KĨLUNGU KYA KWĨMANYĨSYA 39
Yĩla Mũndũ wa Mũsyĩ Wamũtia Yeova
“Nĩ mavinda meana [mamwĩw’ĩthisye] woo!”—SAV. 78:40.
WATHI 102 ‘Matethye Ala Onzu’
KWA ŨKUVĨ *
1. Andũ ma mũsyĩ mew’aa ata yĩla ũmwe woo watengwa?
NĨWĨTHĨWA wĩ na mũndũ wa mũsyĩ mũtenge? Kĩu no kĩtũle mũndũ ngoo mũno! Mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Hilda nĩwakomanie na ũndũ ta ũsu, na aĩtye: “Yĩla mũemewa wakwie tũtanĩĩte mũtwaano witũ kwa myaka 41, noonaa ta ndakakwatwa nĩ ũndũ ũngĩ ũmĩte ta ũsu. * Ĩndĩ yĩla kĩmwana kyakwa kyatiie kĩkundi, mũka, na syana syoo, neewie naũmĩa mũno, mũno vyũ!”
Yeova nũeleawa ũndũ mũndũ ũũmĩaa mũno wĩana ũmwe wa mũsyĩ woo amũtia (Sisya kalungu ka 2-3) *
2-3. Kwosana na Savuli 78:40, 41, we Yeova ew’aa ata athũkũmi make mamũtia?
2 Kwasũanĩa ũndũ Yeova ũtonya kwĩthĩwa atũlĩkile ngoo mũno wĩana yĩla alaĩka amwe make mamũleile! (Yuta 6) Na kwasũanĩa ũndũ waũmĩaa mũno wĩana yĩla Aisilaeli, ala maĩ andũ make, mamũng’endeaa ĩngĩ na ĩngĩ. (Soma Savuli 78:40, 41.) Mwa ĩkala wĩsĩ nesa kana o nake Ĩthe witũ wa ĩtunĩ nĩwũũmĩaa mũno yĩla mũndũ wa mũsyĩ wenyu wamũtia. Nũeleawa woo ũla ũkwĩw’a. Na nũndũ e ĩnee, akakwĩkĩaa vinya na aiũnenga ũtethyo ũla ũkwenda.
3 Ĩsomonĩ yĩĩ nĩtũũneenea kĩla tũtonya kwĩka nĩ kana Yeova atũtetheesye kũmĩĩsya yĩla mũndũ wa mũsyĩ witũ wamũtia. O na nĩtũkwona ũndũ tũtonya kũtetheesya ala makwatĩtwe nĩ ũndũ ũsu kĩkundinĩ kitũ. Ĩndĩ mbee, ekai tũneenee woni ũmwe tũtaĩle kwĩthĩwa naw’o.
NDŨKETŨLE MŨTĨ
4. Asyai aingĩ mew’aa ata yĩla kĩmwana kyoo kana mwĩĩtu woo wamũtia Yeova?
4 Asyai ala mwana woo kana mwĩĩtu woo mendete wamũtia Yeova, makothaa kũtiwa mayĩkũlya nĩ ũndũ ũngĩ wĩva manaĩ matonya kwĩka makamũtetheesya kwĩkala ũw’onĩ. Ũũ nĩw’o mwana-a-asa wĩtawa Luke waĩtye alilikana yĩla kĩmwana kyake kyatengiwe: “Natindĩaa kwĩtũla mũtĩ. O na natindĩaa kũota ndoto nthũku. Na mavinda amwe nĩnaĩaa na ngew’a ndiũmĩa mũno ngoonĩ.” O nake mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Elizabeth nĩwakomanie na ũndũ ta ũsu, na atindĩaa kwĩkũlya atĩĩ: “Nĩ va navĩtĩilye matambya ndiea mwana wakwa? Noonaa ta ndaatata ũndũ ndonya nĩmũmanyĩsye nesa ũla w’o.”
