĩ kana matetheke nĩ nthembo ya Klĩsto. Kwasũanĩa wĩa ũla ũkethĩwa vo wa kũmanyĩsya andũ milioni mbingĩ ĩũlũ wa Ngai mataamwĩw’a! Yo kĩla ũmwe akeethĩwa na mwalimũ wake wa kũmũmanyĩsya o tondũ tũmanyĩasya amanyĩw’a maitũ ma Mbivilia ũmũnthĩ? Mo makanengwa ikundi ila makombanaa, na maimanyĩw’a ũndũ matonya kũmanyĩsya ala meũthayũũkw’a ĩtina woo? No nginya tweteele nĩ kana twĩona ũndũ vakathi. Ĩndĩ kĩla twĩsĩ nĩ kana mũthyanĩ wa Ũsumbĩ wa Myaka Ngili wa Klĩsto, “nthĩ ĩkausũw’a nĩ kũmũmanya Yeova.” (Isa. 11:9) O na kau tũkeethĩwa na maũndũ maingĩ mũno ma kwĩka, tũkatanĩa ĩvinda yĩu mũno!

7. Nĩkĩ andũ ma Ngai makendeka kwĩw’anĩa tei maendeee kũmanyĩsya ala makathayũũkw’a?

⁷ Ĩvindanĩ ya Ũsumbĩ wa Myaka Ngili wa Klĩsto, syana sya Yeova ila ikethĩwa vaa ĩũlũ wa nthĩ ikaendeea kwĩka moalyũku nĩ kana imwendeesye. Onthe makeew’anĩaa tei yĩla maendeee kũtetheesya ala makathayũũkw’a maekane na mĩtuo mĩthũku ya naĩ, na maiatĩĩa myolooto ya Yeova. (1 Vet. 3:8) Twĩ na ũw’o mũlũmu kana ala makathayũũkw’a makendeew’a nĩ kwona ũndũ andũ ma Yeova menyivĩtye, nũndũ o namo makeethĩwa maendeee “kwĩkĩa kĩthito kwondũ wa ũtangĩĩo” woo.—Avi. 2:12.

8. Nĩkĩ tũtonya kwasya kana ala makathokya andũ ala makathayũũkw’a makeethĩwa matonya kũmanya endwa moo?

⁸ Ve itumi iana ũna syĩkwonany’a kana ala makathokya andũ ala makathayũũkw’a, makeethwa matonya kũmanya endwa moo. Kwa ngelekany’o, twasũanĩa andũ ala mathayũũkiw’e tene, veonekana kana Yeova akathayũũkya andũ mailye o ũndũ mailye, na maineena na kwĩsilya o ũndũ meekaa matanamba kũkw’a. Lilikana kana Yesũ aelekanilye kĩkw’ũ na too, na ũthayũũkyo aũelekany’a na mũndũ ũkũamũkw’a kuma toonĩ. (Mt. 9:18, 24; Yoa. 11:11-13) Yĩla mũndũ waamũka kuma toonĩ, ethĩawa ailye o ũndũ eeilye atanakoma, na ethĩawa aineena na kũsũanĩa o ũndũ ũkwĩkaa atanamba kũkoma. Kwasũanĩa ngelekany’o ya Lasalo. Aĩ mũkw’ũ mĩthenya ĩna, na mwĩĩ wake waĩ ũnambĩĩa kwoa. Ĩndĩ yĩla Yesũ wamũthayũũkisye, eĩtu-a-inyia nĩmamũmanyie na mĩtũkĩ, na vate nzika, we nĩwamalilikanie.—Yoa. 11:38-44; 12:1, 2.

9. Nĩkĩ ũtonya kwasya kana ala makathayũũkw’a makeethĩwa me o na naĩ?

⁹ Yeova nĩwathanĩte kana vai mũndũ ũkethĩwa asumbĩkĩtwe nĩ Klĩsto ũkasya: “Nyie nĩ mũwau.” (Isa. 33:24; Alo. 6:7) Kwoou andũ makathayũũkw’a mate na mathĩna ma mwĩĩ. Ĩndĩ ũu ti kwasya maikethĩwa na naĩ. Na kĩtumi nũndũ makatw’ĩka methayũũkw’a mate na naĩ, endwa moo maimamanya. Veonekana andũ onthe makavetewa naĩ kavola kwa kavola ĩvindanĩ ya Ũsumbĩ wa Myaka Ngili wa Klĩsto. Mũthyanĩ wa myaka ĩsu ngili nĩw’o Yesũ ũkatũngĩa Ĩthe wake Ũsumbĩ. Akeeka ũu nũndũ Ũsumbĩ ũkeethĩwa ũneanĩsya maũndũ  onthe ala Yeova wendaa kwĩka, o vamwe na kũvetea andũ naĩ vyũ.—1 Ako. 15:24-28; Ũvu. 20:1-3.

