1-3. Nĩ kyaũ kyatumie Vaulo amũĩkĩĩa Yeova mũnango? (Sisya visa ĩthangũnĩ yĩĩ.)

TAKETHĨWA waĩ Mũklĩsto ĩvinda ya atũmwa na ũitw’ĩka wĩĩkala Lomi, wĩthĩwa waĩ thĩnanĩ. Nĩkĩ? Nũndũ aatĩĩi ma Klĩsto mamenetwe mũno o na matw’ĩkĩkaa nĩmo makwatisye mwaki mũnene ũla waĩ mũsyĩnĩ ũsu mwaka wa 64 mbee wa kũsyawa kwa Klĩsto. O na ĩngĩ andũ maasya Aklĩsto asu nĩmamenete andũ ala angĩ. Keka waĩ Mũklĩsto ĩvinda yĩu, wĩthĩwa wekalaa kĩla ĩvinda weteele o kwĩkĩwa mbĩnĩ na kũthĩnw’a. O na eka ũu, wĩthĩwa weesĩ ana-a-asa na eĩtu-a-asa amwe maku methĩwa mekĩiw’e nyamũ mbai syamatembũanga na angĩ mambwa na makwatw’a mwaki weethĩa ũtukũ mamulĩkĩte kũu kw’onthe.

² Nĩvatonyeka ũkethĩa ĩvindanĩ yĩu ya mathĩna new’o mũtũmwa Vaulo woovewe Lomi ya kelĩ. Mo Aklĩsto ala angĩ nĩmaĩ mathi kũmwona mamũtetheesye? Noĩthwa mwambĩĩonĩ Vaulo athĩnĩkaa mũno nĩ ũndũ ũsu nũndũ aandĩkĩie Timotheo atĩĩ: “Ũsũngĩo wakwa wa mbee vai mũndũ waũngamie vamwe nakwa, ĩndĩ onthe nĩmandiie; maikaatalĩlwe ũndũ ũsu.” O na kau nĩ w’o vai Mũklĩsto waaũka kũmũtetheesya ĩla woovetwe Lomi ya mbee, Vaulo nĩweesĩ kana ndatiĩtwe weka. Aandĩkie: “Ĩndĩ Mwĩaĩi nĩwaũngamie vamwe nakwa, na anenga vinya.” Ndeto isu syĩonany’a  kana Yeova nĩwamũtũmĩie Mwĩaĩi Yesũ kũmũnenga Vaulo vinya ũla wendaa. W’o vinya ũsu wamũtethisye ata? Ona ũndũ Vaulo waisye: “Natangĩĩwe kumw’a kanyw’anĩ wa ũla mũnyambũ.”—2 Tim. 4:16, 17. *

³ No nginya Vaulo alilikana ũndũ ũsu akethĩwa eekĩawa vinya mũno, na ũituma aĩkĩĩa kana Yeova nũkũmũtetheesya omĩĩsye thĩna ũla wamũkwatĩte vamwe na mathĩna angĩ ala mesaa kũmũkwata ĩvinda yũkĩte. Nĩkĩ? Nũndũ ĩtina wa kũweta ndeto isu oou asyokie asya: ‘Mwĩaĩi akandangĩĩa kĩla ũndũ ũthũku.’ (2 Tim. 4:18) Vaulo nĩweesĩ kana o na kau vaĩ mavinda amwe andũ mataĩ mamba kũmũnenga ũtethyo ũla ũkwenda, Yeova na Mwana wake mayaĩ mesa kũemwa nĩ kũmũnenga ũtethyo ũla waĩ na vata naw’o!

4, 5. (a) Nũũ ũtonya kũũtethya nesa ĩvinda yonthe wĩ na vata? (b) Ũtonya kũlũlũmĩlya ata ngwatanĩo yaku na Yeova?

⁴ Ve mavinda waakwatwa nĩ thĩna mũito na ũkew’a ta wĩ weka? Nũtonya kwĩthĩwa ĩvinda yĩu ũtaĩ wĩanĩ, ũkethĩwa wathĩnaw’a sukulu, ũkethĩwa waĩ mũwau, kana ũkethĩwa wakwatĩtwe nĩ thĩna ũngĩ. No kwĩthĩwa weetisye ũtethyo, ĩndĩ ala waneenie namo maema kũũnenga ũtethyo ũthengeanĩe na kĩla wendaa. Kũneena ũla w’o, mathĩna amwe maitonya kũminw’a nĩ ũtethyo wa andũ. W’o ũtao ũla wĩ Mbivilianĩ wa ‘kũmũĩkĩĩa Yeova’ wĩthĩawa wĩ wa mana ĩla maũndũ mekala ũu? (Nth. 3:5, 6) Nĩ ũtao ũtatethya? Ti w’o o na vanini! Ngai nũtethasya andũ make, na ũndũ ũsu nĩwonanĩtw’e nesa ngewanĩ mbingĩ syĩ Mbivilianĩ.

