1-2. Ĩandĩko ya Mũtavan’ya 11:6 yĩkonanĩtye ata na wĩa wa kũtavany’a ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ?

NTHĨ imwe, andũ methĩawa na mea maingĩ ma kwĩw’a ũvoo mũseo. Nĩ ta methĩawa meteele makomane na mũndũ amatavye ũvoo ũsu! Ĩndĩ nthĩ ingĩ, andũ mayendeeaw’a mũno nĩ kũmũmanya Ngai kana Mbivilia. Mo andũ kĩsionĩ kyenyu mailye ata? O na methĩwe mew’aa ata ĩũlũ wa ũvoo ũsu, Yeova endaa tũendeee kũtavany’a nginya yĩla wĩa ũsu wĩthela.

² Ĩvinda yĩla Yeova ũtw’ĩte yavika, wĩa wa kũtavany’a ũkathela na ĩndĩ “mũthya ũivika.” (Mt. 24:​14, 36) Ĩndĩ ĩvinda yĩu yĩtanavika, tũtonya kwĩka ata twonany’e nĩtũatĩĩaa ũtao ũũ wa Mbivilia: “Ndũkasiĩĩe kw’oko kwaku”? *​—⁠Soma Mũtavan’ya 11:⁠6.

3. Twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩĩ?

³ Ĩsomo ĩvĩtu yĩneeneete maũndũ ana twaĩle kwĩka nĩ kana twĩthĩwe “atei ma andũ,” kana atavany’a ma ũvoo mũseo me na ũtũĩka. (Mt. 4:19) Ĩsomonĩ yĩĩ nĩtũũneenea maũndũ atatũ matonya kũtũtetheesya kũtw’a vyũ kũtavany’a, o na ethĩwa twĩkomana na mawetu meva. Nĩtũkwĩmanyĩsya nĩkĩ nĩ ũndũ wa vata (1) kũtavany’a tũte kwĩtĩkĩla kũvĩngĩĩswa nĩ kĩndũ, (2) kwĩthĩwa na wũmĩĩsyo, na (3) kũendeea kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo mũlũmu.

4. Nĩkĩ twaĩle kũtethya wĩa ũla Yeova ũtũnengete tũte kwĩtĩkĩla kũvĩngĩĩswa nĩ kĩndũ?

⁴ Yesũ nĩwathanie maũndũ ala monanasya twĩkalĩte mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo, na maũndũ asu no matume aatĩĩi make  maola kĩthito kyoo wĩanĩ wa kũtavany’a. Na kwoou nĩweekĩie amanyĩw’a make vinya ‘maendeee kũsyaĩĩsya.’ (Mt. 24:42) Mĩthenyanĩ ya Noa kwaĩ maũndũ maingĩ matumaa andũ matew’a ũvoo kana ũkany’o ũla Noa wamatavasya. Maũndũ asu nomo maendeee, na o naitũ no matũvĩngĩĩse. (Mt. 24:​37-39; 2 Vet. 2:⁠5) Nĩkyo kĩtumi twaĩle kwĩkĩa kĩthito ũndũ tũtonya tũtethye wĩa ũla Yeova ũtũnengete tũte kwĩtĩkĩla kũvĩngĩĩswa nĩ kĩndũ.

5. Ĩandĩko ya Meko ma Atũmwa 1:​6-8 yonanĩtye ũvoo mũseo waĩlĩte kũtavanw’a nginya va?

