1. O mĩtũkĩ, Yesũ akilyĩ kwĩka ata?

 TWĨKALĨTE ĩvinda moalyũku maingĩ makilyĩ kwĩkĩka! O mĩtũkĩ, Yesũ nũkũsilĩla andũ onthe ĩũlũ wa nthĩ. Nĩwaeleisye kĩla kĩkekĩka ĩũlũ wa nthĩ atanamba kũsilĩla andũ na nĩwanengie amanyĩwʼa make “wonanyʼo” wa kwĩthĩwa vo kwake na wa “mũminũkĩlyo wa ĩvinda yĩĩ.” (Mt. 24:3) Kĩla wawetie kĩ nthĩnĩ wa Mathayo kĩlungu kya 24 na kya 25 na ũvoonĩ ũngĩ ũvwʼanene na ũsu ũla wĩ nthĩnĩ wa Maliko kĩlungu kya 13 na Luka kĩlungu kya 21.

2. Twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩĩ, na kĩu kĩtũtethya ata?

² Yesũ nĩwanenganie ngelekanyʼo itatũ syĩ na mokanyʼo matonya kũtũtethya. Ngelekanyʼo ya mbee nĩ ĩla ya malondu na mbũi, ya kelĩ nĩ ya ala eĩtu oĩ na atumanu, na ya katatũ nĩ ya talendi. Kĩla ngelekanyʼo nĩkũtũtetheesya kũelewa ũndũ meko ma mũndũ makatuma asilĩlwa. Ĩsomonĩ yĩĩ, twĩneenea ngelekanyʼo isu na tũyona kĩla itonya kũtũmanyĩsya. Ngelekanyʼo ya mbee ĩla tũũneenea nĩ ĩla ya malondu na mbũi.

MALONDU NA MBŨI

3. Yesũ akasilĩla andũ ĩndĩĩ?

³ Ngelekanyʼonĩ ya malondu na mbũi, Yesũ nĩwaeleisye ũndũ ala maĩ na mwanya wa kwĩwʼa ũvoo mũseo na kũkwata mbau Aklĩsto etĩkĩwʼa mauta makasilĩlwa. (Mt. 25:​31-46) Yesũ akeeka ũu mũthyanĩ wa ũla “thĩna mũnene,” kavinda kakuvĩ kaũ wa Alimaketoni ũtanambĩĩa. (Mt. 24:21) O ũndũ mũĩthi ũvathũkanasya malondu na mbũi, ũu nowʼo ũkavathũkanyʼa ala  makwataa mbau Aklĩsto etĩkĩwʼa mauta me aĩkĩĩku na ala matekaa ũu.

4. Kwosana na Isaia 11:​3, 4, nĩkĩ tũte na nzika kana Yesũ akasilĩla andũ kwa ũlũngalu? (O na ĩngĩ, sisya visa .)

⁴ Mbivilia yĩ na wathani wonanĩtye kana Yeova nũmũnyuvĩte Yesũ ethĩwe e Mũsili, na akasila kwa nzĩa ya ũlũngalu. (Soma Isaia 11:​3, 4.) Nũsiasya nesa mwĩkalĩle, mawoni, na ũneeni wa kĩla mũndũ, o vamwe na ũndũ makuaa ana-a-asa make etĩkĩwʼa mauta. (Mt. 12:​36, 37; 25:40) Na yĩla ũkethĩwa aisila, akamanya naaũ makwatie mbau ana-a-asa make etĩkĩwʼa mauta o vamwe na wĩa ũla matethasya. a Nzĩa ĩmwe nene ala mailye ta malondu makwataa mbau ana-a-asa ma Klĩsto nĩ kwa kũmatetheesya wĩanĩ wa kũtavanyʼa. Asu mailye ta malondu makasilĩlwa kwĩthĩwa me “alũngalu” na mailika “thayũnĩ wa tene na tene.” (Mt. 25:46; Ũvu. 7:​16, 17) Mwa yĩu nĩ ĩtuvi ĩseo ta kĩ kwa onthe ala malũmanasya na wĩanĩu woo! Mekala me aĩkĩĩku ĩvindanĩ ya ũla thĩna mũnene o na ĩtina wa thĩna ũsu masyĩtwa moo makaendeea kwĩthĩwa maandĩkĩtwe “yĩla ĩvukunĩ ya thayũ.”—Ũvu. 20:15.

