1. Nĩ ĩndĩĩ ũtonya kwĩthĩwa wĩ ũndũ wĩ vinya kũmũthũkũma Yeova?

WE WĨONA nĩ ĩndĩĩ ũtonya kwĩw’a ve vinya vyũ kũmũthũkũma Yeova? Nĩ ĩvinda yĩla wĩ na mathĩna maingĩ, kana nĩ yĩla maũndũ maseo? Yĩla twakwatwa nĩ mathĩna, nĩ laisi mũno kũmwĩkwatya Yeova. Ĩndĩ twĩkaa ata yĩla maũndũ mauĩtye? Noĩthwa mavindanĩ ta asu tũlawa kana nĩtwaĩle kũmũthũkũma Ngai? Yeova nĩwatavĩtye Aisilaeli kana makaema kwĩsũvĩa nĩvatonyeka makolwa nĩwe.​—⁠Kũt. 6:​10-​12.

2. Mũsumbĩ Asa atũtiĩe ngelekany’o yĩva?

² Mũsumbĩ Asa nĩ ngelekany’o nzeo mũno ya mũndũ wamwĩkwatisye Yeova vyũ. Ndaalũmany’a na Yeova o mavinda ala kwaĩ kũthũku, ĩndĩ nĩweekie ũu o na yĩla kwaĩ mũuo. “Ngoo ya Asa yaĩ mbĩanĩu kwa Yeova” ĩvinda yonthe yĩla waĩ thayũ. (1 Asu. 15:14) Ũndũ ũmwe Asa weekie oonany’a kana amũthũkũmaa Yeova na ngoo yonthe nĩ kũvetanga vyũ ũthaithi wa ũvũngũ ũla waĩ Yuta. Mbivilia yaĩtye kana “nĩwavetie ithembeo ngeni, na kũla kũndũ kũtũlu, na atũlanga ituĩ, na atemanga Aselimu ĩvalũke.” (2 Mav. 14:​3, 5) O na nĩwavetie ũsũe, Maaka, ũnenenĩ wa kĩ-ũsumbĩ. Nĩkĩ? Nũndũ eekĩaa andũ vinya mathaithe mũvw’anano.​—⁠1 Asu. 15:​11-​13.

3. Twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩĩ?

³ Ve ũndũ ũngĩ Asa weekie eka o kũvetanga ũthaithi wa ũvũngũ. Nĩwatetheeisye andũ ma Yuta maambĩĩa kũmũthaitha Yeova ĩngĩ. Nũndũ wa ũu, Yeova nĩwamũathimie Asa vamwe  na Aisilaeli kwa kũmanenga ĩvinda ya mũuo. * Yĩla Asa wasumbĩkĩte, “nthĩ yaĩ na mũuo” kwa ĩvinda ya myaka ĩkũmi. (2 Mav. 14:​1, 4, 6) Ĩsomonĩ yĩĩ nĩtũũneenea kĩla Asa weekie ĩvinda yĩu kwaĩ na mũuo. Na ĩndĩ nĩtũũneenea ngelekany’o ya Aklĩsto ma ĩvinda ya atũmwa, ala o ta Asa, matũmĩie ĩvinda yoo nesa yĩla kwaĩ na mũuo. Mũthya, nĩtũũsũngĩa ĩkũlyo yĩĩ: Ethĩwa wĩkalaa nthĩ yĩ na ũthasyo wa ũthaithi, ũtonya ata kũtũmĩa nesa ĩvinda yĩu ya mũuo?

4. Kwosana na 2 Mavinda 14:​2, 6, 7, Asa atũmĩie ata ĩvinda ya mũuo?

⁴ Soma 2 Mavinda 14:​2, 6, 7. Asa atavisye andũ kana Yeova ‘nĩwamanengete kũthũmũa kĩla ngalĩko.’ Ĩndĩ we ndaasũanĩa kana ĩvinda yĩu yaĩ ya kwĩkala nthĩ na kwĩtanĩthya. Vandũ va ũu, nĩwambĩĩie kwaka ndũa, maũvai, myako mĩtũlu ya mĩnyoolo, na mbingĩlo. Atavisye andũ ma Yuta atĩĩ: “Kũvika yu nthĩ yĩ mbee waitũ.” We Asa oonanasya kyaũ? Oonanasya kana andũ maĩ matonya kũthi vala mekwenda nthĩ ĩsu Ngai wamanengete, na mayaka vate amaitha meũmasiĩĩa. Nĩweekĩie andũ vinya matũmĩe nesa ĩvinda yĩu ya mũuo.

