KĨLUNGU KYA KWĨMANYĨSYA 40
‘Kũalyũla Aingĩ Methĩwe na Ũlũngalu’
“Ala maalyũlaa aingĩ methĩwe na ũlũngalu nĩmakatisa ta ndata tene na tene.”—NDA. 12:3.
WATHI 151 Akeetana, na Makeetĩka
KWA ŨKUVĨ *
1. Nĩ maũndũ meva ma mwanya twĩ na mea ma kũmona ĩvindanĩ ya Ũsumbĩ wa Myaka Ngili?
ŨKEETHĨWA wĩ mũthenya wa mwanya ta kĩ yĩla tũkona ũthayũũkyo ũyambĩĩa kũũ nthĩ ĩvindanĩ ya Ũsumbĩ wa Myaka Ngili wa Klĩsto! Vai mũndũ ũtendaa kwona ĩngĩ endwa make ala makwie. O nake Yeova e na mea ma kũmona ĩngĩ. (Yovu 14:15) Kwasũanĩa ũndũ kĩla vandũ ĩũlũ wa nthĩ andũ makatana mũno wĩana kwona endwa moo. O tondũ ĩsomo ĩvĩtu yonanĩtye, “ala alũngalu,” namo nĩ ala masyĩtwa moo maandĩkĩtwe ĩvukunĩ ya thayũ, makakwata “ũthayũũkyo wa thayũ.” (Meko 24:15; Yoa. 5:29) No kwĩthĩwa aingĩ ma endwa maitũ makethĩwa katĩ wa ala makathayũũkw’a ma mbee. * O na ĩngĩ, “ala mate alũngalu” makakwata “ũthayũũkyo wa ũsilĩlo.” Amwe moo nĩ ala mataakwata mwanya mũseo wa kũmũmanya Yeova kana wa kũmũthũkũma matanakw’a.
2-3. (a) Kwosana na Isaia 11:9, 10, nĩ wĩa wĩva mũnene vyũ tũkatethya? (b) Twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩĩ?
2 Onthe ala makathayũũkw’a makenda kũmanyĩw’a. (Isa. 26:9; 61:11) Kwoou wĩa ũla tũkatethya ĩvindanĩ yĩu wa kũmanyĩsya andũ ũkeethĩwa wĩ mwingĩ kwĩ ĩvinda yĩngĩ o na yĩva. (Soma Isaia 11:9, 10.) Nĩkĩ? Nũndũ mbee, ala mate alũngalu mathayũũkw’a makeethĩwa maĩle kũmanyĩw’a ĩũlũ wa Yesũ Klĩsto, Ũsumbĩ, na nthembo ya wovosyo, na maielew’a ĩũlũ wa yĩla ĩkũlyo yaumĩlilw’e yĩkonetye ĩsyĩtwa ya Yeova na ũsumbĩ wake mũnene. O na ala alũngalu makeethĩwa maĩle kũmanyĩw’a maũndũ ala Yeova wĩthĩĩtwe aitũvuanĩsya ĩũlũ wa kĩeleelo kyake kwondũ wa nthĩ. Amwe katĩ woo makwie tene o na Mbivilia ĩtaaminwa kũandĩkwa. Vate nzika, onthe ala mate alũngalu na ala alũngalu makeethĩwa na maũndũ maingĩ ma kũmanyĩw’a.
3 Ĩsomonĩ yĩĩ twĩsũngĩa makũlyo aa: Wĩa ũũ ũnenevete ũu ũkatethw’a ata? Wĩa ũsu ũkonanĩtye ata na ũtwi wa Yeova wa kũandĩka kana kũlea kũandĩka masyĩtwa ma andũ ĩvukunĩ ya thayũ kwa nzĩa ĩtatonya kũvutĩka? Nĩ ũndũ wa vata mũno tũkwate mosũngĩo ma makũlyo asu. O tondũ tũkwona, mawathani amwe ma kwendeesya me ĩvukunĩ ya Ndanieli na ya Ũvuany’o nĩmeũtũtetheesya kũelewa nesanga kĩla kĩkekĩka yĩla andũ makathayũũkw’a. Ekai twambe kũneenea maũndũ ma mwanya ala mathaniwe ĩvukunĩ ya Ndanieli 12:1, 2.