⁵ Ĩvindanĩ yĩĩ wĩa wa kũtavany’a waĩle kũtethw’a na kĩthito kingĩ vyũ. Yesũ athanie kana amina kũkw’a, ũvoo mũseo ũkatavanw’a kĩsionĩ kĩnene vyũ na ũiendeea kwa ĩvinda yĩasa. (Yoa. 14:12) Ĩndĩ yĩla wakwie, amanyĩw’a amwe make nĩmasyokeie wĩa woo wa kũtea makũyũ. Athayũũkw’a, nĩweekie kyama kyatumie makwatya makũyũ maingĩ mũno. Atũmĩie ĩvinda yĩu kũmatetheesya maelewe kana wĩa wa kũtavany’a na kũtw’ĩkĩthya andũ amanyĩw’a nĩw’o wa vata vyũ kwĩ wĩa ũngĩ o na wĩva. (Yoa. 21:​15-17) Kavinda kakuvĩ atanasyoka ĩtunĩ, nĩwatavisye amanyĩw’a make kana wĩa wa kũtavany’a ũla waĩ anambĩĩsya ũkatavanw’a kuma Isilaeli nginya isio syĩ kũasa. (Soma Meko ma Atũmwa 1:​6-8.) Myaka mingĩ ĩtina wa vau, Yesũ nĩwoonisye mũtũmwa Yoana woni wa maũndũ makekĩka “mũthenyanĩ wa Mwĩaĩi.” * Ũndũ ũmwe wa kũsengy’a Yoana woonie waĩ wa mũlaĩka ũũlũkĩte e na “ũvoo mũseo wa tene na tene,” aiũtavany’a “kwa kĩla mbaĩ na ũko na kĩthyomo na andũ.” (Ũvu. 1:10; 14:⁠6) Ũndũ ũsu wĩonany’a ũtheinĩ kana Yeova endaa tũtavany’e ũvoo ũsu mũseo nthĩ yonthe nginya yĩla wĩthela.

6. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya tũtavany’e tũte kwĩtĩkĩla kũvĩngĩĩswa nĩ kĩndũ?

⁶ No tũtavany’e tũte kwĩtĩkĩla kũvĩngĩĩswa nĩ  kĩndũ twavindĩĩsya maũndũ onthe ala Yeova wĩkĩte nĩ kana atũtetheesye. Kwa ngelekany’o, nũtũnengete lĩu mwingĩ wa kĩ-veva kwĩsĩla syĩndũ sya kwĩthukĩĩsya na vitio, mavuku matumbĩthye kana matonya kũkwatĩkana syĩndũnĩ ta simũ, na vulongulamu ingĩ mbingĩ tũtonya kwĩloela Indanetinĩ. Kwasũanĩa ũndũ ũũ: Kĩsese kitũ kĩ na ũvoo kwa ithyomo mbee wa 1,000! (Mt. 24:​45-47) O na ĩngĩ, ũmũnthĩ andũ ĩũlũ wa nthĩ nĩmaanĩtw’e nĩ siasa, ndĩni, na viasala, ĩndĩ ve athũkũmi ma Ngai mbee wa milioni nyanya me ngwatanĩo o na kũtw’ĩka maumĩte kũndũ kwĩ kĩvathũkany’o. Kwa ngelekany’o, Wakatano, Matukũ 19, Mwei wa 4, 2019, Ngũsĩ nthĩ yonthe nĩsyeeloelile vitio ĩneeneete ĩandĩko ya mũthenya ũsu. Mũthenya ũsu ĩ ya wĩoo, andũ 20,919,041 nĩmoombanie malilikane kĩkw’ũ kya Yesũ. Kũvindĩĩsya kĩanda kya mwanya kĩla twĩ nakyo kya kwona maũndũ asu ma kũsengy’a na kya kwĩthĩwa nthĩnĩ wa ngwatanĩo ĩsu ya ana-a-asa nthĩ yonthe, nĩkũtumaa tũtũnga ilĩko sitũ wĩanĩ wa kũtavany’a ũvoo wa Ũsumbĩ.

7. Ngelekany’o ya Yesũ ĩtonya kũtũtetheesya ata tũendeee kũtavany’a?

⁷ Ũndũ ũngĩ ũtonya kũtũtetheesya tũtavany’e tũte kwĩtĩkĩla kũvĩngĩĩswa nĩ kĩndũ nĩ kũatĩĩaa ngelekany’o ya Yesũ. We ndaaĩtĩkĩlya ũndũ o na ũmwe ũmũvĩngĩĩse aeke kũtavany’a. (Yoa. 18:37) Ndaaĩtĩkĩla kũtatĩka yĩla Satani wendie kũmũnenga “mosumbĩ onthe ma nthĩ na ũnene wamo”; o na ndaatatĩka yĩla andũ mendie kũmũtw’ĩkĩthya mũsumbĩ woo. (Mt. 4:​8, 9; Yoa. 6:15) We ndaaĩtĩkĩla kwĩthĩwa na wendi wa syĩndũ mbingĩ sya kĩ-mwĩĩ; o na ndaalikwa nĩ wia yĩla wavĩngiwe mũno. (Luka 9:58; Yoa. 8:59) Yĩla mũĩkĩĩo witũ watatwa, ũtao wa mũtũmwa Vaulo no ũtũtetheesye tũendeee kũtavany’a. Eekĩie Aklĩsto vinya maatĩĩe ngelekany’o ya Yesũ nĩ kana ĩmatetheesye ‘maikanoe na kũkw’a ngoo.’​—⁠Aevl. 12:⁠3.

