1. Nĩ ũndũ wĩva twonaa wĩ wa vata?

NĨ NDAĨA nene ta kĩ kwĩthĩwa kĩkundinĩ kya Yeova! Vaiĩ vandũ vangĩ tũkwata mũuo na ũtanu ta ũla twĩthĩawa naw’o twĩ andũ ma Yeova. Ĩndĩ we wĩ na kĩanda kĩva kĩkundinĩ?

2. Mũtũmwa Vaulo atũmĩĩte ngelekany’o yĩva valũanĩ imwe syake?

² Ngelekany’o ĩmwe mũtũmwa Vaulo ũtũmĩĩte valũanĩ syake iana ũna no ĩtũtetheesye kũelewa nesa ũndũ ũũ tũũneenea. Valũanĩ isu syonthe, Vaulo aelekanĩtye kĩkundi na mwĩĩ wa mũndũ. O na nũsyokete akaelekany’a andũ ala me kĩkundinĩ na mamutha ma mwĩĩ ũsu.—Alo. 12:4-8; 1 Ako. 12:12-27; Aev. 4:16.

3. Twĩneenea maũndũ meva atatũ ĩsomonĩ yĩĩ?

³ Ĩsomonĩ yĩĩ nĩtũũneenea maũndũ atatũ ma vata tũtonya kwĩmanyĩsya ngelekany’onĩ ĩsu Vaulo watũmĩie. Mbee, nĩtũkwĩmanyĩsya kana kĩla ũmwe e na kĩanda * kyake kĩkundinĩ kya Yeova. Kelĩ, nĩtũũneenea kĩla twaĩle kwĩka ethĩwa nĩtũkũemwa nĩ kwona nesa kĩanda kitũ nĩ kĩva kĩkundinĩ. Na katatũ, nĩtũkwona nĩkĩ nĩ ũndũ wa vata tũendeee kwĩkĩa kĩthito twĩanĩsye kĩanda kitũ kĩkundinĩ kya Ngai.

4. Ĩandĩko ya Alomi 12:4, 5 yĩtũmanyĩsya kyaũ?

⁴ Ũndũ wa mbee tũkwĩmanyĩsya ngelekany’onĩ ya Vaulo nĩ kana kĩla ũmwe witũ e na kĩanda kya vata ũtonya kwĩanĩsya andũnĩ ma Yeova. Vaulo ayambĩĩa kũelesya ngelekany’o yake aĩtye atĩĩ: “O tondũ twĩthĩawa na mwĩĩ ũmwe wĩ na mamutha maingĩ, ĩndĩ mamutha asu onthe maitethasya wĩa ũmwe, o ta ũu, o na kau twĩ aingĩ, twĩ mwĩĩ ũmwe twĩ ngwatanĩo vamwe na Klĩsto, ĩndĩ kĩla ũmwe waitũ nĩ ĩmutha ya ũla ũngĩ.” (Alo. 12:4, 5) We Vaulo endaa kwasya ata? O na kau kĩla ũmwe ethĩawa na kĩanda kĩ kĩvathũkany’o na ũla ũngĩ kĩkundinĩ, ithyonthe twĩ ma vata.

5. Nĩ “mĩthĩnzĩo” yĩva Yeova ũnenganĩte kĩkundinĩ?

⁵ Nĩ laisi kũsũanĩa kana ala matonya kũtalwa ta me na kĩanda nthĩnĩ wa kĩkundi no ala matongoesye. (1 Ath. 5:12; Aevl. 13:17) Nĩtwĩsĩ kana kwĩsĩla Klĩsto, Yeova nũtũnengete “aũme methĩwe mĩthĩnzĩo” kĩkundinĩ. (Aev. 4:8) Aũme asu tũnengetwe ta “mĩthĩnzĩo” nĩ ta ala me nthĩnĩ wa Nzama Ĩla Ĩtongoesye, atetheesya ma Nzama Ĩla Ĩtongoesye, ala methĩawa Kamitiinĩ sya Ovisi wa Ũvonge, asyaĩĩsya ma mũthyũlũlũko, alimũ ma sukulu sya Mbivilia, atumĩa ma kĩkundi, na atetheesya ma kĩkundi. Ana-a-asa asu onthe methĩawa manyuvĩtwe nĩ veva mũtheu masũvĩe malondu ma Yeova na mailũlũmĩĩlya kĩkundi.—1 Vet. 5:2, 3.