“ALA MAKOMAA KĨTOONĨ . . . NĨMAKAAMŨKA”
4-5. Ĩvuku ya Ndanieli 12:1 yathanie kyaũ ĩũlũ wa mĩthenya ĩno ya mũminukĩlyo?
4 Soma Ndanieli 12:1. Ĩvuku ya Ndanieli nĩyathanie maũndũ mana ma mwanya makekĩka maatĩanĩe ĩvindanĩ yĩĩ ya mũminũkĩlyo. Kwa ngelekany’o, ĩandĩko ya Ndanieli 12:1 yĩwetete kana Mikaeli, ũla nĩwe Yesũ Klĩsto, nĩwe “ũla ũũngamaa kwondũ wa ana ma [Ngai].” Kĩlungu kĩu kya wathani ũsu kyambĩĩie kwĩanĩa mwaka wa 1914, yĩla Yesũ watw’ĩkĩthiw’e Mũsumbĩ wa Ũsumbĩ wa Ngai.
5 Ĩndĩ Ndanieli nĩwasyokie athana kana Yesũ “nũkaũngama” “ĩvinda ya thĩna, o tondũ ũtaaĩthĩwa kuma kweethĩwa mbaĩ kũvika ĩvinda o yĩu.” “Ĩvinda ya thĩna” yĩla Ndanieli wawetie nĩyo ũla “thĩna mũnene” ũwetetwe nthĩnĩ wa Mathayo 24:21. Yesũ nũkaũngama, kana kwa ndeto ĩngĩ, nũkosa ĩtambya ya kũtetea andũ ma Ngai mũthyanĩ wa ĩvinda yĩu ya thĩna, kana kaũnĩ wa Alimaketoni. Asu nĩmo ĩvukunĩ ya Ũvuany’o metĩtwe ĩkomano ĩnene ya andũ, “ala maumĩte ũla thĩnanĩ mũnene.”—Ũvu. 7:9, 14.
6. Nĩ kyaũ kĩkekĩka ĩtina wa ĩkomano ĩnene kũvonoka ũla thĩna mũnene? Elesya. (O na ĩngĩ, sisya ĩkasetinĩ yĩĩ kĩlungu kya “Makũlyo Kuma kwa Asomi maitũ,” kĩla kĩneeneete ala makathayũũkw’a mekale ĩũlũ wa nthĩ.)
6 Soma Ndanieli 12:2. Nĩ kyaũ kĩkekĩka ĩtina wa ĩkomano ĩnene kũvonoka ĩvinda yĩu ya thĩna? Navu tene tũnaeleetwe kana wathani ũsu ũkonetye ũthayũũkyo wa ngelekany’o, kana kwa ndeto ingĩ, kĩthito kĩla twongelete kya kũtavany’a ĩtina wa wĩa witũ kwĩw’a kũũngamw’a nĩ avĩnganĩsya mwakanĩ wa 1918. Ĩndĩ ũu ti w’o. * Ndeto isu ineeneete ũthayũũkyo wa ala akw’ũ ĩvinda yĩla Ngai ũkatw’ĩkĩthya maũndũ meũ ĩtunĩ na nthĩ. Nĩkĩ tũkwasya ũu? Ndeto “kĩtoonĩ” noyo ĩtũmĩĩtwe ĩandĩkonĩ ya Yovu 17:16, na no ũndũ ũmwe na ndeto “Seoli,” kana Mbũa, ĩla ĩtũmĩĩtwe mũsoanĩ ũsu. Kĩu kĩonany’a kana ĩandĩko ya Ndanieli 12:2 yĩkonetye ũthayũũkyo wa ala makekala kũũ nthĩ, ũla ũkekĩka ĩtina wa mĩthenya ya mũminũkĩlyo na kaũ wa Alimaketoni.