10. Ũthayũũkyo ũkatuma wĩw’a ata?

¹⁰ Kwasũanĩa ũndũ maũndũ makethĩwa mailye ũikethany’a na endwa maku ĩngĩ. We wĩona mũyo ũla ũkew’a ta ũkatuma ũtheka kana ũkatuma ũĩa? We ũkatana mũno nginya ũmũtaĩe Yeova na mbathi? Ũndũ ũmwe twĩsĩ nĩ kana ũu ũkatuma ũmwenda Ĩthe waku na Mwana wake mũno, nũndũ wa kũkwenda na kũũnenga mũthĩnzĩo wa mwanya wa ũthayũũkyo.

11. Kwosana na ndeto sya Yesũ ila syĩ nthĩnĩ wa Yoana 5:28, 29, ala makekala kwosana na myolooto mĩlũngalu ya Ngai makakwata kyaũ?

¹¹ Kwasũanĩa ũndũ ala methayũũkw’a makatana ĩvinda yĩla makethĩwa maendeee kumya mwĩkalĩle wa tene na kwĩmanyĩsya kwĩkala kwosana na myolooto mĩlũngalu ya Ngai. Ala makeka moalyũku asu makeethĩwa makwata ũthayũũkyo wa thayũ. Ĩndĩ ala makalea kwĩka moalyũku, maiketĩkĩlw’a maendeee kwĩkala Nthĩ Nzaũ maikanange mũuo ũla ũkethĩwa vo.—Isa. 65:20; soma Yoana 5:28, 29.

12. Nĩ kwa nzĩa yĩva onthe ala makekala ĩũlũ wa nthĩ makaathimwa nĩ Yeova?

¹² Yĩla Ũsumbĩ wĩĩthĩwa ũsumbĩkĩte, andũ ma Ngai makeeyonea ũw’o wa ndeto ila syĩ nthĩnĩ wa Nthimo 10:22. Ĩandĩko yĩu yaĩtye: “Ũathimo wa Yeova, naw’o nũthuasya; na ndawongelanasya na woo.” Andũ ma Yeova makeethĩwa me athwii kĩ-veva nũndũ veva wake ũkathũkũmaa nthĩnĩ woo. Ũu nĩ kwasya kana kĩla mũthenya makaatĩĩaa ngelekany’o ya Klĩsto nesanga, na makaendeea kũvetewa naĩ mũvaka yĩse kũthela vyũ. (Yoa. 13:15-17; Aev. 4:23, 24) Kĩla mũthenya mĩĩ yoo ĩkaendeeaa kwaĩla na maitw’ĩka andũ aseango. Ĩvinda yĩu yĩkeethĩwa ya kũtanĩthya ta kĩ! (Yovu 33:25) Ĩndĩ kũvindĩĩsya ĩũlũ wa ũthayũũkyo kũtonya kũũtethya ata yu?

13. Ĩandĩko ya Savuli 139:1-4 yonanĩtye Yeova atwĩsĩ nesa ata, na ũthayũũkyo ũkaĩkĩĩthya ũu ata?

¹³ O tondũ twoona, yĩla Yeova wĩthayũũkya andũ, akamatũngĩĩa mesilya moo na nguma ila maĩ nasyo nĩ kana methĩwe o ũndũ mailye matanamba kũkw’a. Kwasũanĩa ũndũ kĩu kĩkwonany’a. Yeova akwendete mũno ũkethĩa ndesa kũlwa nĩ kyonthe kĩla ũsũanĩaa, ũndũ wĩw’aa, kĩla ũneenaa, na kĩla wĩkaa. Kwoou akesa kũtw’ĩka nũkũũthayũũkya, aũthayũũkya ũilye o ũndũ ũilye. Mũsumbĩ Ndaviti nĩweesĩ kana Yeova ethĩawa esĩ nesa kĩla ũmwe witũ. (Soma Savuli 139:1-4.) Kũmanya kana Yeova nũtwĩsĩ nesa kũtonya kũtũtethya ata?