5. Nũũ waĩle kũtũlwa mũtĩ yĩla mũndũ wamũtia Yeova?
5 Nĩtwaĩle kũlilikana kana Yeova nũnengete kĩla ũmwe witũ ũthasyo wa kwĩnyuvĩa maũndũ. Kĩu kĩonany’a kana no tũnyuve kũmwĩw’a kana kũlea kũmwĩw’a. Ve amũika amwe maeiwe nĩ asyai mataĩ ngelekany’o nzeo, ĩndĩ nĩmanyuvaa kũmũthũkũma Yeova na kwĩkala malũmanĩtye nake. Namo angĩ, ala asyai moo matatie ũndũ matonya mamaee kwosana na myolooto ĩla yĩ Maandĩkonĩ, nĩmatiaa ũla w’o yĩla meana. Kwoou no nginya kĩla ũmwe witũ enyuvĩe kũmũthũkũma Yeova kana kũlea kũmũthũkũma. (Yos. 24:15) Nũndũ wa ũu, inyw’ĩ asyai ala mũũmĩĩte nũndũ wa kwona mwana wenyu aitia ũla w’o, tatai ũndũ mũtonya mũeke kwona ta inyw’ĩ mwĩ mavĩtyo!
6. Mwana atonya kwĩw’a ata yĩla mũsyai wamũtia Ngai?
6 Mavinda amwe, mũsyai no anyuve kũtia ũw’o, o na vamwe na andũ make. (Sav. 27:10) Kĩu no kĩtume syana syake iũmĩa mũno, na kĩtumi nũndũ inoonaa ta we ngelekany’o ĩla syaĩle kũatĩĩa. Ũu nĩw’o mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Esther weew’aa yĩla ĩthe watengiwe. Aĩtye: “Natindaa nĩĩĩte nũndũ wa kũmanya kana ĩthe wakwa ndeekĩĩte o kwelelũka kavola kwa kavola. Vandũ va ũu, eekĩte kũtw’a kũmũtia Yeova vyũ. Nĩnĩmwendete ĩthe wakwa mũno, kwoou yĩla watengiwe, natindaa ndithĩnĩka ndyĩkũlya ũndũ ũendeee. O na nekalaa nditelemanga.”
7. Yeova ew’aa ata oona mwana wĩ na mũsyai mũtenge?
7 Inyw’ĩ amũika, ethĩwa ve mũsyai ũmwe wenyu mũtenge, manyai kana nĩtũthĩnĩkaa mũno nũndũ wenyu! Na mwa ĩkalaai mwĩsĩ kana Yeova nĩwĩthĩawa esĩ nesa vyũ woo ũla mwĩ naw’o. Nũmwendete mũno na nũtanĩthaw’a mũno nĩ ũĩkĩĩku wenyu, na ũu now’o ithyĩ ana-a-asa na eĩtu-a-asa menyu twĩw’aa. O na ĩngĩ, lilikana kana tuue waatuma mũsyai waku anyuva kũmũtia Yeova. O tondũ twoona, Yeova nũnengete kĩla mũndũ ũthasyo wa kwĩnyuvĩa maũndũ. Na kĩla mũndũ wĩyumĩtye amũthũkũme na akavatiswa, no nginya ekuĩe “mũio wa maũndũ ala we mwene waĩlĩte kwĩanĩsya.”—Aka. 6:5, maelesyo ma kwongeleela.
8. Yĩla mũndũ wa mũsyĩ wamũtia Yeova, ala angĩ matonya kwĩka ata o maendeee kweteela asyoke? (O na ĩngĩ, sisya ĩsandũkũ “ Mũsyokee Yeova.”)
8 Yĩla mũndũ wa mũsyĩ wamũtia Yeova, ti ũthũku kwĩkwatya kana mũthenya ũmwe nũkamũsyokea. Ĩndĩ nĩ kyaũ ũtonya kũendeea kwĩka o ũmweteele asyoke? Ũndũ ũmwe nĩ kũlũlũmĩĩlya mũĩkĩĩo waku. Weeka ũu, ũkeethĩawa wĩ ngelekany’o nzeo kwa andũ ala angĩ mũsyĩnĩ wenyu, o na nĩvatonyeka ũkethĩwa wĩ ngelekany’o nzeo kwa ũsu mũtenge. O na ĩngĩ, kĩu no kĩũnenge vinya wa kũmĩĩsya woo ũla wĩ naw’o. Ekai tũneenee maũndũ amwe ũtonya kwĩka ũlũlũmĩĩlye mũĩkĩĩo waku.