8. Mũndũ wĩ wũmĩĩsyo ethĩawa ailye ata, na nĩkĩ nguma ĩsu nĩ ya vata mũno ũmũnthĩ?

⁸ Mũndũ wĩ wũmĩĩsyo ethĩawa atonya kweteela auĩtye nginya maũndũ mavĩndũke. Nĩtwaĩle kwĩthĩwa na nguma ĩsu mavinda onthe, twĩthĩwe tũkwatĩtwe nĩ ũndũ mũna mũthũku tũkwenda ũthele kana tweteele ũndũ mũseo wĩkĩke. Kwa ngelekany’o, mwathani Avakuki nĩwendaa mũno kwona ũng’endu ũithela Yuta. (Ava. 1:⁠2) O namo amanyĩw’a ma Yesũ meekwatĩtye kana Ũsumbĩ wa Ngai wĩũka “vau kwa vau” nĩ kana ũmaumye ũkombonĩ wa silikalĩ ya Alomi. (Luka 19:11) O naitũ ũmũnthĩ twĩ na mea maingĩ mũno ma kwona Ũsumbĩ wa Ngai ũivetanga ũthũku w’onthe, na nthĩ ĩitiwa na andũ o ala mamwĩw’aa Ngai. (2 Vet. 3:13) Ĩndĩ nĩtwaĩle kũendeea kwĩthĩwa na wũmĩĩsyo na tũyeteela nginya yĩla Yeova ũkosa ĩtambya yĩu. Ekai twone ũndũ ngelekany’o ya Yeova mwene ĩtonya kũtũmanyĩsya kwĩthĩwa na wũmĩĩsyo.

9. Nĩ maũndũ meva monanasya kana Yeova e wũmĩĩsyo?

⁹ Yeova nĩwe ngelekany’o ĩla nzeo vyũ ya wũmĩĩsyo. Nĩwamũnengie Noa ĩvinda yĩtoetye ya kwaka ngalawa na ayĩthĩwa “mũtavany’a wa ũlũngalu.” (2 Vet. 2:5; 1 Vet. 3:20) Nĩwamwĩthukĩĩisye Avalaamu yĩla ũ Avalaamu wamũkũlilye mavinda kauta ĩũlũ wa ũtwi wake wa kwananga andũ athũku ma Sotomo na Ngomola. (Mwa. 18:​20-33) Kwa myaka maana maingĩ, Yeova nĩwoomĩĩisye mũno vyũ Aisilaeli ala mataĩ aĩkĩĩku. (Nee. 9:​30, 31) Na ũmũnthĩ nĩtwonaa ũndũ Yeova wĩ wũmĩĩsyo wĩana nũndũ nũnengete andũ onthe ala mendaa kwĩthĩwa anyanyae ĩvinda yĩtoetye nĩ kana “mavikĩe kwĩlila.” (2 Vet. 3:9; Yoa. 6:44; 1 Tim. 2:​3, 4) Ngelekany’o ya Yeova yĩtũmanyĩsya kana  nĩtwaĩle kwĩthĩwa na wũmĩĩsyo yĩla tũendeee kũtavany’a na kũmanyĩsya andũ. Ekai twone ngelekany’o ĩngĩ yĩ Ndetonĩ yake ũtũmĩaa kũtũmanyĩsya kwĩthĩwa na wũmĩĩsyo.

