Tũendeee Kwĩka Maendeeo—“Mũthenya Mũnene wa Yeova wĩ Vakuvĩ”

“Tũendeee kwĩka maendeeo twĩthĩwe aimu.”​—AEVL. 6:1.

1, 2. Nĩ kyaũ kyeekĩkie ĩvindanĩ ya atũmwa kyanenga Aklĩsto ala maĩ Yelusaleme na Yutia mwanya wa ‘kũkĩĩa iĩmanĩ?’

 YĨLA Yesũ waĩ kũũ ĩũlũ wa nthĩ, amanyĩw’a make nĩmookie vala ũĩ na mamũkũlya atĩĩ: “Wonany’o nĩ wĩva wa kwĩthĩwa vo kwaku, na wa mũminũkĩlyo wa ĩvinda yĩĩ?” Wathani ũla Yesũ wamanengie aimasũngĩa ĩkũlyo yĩu weanĩie ya mbee ĩvindanĩ ya atũmwa. Yesũ nĩwawetie wonany’o wa mwanya ũla waĩ ũĩkĩĩthye kana mũthya wĩ vakuvĩ. “Ala me Yutia [maĩ] mambĩĩe kũkĩĩa iĩmanĩ” moona wonany’o ũsu. (Mt. 24:1-3, 15-22) Mo amanyĩw’a ma Yesũ maĩ matonya kwona wonany’o ũsu na mayĩatĩĩa ũndũ Yesũ wameete?

² Ĩtina wa myaka vakuvĩ 30, twĩ mwaka wa 61 ĩtina wa Klĩsto, mũtũmwa Vaulo nĩwaandĩkĩie Aklĩsto Aevelania ala mekalaa Yelusaleme na isio ila syaĩ vakuvĩ ũvoo maaĩlĩte kũwosa kwa ũito. Ĩndĩ Vaulo na athaithi ala angĩ mayeesĩ kana ũndũ ũla waĩ wonany’e kana “thĩna mũnene” wakilye kwambĩĩa watialĩtye vakuvĩ myaka ĩtano. (Mt. 24:21) Mwaka wa 66 ĩtina wa Klĩsto, Cestius Gallus atongoesye ita sya Lomi nĩmaendie Yelusaleme, na matialĩtye o vanini mamĩvithũkĩe. Ĩndĩ nĩwavetangie ita syake na mĩtũkĩ na ũu wanenga mwanya ala maĩ mũisyonĩ masembe mevonokye.

3. Nĩ ũtao wĩva Vaulo wamanengie Aklĩsto Aevelania, na nĩkĩ?

³ Yaĩ no nginya Aklĩsto asu methĩwe me oĩ na me metho kĩ-veva nĩ kenda mamanye maũndũ mayĩalyũka na maisemba. Ĩndĩ, amwe matw’ĩkĩte “andũ matew’aa nthĩ nesa.” No twasye maĩlye ta syana kĩ-veva na maaĩlĩte kũnyw’a “ĩia.” (Soma Aevelania 5:11-13.) O na amwe ala makinyĩlĩte nzĩanĩ ya ũla w’o kwa myaka mingĩ moonekaa maendeee “kũmũtia Ngai ũla wĩ thayũ.” (Aevl. 3:12) Amwe maĩ na kĩmanyĩo kya kũlea kũthi maũmbanonĩ ma Kĩklĩsto ĩvinda yĩla ‘mũthenya ũsu wĩ mũisyo waendeee kũthengeea.’ (Aevl. 10:24, 25) Kwoou, Vaulo nĩwamanengie ũtao ĩvinda yĩla yaĩlĩte, kwa kũmea atĩĩ: “Nũndũ yu nĩtũtiĩte momanyĩsyo ma mũsingi ĩũlũ wa Klĩsto, ekai tũendeee kwĩka maendeeo twĩthĩwe aimu.”—Aevl. 6:1.

4. Nĩkĩ twaĩlĩte kũendeea kwĩthĩwa twĩ metho kĩ-veva, na nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtheesya kwĩka ũu?