5. Ngelekanyʼo ya malondu na mbũi yĩtũmanyĩsya kyaũ, na ĩkonetye aaũ?

⁵ Onanyʼa kana wĩ mũĩkĩĩku na nũlũmanĩtye na Yeova. Ngelekanyʼo ya malondu na mbũi yĩthĩawa yĩkonetye mũno mũno ala me na wĩkwatyo wa kwĩkala kũũ ĩũlũ wa nthĩ. Monanasya me na mũĩkĩĩo kwa kũtetheesya ana-a-asa ma Klĩsto wĩanĩ wa kũtavanyʼa. O na ĩngĩ, mekaa ũu kwa kwĩtĩkĩla kũtongoewʼa nĩ kakundi kanini ka ana-a-asa etĩkĩwʼa mauta ala Yesũ ũnyuvĩte. (Mt. 24:45) Ĩndĩ o na ala me na wĩkwatyo wa kũthi ĩtunĩ nĩmaĩlĩte kũatĩĩa ũkanyʼo ũsu. Nĩkĩ? Nũndũ Yesũ nũsiasya nesa mwĩkalĩle woo, mawoni moo, na ũneeni woo. No nginya o namo monanyʼe kana nĩ aĩkĩĩku. Yesũ nĩwanenganie ngelekanyʼo ingĩ ilĩ, ila syĩ na ũkanyʼo ũkonetye etĩkĩwʼa mauta. Ngelekanyʼo isu syĩ nthĩnĩ wa Mathayo kĩlungu kya 25. Ekai yu tũneenee ĩla ngelekanyʼo ya eĩtu oĩ na atumanu.

EĨTU OĨ NA ATUMANU

6. Nĩ kwa nzĩa yĩva eĩtu atano moonanisye kana nĩ oĩ? (Mathayo 25:​6-10)

⁶ Nthĩnĩ wa ĩla ngelekanyʼo ya eĩtu, Yesũ nĩwawetie ĩũlũ wa eĩtu ĩkũmi ala maendie kũthaũa mũtwaani. (Mt. 25:​1-4) Onthe nĩmendaa kwĩthĩwa na mũtwaani mbokanĩ ya mũtwaano. Yesũ aisye kana atano katĩ woo maĩ “oĩ” na ala angĩ atano maĩ “atumanu.” Eĩtu ala oĩ nĩmeeyũmbanĩtye na maĩ metho. Nĩmatwʼĩte kweteela mũtwaani ĩvinda yĩasa ũndũ vatonyeka, o na ethĩwa evika ũtukũ katĩ. Kwoou nĩmakuie taa nĩ kana maikekale kĩvindunĩ. O na eka ũu, nĩmakuie mauta angĩ ma kwongeleela taanĩ ũndũ mũtwaani ũselewa. Kwoou nĩmeeyũmbanĩtye nĩ kana taa syoo iikavoe. (Soma Mathayo 25:​6-10.) Na yĩla mũtwaani wavikie, eĩtu asu oĩ nĩmalikile nake mbokanĩ ya mũtwaano. O ta ũu, Aklĩsto etĩkĩwʼa mauta ala monanĩtye kana nĩmeyũmbanĩtye kwa kwĩkala me metho na me aĩkĩĩku nginya yĩla Mũtwaani, Yesũ, ũkasyoka, makasilĩlwa kwĩthĩwa maĩlĩte kũlika nake Ũsumbĩnĩ wa ĩtu. b  (Ũvu. 7:​1-3) Ĩndĩ nĩ kyaũ kyakwatie ala eĩtu atano atumanu?