10. Kwosana na Yakovo 5:​7, 8, ngelekany’o ya mũĩmi yĩtũmanyĩsya kyaũ?

¹⁰ Soma Yakovo 5:​7, 8. Ngelekany’o ya mũĩmi nĩtũmanyĩasya ũndũ tũtonya kwĩthĩwa na wũmĩĩsyo. Nĩ w’o kana ve syĩndũ imwe imeaa na kwĩana mĩtũkĩ mũno. Ĩndĩ, ve mĩtĩ ĩmwe, na mũno mũno ĩla ĩsyaaa matunda, ĩkuaa ĩvinda yĩasa ĩyĩsa kũsyaa na kũvikĩa kũkethwa. Kwa ngelekany’o, ĩvinda ya kũvanda na kũketha nthĩnĩ wa Isilaeli yaĩ ya ta myei thanthatũ. Mũĩmi avandaa mbeũ syake mbua ya mbee yaua Mweinĩ wa 10, na ayĩsa kũketha Mweinĩ wa 4. (Mko. 4:28) Nũseo tũkethĩwa na wũmĩĩsyo ta wa mũĩmi. Ĩndĩ ti laisi kwĩthĩwa naw’o.

11. Wũmĩĩsyo ũkatũtetheeasya ata wĩanĩ witũ wa kũtavany’a?

¹¹ Mavinda maingĩ andũ mendaa kwona mosyao ma kĩthito kyoo mĩtũkĩ ũndũ vatonyeka. Ĩndĩ o ta mũĩmi, ethĩwa nĩtũkwenda mũũnda witũ ũsyae nesa, no nginya tũtũmĩe ĩvinda yingĩ tũiũseũvya, tũivanda, tũiĩmĩa lĩu, na tũinyithya kĩla twavanda. O ta ũu, no nginya twĩkĩe kĩthito kingĩ tũteũnoa wĩanĩ wa kũtw’ĩkĩthya andũ amanyĩw’a. Kũtetheesya ala tũũmanyĩsya maekane na kĩmena na mayenda ala angĩ nĩkũkuaa ĩvinda. O na ĩngĩ, wũmĩĩsyo witũ ũkatũtetheeasya tũikakw’e ngoo yĩla twoona andũ matekwenda kũtwĩthukĩĩsya. Ĩndĩ o na yĩla andũ amwe matwĩthukĩĩsya na meethĩwa na wendi wa kwĩmanyĩsya, no nginya twĩthĩwe na wũmĩĩsyo. Tũyĩsa kũlasimĩthya amanyĩw’a ma Mbivilia methĩwe na mũĩkĩĩo. O na ve mavinda amanyĩw’a ma Yesũ mataakwatya na mĩtũkĩ kĩla wamamanyĩasya. (Yoa. 14:⁠9) Kwoou ekai tũlilikanae kana no tũvande na tũinyithya, ĩndĩ Ngai nĩwe ũtumaa mbeũ sya ũla w’o imea.​—⁠1 Ako. 3:⁠6.

12. Tũtonya kwĩthĩwa na wũmĩĩsyo ata yĩla tũũtavya andũ ma mũsyĩ mate Ngũsĩ ũvoo mũseo?

¹² No wĩthĩwe wĩ ũndũ wĩ vinya kwĩthĩwa na  wũmĩĩsyo yĩla tũũtavya andũ ma mũsyĩ ala mate Ngũsĩ ũvoo mũseo. Ĩndĩ mwolooto ũla wĩ ĩandĩkonĩ ya Mũtavan’ya 3:7 no ũtũtetheesye. Ĩandĩko yĩu yaĩtye kana ve “ĩvinda ya kũvindya, na ĩvinda ya kũneena.” Mwĩkalĩle witũ mũseo no wĩthĩwe ũkũsĩ mwĩanu, ĩndĩ no twaĩle kwĩkalaa twĩ metho twone myanya ĩla ĩkumĩla ya kũmatavya ũla w’o. (1 Vet. 3:​1, 2) No nginya twĩthĩwe na kĩthito yĩla tũũtavany’a na kũmanyĩsya, ĩndĩ nĩtwaĩle kũmĩĩasya andũ onthe, o vamwe na andũ maitũ ma mũsyĩ.

13-14. Nĩ andũ ta meva maĩ na wũmĩĩsyo tũtonya kwĩyĩelekany’a namo?