⁴ Yu twĩkalĩte ĩvindanĩ ya kwĩanĩw’a kwa mũthya kwa wathani wa Yesũ. “Mũthenya mũnene wa Yeova,” kana ĩvinda yĩla ũkananga nthĩ ĩno ya Satani, “wĩ vakuvĩ.” (Nzev. 1:14) Twaĩlĩte kũendeea kwĩthĩwa twĩ oĩ na twĩ metho kĩ-veva kwĩ ĩvinda yĩngĩ o na yĩva. (1 Vet. 5:8) Yo nĩtũendeee kwĩka ũu? Kwĩthĩwa twĩ Aklĩsto aimu kũkatũtetheesya tũendeee kwĩthĩwa twĩsũvĩĩte tũimanya kana ĩvinda yĩla yĩtialĩte nĩ ĩkuvĩ.

Mũklĩsto Mũimu Nĩ Wĩva?

5, 6. (a) Mũklĩsto mũimu kĩ-veva nĩ wĩva? (b) Nĩ kenda tũendeee kwĩka maendeeo twĩthĩwe aimu, twaĩlĩte kwĩkĩa kĩthito maũndũnĩ meva elĩ?

⁵ Vaulo ndaaĩka kũmea Aklĩsto Aevelania ma ĩvinda ya atũmwa maendeee kwĩka maendeeo matw’ĩke aimu ĩndĩ nĩwamatavisye Mũklĩsto mũimu nĩ wĩva. (Soma Aevelania 5:14.) “Andũ aima” mayĩanĩawa nĩ kũnyw’a “ĩia” yĩ yoka. Nĩmaĩsaa “lĩu mũmũ.” Kwoou nĩmethĩawa mesĩ “maũndũ ma mũsingi” na “maũndũ maliku” ma ũla w’o. (1 Ako. 2:10) O na ĩngĩ, ilĩko syoo syĩthĩawa imanyĩĩtw’e kwa kũitũmĩa, kana kwĩka kĩla memanyĩĩtye, na kĩu nĩkĩmatetheeasya kũvathũkany’a ũseo na ũthũku. Ethĩwa ve ũtwi maĩlĩte kwĩka, ũmanyi ũsu nũmatetheeasya kũmanya nĩ myolooto yĩva ya Maandĩko ĩtonya kũatĩĩwa na memĩatĩĩa ata.

⁶ Vaulo aandĩkie atĩĩ: “Nĩ ũndũ wa vata kũmasũvĩa mũno maũndũ ala twĩw’ĩte, nĩ kana tũikese kwelelũka.” (Aevl. 2:1) No twĩthĩe twelelũkile kuma mũĩkĩĩonĩ o na tũteũmanya. No twĩvathane na ũndũ ũsu kwa ‘kwĩsũvĩa mũno,’ kana kwĩthĩwa twĩ metho mũno yĩla tũkwĩmanyĩsya ũw’o. Kwoou, kĩla ũmwe waitũ nĩwaĩlĩte kwĩkũlya atĩĩ: ‘O na ũmũnthĩ nĩendeee kwĩmanyĩsya o maũndũ ma mũsingi? Nĩvatonyeka ũkethĩa nĩkĩte kũkuwa nĩ mũuuto na ũyĩthĩa ndyĩyumĩtye vyũ kũatĩĩa ũla w’o na ngoo yonthe? Ndonya kwĩka ata nĩ kana nĩke maendeeo ma kĩ-veva?’ Nĩ kenda tũendeee kwĩka maendeeo twĩthĩwe aimu, nĩtwaĩlĩte kwĩkĩa kĩthito maũndũnĩ elĩ. No nginya twĩthĩwe twĩsĩ nesa Ndeto ya Ngai. Na no nginya twĩmanyĩsye kwĩthĩwa twĩ ewi.