7. Nĩ kyaũ kyakwatie ala eĩtu atano atumanu, na nĩkĩ?

⁷ Kĩvathũkanyʼo na ala eĩtu oĩ, ala atano maĩ atumanu mayeeyũmbanĩtye yĩla mũtwaani wavikie. Taa syoo syakilyĩ kũvoa, na mayakuĩte mauta ma kwongeleela taanĩ. Yĩla mamanyie kana mũtwaani akilyĩ kũvika, nĩmaendie kũthooa mauta. Na mũtwaani aitwʼĩka nĩwavika, mayasyokete. Me kũu, “eĩtu ala meeyũmbanĩtye [nĩmalikile] nake mbokanĩ ya mũtwaano na mũomo wavingwa.” (Mt. 25:10) Ĩtina, yĩla eĩtu asu atumanu masyokie na menda kũlika mbokanĩ ya mũtwaano, mũtwaani ameie: “Nyie ndimwĩsĩ.” (Mt. 25:​11, 12) Eĩtu asu mayeeyũmbanĩtye kweteela mũtwaani ĩvinda yĩasa ũndũ vatonyeka. Etĩkĩwʼa mauta meĩmanyĩsya kyaũ?

8-9. Etĩkĩwʼa mauta matonya kwĩmanyĩsya kyaũ nthĩnĩ wa ĩla ngelekanyʼo ya eĩtu? (O na ĩngĩ, sisya visa.)

⁸ Onanyʼa kana nĩwĩyũmbanĩtye na wĩ metho. Yesũ ndathanaa kana kũkeethĩwa na ikundi ilĩ sya etĩkĩwʼa mauta: kĩmwe kĩkethĩwa kĩyũmbanĩtye kweteela nginya yĩla ũkasyoka ĩvindanĩ ya ũla thĩna mũnene na kĩngĩ kĩtakethĩwa kĩyũmbanĩtye. Ĩndĩ aeleasya kĩla kĩtonya kũkwata etĩkĩwʼa mauta meethĩwa mateyũmbanĩtye kũmĩĩsya me aĩkĩĩku nginya mũthya. Vakathi ũu, mayĩsa kũkwata ĩtuvi yoo. (Yoa. 14:​3, 4) Mwa ũsu ti ũndũ wa kũvũĩwa ngũĩ! Twĩthĩwe twĩ na wĩkwatyo wa kwĩkala ĩtunĩ kana nĩ vaa ĩũlũ wa nthĩ, ithyonthe nĩtwaĩlĩte kwosa ũkanyʼo ũsu kwa ũito. No nginya kĩla ũmwe witũ ekale e metho na eyũmbanĩtye kũmĩĩsya nginya mũthya.—Mt. 24:13.

⁹ Ĩtina wa Yesũ kũnengane ngelekanyʼo ya ala eĩtu na kũkindĩlĩĩla vata wa kwĩthĩwa twĩyũmbanĩtye na twĩ metho, nĩwanenganie ngelekanyʼo ya talendi. Ngelekanyʼo ĩsu ĩkindĩlĩĩle vata wa kwĩthĩwa na kĩthito kingĩ.

 TALENDI

10. Ngombo ilĩ syoonanisye ata kana syaĩ ndĩkĩĩku? (Mathayo 25:​19-23)

¹⁰ Nthĩnĩ wa ĩla ngelekanyʼo ya talendi, Yesũ nĩwaneeneie ngombo itatũ; ilĩ syaĩ ndĩkĩĩku kwa vwana wasyo, ĩndĩ ĩmwe ndyaĩ ndĩkĩĩku. (Mt. 25:​14-18) Ngombo isu ilĩ nĩsyoonanisye kana nĩ ndĩkĩĩku kwa kũthũkũma na kĩthito itandĩthye mbesa sya vwana wasyo. Atanathi nthĩ ĩngĩ, nĩwainengie talendi, kana kwa ndeto ingĩ, mbesa mbingĩ mũno. Ngombo isu ilĩ ndĩkĩĩku syaĩ na kĩthito kingĩ na nĩsyatũmĩie mbesa isu nesa. Kwaendie ata? Yĩla vwana wasyo wasyokie, eethĩie ikwatĩte ũtandĩthyo kũndũ kwĩlĩ. Vwana wasyo nĩwaikathie, na ũu nĩ kwasya, nĩsyalikile “ũtanunĩ [wake].” (Soma Mathayo 25:​19-23.) Ĩndĩ nĩ kyaũ kyakwatie ĩla ngombo ya katatũ? Yeekanie ata na mbesa ila vwana wayo wamĩnengete?