6. O tondũ ĩandĩko ya 1 Athesalonika 2:6-8 yonanĩtye, ana-a-asa ala manyuvĩtwe nĩ veva mũtheu mekĩaa kĩthito meke ata?

⁶ Ana-a-asa methĩawa manyuvĩtwe nĩ veva mũtheu makwatĩĩe ianda syĩ kĩvathũkany’o kĩkundinĩ. Mamutha ma mwĩĩ me kĩvathũkany’o, ta kwa ngelekany’o, moko na maaũ, matethasya wĩa kwondũ wa mwĩĩ w’onthe. O ta ũu, ana-a-asa ala manyuvĩtwe nĩ veva mũtheu matethasya wĩa woo kwondũ wa kĩkundi kyonthe. Mayĩmanthĩaa nguma. Vandũ va ũu, mekĩaa kĩthito matetheesye na mailũlũmĩĩlya ana-a-asa na eĩtu-a-asa. (Soma 1 Athesalonika 2:6-8.) Tũmũtũngĩaa Yeova mũvea mũno nũndũ wa aũme asu me nguma nzeo na mendete kũthĩnĩkĩa ala angĩ mbee!

7. Andũ aingĩ ala me ũthũkũminĩ wa ĩvinda yonthe matanĩaa moathimo meva?

⁷ Amwe kĩkundinĩ nĩmatonya kwĩthĩwa me amisonalĩ, mavainia ma mwanya, kana mavainia ma kĩla ĩvinda. Kwa w’o, twĩ na ana-a-asa na eĩtu-a-asa aingĩ ĩũlũ wa nthĩ matw’ĩkĩthĩtye wĩa wa kũtavany’a na kũtw’ĩkĩthya andũ amanyĩw’a ũndũ ũla mũnene thayũnĩ woo. Na nũndũ wa ũu, nĩmatetheesye aingĩ makatw’ĩka amanyĩw’a ma Klĩsto Yesũ. O na kau atavany’a aa ma ĩvinda yonthe mayĩthĩawa na syĩndũ mbingĩ, Yeova nũmaathimĩte na maũndũ maingĩ maseo. (Mko. 10:29, 30) Nĩtwonaa ana-a-asa na eĩtu-a-asa aa me ma vata, na nĩtũtũngaa mũvea mũno kwĩthĩwa namo kĩkundinĩ!

8. Nĩkĩ kĩla mũtavany’a wa ũvoo mũseo wĩthĩawa e wa vata methonĩ ma Yeova?

⁸ Mo no ana-a-asa ala manyuvĩtwe matongosye na Aklĩsto ala me ũthũkũminĩ wa ĩvinda yonthe matonya kũtalwa ta me na kĩanda kĩkundinĩ? Aiee! Kĩla mũtavany’a wa ũvoo mũseo ethĩawa e wa vata kĩkundinĩ na methonĩ ma Ngai. (Alo. 10:15; 1 Ako. 3:6-9) Na twĩasya ũu nũndũ kĩeleelo kĩmwe kĩnene kya kĩkundi nĩ kũtw’ĩkĩthya andũ amanyĩw’a ma Mwĩaĩi waitũ Yesũ Klĩsto. (Mt. 28:19, 20; 1 Tim. 2:4) Onthe ala matavanasya, methĩwe nĩ atavany’a mate avatise kana nĩ ana-a-asa na eĩtu-a-asa avatise kĩkundinĩ, nĩmatataa vyũ kwia mbee wĩa wa kũtavany’a.—Mt. 24:14.