5. Nĩkĩ Asa walũlũmĩĩilye ita syake?

⁵ Ũndũ ũngĩ Asa weekie ĩvindanĩ yĩu nĩ kũlũlũmĩĩlya ita syake. (2 Mav. 14:⁠8) Ĩndĩ ũu nĩ kwasya kana ndamwĩkwatĩtye Yeova? Aiee. Vandũ va ũu, Asa nĩweesĩ kana kyaĩ kĩanda kyake e mũsumbĩ kũtetheesya andũ meyũmbany’e kwondũ wa mathĩna ala maĩ matonya kũmakwata ĩvinda yũkĩte. O na nĩweesĩ kana mũuo ũla andũ ma Yuta matanĩaa waĩ o wa kavinda, na ũu now’o kwaendie.

6. Aklĩsto ma ĩvinda ya atũmwa matũmĩie ata ĩvinda ya mũuo?

⁶ O na kau Aklĩsto ma ĩvinda ya atũmwa nĩmathĩnaw’a kaingĩ, no matanĩaa mavinda ma mũuo. Mo matũmĩaa mavinda asu ata? Aũme na aka asu aĩkĩĩku nĩmatavanasya ũvoo mũseo mate kũeka. Ĩvuku ya Meko ma Atũmwa yaĩtye kana ‘nĩmamũkĩaa Yeova.’ Nĩmaendeeie kũtavany’a ũvoo mũseo, na nũndũ wa ũu, “nĩkweethĩiwe na wongeleku mũnene.” Vate nzika, Yeova nĩwaathimie kĩthito kyoo kya kũtavany’a mavindanĩ asu ma mũuo.​—⁠Meko 9:​26-​31.

7-8. Vaulo na angĩ meekie ata yĩla vaumĩlile mwanya? Elesya.

⁷ Aklĩsto ma ĩvinda ya atũmwa matũmĩaa myanya yonthe ĩla makwata kũnyaĩĩkya ũvoo mũseo. Kwa ngelekany’o, yĩla mũtũmwa Vaulo waĩ Eveso, nĩwamanyie kana nĩwavingũĩwa mũomo mũnene kwondũ wa ũthũkũmi, na kwoou atũmĩa mwanya ũsu kũtavany’a ũvoo mũseo na kũtw’ĩkĩthya andũ amanyĩw’a ndũanĩ ĩsu.​—⁠1 Ako. 16:​8, 9.

⁸ O na ĩngĩ, yĩla atũmwa na atumĩa meekie ũtwi ĩũlũ wa nzaĩko mwakanĩ wa 49, Vaulo na Aklĩsto angĩ nĩmatũmĩie mwanya ũsu nesa. (Meko 15:​23-​29) Ĩtina wa ikundi kũtavw’a ũtwi ũsu, amanyĩw’a onthe nĩmeekĩie kĩthito kingĩ kya kũtavany’a “ũvoo mũseo wa ndeto ya Yeova.” (Meko 15:​30-​35) Kwaendie ata? Mbivilia yaĩtye ũũ: “Ikundi [nĩsyaendeeie] kũlũlũmĩĩlw’a mũĩkĩĩonĩ na kwongeleka kĩla mũthenya.”​—⁠Meko 16:​4, 5.