⁵ Kwoou o ta mũtũmwa Vaulo, vandũ va kwĩw’a woo ĩla andũ maema kũũtethya ũndũ ũkwenda, osaa mavinda asu ta mavinda ma kwonany’a kana nũmwĩkwatĩtye Yeova vyũ. Weeka ũu, ũkeyonea mwene ũndũ Yeova ũtethasya andũ make. Ũndũ ũsu ũkaũtethya ũmũĩkĩĩae Yeova kĩla ĩvinda na ũituma ngwatanĩo yaku nake yĩthĩwa yĩ nzeo.

6. Nĩkĩ ũtonya kwĩthĩa ti laisi kũmũĩkĩĩa Yeova ĩla twĩ thĩnanĩ?

⁶ Yo nĩvatonyeka ũkamũelesya Yeova thĩna wĩ naw’o, na ĩtina wa vau ũyĩw’a wĩ mwĩanĩe nũndũ nĩwĩsĩ nĩweeka kĩla ũtonya na vau vangĩ Yeova nũkũvathĩnĩkĩa? Ĩĩ, ũu no ũtonyeke! (Soma Savuli 62:8; 1 Vetelo 5:7.) Tweemanyĩsya kwĩka ũu, tũkeethĩwa twoosa ĩtambya ya vata mũno ya kwaka ngwatanĩo yitũ vamwe na Yeova. Ĩndĩ ti ũndũ wĩ laisi kũĩkĩĩa kana Yeova nũkũtũnenga kĩla twĩ na vata nakyo. Nĩkĩ? Kĩtumi kĩmwe nĩkĩtonya kwĩthĩwa nũndũ mavinda amwe Yeova nũtonya kũema kũsũngĩa mboya sitũ vau kwa vau.—Sav. 13:1, 2; 74:10; 89:46; 90:13; Ava. 1:2.

7. Nĩkĩ Yeova ũtasũngĩaa mboya sitũ vau kwa vau kĩla ĩvinda?

⁷ Nĩkĩ Yeova ũteanĩasya vau kwa vau mavata onthe ala twamũtavya? Lilikana kana Yeova atwosaa ta twĩ syana syake. (Sav. 103:13) Vai mwana waĩle kwĩkalaa eteele atĩ mũsyai amũnenge kyonthe kĩla ũkwĩtya na ndatĩkanĩ ĩla weetya. Nĩkĩ? Nũndũ mavinda amwe syana syĩkaa kũkĩlwa no ũndũ iketya kĩndũ. Nao mavinda angĩ mwana eetya kĩndũ no nginya eteele mũvaka ĩla mũsyai ũkona nĩwĩanĩĩte kũnengwa kĩu weetya. Na mavinda angĩ mũsyai nũtonya kwĩthĩwa esĩ kana kĩla mwana weetya kĩimũtethya, na kana ti ũseo kũmũnenga kĩndũ kĩu nũndũ wa ala angĩ. Na ĩndĩ eka ũu, ĩla mũsyai watw’ĩka akanengae mwana kyonthe kĩla weetya o ĩla wamwĩtya, atw’ĩkaa ngombo ya mwanae. O ta ũu, Yeova nũtonya kũeka ĩvinda yĩvĩte ayĩsa kũtw’ĩka nĩwasũngĩa mboya sitũ, na ũyĩthĩa ũndũ ũsu nithyĩ watethya. Yeova nĩwe Ĩthe witũ na nũtwendete, na nũndũ nĩ mũĩ na nĩwe Mũmbi witũ, nĩwĩsĩ kĩla  twĩ na vata nakyo. Nũndũ wa ũu nĩwe ũtusaa nĩ ĩvinda yĩva ĩseo ya kũtũnenga kĩla tũmwĩtĩtye. Akatw’ĩka akatũnengae kyonthe kĩla twamwĩtya vu kwa vu, ethĩwa ayananga ngwatanĩo yitũ nake.—Sianĩsya na Isaia 29:16; 45:9.