7. (a) Nĩ kwa nzĩa yĩva amwe makathayũũkw’a kũvika “thayũ ũtathela”? (b) Nĩkĩ ũsu wĩtĩtwe “ũthayũũkyo ũla mũseo”?
7 Ĩndĩ ĩvuku ya Ndanieli 12:2 yĩthĩawa yĩyonany’a ata yĩla yĩkwasya kana amwe makathayũũkw’a kũvika “thayũ ũtathela”? Yĩthĩawa yĩyonany’a kana ala makathayũũkw’a na maiendeea kũmũmanya Yeova na kũmwĩw’a we na Yesũ ĩvindanĩ ya ĩla myaka 1,000, mũthya makakwata thayũ wa tene na tene. (Yoa. 17:3) Ũsu ũkeethĩwa wĩ ‘ũthayũũkyo mũseo’ kwĩ wa ala mathayũũkiw’e ĩvinda ĩvĩtu. (Aevl. 11:35) Nĩkĩ? Nũndũ ala mathayũũkiw’e tene nĩmakwie ĩngĩ.
8. Nĩ kwa nzĩa yĩva andũ amwe makathayũũkw’a “kũvika kũsonoka na kũvũthw’a kũtakathela”?
8 Ĩndĩ ti onthe katĩ wa ala makathayũũkw’a maketĩkĩla kũmanyĩw’a nĩ Yeova. Wathani wa Ndanieli waĩtye kana amwe makathayũũkw’a “kũvika kũsonoka na kũvũthw’a kũtakathela.” Asu nĩ ala makethĩwa me alei, na kwoou masyĩtwa moo maikaandĩkwa ĩvukunĩ ya thayũ na maikakwata thayũ wa tene na tene. Vandũ va ũu, makakwata “kũvũthw’a kũtakathela,” kana kwa ndeto ingĩ, makaanangwa. Kwoou ĩandĩko ya Ndanieli 12:2 yĩwetete mũthya wa onthe ala makathayũũkw’a kwosana na kĩla makeka ĩtina wa kuthayũũkw’a. * (Ũvu. 20:12) Amwe makakwata thayũ wa tene na tene, na angĩ maikawona.
‘KŨALYŨLA AINGĨ METHĨWE NA ŨLŨNGALU’
9-10. Nĩ ũndũ ũngĩ wĩva ũkekĩka ĩtina wa ũla thĩna mũnene, na naaũ ‘makatisa ta ũtisu wa yayaya’?
9 Soma Ndanieli 12:3. Nĩ ũndũ ũngĩ wĩva ũkekĩka ĩtina wa yĩla “ĩvinda ya thĩna”? O ta maũndũ ala mawetetwe nthĩnĩ wa Ndanieli 12:2, mũsoa wa 3 nũwetete ũndũ ũngĩ ũkekĩka ĩtina wa ũla thĩna mũnene.
10 Naaũ ‘makatisa ta ũtisu wa yayaya’? Ndeto sya Yesũ ila syĩ Mathayo 13:43 nitũtetheeasya kũmanya. Aisye: “Ĩvindanĩ yĩu ala alũngalu makatisa ta syũa Ũsumbĩnĩ wa Ĩthe woo.” Mũsoanĩ ũsu, Yesũ aneeneaa “ana ma Ũsumbĩ,” kana ana-a-asa make etĩkĩw’a mauta. Asu nĩmo makasumbĩka nake Ũsumbĩnĩ wa ĩtu. (Mt. 13:38) Kwoou no nginya wĩthĩe ĩandĩko ya Ndanieli 12:3 yĩneeneete etĩkĩw’a mauta na wĩa ũla makatethya ĩvindanĩ ya Ũsumbĩ wa Myaka Ngili.