¹³ No twĩmanyĩsye kwĩthĩwa na wũmĩĩsyo twasũanĩa athũkũmi ma Ngai ma tene ala maĩ aĩkĩĩku, vamwe na angĩ ma ĩvinda yĩĩ. Ũmwe woo aĩ Avakuki. Nĩweeteele mũno kwona ũthũku w’onthe ũithela, ĩndĩ aĩ na wũmĩĩsyo, na nĩkyo kĩtumi waisye atĩĩ: “Ngaũngama ũsyaĩĩsyonĩ wakwa.” (Ava. 2:⁠1) Ũngĩ aĩ mũtũmwa Vaulo. Nĩwendaa mũno “kũmina” ũthũkũmi wake. Ĩndĩ o na ũu wĩ o vo, aĩ na wũmĩĩsyo wa kũendeea “kumya ũkũsĩ mwĩanĩu ĩũlũ wa ũvoo mũseo.”​—⁠Meko 20:⁠24.

¹⁴ Kwasũanĩa ngelekany’o ya mwana-a-asa ũmwe na mũka. Mamina Sukulu ya Ngileati nĩmatũmiwe nthĩ ĩte Ngũsĩ mbingĩ, na yĩ andũ aingĩ mate Aklĩsto. Ti andũ aingĩ mendeeaw’a nĩ kwĩmanyĩsya Mbivilia. Ĩndĩ kĩvathũkany’o na ũu, anyanya moo ala maĩ namo sukulunĩ ĩsu matũmiwe nthĩ ingĩ, na nĩmamatavasya ũndũ meũtanĩa kwĩthĩwa na amanyĩw’a aingĩ ma Mbivilia mekĩte maendeeo. Ĩndĩ mwana-a-asa ũsu na mũka nĩmaendeeie kwĩthĩwa na wũmĩĩsyo ũtavany’anĩ o na kau andũ aingĩ kĩsionĩ kĩu mayendeeaw’a. Ĩtina wa kũtavany’a kĩsionĩ kĩu kwa myaka nyanya, nĩmesie kũtanĩa mũno kũtetheesya mũmanyĩw’a ũmwe wa Mbivilia nginya avatiswa. Ngelekany’o isu sya tene na sya matukũ aa syĩtũmanyĩsya kyaũ? Athũkũmi asu aĩkĩĩku mayaakwatwa nĩ ũtulu kana makasiĩĩa kw’oko kwoo, na Yeova nĩwaathimie wũmĩĩsyo woo. Kwoou ekai tũatĩĩe “ngelekany’o ya ala makwataa mawatho nũndũ wa mũĩkĩĩo na wũmĩĩsyo.”​—⁠Aevl. 6:​10-12.

15. Mũĩkĩĩo ũtũtetheeasya ata kwĩthĩwa na kĩthito kingĩ ũtavany’anĩ?

¹⁵ Nĩtũĩkĩĩe vyũ ũvoo ũla tũtavanasya, na nũndũ wa ũu, nĩtwĩthĩawa na wendi mwingĩ wa kũneena na andũ aingĩ ũndũ vatonyeka. Nĩkĩ tũĩkĩĩe ũvoo ũsu? Nũndũ twĩ na mũĩkĩĩo kana mawatho ala me Ndetonĩ ya Ngai nĩ ma w’o. (Sav. 119:42; Isa. 40:⁠8) Nĩtwonete wathani mwingĩ wa Mbivilia ũianĩa ĩvindanĩ yĩĩ yitũ. O na nĩtwonete andũ maialyũla mwĩkalĩle woo matũmĩa ũtao ũla wĩ Mbivilianĩ. Maũndũ asu matũĩkĩĩthasya vyũ kana kĩla mũndũ nĩwaĩlĩte kũnengwa mwanya wa kwĩw’a ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ.

16. Kwosana na Savuli 46:​1-3, kũmũĩkĩĩa Yeova na Yesũ kũtũtetheeasya ata kũtavany’a na kĩthito?

¹⁶ O na ĩngĩ, nĩtũmũĩkĩĩe Yeova, ũla nĩwe ũtũnengete ũvoo ũla tũtavanasya, na nĩtũmũĩkĩĩe Yesũ, ũla Yeova wamũtw’ĩkĩthisye Mũsumbĩ wa Ũsumbĩ wake. (Yoa. 14:⁠1) Nĩtwĩsĩ o na twakwatwa nĩ maũndũ mailye ata, Yeova akeethĩawa wĩvitho na vinya witũ. (Soma Savuli 46:​1-3.) Na eka ũu, twĩ na mũĩkĩĩo kana Yesũ nĩwe ũtongoesye wĩa wa kũtavany’a e ĩtunĩ, atũmĩĩte vinya na ũkũmũ ũla Yeova ũmũnengete.​—⁠Mt. 28:​18-20.