Ĩthĩwa Wĩsĩ Ndeto Nesa

7. Tũtonya kũtetheka ata tweethĩwa twĩsĩ nesa Ndeto ya Ngai?

⁷ Vaulo aandĩkie ũũ: “Mũndũ o na wĩva ũla ũendeeaa kũnyw’a ĩia yoka ndesĩ ĩla ndeto ya ũlũngalu, nũndũ we nĩ kana kanini.” (Aevl. 5:13) Kwoou nĩ kana twĩthĩwe aimu kĩ-veva, no nginya twĩthĩwe twĩsĩ nesa ndeto ya Ngai, kana ũvoo ũla ũtũtavĩtye. Nĩkwĩthĩwa ũvoo ũsu wĩ nthĩnĩ wa Ndeto yake, Mbivilia, nĩtwaĩlĩte kwĩmanyĩsya Maandĩko nesa o vamwe na mavuku ala maumaw’a nĩ “ngombo ndĩkĩĩku na mbũĩ.” (Mt. 24:45-47) Kũvindĩĩsya mosũanĩo ma Ngai kwa nzĩa ĩsu no kũtũtetheesye kũmanyĩsya ilĩko sitũ. Kwasũanĩa ngelekany’o ya Mũklĩsto wĩtawa Orchid. * Aĩtye atĩĩ: “Ũndũ mũnene ũla naalilikanw’a na ũndethetye mũno thayũnĩ wakwa nĩ kũsoma Mbivilia kĩla mũthenya. Nasomie Mbivilia yonthe vakuvĩ myaka ĩlĩ, ĩndĩ neeka ũu neewie ta nakomana na Mũmbi wakwa ya mbee. Nĩneemanyĩisye ĩũlũ wa nzĩa syake, maũndũ ala wendete na ala ũmenete, ũndũ ũtonyi wake wĩana, na ũndũ ũĩ wake wĩana. Kũsoma Mbivilia kĩla mũthenya nĩkũndetheesye o na mavindanĩ ala nakwatwa nĩ maũndũ momũ vyũ.”

8. Nĩ ũtonyi wĩva Ndeto ya Ngai ĩtonya kũtũnenga?

⁸ Kũsoma mĩsoa mĩna ya Ndeto ya Ngai kĩla mũthenya no kũtume ũvoo wayo ‘ũtũnenga ũtonyi.’ (Soma Aevelania 4:12.) Kwĩka ũu no kũtũlũnge na kũituma tũmwendeesya Yeova mũnango. We nũkwona ve vata wa kũvangĩĩa ĩvinda yingangĩ ya kũsoma Mbivilia na kũvindĩĩsya kĩla wasoma?

9, 10. Kwĩthĩwa twĩsĩ nesa Ndeto ya Ngai nĩ kwĩka ata? Nengane ngelekany’o.

⁹ Kwĩthĩwa twĩsĩ Mbivilia ti o kũmanya kĩla yaĩtye. Aklĩsto ala maĩ syana kĩ-veva ĩvindanĩ ya Vaulo nĩmeesĩ ũndũ Ndeto ya Ngai mbeveee yaĩtye. Ĩndĩ o na vailye ũu, mo ene mayamĩatĩĩaa na mayeekaa maũndũ ala me nthĩnĩ wayo. No twasye mayeesĩ ũvoo ũla wĩ Mbivilianĩ nũndũ mayamĩtĩkĩlasya ĩmatongoesye kwĩka motwi maseo thayũnĩ woo.

¹⁰ Kũmanya Ndeto ya Ngai nĩ kũmanya ũndũ yaĩtye na kũatĩĩa maũndũ ala weemanyĩsya. Kĩla mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Kyle weekie kĩonany’a ũndũ tũtonya kũatĩĩa Ndeto ya Ngai. Kyle nĩwaemaniwe na mũndũ mũka ũmwe wathũkũmaa nake. Eekie ata nĩ kenda athĩnĩkĩe ũndũ ũsu? Aĩtye atĩĩ: “Ĩandĩko yĩla yookie na mĩtũkĩ kĩlĩkonĩ kyakwa nĩ Alomi 12:18, yĩla yaĩtye: ‘Ethĩwa nĩvatonyeka, ngalĩ ĩ yenyu, ĩthĩwai na mũuo na andũ onthe.’ Kwoou nĩnavangie tũkomane ĩtina wa wĩa.” Makomana maũndũ nĩmaendie nesa, na mũthũkũmi ũsu nĩwatanie mũno nũndũ Kyle nĩwoosie ĩtambya yĩu. Kyle aĩtye, “Nĩneemanyĩisye kana kũatĩĩa myolooto ya Mbivilia mavinda onthe nĩw’o ũndũ ũla waĩlĩte.”