11. Nĩ kyaũ kyakwatie ĩla ngombo “ndulu,” na nĩkĩ?

¹¹ Ĩla ngombo ya katatũ yanengiwe talendi ĩmwe, ĩndĩ yaĩ “ndulu.” Vwana wayo eekwatasya kana nĩkũtũmĩa talendi ĩsu nesa. Ĩndĩ yo yeekie kũmĩnzĩa nthĩ. Yĩla vwana wayo wasyokie, yamũtũngĩie talendi o ĩsu ĩmwe. Ngombo ĩsu ndyaĩ na woni mũseo. Na vandũ va kwĩtya ũekeo nũndũ nĩyaemiwe nĩ kũtandĩthya mbesa ila yanengetwe, yaisye kana nĩyeesĩ vwana wayo nĩ “mũndũ mwetu.” Nũndũ wa kĩu, vwana wayo nĩwamĩleile. Na kũthũkya ũvoo, nĩyaveniwe talendi ĩla yaĩ nayo na yekwʼa nza wa nyũmba ya vwana wayo.—Mt. 25:​24, 26-30.

12. Naaũ ũmũnthĩ maelekanĩtwʼe na ila ngombo ilĩ ndĩkĩĩku?

¹² Aklĩsto etĩkĩwʼa mauta ala aĩkĩĩku nĩmo maelekanĩtwʼe na ila ngombo ilĩ ndĩkĩĩku. Vwana woo, Yesũ, nũmathoketye ‘malike ũtanunĩ wake.’ Malikaa ũtanunĩ ũsu yĩla makwata ĩtuvi yoo ya kũthi ĩtunĩ, kana kwa ndeto ingĩ, yĩla makwata ũthayũũkyo wa mbee. (Mt. 25:​21, 23; Ũvu. 20:5b) Kĩvathũkanyʼo na ũu, ngelekanyʼo nthũku ya ĩla ngombo ndulu nĩ ũkanyʼo kwa etĩkĩwʼa mauta. Ata?

13-14. Etĩkĩwʼa mauta matonya kwĩmanyĩsya kyaũ ngelekanyʼonĩ ya talendi? (O na ĩngĩ, sisya visa.)

 ¹³ Onanyʼa kana wĩ na kĩthito kingĩ. O ta ngelekanyʼonĩ ya ala eĩtu, Yesũ ndathanaa kana etĩkĩwʼa mauta makeethĩwa me atulu yĩla wanenganie ĩla ngelekanyʼo ya talendi. Vandũ va ũu, aeleasya kĩla kĩtonya kũmakwata maolanga kĩthito kyoo. Kĩu kĩkekĩka, mayĩthĩwa matonya kwĩyĩĩkĩĩthya “kwĩtwa na kũnyuvwa [kwoo],” na mayĩtĩkĩlwʼa kũlika Ũsumbĩnĩ wa ĩtu.—2 Vet. 1:10.

¹⁴ Ngelekanyʼo ila Yesũ wanenganie ĩũlũ wa eĩtu na talendi syonanasya nesa kana no nginya Aklĩsto onthe etĩkĩwʼa mauta methĩwe meyũmbanĩtye, me metho, na me na kĩthito kingĩ. Ĩndĩ vo ve ũndũ ũngĩ Yesũ wawetie ũtonya kwĩthĩwa wĩ ũkanyʼo kwa etĩkĩwʼa mauta? Ĩĩ, wĩ vo! No tũwone ndetonĩ syake ĩla syĩ nthĩnĩ wa Mathayo 24:​40, 41.