9. Nĩkĩ tũtonya kwasya kana eĩtu-a-asa Aklĩsto nĩ ma vata?

 ⁹ Yeova nũnengete eĩtu-a-asa Aklĩsto ala me kĩkundinĩ kĩanda kya vata. Nĩwonaa aka asu mamũthũkũmaa me aĩkĩĩku me ma vata na me ma kũnewa ndaĩa, methĩwe nĩ ala atwae, ala me na syana, ala ndiwa, kana nĩ ala mate atwae. Maandĩko nĩmawetete ĩũlũ wa aka aingĩ mamwendeeisye Ngai. Aka asu nĩmawetawa ta ngelekany’o nzeo sya andũ oĩ, me mũĩkĩĩo mũlũmu, me kĩthito, ngũmbaũ, alau, na atethya ma wĩa mũseo. (Luka 8:2, 3; Meko 16:14, 15; Alo. 16:3, 6; Avi. 4:3; Aevl. 11:11, 31, 35) Tũmũtũngĩaa Yeova mũvea ta kĩ nũndũ wa kwĩthĩwa na aka Aklĩsto me nguma nzeo ta isu ikundinĩ sitũ!

10. Nĩkĩ twonaa ala akũũ me ma vata?

¹⁰ Angĩ tũtonya kũmatala ta ũathimo mũnene kĩkundinĩ nĩ Aklĩsto ala akũũ. Ikundinĩ imwe ve ana-a-asa na eĩtu-a-asa akũũ, ala mamũthũkũmĩte Yeova myaka yoo yonthe me aĩkĩĩku. Na nĩvatonya kwĩthĩwa angĩ akũũ maneemanyĩisye ũw’o o mĩtũkĩ. Asu onthe nĩmethĩawa na mathĩna maingĩ ma mwĩĩ ala mokanasya na ũkũũ. Mathĩna asu no matume maemwa nĩ kwĩanĩsya maũndũ maingĩ kĩkundinĩ na ũtavany’anĩ. Ĩndĩ Aklĩsto asu akũũ nĩmekaa o kĩla matonya matavany’e, na nĩmatũmĩaa vinya w’onthe ũla me naw’o mekĩe angĩ vinya na maimamanyĩsya! Na ũmanyi woo nũtũtethasya mũno. Aklĩsto asu nĩ ma vata mũno kwitũ, o na methonĩ ma Yeova.—Nth. 16:31.

11-12. Amũika ala me kĩkundinĩ methĩĩtwe maikwĩkĩa vinya ata?

¹¹ Nao nata andũ ma mũika? Andũ ma mũika ala maendeee kwĩana nĩmakomanaa na mathĩna maingĩ me nthĩ ĩno ĩtongoew’e nĩ Satani na yusĩe andũ methĩawa na mawoni mathũku. (1 Yoa. 5:19) Ĩndĩ nĩtwĩw’aa tweekĩwa vinya twoona amũika maitũ mayumya maelesyo maũmbanonĩ, maitavany’a, na maitetea mũĩkĩĩo woo mate na wia o na vanini. Inyw’ĩ amũika, mwĩ ma vata mũno kĩkundinĩ kya Yeova!—Sav. 8:2.

¹² Ĩndĩ ana-a-asa na eĩtu-a-asa amwe monaa  ta mate vata kĩkundinĩ. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtetheesya kĩla ũmwe witũ akonaa e wa vata kĩkundinĩ? Ekai twone.

13-14. Nĩkĩ amwe matonya kwambĩĩa kwĩw’a ta mate ma vata kĩkundinĩ?

¹³ Ũndũ wa kelĩ ũla tũũmanyĩw’a nĩ ngelekany’o ya Vaulo no ũtume tũsũanĩa thĩna wĩthĩawa na andũ aingĩ ũmũnthĩ. Andũ aingĩ nĩmaemawa nĩ kũĩkĩĩa kana mo nĩ ma vata kĩkundinĩ. Vaulo aandĩkie atĩĩ: “Yu o na kũũ kũkasya, ‘Nũndũ tinyie kw’oko, ndi kĩlungu kya mwĩĩ,’ ũu ndũtuma kwĩthĩwa kũte kĩlungu kya mwĩĩ. Nakw’o kũtũ kũkasya, ‘Nũndũ tinyie itho, ndi kĩlungu kya mwĩĩ,’ ũu ndũtuma kwĩthĩwa kũte kĩlungu kya mwĩĩ.” (1 Ako. 12:15, 16) We Vaulo endaa kwasya ata?