Ĩmanyĩsye Kwĩthĩwa wĩ Mwĩwi

11. Nĩ kyaũ kĩkwonany’a kana kwĩw’a no kwĩthĩwe kwĩ vinya yĩla maũndũ momũ?

¹¹ Nũtonya kwĩthĩwa wĩ ũndũ wĩ vinya kũatĩĩa kĩla kĩ Mbivilianĩ na mũno mũno ethĩwa maũndũ nĩ momũ. Kwa ngelekany’o, kavinda kakuvĩ ĩtina wa Yeova kũtangĩĩa Aisilaeli kuma ũkombonĩ Misili, nĩmambĩĩie ‘kũtetany’a na Mose’ na maendeea ‘kũmũtata Yeova.’ Nĩkĩ? Nũndũ mayaĩ na kĩw’ũ kya kũnyw’a. (Kuma 17:1-4) Mataminĩte myei ĩlĩ ĩtina wa kwĩka ũtianĩo na Ngai na kwĩtĩkĩla kũatĩĩa “ndeto syonthe ila Yeova [waneenete],” nĩmatũlile mwĩao wa Ngai ũla waĩtye maikathaithe mĩvw’anano. (Kuma 24:3, 12-18; 32:1, 2, 7-9) Mo nĩmatonya kwĩthĩwa meekie ũu nũndũ maĩ na wia nĩkwĩthĩwa mekalĩte ĩvinda ĩasa mate na Mose, ũla waĩ anathi kũnengwa mĩao Kĩĩmanĩ kya Olevu? Kana no methĩwe masũanĩaa Aamaleki nĩmatonya kũmavithũkĩa ĩngĩ na Aisilaeli maĩ mũisyonĩ nũndũ Mose ũla navu ĩtina wakwatĩĩiwe moko make mamasinda, ndaĩ vakuvĩ? (Kuma 17:8-16) Asu nĩ maũndũ matonyeka, ĩndĩ o na ethĩwa kĩtumi nĩ kĩva, Aisilaeli “nĩmaleile kũmwĩw’a” Ngai. (Meko 7:39-41) Vaulo amathuthisye Aklĩsto ‘matate ũndũ matonya’ nĩ kana ‘maikaatĩĩe ngelekany’o ĩsu ya kũlea kwĩw’a’ ĩla Aisilaeli moonanisye yĩla makĩie kũlika Nthĩ ya Watho.—Aevl. 4:3, 11.

12. How did Jesus learn obedience, and with what benefit?

¹² No nginya tũtate ũndũ tũtonya tũmwĩw’e Yeova ethĩwa nĩtũkwenda tũendeee kwĩka maendeeo twĩthĩwe aimu. Yesũ Klĩsto nĩwatũtiĩe ngelekany’o ĩkwonany’a kana twĩmanyĩasya kwĩw’a kumana na maũndũ ala meũtũkwata. (Soma Aevelania 5:8, 9.) Yesũ nĩwamwĩw’aa Ĩthe wake o na atanoka vaa ĩũlũ wa nthĩ. Ĩndĩ ayĩka kwenda kwa Ngai vaa ĩũlũ wa nthĩ nĩwakomanie na mathĩna ma mwĩĩ o na ma kĩlĩko. Nĩkwĩthĩwa Yesũ nĩweethĩiwe e mwĩwi o na akomana na ũmaitha, kĩu nĩkyatumie ethĩwa “e mwĩanĩu” kwondũ wa kĩanda kyeũ kĩla Ngai wendaa kũmũnenga kya kũmũtw’ĩkĩthya Mũsumbĩ na Mũthembi Mũnene.

13. Nĩ kyaũ kyonanasya kana nĩtwĩmanyĩĩtye kwĩthĩwa twĩ ewi?

¹³ Nata naitũ? Nĩtũtw’ĩte kũmwĩw’a Yeova o na yĩla twakwatwa nĩ mathĩna maito? (Soma 1 Vetelo 1:6, 7.) Ũtao wa Ngai ũla ũkonetye mwĩkalĩle, kũneena ũw’o, kũtũmĩa ũĩmĩ nesa, kũsoma na kwĩmanyĩsya Maandĩko, kũthi maũmbanonĩ ma Kĩklĩsto, na kũthi kũtavany’a, wĩ ũtheinĩ. (Yos. 1:8; Mt. 28:19, 20; Aev. 4:25, 28, 29; 5:3-5; Aevl. 10:24, 25) Nĩtũmwĩw’aa Yeova maũndũnĩ asu o na yĩla maũndũ momũ? Kwĩthĩwa twĩ ewi kwĩonany’a kana nĩtũendeee kwĩka maendeeo tũtw’ĩke aimu.

Nĩkĩ Kwĩthĩwa twĩ Aklĩsto Aimu Kũtonya Kũtũtethya?