14. Twaĩle kwĩw’a ata twavindĩĩsya ũndũ Yeova ũtwĩsĩ nesa wĩana?

¹⁴ Yĩla twavindĩĩsya ũndũ Yeova ũtwĩsĩ nesa wĩana, tũyaĩle kũlikwa nĩ wia. Nĩkĩ? Lilikana kana Yeova nũtwendete mũno. Onaa kĩla ũmwe witũ e wa vata mũno. Ethĩawa esĩ nesa maũndũ ala matumĩte twĩthĩwa tũilye ũndũ tũilye. Kũmanya ũu kũtũkiakiasya mũno! Tũyaĩle o na vanini kwĩsa kwĩw’a ta twĩ ithyoka. Na kĩtumi nũndũ Yeova ethĩawa vamwe naitũ kĩla ndatĩka aimantha kũtũtetheesya.—2 Mav. 16:9.

15. Wĩkwatyo wa ũthayũũkyo wonanasya ata kana Yeova nĩ mũĩ?

¹⁵ Yĩla andũ meũkĩa kũawa, amaitha moo nĩmatonya kũmalasimĩthya kwĩka maũndũ mateĩ mesa kwĩka. Andũ ala masumbĩkĩtwe nĩ Satani nĩmatũmĩaa wia ũsu kũlasimĩthya  andũ mavũnyanĩe anyanya moo kana meke maũndũ mesĩ mayaĩle. Ĩndĩ ithyĩ tũyĩsa kwĩka kĩla kĩtaĩle aĩ nũndũ twĩkĩa kũawa. Na kĩtumi nũndũ nĩtwĩsĩ kana o na amaitha maitũ matũaa, Yeova akatũthayũũkya. (Ũvu. 2:10) Nĩtwĩsĩ nesa ki kana vai kĩndũ mesa kwĩka makatũtaanany’a na Yeova. (Alo. 8:35-39) Kwa w’o, Yeova nĩwonanĩtye ũĩ wake kwa kũtũnenga wĩkwatyo wa ũthayũũkyo! Nũndũ wa wĩkwatyo ũsu, tũikĩaa yĩla aatĩĩi ma Satani matwĩa nĩmeũtũaa twalea kwĩka kĩla mekwenda. O na ĩngĩ, wĩkwatyo wa ũthayũũkyo nũtũnengae ũkũmbaũ wa kũendeea kũmũthũkũma Yeova twĩ aĩkĩĩku.

16. Nĩ makũlyo meva waĩle kwĩkũlya, na makũlyo asu matonya kũũtetheesya ata ũmanye ũndũ ũmũĩkĩĩe Yeova?

¹⁶ Amaitha ma Yeova makasya nĩmeũkũaa, we no ũĩkĩĩe vyũ kana akaũthayũũkya? Ũtonya kũmanya ata kana wĩ na mũĩkĩĩo ũsu? Nzĩa ĩmwe nĩ kwĩkũlya-ĩ, ‘Tũmaũndũ tũla nĩkaa kĩla mũthenya nĩtwonanasya kana nĩnĩmũĩkĩĩe Yeova?’ (Luka 16:10) Ĩkũlyo yĩngĩ nĩ, ‘Ũndũ nĩtũmĩaa ĩvinda yakwa na mbesa syakwa nĩkwonanasya kana nĩnĩĩkĩĩe Yeova akeanĩasya mavata makwa navĩtya mbee Ũsumbĩ wake?’ (Mt. 6:31-33) Ethĩwa ũsũngĩo wa makũlyo asu elĩ nĩ “ĩĩ,” ũu wĩonany’a kana nũmũĩkĩĩe Yeova na nĩwĩyũmbanĩsye matatwa ala matonya kwĩsa kũũkwata.—Nth. 3:5, 6.

17. (a) Ũthayũũkyo wonanasya ata kana Yeova e wũmĩĩsyo? (b) Tũtonya kwonany’a ata nĩtũtũngaa mũvea nũndũ wa wũmĩĩsyo wa Yeova?