¹⁴ Ũkambĩĩa kwĩyĩelekany’a na ala angĩ kĩkundinĩ, no wambĩĩe kwona ta ũte wa vata. Amwe kĩkundinĩ no methĩwe me alimũ aseo, andũ mavangĩthasya maũndũ nesa, kana aĩthi me na ũmanyi. Wasũanĩa inengo ila me nasyo, nũtonya kwona ũtamavikĩa. Kĩu kĩonany’a kana wĩ na wĩnyivyo. (Avi. 2:3) Ĩndĩ nĩwaĩle kwĩthĩwa wĩ metho. Ũkatindaa wĩyĩelekanĩtye na ala me na inengo sya mwanya, nũtonya kũtũlĩka ngoo. Na o tondũ Vaulo wawetie, noĩthwa ũtonya kwambĩĩa kwĩw’a ta ũte na kĩanda o na kĩmwe kĩkundinĩ. Nĩ kyaũ kĩtonya kũũtetheesya ũeke kwĩw’a ũu?

15. Kwosana na 1 Akolintho 12:4-11, twaĩle kũmanya kyaũ ĩũlũ wa inengo ila twĩ nasyo?

¹⁵ Kwasũanĩa ũndũ ũũ: Yeova nĩwanengie Aklĩsto amwe ma ĩvindanĩ ya atũmwa mĩthĩnzĩo ya veva mũtheu kwa nzĩa ya kyama. Ĩndĩ, Aklĩsto asu mayaanengwa mĩthĩnzĩo ĩvw’anene. (Soma 1 Akolintho 12:4-11.) O na kau Yeova anengie Aklĩsto asu mĩthĩnzĩo yĩ kĩvathũkany’o na maĩ na inengo syĩ kĩvathũkany’o, kĩla ũmwe woo aĩ wa vata. Ũmũnthĩ tũinengawe mĩthĩnzĩo ya veva mũtheu kwa nzĩa ya kyama. Ĩndĩ tũi kĩvathũkany’o na Aklĩsto asu. Inengo sitũ syĩ kĩvathũkany’o, ĩndĩ Yeova nĩwonaa kĩla ũmwe waitũ e wa vata.

16. Nĩ ũtao wĩva wa mũtũmwa Vaulo twaĩle kũatĩĩa?

 ¹⁶ Vandũ va kwĩyĩelekany’a na Aklĩsto ala angĩ, twaĩlĩte kũatĩĩa ũtao ũu wa mũtũmwa Vaulo: “Eka kĩla ũmwe aosye meko make mwene, na eeka ũu akeethĩwa na kĩtumi kya kũtana nũndũ wake mwene, ĩndĩ ti kwa kwĩyĩelekany’a na mũndũ ũngĩ.”—Aka. 6:4.