9. Maũndũ mailye ata nthĩ mbingĩ ũmũnthĩ, na nĩ ĩkũlyo yĩva tũtonya kwĩkũlya?

⁹ Nthĩnĩ wa nthĩ mbingĩ ũmũnthĩ, nĩtwĩthĩawa na ũthasyo wa kũtavany’a. We nĩwĩthĩwa wĩkalaa nthĩ ta isu? Ethĩwa vailye ũu, ĩkũlye-ĩ, ‘Nyie nĩtũmĩaa ũthasyo ũsu ata?’ Ĩvinda yĩĩ twĩkalĩte ya mũminũkĩlyo nĩ ya mwanya mũno, nũndũ ũseũvyo wa Yeova nũtongoesye kambeini nene vyũ ya kũtavany’a na kũmanyĩsya andũ ĩũlũ wa nthĩ kwĩ ĩvinda yĩngĩ o na yĩva. (Mko. 13:10) Kwoou, ve maũndũ maingĩ andũ ma Yeova matonya kwĩka wĩanĩ ũũ!

10. Ĩandĩko ya 2 Timotheo 4:2 yĩtwĩkĩĩte vinya twĩke ata?

¹⁰ Ũtonya kũtũmĩa ata ĩvinda ya mũuo nesa? (Soma 2 Timotheo 4:⁠2.) Wĩona ata ũkavindĩĩsya maũndũ maku wone ethĩwa no wĩke moalyũku ũkongelanga ũtavany’a waku, kana ũkosa ũvainia? Kana ethĩwa tuue, ve mũndũ wa mũsyĩ waku ũtonya kwĩka ũu? Yĩĩ tiyo ĩvinda ya kwĩyũmbĩĩa malĩ na syĩndũ sya kĩ-mwĩĩ, nũndũ syĩndũ isu iikatũuna ĩvinda ya ũla thĩna mũnene.​—⁠Nth. 11:4; Mt. 6:​31-​33; 1 Yoa. 2:​15-​17.

11. Andũ amwe mekĩte ata nĩ kana matetheesye andũ aingĩ ũndũ vatonyeka mamũmanye Yeova?

¹¹ Atavany’a aingĩ nĩmemanyĩĩtye kĩthyomo kyeũ nĩ kana matonye kũtetheesya angĩ memanyĩsye ĩũlũ wa Yeova. Naw’o ũseũvyo nũmatetheesye mũno kwa kumĩthya syĩndũ mbingĩ ieleetye Mbivilia kwa ithyomo mbingangĩ. Kwa ngelekany’o, mwakanĩ wa 2010, mavuku maitũ makwatĩkanaa na ithyomo ta 500. Ũmũnthĩ, ithyomo isu nĩ mbee wa 1,000!

12. Andũ matethekaa ata yĩla methukĩĩsya ũvoo wa Ũsumbĩ na kĩthyomo kyoo? Nengane ngelekany’o.

¹² Andũ mew’aa ata yĩla methukĩĩsya ũw’o kuma Ndetonĩ ya Ngai ũitavanw’a na kĩthyomo kyoo? Kwasũanĩa ngelekany’o ya mwĩĩtu-a-asa ũmwe watethekie mũno nĩ ũmbano mũnene wa mĩthenya ĩtatũ, ũla waĩ Amelika. Ũmbano ũsu weekiwe na kĩthyomo kyake kya Kinyarwanda, kĩla kĩtũmĩawa mũno  mũno Rwanda, Congo (Kinshasa), na Uganda. Ĩtina wa ũmbano, mwĩĩtu-a-asa ũsu aisye: “Kũma yĩla nathamĩĩie Amelika myaka 17 mĩvĩtu, yĩĩ nĩyo ĩvinda ya mbee natetheka vyũ nĩ ũmbano w’onthe.” Kwa w’o, mwĩĩtu-a-asa ũsu nĩwakiitiwe ngoo mũno yĩla weethukĩĩisye ũmbano ũsu na kĩthyomo kyake. Ethĩwa vai kĩndũ kĩũsiĩĩe, wĩona ata ũkemanyĩsya kĩthyomo kĩngĩ kĩneenawa kĩsionĩ kyenyu nĩ kana ũtetheesye ala makĩneenaa? Kwĩka ũu no kũtethye, na mũno mũno ethĩwa ve amwe kĩsionĩ kĩla kĩtavanaw’a nĩ kĩkundi kyenyu mew’aa me eanĩe maineena kĩthyomo kĩu. Kĩthito kyaku kya kwĩka ũu kĩkatuma ũtana mũno.