¹⁷ Yeova nũvangĩte mũthenya na saa ila ũkananga nthĩ ĩno nthũku ya Satani. (Mt. 24:36) Ndesa kũnoa nĩ kweteela na ayosa ĩtambya ĩvinda yĩu yĩtavikĩte. Na o na kau e na mea maingĩ ma kũthayũũkya ala makwie, nũtw’ĩte kũmĩĩsya. (Yovu 14:14, 15) Eendeea kũmĩĩsya nginya ĩvinda yĩla ũtw’ĩte ya kũmathayũũkya yĩvike. (Yoa. 5:28) Twĩ na itumi nzeo sya kũtũngĩaa Yeova mũvea nũndũ wa wũmĩĩsyo wake. Kwasũanĩa kĩĩ: Nũndũ Yeova e wũmĩĩsyo, ũu nũtumĩte andũ aingĩ makwata mwanya wa ‘kũvikĩa kwĩlila.’ (2 Vet. 3:9) Endaa andũ aingĩ ũndũ vatonyeka makwate mwanya wa kũkwata thayũ wa tene na tene. Kwoou ekai twonany’e kana nĩtũtũngaa mũvea nũndũ wa wũmĩĩsyo wake. Tũtonya kwĩka ũu ata? Nĩ kwa kũtata ũndũ tũtonya tũmanthe ala me na “ngoo nzeo kwondũ wa thayũ wa tene na tene,” na tũimatetheesya mamwende Yeova na maimũthũkũma. (Meko 13:48)  Tweeka ũu, makatetheka nĩ wũmĩĩsyo wa Yeova, o ũndũ ithyĩ tũtethekete.

18. Nĩkĩ twaĩlĩte kũmĩĩsya ala angĩ?

¹⁸ Yeova nĩwĩsĩ tũkavetewa naĩ mũthyanĩ wa ĩla myaka ngili, na nũtw’ĩte kweteela nginya ĩvinda yĩu. Ĩndĩ ĩvinda yĩu yĩtanamba kũvika, Yeova nĩwĩyũmbanĩtye kũendeea kũtũekea naĩ sitũ. Kwoou twĩ na kĩtumi kĩseo kya kũmanthaa nguma nzeo sya ala angĩ na kũmomĩĩsya. Kwavindĩĩsya ngelekany’o ya mwĩĩtu-a-asa ũmwe, ũla mũũme wambĩĩe kwĩthĩwa na thĩna wa kũkwatwa nĩ kĩũũyũ na kĩmako kingĩ nginya aeka kũthi maũmbanonĩ. Mwĩĩtu-a-asa ũsu aĩtye: “Ũndũ ũsu watumie nĩthĩwa na ĩvinda yetu mũno. Maũndũ maitũ maalamũkanie vyũ weethĩa ta mũsyĩ, tũyĩsa kwĩanĩsya mĩvango yitũ.” Ĩndĩ o na maũndũ metete ũu, mwĩĩtu-a-asa ũsu aendeeie kwenda mũũme na kũmũmĩĩsya. Amwĩkwatisye Yeova na aendeea kũtetheesya mũũme. O ta Yeova, ndaatũnga kĩlĩko mathĩnanĩ ala mamũkwatĩte, ĩndĩ atwie kũsiasya ũseo wa mũũme. Ongelete kwasya, “Mũemewa e nguma nzeo vyũ, na aendeee kũtata ũndũ ũtonya akĩlye vinya thĩna wake.” Nĩ ũndũ wa vata mũno tũmĩĩsye ala maendeee kũtata makĩlye vinya mawetu mana, methĩwe nĩ andũ maitũ ma mũsyĩ kana nĩ ana-a-asa kĩkundinĩ!

19. Twaĩle kũtw’a kwĩka ata?

¹⁹ Yesũ na alaĩka nĩmatanie mũno yĩla nthĩ yoombiwe. Ĩndĩ kwasũanĩa ũndũ makatana yĩla makona nthĩ yusĩe andũ mamwendete Yeova na mamũthũkũmaa mateũthĩnw’a nĩ naĩ. O na ĩngĩ, kwasũanĩa ũndũ ala makethĩwa maumĩtw’e kũũ nthĩ mathi ĩtunĩ kũsumbĩka na Klĩsto makatana moona wĩa woo ũitethya andũ. (Ũvu. 4:4, 9-11; 5:9, 10) Na kwasũanĩa tũyĩtĩkya methoi ma ũtanu vandũ va methoi ma woo, kũte na ũwau, kĩmeto, na kĩkw’ũ. (Ũvu. 21:4) Ĩndĩ ĩvinda yĩu yĩtanamba kũvika, tw’a vyũ kwĩyĩelekany’a na Ĩthe waku, ũla ũkwendete, wĩ ũĩ, na wĩ wũmĩĩsyo. Weeka ũu, wĩendeea kwĩkala wĩ mũtanu mũno o na wakwatwa nĩ mathĩna meva. (Yak. 1:2-4) Twaĩle kũmũtũngĩaa Yeova mũvea ta kĩ nũndũ wa kũtwatha kana “kũkeethĩwa na ũthayũũkyo”!—Meko 24:15.