NAAŨ ‘MAKOSWA’?

15-16. Ĩandĩko ya Mathayo 24:​40, 41 yĩkindĩlĩĩle ata vata wa etĩkĩwʼa mauta kwĩthĩwa me metho?

¹⁵ Yesũ atanamba kũnengane ila ngelekanyʼo itatũ, nĩwaeleisye ũsilĩlo wa mũthya wa etĩkĩwʼa mauta ũla ũkavuanyʼa naaũ metĩkĩlĩtwe. Nĩwawetie ĩũlũ wa aũme elĩ makethĩwa maithũkũma mũũndanĩ na aka elĩ makethĩwa maithiĩa ĩvianĩ yĩmwe. Mawĩanĩ asu elĩ, ala mawetetwe meoneka ta meũtethya mũthemba ũmwe wa wĩa, ĩndĩ Yesũ aisye kana “ũmwe akooswa na ũla ũngĩ aitiwa.” (Soma Mathayo 24:​40, 41.) Ĩtina wa ũu, athuthisye aatĩĩi make atĩĩ: “Endeeai kũsyaĩĩsya, nũndũ mũyĩsĩ nĩ mũthenya wĩva Mwĩaĩi wenyu ũkoka.” (Mt. 24:42) O na nĩwawetie ũndũ ũtutenyʼe na ũsu ĩtina wa kũnengane ĩla ngelekanyʼo ya eĩtu. (Mt. 25:13) Syo ndeto isu nikonanĩtye? Veonekana ũu. No ala kwa wʼo metĩkĩwʼe mauta na aĩkĩĩku ‘makoswa’ nĩ Yesũ na mailika Ũsumbĩnĩ wa ĩtu.—Yoa. 14:3.

¹⁶ Onanyʼa kana wĩ metho. Etĩkĩwʼa mauta ala mataendeeaa kũsyaĩĩsya maikombanwʼa vamwe na “ala anyuve.” (Mt. 24:31) Eka ũu, andũ onthe ma Ngai, o na methĩwe me na wĩkwatyo wĩva, nĩmaĩle kwĩwʼa ũkanyʼo wa Yesũ wa kũendeea kũsyaĩĩsya na kwĩkala me aĩkĩĩku.

17. Nĩkĩ tũtaĩlĩte kũthĩnĩka ethĩwa Yeova nĩwatwʼa kwĩtĩkĩsya mauta andũ amwe ĩvindanĩ yĩĩ yitũ?

¹⁷ Nũndũ nĩtũmũmanyĩte Yeova nesa, nĩtũĩkĩĩaa kana kĩla ũndũ wĩkaa wĩthĩawa waĩlĩte. Kwoou tũithĩnĩkaa ethĩwa nĩwatwʼa kwĩtĩkĩsya mauta andũ amwe aĩkĩĩku ĩvindanĩ yĩĩ yitũ. c Nĩtũlilikanaa kĩla Yesũ waisye ĩũlũ wa ala athũkũmi malikile wĩanĩ saa kũmi na ũmwe ĩla ngelekanyʼonĩ ya mũũnda wa mĩsavivũ. (Mt. 20:​1-16) Ala maendie kũthũkũma mũũndanĩ ũsu wa mĩsavivũ ĩ-ya-wĩoo maĩviwe ũndũ ũmwe na ala mambĩĩte kũthũkũma makwakyanĩ. O ta ũu, o na ethĩwa etĩkĩwʼa mauta manyuvwa ĩndĩĩ, makakwata ĩtuvi yoo ya kũthi ĩtunĩ maendeea kwĩthĩwa me aĩkĩĩku.

ATĨĨA ŨKANYʼO

18-19. Ngelekanyʼo ila twaneenea syatũmanyĩsya kyaũ?