KĨLA ŨTONYA KWĨKA ŨLŨLŨMĨĨLYE MŨĨKĨĨO WAKU
9. Nĩ maũndũ meva ũtonya kwĩka nĩ kana Yeova aũnenge vinya? (O na ĩngĩ, sisya ĩsandũkũ “ Maandĩko Matonya Ũkũkiakisya Ethĩwa ve Mũndũ wa Mũsyĩ Ũmũtiĩte Yeova.”)
9 Ĩthĩwa na mũvango mũseo wa kwĩkaa maũndũ ma kĩ-veva. Nĩ ũndũ wa vata ũlũlũmĩĩlye mũĩkĩĩo waku na wa ala angĩ mũsyĩnĩ wenyu. Ĩndĩ ũtonya kwĩka ũu ata? Yeova no aũnenge vinya weethĩwa na mũvango mũseo wa kũsomaa Ndeto yake na kũmĩsũanĩa, o vamwe na kũendaa maũmbanonĩ. Mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Joanna nĩwĩthĩĩtwe ayĩyonea kĩu kuma yĩla ĩthe na mwĩĩtu-a-inyia matiie ũla w’o. Aĩtye: “Nĩw’aa nausya vyũ yĩla nasoma ngewa sya andũ amwe mawetetwe Mbivilianĩ ta Avikaili, Esita, Yovu, Yosevu, na Yesũ. Ngelekany’o syoo nimbĩkĩaa vinya na iindetheesya kwĩthĩwa na mosũanĩo maseo, na kĩu kĩituma woo ũla nĩĩ naw’o ũoleka. O na nĩnĩkwataa vinya mwingĩ mũno neethukĩĩsya mbathi sitũ ila ite ĩvukunĩ ya mbathi.”
10. Ĩandĩko ya Savuli 32:6-8 yonanĩtye ũndũ wĩva ũtonya kũtetheesya mũndũ omĩanĩsye na mawĩmakĩo?
10 Mũtulũĩle Yeova mawĩmakĩo maku onthe. Yĩla wakwatwa nĩ maũndũ meũtuma ũthĩnĩka, ndũkaeke kũmũvoya. Mwĩsũve Ngai witũ wĩ wendo aũtetheesye wĩthĩwe na mawoni ta make, na ‘aikũmanyĩsya na kũkwony’a nzĩa ĩla wĩendelaa.’ (Soma Savuli 32:6-8.) Tũineena ũla w’o, no wĩw’e wĩ ũndũ wĩ vinya kũmũelesya Yeova nesa vyũ ũndũ ũkwĩw’a. Ĩndĩ we nũeleawa nesa woo ũla wĩ naw’o. Nũkwendete mũno na akwĩkĩĩte vinya ũmũtulũĩle ngoo yaku.—Kuma 34:6; Sav. 62:7, 8.
11. Kwosana na Aevelania 12:11, nĩkĩ twaĩle kũĩkĩĩa kana Yeova aumasya ũkany’o mũseo? (O na ĩngĩ, sisya ĩsandũkũ “ Mũvango wa Kũtenga Andũ Wonanasya Yeova Nũtwendete.”)