13. Ana-a-asa maitũ nthĩ ya Russia matũmĩie ata ĩvinda ya mũuo?

¹³ Ti ana-a-asa onthe methĩawa na ũthasyo wa kũtavany’a. Na kĩtumi nũndũ mavinda amwe silikalĩ nisiĩĩaa wĩa witũ. Kwa ngelekany’o, sũanĩa ana-a-asa maitũ nthĩ ya Russia. Ĩtina wa kũthĩnw’a myaka mingĩ, silikalĩ nĩyamanengie ũthasyo wa kũthaitha twĩ Mwei wa 3, mwaka wa 1991. Ĩvindanĩ yĩu, nthĩ ĩsu kwaĩ na atavany’a ma Ũsumbĩ ta 16,000. Ĩndĩ ĩtina wa myaka 20, atavany’a nĩmongelekile mavika mbee wa 160,000! Vate nzika, ana-a-asa maitũ nĩmatũmĩie nesa ĩvinda yĩu maĩ na ũthasyo wa kũtavany’a. Ĩndĩ mũuo ũsu waĩ o wa kavinda. O na kau maũndũ nĩmavĩndũkie nthĩ ĩsu, ana-a-asa maitũ no maendeee kwĩthĩwa na kĩthito ũthaithinĩ wa w’o. Mekaa kyonthe kĩla matonya mamũthũkũme Yeova.

14-15. Yeova atũmĩie vinya wake ata kũtetheesya Asa?

¹⁴ Mĩthenyanĩ ya Asa, ĩvinda ya mũuo nĩyesie kũvika mũthya. Ita syĩ vinya syĩ na asikalĩ mbee wa milioni ĩmwe nĩsyookie kuma  Ethiovia. Mũnene wa ita isu weetawa Nzela ndaĩ na nzika kana nĩmeũsinda Yuta. Ĩndĩ Mũsumbĩ Asa ndeekwatĩtye ita syake, amwĩkwatĩtye Ngai wake, Yeova, vyũ. Asa avoyie atĩĩ: “Tũtethye, ame Yeova Ngai waitũ; nũndũ nĩtũũkwĩkwatya, na syĩtwanĩ yaku nĩtũũkita na nguthu ĩno.”​—⁠2 Mav. 14:⁠11.

¹⁵ O na kau ita sya Ethiovia syaĩ ta kũndũ kwĩlĩ kwa ita sya Yuta, Asa nĩweesĩ kana Yeova e vinya na nũkũtetheesya andũ make. Nake Yeova ndaamũsonokya; ita sya Ethiovia nĩsyasindiwe vyũ.​—⁠2 Mav. 14:​8-​13.

16. Twĩsĩ ata kana mũuo ũla twĩ naw’o no wa kavinda?

¹⁶ O na kau tũyĩsĩ maũndũ onthe ala matonya kwĩsa kũkwata kĩla ũmwe witũ, nĩtwĩsĩ mũuo ũla andũ ma Ngai maendeee kũtanĩa no wa kavinda. Na eka ũu, Yesũ athanie kana mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo, amanyĩw’a make ‘makamenwa nĩ mbaĩ syonthe.’ (Mt. 24:⁠9) O ta ũu, mũtũmwa Vaulo aisye: “Onthe ala mendaa kwĩkala me na kĩkĩo kya Ngai na me ngwatanĩo vamwe na Klĩsto Yesũ makathĩnw’a.” (2 Tim. 3:​12) Satani e na “ũthatu mwingĩ,” na tũkambĩĩa kũsũanĩa kana ve ũndũ twĩka tũkesiĩĩanĩa na ũthilĩku wake, twĩthĩwa tũyĩkenga.​—⁠Ũvu. 12:⁠12.