¹⁸ Tweemanyĩsya kyaũ? Kwa ala me na wĩkwatyo wa kwĩkala vaa ĩũlũ wa nthĩ, ĩla ngelekanyʼo ya malondu na mbũi nĩyakindĩlĩĩla vata wa kũendeea kwĩthĩwa me aĩkĩĩku na malũmanĩtye na Yeova ĩvindanĩ yĩĩ na ya ũla thĩna mũnene wĩ mbee. Kaũ wa Alimaketoni ũtanambĩĩa oou, Yesũ akasilĩla ala aĩkĩĩku kwĩthĩwa maĩlĩte kũlika “thayũnĩ wa tene na tene.”—Mt. 25:46.

 ¹⁹ O na ĩngĩ, nĩtwaneenea ngelekanyʼo ilĩ syĩ na ũkanyʼo ũkonetye etĩkĩwʼa mauta. Ngelekanyʼonĩ ĩla Yesũ wanenganie ya eĩtu, atano katĩ woo nĩmaĩkĩĩthisye kana maĩ oĩ. Nĩmeeyũmbanĩtye na maĩ metho meteele mũtwaani o na ethĩwa evika saa siana. Ĩndĩ ala eĩtu atumanu mayeeyũmbanĩtye. Na kwoou mũtwaani ndaametĩkĩlya malike mbokanĩ yake ya mũtwaano. No nginya o naitũ tweteele ĩvinda yĩasya ũndũ vatonyeka nginya yĩla Yesũ ũkaete mũthya wa nthĩ ĩno nthũku. O na ĩngĩ, ngelekanyʼonĩ ĩla Yesũ wanenganie ya talendi, nĩtwoona ngombo ilĩ ndĩkĩĩku ila syaĩ na kĩthito kingĩ. Nĩsyathũkũmie na kĩthito kwondũ wa vwana wasyo, nake nĩwaituvie. Ĩndĩ ĩla ngombo ndulu nĩyaleilwe. Twĩĩmanyĩsya kyaũ? No nginya twĩthĩwe na kĩthito kingĩ ũthũkũminĩ wa Yeova nginya mũthya. Na tũiminĩĩa, nĩtwoona kana no nginya etĩkĩwʼa mauta mekale me metho nĩ kana Yesũ ‘emosa’ na maikwata ĩtuvi yoo ya kũthi ĩtunĩ. Me na mea maingĩ ma “kũmbanwʼa” vala ve Yesũ ĩtunĩ. Ĩtina wa kaũ wa Alimaketoni, makatwʼĩka mũtwawa wa Yesũ mũtwaanonĩ wa kala Kalondu.—2 Ath. 2:1; Ũvu. 19:9.

20. Yeova akeekana ata na ala maatĩaa ũkanyʼo wake?

²⁰ O na kũtwʼĩka ĩvinda ya ũsilĩlo nĩyĩthengeee vyũ, tũi na kĩtumi kya kũkĩa. Twaendeea kwĩthĩwa twĩ aĩkĩĩku, Ĩthe witũ wa ĩtunĩ ũla ũtwendete mũno akatũnenga “vinya ũvĩtũkĩte wa mũndũ” nĩ kana “[twĩthĩwe tũtonya] . . . kũũngama mbee wa Mwana wa mũndũ.” (2 Ako. 4:7; Luka 21:36) Kwoou o na twĩthĩwe twĩ na wĩkwatyo wa kũthi ĩtunĩ kana nĩ wa kwĩkala vaa ĩũlũ wa nthĩ, tũkamũtanĩthasya Ĩthe witũ ethĩwa tũkaatĩĩaa ũkanyʼo ũla wĩ ila ngelekanyʼonĩ Yesũ wanenganie. Na nũndũ wa ũseo mwingĩ ũla Yeova ũtwonasya, masyĩtwa maitũ ‘makooneka maandĩkĩtwe ĩvukunĩ’ ya thayũ.—Nda. 12:1; Ũvu. 3:5.