Ĩvindanĩ ya ĩla myaka 1,000, ala 144,000 makatetheanĩsya na Yesũ Klĩsto yĩla ũkethĩwa aitongoesya wĩa wa kũmanyĩsya andũ (Sisya kalungu ka 11)
11-12. Ala 144,000 makatethya wĩa wĩva ĩvindanĩ ya ĩla myaka 1,000?
11 Nĩ kwa nzĩa yĩva etĩkĩw’a mauta makaalyũla “aingĩ methĩwe na ũlũngalu”? Ĩvindanĩ ya ĩla myaka 1,000, makatetheanĩsya na Yesũ Klĩsto yĩla ũkethĩwa aitongoesya wĩa wa kũmanyĩsya andũ ũla ũkethĩwa ũitethw’a vaa ĩũlũ wa nthĩ. Ala 144,000 maikethĩwa me asumbĩ tu, ĩndĩ nĩmakathũkũma ta athembi. (Ũvu. 1:6; 5:10; 20:6) Nũndũ wa ũu, makeethĩwa matonya kũtetheesya “kũvosya mbaĩ.” Na ũu nĩ kwasya, makatetheesya kũvetea andũ naĩ o kavola kwa kavola. (Ũvu. 22:1, 2; Esek. 47:12) Kĩu kĩkaetee etĩkĩw’a mauta ũtanu mwingĩ ta kĩ!
12 Ala “aingĩ” makaalyũlwa methĩwe na ũlũngalu naaũ? Amwe moo nĩ ala makathayũũkw’a na ala makavonoka Alimaketoni, vamwe na syana syonthe ila ikasyaĩwa nthĩ nzaũ. Mũthyanĩ wa ĩla myaka 1,000, andũ onthe ĩũlũ wa nthĩ makeethĩwa mavetewe naĩ vyũ. Kwoou nĩ ĩndĩĩ masyĩtwa moo makaandĩkwa ĩvukunĩ ya thayũ na kĩndũ kĩtatonya kũvutĩka ta ingi vandũ va venzoo?
ĨTATWA YA MŨTHYA
13-14. Ĩtina wa andũ onthe kũvetewa naĩ, makendeka maĩkĩĩthye kyaũ nĩ kana makwate thayũ wa tene na tene?
13 Twaĩle kwĩkala twĩsĩ kana mũndũ ndakakwata thayũ wa tene na tene aĩ nĩkwĩthĩwa nĩwavetewa naĩ vyũ. Kwasũanĩa Atamu na Eva. O na kau mayaĩ na naĩ, mayaĩ mesa kũkwata thayũ wa tene na tene matambĩte kwonany’a kana nĩmeũmwĩw’a Yeova Ngai. Ũndũ wa kũmakya nĩ kana mayaamwĩw’a.—Alo. 5:12.
14 Ala makethĩwa thayũ mũthyanĩ wa ĩla myaka 1,000 makeethĩwa mailye ata? Vai ũmwe ũkethĩwa na naĩ. Ĩndĩ onthe nĩmaketĩkĩla kũsumbĩkwa nĩ Yeova tene na tene? Kana ve amwe makalea kwĩkala me aĩkĩĩku ta Atamu na Eva? Makũlyo asu makenda kũsũngĩwa, ĩndĩ nĩ kyaũ kĩkatũtetheesya kũkwata ũsũngĩo?
15-16. (a) Nĩ ĩndĩĩ andũ onthe makakwata mwanya wa kwonany’a kana nĩmalũmanĩtye na Yeova? (b) Maũndũ makathi ata ĩtina wa ĩtatwa yĩu ya mũthya?