14. Nengane ngelekany’o ĩkwonany’a ũndũ kũendeea kwĩka maendeeo twĩthĩwe aimu kũtonya kũtũsũvĩa.

¹⁴ Mũklĩsto nĩwĩthĩawa e ũsũvĩonĩ yĩla kĩlĩko kyake kyeethĩwa kĩmanyĩĩtw’e nesa kũvathũkany’o ũseo na ũthũku nthĩnĩ wa nthĩ ĩno andũ “mate na nthoni o na vanini.” (Aev. 4:19) Kwa ngelekany’o, mwana-a-asa wĩtawa James, ũla kĩla ĩvinda wasomaa na wosaa kwa ũito mavuku ma ngombo mbũĩ na ndĩkĩĩku, nĩweetĩkĩlile kũthũkũma vala athũkũmĩ ala angĩ onthe maĩ aka. James aĩtye atĩĩ: “O na kũtw’ĩka aingĩ ma aka asu mayaĩ na nthoni o na vanini mwĩkalĩlenĩ woo, ũmwe woo oonekaa e na mwĩkalĩle mũseo na nĩwendeeaw’a nĩ ũw’o wa Mbivilia. Ĩndĩ, mũthenya ũmwe twĩ ithyoka wĩanĩ, nĩwambĩĩie kwenda tũkome ĩmwe. Noonaa ta ũkũvũa ngũĩ na weethĩa ti ũndũ wĩ laisi kũmũsiĩĩa. Vau kwa vau nĩnalilikanile ngewa yaeleetw’e ĩkasetinĩ ya Mũsyaĩĩsya (Kĩswaili) ĩũlũ wa mwana-a-asa wakomanie na ĩtatwa ta yĩu e wĩanĩ. Ngewanĩ ĩsu nĩvaeleetw’e ngelekany’o ya Yosevu na mũka wa Votivali. * Vau kwa vau nĩnaluutile mwĩĩtu ũsu, na asemba aumaala nza.” (Mwa. 39:7-12) James nĩweewie mũyo mũno nũndũ maũndũ mayaathũka na nĩwaendeeie kwĩthĩwa na wasya mũseo wa ngoo.—1 Tim. 1:5.

15. Kũendeea kwĩka maendeeo twĩthĩwe andũ aima kũtonya kwĩkĩa vinya ngoo ya ngelekany’o ata?

¹⁵ O na ĩngĩ, kwĩthĩwa twĩ Aklĩsto aimu no kũtũtethye nũndũ nĩkwĩkĩaa vinya ngoo ya ngelekany’o na nĩkũtũsiĩĩaa ‘tũikelelũkw’e nĩ momanyĩsyo ma mĩthemba mingĩ na maeni.’ (Soma Aevelania 13:9.) Yĩla twatata twĩke maendeeo ma kĩ-veva, kĩlĩko kitũ kĩthĩawa kĩlũmanĩtye na “maũndũ ala ma vata.” (Avi. 1:9, 10) Tweeka ũu nĩtũendeeaa kũmũtũngĩa Ngai mũvea kwondũ wa maũndũ onthe ala wĩkĩte nĩ kenda tũtetheke. (Alo. 3:24) Mũklĩsto ũla ‘mũima nthĩnĩ wa kũelewa’ nũtũngaa mũvea na nũtanĩaa ngwatanĩo nzeo vamwe na Yeova.—1 Ako. 14:20.

16. Nĩ kyaũ kyamũtetheeisye mwĩĩtu-a-asa ũmwe ‘alũlũmĩĩlye ngoo yake’?

¹⁶ Mwĩĩtu-a-asa ũmwe wĩtawa Louise aisye kana ĩvinda ĩna ĩtina wa kũvatiswa, nĩwathĩnĩkaa mũno ĩũlũ wa ũndũ andũ meũmwona. Aĩtye atĩĩ: “Vai ũndũ mũthũku neekaa, ĩndĩ ndyeew’aa nĩ na wendi mwingĩ wa kũmũthũkũma Yeova. Nĩnamanyie kana yaĩ no nginya nĩke moalyũku ethĩwa nĩngwenda nĩw’e kana nĩnĩkĩte kyonthe kĩla ndonya nĩmũthũkũme Yeova. Ũalyũku ũla mũnene vyũ neekie nĩ kwĩyumya na ngoo yakwa yonthe nĩmũthaithe.” Yĩla Louise weekĩie kĩthito kĩu, ‘nĩwalũlũmĩĩilye ngoo yake,’ na kĩu nĩkyamũtetheeisye mũno yĩla wambĩĩie kũthĩnw’a nĩ ũwau. (Yak. 5:8) Louise aĩtye, “Nĩnang’ang’anie mũno, ĩndĩ nĩnamũthengeeie Yeova.”