17. Tũtonya kũtetheka ata twaatĩĩa ũtao wa Vaulo?

¹⁷ Twaatĩĩa ũtao wa Vaulo na tweethiana nesa, nĩtũtonya kũmanya kana o naitũ nĩtwĩthĩawa na inengo na ũtonyi angĩ mate naw’o. Kwa ngelekany’o, mũtumĩa wa kĩkundi no ethĩwe ataumasya maũvoo maseo mũno, ĩndĩ ũyĩthĩa nĩ mũseo mũno wĩanĩ wa kũtw’ĩkĩthya andũ amanyĩw’a. O na ĩngĩ, no ethĩwe atesĩ kũvangĩthya maũndũ nesa mũno ta atumĩa ala angĩ kĩkundinĩ, ĩndĩ ũyĩthĩa nĩwendete angĩ mũno na nũmew’ĩaa tei. Na nũndũ wa ũu, ũyĩthĩa ana-a-asa na eĩtu-a-asa kĩkundinĩ nĩmew’aa me na ũthasyo wa kũmũkũlya amanenge ũtao wa Maandĩko. O na ĩngĩ, no kwĩthĩwa e ngelekany’o nzeo ya mũndũ ũthokasya aeni. (Aevl. 13:2, 16) Tweethĩwa twĩ metho twonae inengo sitũ, tũkeanĩawa nĩ kĩla tũkwĩanĩsya kĩkundinĩ. Na tweeka ũu, tũikew’ĩaa ana-a-asa ala angĩ kĩwĩu nũndũ wa kwona me na inengo tũte nasyo.

18. Tũtonya kwĩka ata twaĩlangye inengo sitũ?

¹⁸ O na ethĩwa twĩ na kĩanda kĩva kĩkundinĩ, ithyonthe nĩtwaĩle kwĩthĩwa na wendi wa kwongelanga ũthũkũmi witũ na tũyĩkĩa kĩthito twaĩlangye inengo sitũ. Nĩ kana twĩke ũu, Yeova nĩwĩkĩte mũvango mũseo kwĩsĩla ũseũvyo wake nĩ kana atũmanyĩsye. Kwa ngelekany’o, ũmbanonĩ witũ wa katĩkatĩ wa kyumwa, nĩtũkwataa motao maseo ĩũlũ wa ũndũ tũtonya kwaĩlangya ũthũkũmi witũ. We nũtataa ũndũ ũtonya ũtũmĩe maũndũ ala wĩmanyĩasya ũmbanonĩ ũsu?

19. Ũtonya kwĩka ata nĩ kana ũthi Sukulu ya Atavany’a ma Ũsumbĩ?

¹⁹ Nzĩa ĩngĩ nzeo vyũ Yeova ũtũmĩaa kũtũmanyĩsya nĩ Sukulu ya Atavany’a ma Ũsumbĩ. Ala matonya kũthi sukulunĩ ĩsu nĩ ana-a-asa na eĩtu-a-asa ala me ũthũkũminĩ wa ĩvinda yonthe na me na ũkũũ wa myaka 23 nginya 65. Nĩvatonyeka ũkethĩa wonaa ta ũtakesa kũthi sukulu ĩsu. Ĩndĩ vandũ va kũandĩka itumi mbingĩ ila wonaa ta itonya ũkũsiĩĩa ndũkathi, nũseo ũkaandĩka kĩla kĩtumaa wenda kũthi sukulu ĩsu. Ĩtina wa ũu, no ũsũanĩe maũndũ ala waĩle kwĩka nĩ kana wĩthĩwe ũtonya kusũsya vomu ya kũthi sukulu ĩsu. Weekĩa kĩthito ngalĩkonĩ ĩ yaku, Yeova no aũtetheesye ũkeanĩsya kĩla wonaa kĩtatonyeka.

20. Ĩandĩko ya Alomi 12:6-8 yĩtũmanyĩsya ũndũ wĩva?

²⁰ Ũndũ wa katatũ tũtonya kwĩmanyĩsya ngelekany’onĩ ya Vaulo wĩ nthĩnĩ wa Alomi 12:6-8. (Soma.) Vaulo asyokete akonany’a ĩngĩ kana kĩla ũmwe nthĩnĩ wa kĩkundi e kĩnengo kĩ kĩvathũkany’o na ũla ũngĩ. Ĩndĩ vaa ũndũ ũla ũkindĩlĩĩle nĩ kana kĩla ũmwe aĩle kũtũmĩa kĩnengo kĩla wĩ nakyo kwaka na kũlũlũmĩĩlya kĩkundi.

21-22. Ngelekany’o ya Robert na Felice yĩtũmanyĩsya kyaũ?