15 Satani akoovwa ĩvinda yonthe ya myaka 1,000. Na kwoou ndakethĩwa atonya kũkenga mũndũ o na ũmwe. Ĩndĩ myaka ĩsu 1,000 yathela, akathaw’a kuma kyovonĩ kyake. Nĩvo ĩndĩ ũkatata kũkenga andũ. Ĩvinda ya ĩtatwa yĩu, andũ onthe makethĩwa mavetewe naĩ vyũ, na kwoou makeethĩwa na mwanya wa kwonany’a nesa ethĩwa nĩmanengae ĩsyĩtwa ya Ngai ndaĩa na ethĩwa nĩmalũmanĩtye na ũsumbĩ wake mũnene. (Ũvu. 20:7-10) Ĩtambya yĩla kĩla ũmwe ũkosa ĩvinda yĩu nĩyo yĩkatw’a ethĩwa ĩsyĩtwa yake nĩyĩkũandĩkwa ĩvukunĩ ya thayũ kwa nzĩa ĩtatonya kũvutĩka kana yĩiandĩkwa.
16 Andũ amwe tũtesĩ ũtalo woo makalea kũsumbĩkwa nĩ Yeova, o tondũ Atamu na Eva meekie. Nĩ kyaũ kĩkamakwata? Ĩandĩko ya Ũvuany’o 20:15 yĩtwĩĩte atĩĩ: “Na . . . ũla ũtaaĩthĩwa aandĩkĩtwe yĩla ĩvukunĩ ya thayũ ekw’a ĩianĩ ya mwaki.” Nĩ w’o ki, alei asu makaanangwa vyũ tene na tene. Ĩndĩ ala aingĩ makakĩlya vinya ĩtatwa yĩu. Ĩtina wa ũu, nĩw’o masyĩtwa moo makaandĩkwa ĩvukunĩ ya thayũ kwa nzĩa ĩtatonya kũvutĩka.
“ĨVINDA YA MŨMINŨKĨLYO”
17. Ndanieli eeiwe nĩ kyaũ kĩkekĩka ĩvindanĩ yĩĩ tũĩ? (Ndanieli 12:4, 8-10)
17 Nĩ ũndũ wa kũtanĩthya ta kĩ kũsũanĩa maũndũ asu me mbee witũ! Ĩndĩ ve ũndũ ũngĩ wa vata Ndanieli wataviw’e nĩ mũlaĩka ũkonetye ĩvinda yĩĩ tũtwĩe, yĩla yĩtĩtwe “ĩvinda ya mũminũkĩlyo.” (Soma Ndanieli 12:4, 8-10; 2 Tim. 3:1-5) Amwĩie: “Ũmanyi [wa w’o] ũkongeleka.” Mũlaĩka amũĩkĩĩthisye kana ĩvinda yĩkavika andũ ma Ngai maelewe nesanga ndeto sya wathani ila syĩ ĩvukunĩ yĩu. Asyokie amwĩa kana ĩvinda yĩu, ala “athũku makeeka ũthũku; o na vati ũmwe wa ala athũku ũkamanya.”
18. Ala athũku makilyĩ kũkwatw’a nĩ kyaũ?
18 Ũmũnthĩ ala athũku no moneke ta mavonokete ũĩvanĩsyo wa mwĩkalĩle woo mũthũku. (Mal. 3:14, 15) Ĩndĩ o mĩtũkĩ, Yesũ nũkũsilĩla ala maelekanĩtw’e na mbũi, na aimavathany’a na ala maelekanĩtw’e na malondu. (Mt. 25:31-33) Asu athũku maikavonoka ũla thĩna mũnene, o na maikathayũũkw’a mekale nthĩ nzaũ. Na kĩtumi nũndũ masyĩtwa moo maikethĩwa yĩla ‘ĩvukunĩ ya ũlilikany’o’ yĩwetetwe ĩandĩkonĩ ya Malaki 3:16.
19. Yĩĩ nĩ ĩvinda ya kwĩka ata, na nĩkĩ? (Malaki 3:16-18)
19 Yĩĩ nĩyo ĩvinda ya kwonany’a kana tũi katĩ wa ala athũku. (Soma Malaki 3:16-18.) Yeova aendeee kũmbany’a ala ũmatalaa ta andũ ‘make mwene ki,’ kana kwa ndeto ingĩ, malĩ yake ya mwanya. Kwa w’o, twĩenda kwĩthĩwa katĩ wa asu.