11 Kwata mbau ũtwi wa atumĩa. Mũvango wa kũtenga andũ umanĩte na Yeova. Aumasya ũkany’o ũsu nĩ kana atethye mwĩki wa naĩ na ala angĩ onthe kĩkundinĩ. (Soma Aevelania 12:11.) Andũ amwe kĩkundinĩ nĩmatonya kwasya kana atumĩa mainaaĩka ũtwi ũla waĩle yĩla manatengie mũndũ ũsu. Ĩndĩ lilikana kana andũ ma mũthemba ũsu maikothaa kũweta ũndũ mũthũku ĩũlũ wa mwĩki ũsu wa naĩ. O na ĩngĩ, lilikana tũyĩthĩawa twĩsĩ ũvoo w’onthe ĩũlũ wa maũndũ ala maneekĩkie. Kwoou nĩ ũndũ wa ũĩ kũĩkĩĩa kana atumĩa ala manathĩnĩkĩie ũndũ ũsu, nĩmanatatie ũndũ matonya maatĩĩe myolooto ĩla yĩ Maandĩkonĩ, na maisila “kwondũ wa Yeova.”—2 Mav. 19:6.
12. Andũ amwe matethekete ata nũndũ wa kũkwata mbau mũvango wa Yeova wa kũkany’a eki ma naĩ?
12 Kũkwata mbau ũtwi wa atumĩa wa kũtenga mũndũ wenyu wa mũsyĩ no kũmũtetheesye akamũsyokea Yeova. Ũla Elizabeth tũwetie aĩtye: “Yĩla mwanake witũ watengiwe, waĩ ũndũ wĩ vinya mũno kũtila kĩtindo nake. Ĩndĩ yĩla wamũsyokeie Yeova, aisye kana ũtwi wa kũmũtenga nĩw’o wamwaĩle vyũ. O na nĩwesie kwĩtĩkĩla kana kĩu kyatumie emanyĩsya maũndũ ma vata mũno. O nakwa nĩneemanyĩisye kana Yeova aumasya ũkany’o ũla waĩlĩte vyũ.” Nake mũũme, ũla wĩtawa Mark, ongelete kwasya: “Ĩtina wa ĩvinda, kĩmwana kitũ kyambĩie kana ũndũ ũmwe watumie kyenda kũsyoka nĩ kwĩthĩwa nĩtwaatĩĩie nesa maũndũ ala Yeova ũtũtavĩtye. Nĩnĩtanaa mũno nũndũ Yeova nĩwatũtetheeisye kwĩthĩwa twĩ ewi.”
13. Nĩ kyaũ kĩtonya ũkũtetheesya ũmĩanĩsye na maũndũ meũkũthĩny’a ngoonĩ?
13 Neena na anyanya matonya ũkũelewa. Kũtindany’a na Aklĩsto aimu kĩ-veva no kũũtetheesye kwĩthĩwa na woni ũla waĩlĩte. (Nth. 12:25; 17:17) Ũla Joanna twaweta aĩtye: “Neew’aa nĩ weka vyũ. Ĩndĩ kũneena na anyanya ala naĩkĩĩe, nĩkwandethisye mũno.” Nao nata yĩla angĩ kĩkundinĩ maweta maũndũ meũtuma thĩna waku wongelekeela?
14. Nĩkĩ twaĩlĩte kũendeea “kũmĩanĩsya na kũekeanĩa na ngenda”?
14 Ũmĩĩasya ana-a-asa na eĩtu-a-asa maku. Kũneena ũla w’o, tũyaĩle kwĩkwatasya kana andũ mavinda onthe makaneenaa kĩla kyaĩle. (Yak. 3:2) Ithyonthe twĩ ene naĩ. Kwoou ndũkaseng’e woona amwe maing’ang’ana mamanthe mekwĩa ata. O na amwe no maũtavye ũndũ ũũkũũmĩsya o na mate na kĩeleelo kĩthũku. Lilikana ũtao ũũ wa mũtũmwa Vaulo: “Endeeai kũmĩanĩsya na kũekeanĩa na ngenda ethĩwa mũndũ o na wĩva e na ũndũ na ũngĩ.” (Ako. 3:13) Mwĩĩtu-a-asa ũmwe, ũla mũndũ wake wa mũsyĩ watengiwe, aĩtye, “Yeova nũndetheetye kũekea ana-a-asa ala mandavisye maũndũ mayona ta meũmbĩkĩa vinya, ĩndĩ vandũ va ũu, meeka kũmbũmĩsya.” Ĩndĩ kyo kĩkundi kĩtonya kũtetheesya ata ala me na mũndũ wa mũsyĩ mũtenge?