²¹ Kwasũanĩa ngelekany’o ya mwana-a-asa ũmwe tũũmwĩta Robert. Ĩtina wa kwĩthĩwa amũthũkũmĩte Yeova e nthĩ ĩte yoo, nĩwakũlilw’e akathũkũme Mbetheli ya nthĩ ya kwoo. O na vala nĩwaĩkĩĩthiw’e kana ũalyũku ũsu ndũkonanĩtye na ũndũ mũthũku wĩthĩwa ekĩte, aisye atĩĩ: “Vandũ va myei mingĩ, neethĩawa nde mũtanu nũndũ nasũanĩaa kana ndyeanĩasya kĩanda kyakwa nesa. Ve mavinda amwe neew’aa naĩlĩte kũeka kũthũkũma Mbetheli.” Nĩ kyaũ kyamũtetheeisye eethĩwa  e mũtanu ĩngĩ? Mũtumĩa ũngĩ nĩwamũlilikanilye kana Yeova ethĩĩtwe aitũmanyĩsya iandanĩ ila twĩthĩĩtwe nasyo ĩvindanĩ ĩvĩtu nĩ kana twĩthĩwe tũtonya kwĩanĩsya nesanga kĩanda kĩla yu twĩ nakyo. Kwoou, Robert nĩwamanyie kana aĩlĩte kũeka kũsũanĩa maũndũ mavĩtũku na ayambĩĩa kũsũanĩa ĩũlũ wa kĩla yu ũtonya kwĩanĩsya.

²² Mwana-a-asa ũngĩ ũkwĩtwa Felice Episcopo nĩwakomanie na ũndũ ta ũsu. E na mũka maminie Sukulu ya Ngileati mwaka wa 1956 na manewa wĩa wa kũthyũlũlũka nthĩ ya Bolivia. Mwaka wa 1964 nĩmakwatie mwana. Felice aĩtye atĩĩ: “Tweewie wĩ ũndũ wĩ vinya mũno kũtia kĩanda kitũ nũndũ nĩtwakyendete. Naminie mwaka ũmwe ndyĩw’a ngw’ĩte ngoo mũno. Ĩndĩ Yeova nĩwandetheeisye navĩndũa woni wakwa, na naendeea kwĩanĩsya kĩanda kyakwa kyeũ nĩ mũsyai.” We nĩwĩthĩwa mavinda amwe wĩw’aa ta Robert kana Felice? Nĩwĩw’aa ũkw’ĩte ngoo nũndũ kĩanda kĩla ũnaĩ nakyo ũthũkũminĩ wa Yeova na vau ĩtina yu tikyo wĩ nakyo? Ethĩwa ũu nĩw’o vailye, no wĩthĩwe wĩ mũtanu wavĩndũa woni waku na ũisũanĩa mũno kĩla ũtonya kwĩka yu ũmũthũkũme Yeova vamwe na ana-a-asa. Ĩthĩwa na maũndũ maingĩ ma kwĩka ũitũmĩa inengo na ũtonyi waku kũtetheesya ala angĩ, na ũkeethĩwa wĩ mũtanu yĩla ũendeee kwaka kĩkundi.

23. Twaĩle kwosa ĩvinda twĩke ata, na twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩla yĩatĩĩe?

²³ Kĩla ũmwe waitũ nĩ wa vata mũno methonĩ ma Yeova. Endaa kĩla ũmwe ew’ae e wa vata kĩkundinĩ kya andũ make. Ethĩwa tũkoosaa ĩvinda tũsũanĩe kĩla tũtonya kwĩka nĩ kana twake ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ, na tũyĩkĩa kĩthito vyũ twĩanĩsye kĩanda kĩu, tũikew’aa ta tũte ma vata kĩkundinĩ. Ĩndĩ nao nata ũndũ twonaa ala angĩ kĩkundinĩ? Tũtonya kwĩka ata twonany’e kana nĩtũmendete na nĩtũmanengete ndaĩa? Ĩsomonĩ yĩla yĩatĩĩe, nĩtũũneenea ũndũ ũsu wa vata.