Tũkatana ta kĩ kwona Ndanieli, endwa maitũ, na angĩ aingĩ ‘maiũngama’ kĩandanĩ kyoo nthĩ nzaũ! (Sisya kalungu ka 20)
20. Nĩ ũndũ wĩva wa mũthya Ndanieli wathiwe, na nĩkĩ wĩ na mea ma kwona ũndũ ũsu ũianĩa?
20 Vate nzika, tũtwĩe ĩvinda ya mwanya vyũ. Ĩndĩ o mĩtũkĩ, ve maũndũ angĩ maseo mũno makilyĩ kwĩkĩka. Tũkilyĩ kwĩyonea ũthũku w’onthe ũivetangwa. Ĩtina wa ũu, tũkoona watho ũũ Yeova wanengie Ndanieli ũianĩa: ‘Ũkaũngama kĩandanĩ kyaku, mũminũkĩlyonĩ wa mĩthenya.’ (Nda. 12:13) We wĩ na mea ma kwona mũthenya ũla Ndanieli vamwe na endwa maku ala makwie ‘makaũngama’ ĩngĩ? Ethĩwa ũu nĩw’o vailye, tata ũndũ ũtonya wĩkale wĩ mũĩkĩĩku. Weeka ũu, manya nesa ki kana ĩsyĩtwa yaku yĩkekalaa yĩ yĩandĩke ĩvukunĩ ya Yeova ya thayũ.
WATHI 80 ‘Samai Mũmanye Kana Yeova Nĩ Mũseo’
^ Ĩsomo yĩĩ yĩneeneete ũalyũku ũneekiwe ĩũlũ wa ũndũ tũeleawa ũla wĩa mũnene wa kũmanyĩsya andũ ũwetetwe nthĩnĩ wa Ndanieli 12:2, 3. Nĩtũkwona wĩa ũsu ũkatethw’a ĩndĩĩ na naaũ makaũtethya. O na nĩtũkwona ũndũ wĩa ũsu ũkombany’a ala makethĩwa kũũ nthĩ kwondũ wa yĩla ĩtatwa ya mũthya yĩkethĩwa mũthyanĩ wa Ũsumbĩ wa Myaka Ngili wa Klĩsto.
^ No kwĩthĩwa ala makathayũũkw’a ma mbee ne ala makwie me aĩkĩĩku ĩvindanĩ yĩĩ ya mũminũkĩlyo, na ĩndĩ ala me ĩtina woo nĩmatonya kũthi mathayũũkĩtw’e nzyawa kwa nzyawa. Ethĩwa ũu nĩw’o vakethĩwa vailye, kĩla nzyawa ĩkeethĩwa ĩtonya kũthokya andũ yeesĩ. Ĩndĩ o na ethĩwa maũndũ makeethĩwa maĩlye ata, Maandĩko nĩmonanĩtye kana kĩla ũmwe wa ala mathayũũkaw’a mathi ĩtunĩ athayũũkaw’a “ĩvinda yake mwene.” Na kwoou no twasye kana o naw’o ũthayũũkyo wa kũũ nthĩ ũkeekĩka nesa na kwa mũvango.—1 Ako. 14:33; 15:23.
^ Ũsu nĩ ũmanyi mweũ ũvĩndũĩte kĩla kĩ ĩvukunĩ Sikiliza Unabii wa Danieli! kĩlungu kya 17, na ĩkasetinĩ ya Mũsyaĩĩsya (Kĩswaili) ya 01/07/1987, ĩth. 21-25.
^ Kĩvathũkany’o na ũu, ndeto “ala alũngalu” na “ala mate alũngalu” ila syĩ ĩandĩkonĩ ya Meko ma Atũmwa 24:15, na ndeto “ala meekie maũndũ maseo” na “ala meekie maũndũ mathũku” ila syĩ ĩvukunĩ ya Yoana 5:29, ineeneete kĩla andũ ala makathayũũkw’a meekie matanamba kũkw’a.