17. Nengane ngelekany’o ĩkwonany’a nĩkĩ twaĩlĩte kũendeea kũtavany’a.

¹⁷ Mũĩkĩĩo nũtumaa twĩthĩwa tũte na nzika o na vanini kana Yeova nũathimaa kĩthito kitũ, na mavinda amwe ekaa ũu kwa nzĩa tũteĩ tũsũanĩa. (Mũta. 11:⁠6) Kwa ngelekany’o, kĩla mũthenya andũ ngili mbingĩ nĩmonaa mesa na tũkalĩ twitũ twa mavuku. Yo nzĩa ĩsu ya kũtavany’a  yĩ mosyao maseo? Ĩĩ, vyũ! Ũthũkũmi Witũ wa Ũsumbĩ wa Mwei wa 11, 2014, nĩwawetie ĩũlũ wa mwĩĩtu ũmwe wa mũika waĩ yunivasiti na wendaa kũandĩka ũvoo ĩũlũ wa Ngũsĩ sya Yeova. Ndaakwata Nyũmba ya Ũsumbĩ ũtonya kũkwata ũvoo ũsu, ĩndĩ nĩwoonie mesa ya mavuku maitũ sukulu kwoo, na akwata vo ũvoo ũtonya kũtũmĩa kũandĩka maũndũ ala wendaa. Ĩtina, nĩwesie kwĩmanyĩsya na avatiswa, na yu nĩ vainia wa kĩla ĩvinda. Maũndũ ta asu nĩmatwĩkĩaa vinya tũendeee kũtavany’a, nũndũ monanasya kana ve andũ matiele me na wendi wa kwĩw’a ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ.

18. Nĩ kyaũ kĩtũĩkĩĩthasya kana wĩa wa kũtavany’a ĩũlũ wa Ũsumbĩ ũkathela ĩvinda yĩla Yeova ũvangĩte yavika?

¹⁸ Nĩtwĩsĩ nesa vyũ kana wĩa wa kũtavany’a ũkathela ĩvinda yĩla yaĩlĩte yavika. Kwasũanĩa kĩla kyeekĩkie mĩthenyanĩ ya Noa. Yeova oonanisye nesa vyũ kana we nũatĩĩaa nesa ĩvinda yĩla ũtw’ĩte ya kwĩka maũndũ. Myaka ta 120 mbua ya ĩvinda ya Noa ĩtanamba kua, Yeova nĩwatwie ĩkambĩĩa ĩndĩĩ. Myaka mingĩ ĩtina wa Yeova kũtw’a, nĩweeie Noa ake ngalawa. Nĩvatonyeka ũkethĩa Noa athũkũmie wĩa ũsu na kĩthito vandũ va myaka 40 kana 50. O na kau andũ mayaamwĩthukĩĩsya, we aendeeie kũmanenga ũkany’o nginya yĩla Yeova wamwĩie ambĩĩe kũlikya nyamũ ngalawanĩ. Na ĩndĩ ĩvinda yĩla yaĩle yavika, “Yeova amũvingĩa nthĩnĩ.”​—⁠Mwa. 6:3; 7:​1, 2, 16.

19. Tũkaathimwa ata twaema kũsiĩĩa kw’oko kwitũ?

¹⁹ O mĩtũkĩ, Yeova nũkũmina wĩa wa kũtavany’a ĩũlũ wa Ũsumbĩ. Ĩtina wa ũu, akavetanga nthĩ ĩno nthũku ya Satani, na aiete nthĩ nzaũ, ĩla ĩkatũa o ala mamwĩw’aa. Ĩndĩ ĩvinda yĩu yĩtanavika, ekai tũatĩĩe ngelekany’o ya Noa, Avakuki, na angĩ ala mataasiĩĩa kw’oko kwoo. Na ekai tũendeee kũtavany’a tũte kwĩtĩkĩla kũvĩngĩĩswa nĩ kĩndũ, tũendeee kũmĩĩsya, na tũiendeea kũmũĩkĩĩa Yeova vyũ vamwe na mawatho make.