8. Yeova atwathĩte ata ĩũlũ wa maũndũ ala tũtatonya kũmĩĩsya?

⁸ Ũndũ ũngĩ nĩ kana Yeova nĩwĩsĩ nesa kĩla tũtonya kũmĩĩsya na kĩla tũtatonya kũmĩĩsya. (Sav. 103:14) Kwoou, ndekwatasya kana nĩtũkũmĩĩsya na vinya witũ ĩndĩ nũtũtetheeasya o tondũ mwana ũtetheeaw’a nĩ ĩthe. Nĩ w’o kana mavinda angĩ nĩtũtonya kwĩw’a ũu ta twavika mũthya. Ĩndĩ Yeova nũtũĩkĩĩthasya kana ndaketĩkĩla athũkũmi make mathĩne kũvĩtũka ũndũ matonya kũmĩĩsya. Atwathĩte kana ‘akatũmanthĩa nzĩa ya kũthonoka.’ (Soma 1 Akolintho 10:13.) Nũndũ wa ũu, twĩ na kĩtumi kĩseo kya kũĩkĩĩa kana Yeova nĩwĩthĩawa esĩ kĩla tũtonya kũmĩĩsya.

9. Twaĩle kwĩka ata ĩla twoona mboya sitũ syalea kũsũngĩwa mĩtũkĩ?

⁹ Ĩla twekalanga tũte kwona Yeova aisũngĩa mboya sitũ, ekai tũmweteele nũndũ nĩwe wĩsĩ ĩvinda yĩla yaĩle ya kũtũsũngĩa. Lilikana kana o nake ethĩawa ekĩte o kũmĩĩsya nũndũ kĩla ĩvinda ethĩawa e na mea ma kũtwĩtaana. Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “Yeova aketeela, nĩ kana amwĩke nesa; na kwondũ wa ũu akanenevw’a, nĩ kana amwĩw’ĩe tei: nũndũ Yeova nĩ Ngai ũla ũsilaa katĩ; nĩ aathime onthe ala mamweteelaa.”—Isa. 30:18.

10-12. (a) Nĩ kwa nzĩa yĩva maũndũ matonya kwetea Mũklĩsto ũwaĩtye mũno mũndũ wa mũsyĩ? (b) Kũmũĩkĩĩa Yeova mavindanĩ ala wĩ na thĩna mũito kũtonya ata kũlũlũmĩlya ngwatanĩo yaku nake? Nengane ngelekany’o.

¹⁰ Ĩla wakwatwa nĩ ũndũ mũito, nũtonya kwĩw’a o tondũ Vaulo weewie. Nũtonya kwĩw’a ta wĩ “kanyw’anĩ wa ũla mũnyambũ,” kana ta wĩ vakuvĩ kwakĩlwa nĩ mũnyambũ. O na kau mavindanĩ ta asu kũmũĩkĩĩa Yeova kwĩthĩawa kwĩ vinya vyũ, asu nĩmo mavinda ala twaĩle kũmũĩkĩĩa vyũ. Kwa ngelekany’o, twasye nũwaĩtye mũno mũndũ wa mũsyĩ na nũmwendete mũno. No kwĩthĩwa ũvoyete ũnengwe ũĩ na vinya. * Na nũndũ nĩwĩkĩte ũla w’onthe ũtonya, we tyo wĩw’e wĩ mwĩanĩe wamanya kana Yeova nũkũsyaĩĩsye na nũkũũnenga ũtethyo ũla ũkwenda nĩ kana ũendeee kũmĩĩsya wĩ mũĩkĩĩku?—Sav. 32:8.

¹¹ Ĩndĩ ve thĩna ũtonya kũũkwata ũkona Yeova ta ũkũekete. Kwa ngelekany’o, ndakĩtalĩ ũmwe nũtonya kũũtavya ũndũ ũteũkwatĩanĩa na kĩla watavw’a nĩ ndakĩtalĩ ũngĩ. Kana andũ ala angĩ ma mũsyĩ wĩĩkwatĩtye maũtetheesye makeka ũkũitavĩsya maũndũ. Endeea kũmwĩkwatya Yeova aũnenge vinya. Endeea kũmũthengeea. (Soma 1 Samueli 30:3, 6.) Ĩla maũndũ makesa kũseũva, ngwatanĩo yaku na Yeova ĩkatiwa yĩ nũmangu.