17. Mũĩkĩĩo witũ ũtonya kũtatwa ata?

¹⁷ O mĩtũkĩ, mũĩkĩĩo witũ ithyonthe nũũtatwa. Nthĩ ĩkilyĩ kũkwatwa nĩ “thĩna mũnene ũtaaĩthĩwa kuma mwambĩlĩlyo wa nthĩ kũvika o na yu.” (Mt. 24:21) Ĩvindanĩ yĩu, andũ maitũ ma mũsyĩ nĩmatonya kũtũkĩlĩĩla, na wĩa witũ nũtonya kũkũnwa maluvuku. (Mt. 10:​35, 36) Ĩndĩ ĩkũlyo nĩ, Kĩla ũmwe witũ akamwĩkwatya Yeova amũtetheesye na aimũsũvĩa, o ta Asa?

18. Kwosana na Aevelania 10:​38, 39, twaĩle kwĩka ata twĩyũmbanĩsye ĩvinda yĩla kũtakethĩwa na mũuo?

¹⁸ Yeova ethĩĩtwe aitũmbany’a nũndũ wa maũndũ ala makilyĩ kumĩla. Atũmĩaa “ngombo ndĩkĩĩku na mbũĩ” kũtũnenga “lĩu ĩvinda yĩla yaĩle” nĩ kana tũendeee kũmũthaitha twĩ alũmu. (Mt. 24:45) Ĩndĩ no nginya kĩla ũmwe witũ eke kĩla ũtonya nĩ kana amũĩkĩĩe Yeova vyũ.​—⁠Soma Aevelania 10:​38, 39.

19-20. Kwosana na 1 Mavinda 28:​9, nĩ makũlyo meva twaĩle kwĩkũlya, na nĩkĩ?

 ¹⁹ O ta Mũsumbĩ Asa, nĩtwaĩlĩte ‘kũmũmantha Yeova.’ (2 Mav. 14:4; 15:​1, 2) Twambĩĩaa kũmũmantha yĩla tweemanyĩsya ĩũlũ wake na twavatiswa. Ĩtina wa ũu, nĩtwaĩle kũendeea kwĩka kĩla tũtonya tũmwende Yeova mũnango. Nĩ kana tũmanye ethĩwa nĩtũendeee kũmũmantha Yeova, nũseo tũkekũlya, ‘Nyie nĩnĩendaa maũmbanonĩ ma kĩkundi ndeũtĩĩa?’ Yĩla twathi maũmbanonĩ, nĩtũkwataa vinya wa kũendeea kũmũthũkũma Yeova na tũithangaaw’a nĩ ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ. (Mt. 11:28) O na ĩngĩ, nĩtwaĩle kwĩkũlya, ‘Nyie nĩnĩmanyĩasya Mbivilia ndeũtĩĩa?’ Ethĩwa wĩkalaa na andũ maku, nĩmwĩthĩawa na ũthaithi wa mũsyĩ kĩla kyumwa? Kana ethĩwa wĩkalaa wĩ weka, nĩwosaa ĩvinda kĩla kyumwa wĩmanyĩsye o ũndũ wĩthĩwa ũyĩka keka wĩ vamwe na andũ ala angĩ ma mũsyĩ? O na ĩngĩ, nĩwĩkĩaa kĩthito kingĩ ũndũ ũtonya wĩanĩ wa kũtavany’a na kũtw’ĩkĩthya andũ amanyĩw’a?

²⁰ Nĩkĩ twaĩlĩte kwĩkũlya makũlyo asu? Nũndũ Mbivilia yaĩtye kana Yeova nũsiasya kĩla tũũsũanĩa na kĩla kĩ ngoonĩ, na kwoou o naitũ nĩtwaĩle kwĩka take. (Soma 1 Mavinda 28:⁠9.) Ethĩwa nĩtwoona ve vata wa kũalyũla mĩvango yitũ, mawoni maitũ, kana ũndũ tũũsũanĩa, nĩtwaĩle kũmũkũlya Yeova atũtetheesye kwĩka ũu. Yĩĩ nĩyo ĩvinda ya kwĩyũmbanĩsya matatwa ala makilyĩ kũtũkwata. Mwa ndũketĩkĩle kĩndũ o na kĩva kĩũvĩngĩĩse ũlee kũtũmĩa ĩvinda yĩĩ ya mũuo nesa!