Nĩ laisi tũkewʼa tũitavĩwe yĩla twĩ na mũnyanya ũkũngʼangʼana na ũwau wa kĩlĩko. Ĩndĩ no tũmwonyʼe ũndũ tũũmũthĩnĩkĩa mũno wĩana kwa kũmũtetheesya omĩanĩsye na ũwau ũsu. Tũtonya kwĩka ũu ata?

‘Ĩthĩwa na mĩtũkĩ ya kwĩthukĩĩsya.’​—YAKOVO 1:19.

Nzĩa ĩmwe nzeo vyũ ũtonya kũtetheesya mũnyanyau nĩ kũmwĩthukĩĩsya ayĩyĩelesya. Ndũkone ta waĩlĩte kũsũngĩa kyonthe kĩla ũkũweta. Eka amanye nũmwĩthukĩĩsye na kana nũũmũthĩnĩkĩa. O na ĩngĩ, tata kũelewa ũndũ ũkwĩwʼa na ndũkamũsilĩle. Lilikana kana no awete maũndũ ũteĩvangĩte na ĩtina ayĩsa kwĩlila.—Yovu 6:2, 3.

“Mũkiakisye.” —1 ATHESALONIKA 5:14.

Mũnyanyau nũtonya kwĩthĩwa na kĩũũyũ, kana akethĩwa ayĩwʼa ate wa vata. Yĩla wamũĩkĩĩthya kana nũũmũthĩnĩkĩa, o na ethĩwa ndwĩsĩ kĩla ũtonya kũweta, kĩu no kĩmũkiakisye na kĩkamwĩkĩa vinya.

“Mũnyanya nĩwendanaa ĩndĩ yonthe.”—NTHIMO 17:17.

Tetheesya mũnyanyau. Ĩndĩ vandũ va kwona ta wĩsĩ ũndũ ũtonya kũmũtethya, mũkũlye kĩla ũtonya kwĩka ũmũtetheesye. Ethĩwa nũkũemwa nĩ kũkũelesya kĩla ũkwenda, mũwetee kaũndũ mũtonya kwĩka mwĩ vamwe, ta kũthi kũtembea. Kana no wĩyumye ũmũtetheesye maũndũnĩ ta kũthi kũthooa syĩndũ, kwĩka ũtheu, kana o wĩa ũngĩ.—Akalatia 6:2.

 ‘Mũmĩĩasye.’—1 ATHESALONIKA 5:14.

Ti mavinda onthe mũnyanyau ũkethĩawa ayenda kũneena. Kwoou mũĩkĩĩthye kana nũtanĩaa kũmwĩthukĩĩsya kĩla ĩvinda wenda kũneena. Ũwau wake no ũtume aneena kana akeka maũndũ meũkũũmĩsya. No aũngamye mĩvango mwĩĩ nayo kana akathata. Yĩla ũũmũnenga ũtethyo ũla ũkwenda, ĩthĩwa na wũmĩĩsyo na ũimũelewa.—Nthimo 18:24.

“Nĩnĩĩkĩĩthasya mũnyanyawa embona ta mũndũ ũtonya kũneena nake kĩla ĩvinda. O na kau nditonya kũmũminĩa mathĩna make, nĩĩkĩĩthasya nĩnamwĩthukĩĩsya. Mavinda amwe endaa o mũndũ wa kũmwĩthukĩĩsya, na kĩu kĩituma ewʼa kavaa.”—Farrah, a ũla mũnyanyae wĩthĩawa na mathĩna ma mĩĩle, kĩũũyũ, na ũwau wa kũkwʼa ngoo mũno.

“Mũnyanyawa ũmwe nũnthĩnĩkĩaa mũno na akambĩkĩa vinya. Ve ĩvinda wanthokisye kwake twaĩsanĩa lĩu wĩ mũyo. Na nũndũ nĩwambonisye kana nũmbendete, kĩu kyatumie nona ve laisi kũmũelesya ũndũ neewʼaa. Mwa kĩu kyambĩkĩie vinya mũno!”—Ha-eun, ũla wĩthĩawa na ũwau wa kũkwʼa ngoo mũno.

“Wũmĩĩsyo nĩ wa vata mũno. Yĩla mũka wakwa weeka ũndũ wanthatya, nĩlilikanasya kana ũwau wake nĩwʼo ũũtuma eka ũu, ĩndĩ ti kwenda kwake. Kĩu nĩkĩndetheeasya ndikathate na ndyonanyʼa kana nĩngũmũelewa mũnango.”—Jacob, ũla mũka wĩthĩawa na ũwau wa kũkwʼa ngoo mũno.

“Mũka wakwa ethĩĩtwe aindwʼĩĩka na kũngiakisya mũno. Yĩla ngwĩwʼa nĩitavĩwe nĩ kĩũũyũ, ndanthingʼĩĩasya nĩke kĩndũ ndekwenda. Kĩu kĩtumaa mavinda amwe ũteka ũndũ ũkwendaa kwĩka. Nĩ vata mũno nake nũndũ nĩ mũlau na ndeyendete.”—Enrico, ũla wĩthĩawa na kĩũũyũ kingĩ.