ALA ANGĨ KĨKUNDINĨ NO MAŨTETHEESYE
15. Nĩ ũndũ wĩva tũtonya kwĩka tũtetheesye ala me na mũndũ wa mũsyĩ ũnatengiwe o mĩtũkĩ?
15 Ĩw’ĩaa tei ala me na mũndũ wa mũsyĩ wamũtia Yeova na ũyĩthĩwa mũnyanya woo. Mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Miriam aasya kana nĩwakĩaa kũthi maũmbano yĩla mwana-a-inyia watengiwe. Aĩtye: “Nakĩaa mũno ndyĩkũlya ũndũ andũ mekwasya mambona. Naĩ na anyanya aingĩ o namo mamakĩtw’e nĩ kĩla kyeekĩkĩte, ĩndĩ mayaamũneenea mwana-a-mwaitũ naĩ. Nũndũ nĩmandw’ĩĩkie, matumie ndakuana na mũio ũsu nĩ nyioka.” Nake mwĩĩtu-a-asa ũngĩ aĩtye: “Yĩla kĩmwana kitũ kyatengiwe, anyanya maitũ nĩmookie kũtũkiakisya. Amwe matwĩaa kana mayĩsĩ kĩla matonya ũtũtavya. Ĩndĩ nĩmaĩaa vamwe nakwa kana makambandĩkĩa kavalũa. Kĩla meekie kyandethisye mũno!”
Ala me kĩkundinĩ no mony’e andũ ma mũsyĩ wa ũla mũtenge kana nĩmamendete kwa kũmatw’ĩĩka (Sisya kalungu ka 17) *
16. Ala me kĩkundinĩ matonya kũendeea kũkiakisya na kwĩkĩa vinya ata ala me na mũndũ wa mũsyĩ watengwa?
16 Endeea kũtw’ĩĩka andũ ma mũsyĩ ala matiwa malũmanĩtye na Yeova. Yĩĩ nĩyo ĩvinda yĩla mekwenda ũmony’e kana nũmendete na ũimekĩa vinya. (Aevl. 10:24, 25) Mavinda amwe andũ ma mũsyĩ wa mũndũ ũla watengwa monaa andũ amwe kĩkundinĩ mateũmaneeny’a, na kĩu kĩituma o namo mew’a ta matengetwe. Mwa ndũkeke ũndũ o na ũmwe ũtuma mew’a ũu! Mũno mũno amũika nĩmendaa kũkathwa na kwĩkĩwa vinya yĩla asyai moo matia ũw’o. Mũũme wa mwĩĩtu-a-asa ũmwe wĩtawa Maria nĩwatengiwe na atia andũ make. Maria aĩtye: “Anyanya amwe nĩmookaa kwakwa na maitũuĩa lĩu; o na nĩmandetheeasya kũmanyĩsya syana syakwa. Nĩmathĩnĩkaa na kũĩa vamwe nakwa. O na nĩmandeteie yĩla andũ mambĩĩie kũneenea naĩ. Kĩla meekie nĩkyanthangaaisye mũno!”—Alo. 12:13, 15.
17. Atumĩa matonya kũkiakisya ata ala meũthĩnĩka?
17 Inyw’ĩ atumĩa, tũmĩai kĩla kamwanya mwakwata mwĩkĩe vinya andũ ma mũsyĩ wa ũla mũtenge. Mũnengetwe kĩanda kya mwanya mũno kya kũkiakisya ana-a-asa na eĩtu-a-asa ala me na mũndũ wa mũsyĩ ũmũtiĩte Yeova. (1 Ath. 5:14) Osai ĩtambya ya mbee mũmekĩe vinya maũmbano matanambĩĩa na mathela. Mathokeai mĩsyĩ kwoo na mũivoya vamwe namo. Tavanasyai namo, kana o na mavinda amwe mũimathokasya yĩla mũkwĩka ũthaithi wa mũsyĩ. Nũndũ atumĩa nĩ aithi manyuvĩtwe nĩ Yeova masũvĩe malondu make, nĩmaĩle kwĩw’ĩa asu ĩnee na kũmony’a kana nĩmamendete na nĩmeũmathĩnĩkĩa.—1 Ath. 2:7, 8.