¹² Mwĩĩtu-a-asa ũmwe wĩtawa Linda * nĩwesie kũmanya ũw’o wa ndeto isu. Nĩwawaĩtye asyai make na nĩwamasũvĩie kwa ĩvinda ĩasa nginya ĩla mesie kũkw’a. Aĩtye atĩĩ: “Ĩvinda yĩu, ve mavinda nyie, na mũemewa, na mwana-a-mwaitũ twaaĩawa nĩ nthĩ. Mavinda angĩ tweew’aa twĩ atuanĩe vyũ. Ĩndĩ yu ĩla twesa kũsũanĩa mũno, nĩtwonaa nesa ũndũ Yeova watũtetheeasya. Nĩwatwĩkĩaa vinya na akatũnenga kĩla twaĩ na vata nakyo, o na ĩla tweethĩawa tũtesĩ twĩumya mũthya nata.”

13. Kũmũĩkĩĩaa Yeova kwatetheeisye mwĩĩtu-a-asa ũmwe ata omĩĩsye mathĩna ala mamũkwatie kĩatĩanĩsyo?

¹³ Kũmũĩkĩĩa Yeova na ngoo ĩmwe nĩkũtonya kũtũtetheesya mavinda ala twakwatwa nĩ mĩisyo. Kwasũanĩa mwĩĩtu-a-asa ũmwe wĩtawa Rhonda. Ĩla mũũme waandĩkĩthasya ĩkoani ya kũthasya mũtwaano woo, mwana-a-inyia  nĩweethĩiwe na ũwau mũthũku wĩtawa lupus. Ĩtina wa myei mĩvũthũ, mũka wa mwana-a-inyia nĩwakwie. Ĩla Rhonda weewie ta woosa vinya ĩtina wa kũkwatwa nĩ mathĩna asu me kaũ, nĩwoosie ũvainia wa kĩla ĩvinda. Ĩndĩ vatathelete ĩvinda yĩana ũndũ, inyia nĩwakwie. Nĩ kyaũ kyanengie Rhonda vinya wa kũmĩĩsya? Aeleetye atĩĩ: “Naneenaa na Yeova kĩla mũthenya, o na ĩla nenda kwĩka ũtwi ũnyivĩte ata. Kwĩka ũu kwatumie nĩthĩwa nde na nzika kana Yeova e vo. Kwamanyĩisye kũmũĩkĩĩa vandũ va kwĩyĩĩkĩĩa kana kũĩkĩĩa andũ angĩ. Nake nĩwandetheeisye vyũ mathĩnanĩ makwa onthe. Nũndũ wa ũu, nĩnĩyoneete nyie mwene Yeova aithũkũma vamwe nakwa.”

14. Ĩla mũndũ wa mũsyĩ watengwa, Mũklĩsto mũĩkĩĩku aĩle kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo wĩva?

¹⁴ Sũanĩa ũndũ ũngĩ ũtonya kũũkwata. Twasye mũndũ wa mũsyĩ ũmwendete nĩwatengwa. Kwosana na ũndũ wĩmanyĩĩtye Mbivilia, nĩwĩsĩ ũndũ twaĩle kũkua ala matengwa. (1 Ako. 5:11; 2 Yoa. 10) Ĩndĩ mavinda amwe kwĩtĩkĩlana na ũtwi ũla atumĩa mekĩte wa kũtenga mũndũ ũsu nĩkũtonya kwoneka ta kwĩ vinya mũno kana kũkoneka ta kũtatonyeka. * Ĩndĩ ĩkũlyo nĩ atĩĩ, Mavindanĩ ta asu we nũtonya kũĩkĩĩa kana Ĩthe waku wa ĩtunĩ no aũnenge vinya ũtw’e vyũ kũatĩĩa mwolooto ũla wĩ Mbivilianĩ ĩũlũ wa andũ ala atenge? Ĩkũlyo yĩngĩ: We no wone ũndũ ũsu ta weeka kũũnenga mwanya wa kũmũthengeea Yeova mũnango nĩ kana ũlũlũmĩlye ngwatanĩo yaku nake?