‘Ĩthĩawa wĩ Mwĩwi Kuma Ngoonĩ’

17. Nĩkĩ wĩwi waĩ wa vata mũno ĩvindanĩ ya atũmwa?

¹⁷ Ũtao ũla Vaulo wanenganie wa ‘kũendeea kwĩka maendeeo twĩthĩwe aimu’ nĩwatangĩĩie thayũ wa Aklĩsto ma ĩvinda ya atũmwa ala mekalaa Yelusaleme na Yutia. Ala maũatĩĩie maĩ metho kĩ-veva na maĩ na ũĩ ũla wendekaa nĩ kenda mamanye wonany’o ũla Yesũ wamanengete nĩ kana “mambĩĩe kũkĩĩa iĩmanĩ.” Yĩla moonie “ũthatyo ũla ũetae wanangĩko ũũngamĩte vala vandũ vatheu,” na ũu nĩ kwasya, ita sya Lomi ithyũlũlũkĩte Yelusaleme na iendeee kũlika, nĩmamanyie ĩvinda yaĩ ĩviku ya kũkĩa. (Mt. 24:15, 16) Aklĩsto nĩmaatĩĩie ũkany’o wa Yesũ na masemba mauma ndũanĩ ya Yelusaleme ĩtanamba kwanangwa. Kwosana na mũsomi ũmwe wa maũndũ ma Ũklĩsto, wĩtawa Eusebius, Aklĩsto asu maendie kũtũa ndũanĩ ya Vela kĩsionĩ kĩ iĩma kya Ngileati. Kwĩka ũu nĩkwatumie mavonoka mũisyo mũthũku mũno kwĩ ũngĩ o na wĩva waakwata Yelusaleme.

18, 19. (a) Nĩkĩ wĩwi nĩ wa vata ũmũnthĩ? (b) Nĩ kyaũ kĩkaneenewa kĩlungunĩ kĩla kĩatĩĩe?

¹⁸ Kwĩw’a kũla kumanaa na kwĩka maendeeo twĩthĩwe aimu, o nakw’o kũkatũtangĩĩa yĩla wathani wa Yesũ ũkeanĩa vyũ, vala waisye kana “kũkeethĩwa na thĩna mũnene” ũtaaĩthĩwa ĩngĩ. (Mt. 24:21) Yo tũkeethĩwa twĩ ewi na kũatĩĩa mwolooto o na wĩva ũla tũkanengwa nĩ “mũũngamĩi wa nyũmba mũĩkĩĩku”? (Luka 12:42) Kwoou nĩ ũndũ wa vata mũno twĩmanyĩsye ‘kwĩw’a kuma ngoonĩ’!—Alo. 6:17.

¹⁹ Nĩ kenda twĩthĩwe Aklĩsto aimu, no nginya tũmanyĩasye ilĩko sitũ. Tũtonya kwĩka ũu kwa kwĩkĩa kĩthito nĩ kana twĩthĩwe twĩsĩ nesa Ndeto ya Ngai, na kwa kwĩmanyĩsya kwĩw’a. Andũ ma mũika nĩmakomanaa na mawetu ma mwanya yĩla matata methĩwe Aklĩsto aimu. Kĩlungu kĩla kĩatĩĩe nĩkĩũneenea ũndũ matonya kũkĩlya vinya mawetu asu.

[Maelesyo ma Kwongeleela]

Weemanyĩsya Kyaũ?

• Mũklĩsto mũimu nĩ wĩva, na tũtonya kwĩka ata twĩthĩwe twĩ aimu?

• Kwĩthĩwa twĩsĩ nesa Ndeto ya Ngai kũtonya kũtũtetheesya ata twĩke maendeeo twĩthĩwe aimu?

• Tũtonya ata kwĩmanyĩsya kwĩw’a?

• Kwĩthĩwa twĩ Aklĩsto aimu kũtonya kũtũtethya ata?

 [Makũlyo]

 [Visa ĩthangũnĩ ya 10]

Kũatĩĩa ũtao wa Mbivilia nĩkũtũtetheeasya kũkĩlya vinya mathĩna ta twĩ Aklĩsto aima

[Visa ĩthangũnĩ ya 12, 13]

 Kũatĩĩa ũtao wa Yesũ nĩkwatangĩĩie mathayũ ma Aklĩsto ĩvindanĩ ya atũmwa