ENDEEA KŨMWĨKWATYA YEOVA NA NDŨKAKW’E NGOO
18. Kwosana na ĩandĩko ya 2 Vetelo 3:9, Ngai endaa ala maekie kũmũthũkũma meke ata?
18 Yeova “ndendaa o na ũmwe . . . anangwe, ĩndĩ endaa onthe mavikĩe kwĩlila.” (Soma 2 Vetelo 3:9.) O na thayũ wa mũndũ weeka naĩ ngito wĩthĩawa wĩ vata mũno methonĩ ma Ngai. Lilikana kana Yeova aĩvie ndĩvi ya thooa mũnene mũno ya thayũ wa Mwana wake mwendwa kwondũ wa eki ma naĩ. Nũndũ Yeova e ĩnee yingĩ, nũtataa kũtetheesya asu mamũsyokee. Ekaa ũu e na wĩkwatyo wa kana nĩmeũnyuva kũmũsyokea, o tondũ ngelekany’o ya Yesũ ya ũla mwana waumie mũsyĩ yonanĩtye. (Luka 15:11-32) Na kwa w’o, andũ aingĩ ala matiĩte ũla w’o nĩmesie kũmũsyokea Ĩthe woo wa ĩtunĩ. Na masyoka, kĩkundi kyamathokisye nesa mũno. Ũla mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Elizabeth nĩwatanie mũno yĩla kĩmwana kyake kyatũngiwe. Aĩtye ũũ atũnga kĩlĩko ĩtina, “Nĩnĩtũngĩaa mũvea mũno ala matwĩkĩie vinya tũikakw’e ngoo.”
19. Nĩkĩ tũtonya kũendeea kũmwĩkwatya Yeova?
19 No tũmwĩkwatasye Yeova mavinda onthe. Ndesa kũtũnenga ũtao wĩsĩ nũtũũmĩsya. Nĩ Asa wĩ ĩnee yingĩ, ũtũtw’ĩĩkaa, na wendete mũno ala mamwendete na mamũthaithaa. Mwa ĩkalaa wĩsĩ nesa kana Yeova ndakakũeka nongi ĩvinda ya mathĩna. (Aevl. 13:5, 6) Ũla Mark tũwetie aĩtye: “Yeova ndaatũeka nongi. Nĩtweeyoneie kana nĩwĩthĩawa vakuvĩ naitũ yĩla tũendeee kũng’ang’ana na mathĩna.” O ta ũu, Yeova nũkũendeea kũũnenga “vinya ũvĩtũkĩte wa mũndũ.” (2 Ako. 4:7) Vate nzika, yĩla mũndũ wa mũsyĩ wenyu wamũtia Yeova, no ũendeee kwĩkala wĩ mũĩkĩĩku na wĩ na wĩkwatyo kana nũkũsyoka.
WATHI 44 Mboya ya Ũla Ũtũlĩkĩte Ngoo
^ kal. 5 Tũũmĩaa mũno yĩla mũndũ wa mũsyĩ witũ wamũtia Yeova. Ĩsomo yĩĩ nĩyĩneeneete ũndũ Ngai witũ wĩw’aa yĩla twakwatwa nĩ ũndũ ũsu. O na nĩyĩũneenea maũndũ amwe andũ ma mũsyĩ wa ũla watengwa matonya kwĩka momĩanĩsye na woo ũsu, na maiendeea kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo mũlũmu. O na ĩngĩ, ĩsomo yĩĩ nĩyĩneeneete kĩla onthe kĩkundinĩ matonya kwĩka nĩ kana makiakisye na maitw’ĩĩka andũ ma mũsyĩ ala makwatwa nĩ ũndũ ũsu.
^ kal. 1 Masyĩtwa amwe ĩsomonĩ yĩĩ nĩ mavĩndũe.