15. Nĩkĩ ĩla Atamu waĩ mũũndanĩ wa Eteni ũtaaĩw’a mwĩao wa Yeova?

¹⁵ Nĩ kana tũelewe ũndũ ũsu nesa, kwamba kũsũanĩa mũndũ wa mbee, Atamu. We nĩwĩthĩwa oonaa ta ũtonya kũmũvĩtĩsya Yeova na aiendeea kwĩkala thayũ? Aiee, nũndũ  Maandĩko matwĩaa kana Atamu “ndaakengwa.” (1 Tim. 2:14) Nayu nĩkĩ waleile kũmwĩw’a Ngai? Atamu aĩe ĩtunda yĩu wanengiwe nĩ Eva nũndũ amwendete kũte ũndũ wamwendete Yeova. Eethukĩĩisye wasya wa mũka vandũ va kwĩthukĩĩsya wasya wa Yeova, Ngai wake.—Mwa. 3:6, 17.

16. Nũũ twaĩle kũmwenda mũno, na nĩkĩ?

¹⁶ Ĩndĩ ũu nĩ kwasya kana tũyaĩle kwenda andũ maitũ ma mũsyĩ mũno? Aiee! Nĩ kwasya kana twaĩle kwĩthĩwa twendete Yeova mũno kũte andũ ma mũsyĩ. (Soma Mathayo 22:37, 38.) Na ethĩwa nĩtwendete Yeova mũno wĩana ũu, nĩtũtonya kũtetheesya andũ maitũ ma mũsyĩ nesanga vyũ, methĩwe nĩmamũthũkũmaa Yeova kana maimũthũkũmaa. Kwoou endeea kũmwenda Yeova mũnango na ũiendeea kũlũlũmĩlya mũĩkĩĩo waku kũla ũĩ. Na ethĩwa nũũthĩnĩka mũno nũndũ wa mwĩkalĩle wa mũndũ ũsu waku mũtenge, mũtulũĩle Yeova ngoo yaku ĩla ũũvoya. * (Alo. 12:12; Avi. 4:6, 7) O na kau nũtonya kwĩthĩwa ũithĩnĩka mũno ngoonĩ, osa ũsu ta ũndũ ũũkũnenga mwanya wa kũlũlũmĩlya ngwatanĩo yaku na Yeova. Na ĩndĩ weeka ũu, ũkeethĩwa ũtonya kũmwĩkwatya Yeova aseũvye maũndũ no we.

17. Twonanasya ata kana nĩtũmũĩkĩĩe Yeova ĩla twatavany’a ĩũlũ wa Ũsumbĩ na kĩthito?

¹⁷ Nĩkĩ Vaulo ‘watangĩĩwe kuma kanyw’anĩ wa ũla mũnyambũ’? Easya: “Nĩ kana kwondũ wakwa ũla ũtũmane ũtonye kũtavanw’a vyũ, na nĩ kana Andũ-ma-mbaĩ-ingi onthe mew’e.” (2 Tim. 4:17) O ta Vaulo, twaendeea kũtavany’a na kĩthito, twĩ na mũĩkĩĩo vyũ kana Yeova ‘akatwongela’ syĩndũ ila ingĩ syonthe twĩ na vata nasyo. (Mt. 6:33) Nũndũ twĩ atavany’a ma Ũsumbĩ, nĩtũnengetwe “ũvoo mũseo,” na Yeova atũtalaa ta twĩ “atethya ma wĩa vamwe” nake. (1 Ath. 2:4; 1 Ako. 3:9) Na twatata ũndũ tũtonya tũthangaaĩe wĩa wa Ngai, tũikonaa vinya wa kweteela nginya ĩla ũ Ngai wĩtũtetheesya.

18. Tũtonya ata kwaka mũĩkĩĩo witũ kũla kwĩ Yeova na kũlũlũmĩlya ngwatanĩo yitũ nake?

¹⁸ Ekai ĩndĩ tũtũmĩe ĩvinda yĩla twĩ nayo ũmũnthĩ tũlũlũmĩlye ngwatanĩo yitũ vamwe na Ngai. Ethĩwa ve ũndũ ũũtuma twĩmakĩa mũno, twaĩle kũwosa ta mwanya twakwata wa kũmũthengeea Yeova mũnango. Na vate nzika, twasoma Ndeto ya Ngai na twavindĩĩsya mũno kĩla twasoma, twamũvoya tũteũtĩĩa, na twathangaaĩa mũno wĩa wake, nĩtwĩthĩwei na mũĩkĩĩo kana nũtonya kũtũtetheesya tũsinde mathĩna ala matũkwataa ũmũnthĩ vamwe na ala tũtonya kwĩsa kũkomana namo.