1, 2. Nĩ ũndũ ũmwe wĩva wonanasya kana Yesũ nĩwendete andũ mũno?

ŨĨ WA Yeova woonekie nesa vyũ ĩla woombie Mwana wake mũsyawa wa mbee. Mwana ũsu awetetwe ta we ũĩ na akasyoka akewa aĩ “mũthũkũmi mũnene” wa Ĩthe. Kwasũanĩa mũyo ũla weew’aa na ũndũ weew’aa e mwĩanĩe ĩla Ĩthe “walũmilye matu” na ‘atw’a myambĩlĩlyo ya nthĩ.’ O na kau Mwana mũsyawa wa mbee wa Ngai nĩwendie syĩndũ isu syoombiwe, “ũtanu [wake] waĩ na ana ma andũ.” (Nth. 8:22-31) Ĩandĩko yĩu yĩonany’a kana Yesũ ambĩĩe kũtanĩthw’a nĩ andũ, kana kwa ndeto ingĩ, ambĩĩe kwenda andũ, tene o na ataaĩsa kũka kũũ nthĩ.

² Ĩtina, Mwana Mũsyawa wa Mbee wa Ngai nĩwoonanisye kana nĩwendete Ĩthe na nũlũmanĩtye vyũ nake, na kana nĩwendete “ana ma andũ,” ĩla kwa ngenda yake ‘watiie ũla w’onthe’ waĩ naw’o na oosa mũvw’ano wa andũ. Eekie ũu nĩ kana anengane “thayũ wake wĩthĩwe wovosyo kwondũ wa aingĩ.” (Avi. 2:5-8, The Holy Bible in Current Kikamba Language; Mt. 20:28) Vate nzika nĩwendete andũ mũno. Ĩla Yesũ waĩ kũũ nthĩ, Ngai nĩwamũnengie vinya wa kwĩka syama syoonanisye ũndũ wendete  andũ. Syama isu Yesũ weekie syoonanisye maũndũ maseo vyũ ala makilyĩ maneekĩka nthĩ yonthe.

3. Twĩneenea kyaũ?

³ O na ĩngĩ, ĩla Yesũ waĩ kũũ nthĩ ‘nĩwatavanisye ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ wa Ngai.’ (Luka 4:43) Yesũ nĩweesĩ kana Ũsumbĩ ũsu nĩw’o ũkathesya ĩsyĩtwa ya Ĩthe wake na ũivetea andũ mathĩna onthe tene na tene. Kwoou ti ũsengy’o kana ĩla waendaa kũũ na kũũ aitavany’a, nĩweekie maũndũ maingĩ moonany’a kana nĩwathĩnĩkĩaa andũ vyũ kuma ngoonĩ. Kũmanya ũu kũtonya kũtũtethya ata? Nĩ kwa vata nũndũ maũndũ ala weekie matumaa twĩthĩwa na wĩkwatyo na tweteela ĩvinda yũkĩte twĩ eanĩe. Ekai ĩndĩ tũneenee syama inya katĩ wa ila Yesũ weekie.

4. Elesya kĩla kyeekĩkie ĩla Yesũ wakomanie na mũndũ waĩ na ũwau wa mangũ.

⁴ Ve ĩvinda Yesũ watavanasya kĩsionĩ kya Kalilii na vaĩ vavĩtu ĩvinda kuma ambĩĩa kũtavany’a kũũ nthĩ. E ndũanĩ ĩmwe kũu Kalilii, nĩwakomanie na mũndũ wa kũmakĩwa. (Mko. 1:39, 40) Mũndũ ũsu aĩ na ũwau mũthũku wa mangũ. Luka, ũla waĩ ndakĩtalĩ, aandĩkie mũndũ ũsu ‘oombĩtwe nĩ mangũ’ nĩ kana onany’e ũndũ mũndũ ũsu wawaĩte mũno wĩana. (Luka 5:12) Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “Na [mũndũ ũsu] amwona Yesũ, eevalũkya nthĩ na ũthyũ, amwĩsũva, akyasya, Mwĩaĩi, ethĩwa nũkwenda, nũtonya kũnthesya.” Mũndũ ũsu ndaĩ na nzika kana Yesũ nĩwaĩ na ũtonyi wa kũmũvosya, ĩndĩ kĩla wendaa kũmanya nĩ, We Yesũ aĩ na wendi wa kwĩka ũu? Yesũ esaa kwĩka ata ĩla weesũviwe nĩ mũndũ ũsu? Asũanĩaa ata aũngye vau asyaĩĩsye mũndũ ũsu waanangĩtwe mũno wĩana ũu nĩ ũwau? We Yesũ nĩwesaa kwĩka ta Avalisi ala mateew’ĩaa tei andũ ala mawaĩte ũwau ũsu? Keka nue wĩthĩwa weekie ata?

5. Nĩkĩ ĩla Yesũ wavoasya ũla mũndũ waĩ na mangũ waisye, “Nĩngwenda”?

⁵ Kwosana na Mĩao ya Mose, mũndũ ũsu waĩ mũwau mangũ aaĩle kwĩthĩwa aisye na wasya mũnene, “Mũvuku, mũvuku,” ĩndĩ veoneka ndaaĩka ũu. Ĩndĩ Yesũ ndaatinda aimũkũlya isu. Kĩlĩko kyake kyaĩ mũndũnĩ ũsu vamwe na thĩna ũla waĩ naw’o. (Ali. 13:43-46) O na kau tũyĩsĩ nesa kĩla Yesũ wasũanĩaa, nĩtwĩsĩ kĩla kyaĩ ngoonĩ yake. Nũndũ wa tei wake, eekie ũndũ o na andũ mataĩ masũanĩa kana nũtonyeka. Amũkiitie, na aneena na ũkũmbaũ ĩndĩ e na tei, amwĩa, “Nĩngwenda; ĩthĩwa mũtheu.” Ĩtina wa ũu Mbivilia yaĩtye: “Na oyu mangũ mavoa.” (Luka 5:13) Vate nzika vinya wa Yeova nĩwoonekie ĩvinda yĩu. Vinya ũsu nĩw’o watetheeisye Yesũ kwĩka kyama kĩu na kwonany’a ũndũ wendete andũ mũno wĩana.—Luka 5:17.

6. Nĩ kyaũ kĩtwendeeasya mũno ĩũlũ wa syama ila Yesũ weekie, na syama isu syĩtwony’a kyaũ?

⁶ Vinya wa Ngai nĩwatetheeisye Yesũ Klĩsto eke syama mbingĩ sya ũsengy’a. Eka kũvosya ala maĩ na mangũ, nĩwavoisye andũ me na mowau ma mĩthemba yonthe na kĩla wonzu. Mbivilia ĩtwĩaa atĩĩ: “Mũvaka yĩla ĩkomano yaseng’a, yoona ala mataaneena maineena, na ala au mamutha me aima, na ila syonze iikinya, na ililinda ikyona.” (Mt. 15:31) Ũmũnthĩ mavinda amwe ĩla matakĩtalĩ meũthĩnza mũndũ ũwaĩte mamutha mana, mekaa kũmumya mamutha asu mawau makamwĩkĩa angĩ nĩ kana avoe. Ĩndĩ Yesũ ndaĩ na vata wa kwĩka ta matakĩtalĩ asu, eekaa kũvosya mamutha ala mawau! Na ũndũ wa ũsengy’o nĩ kana avoasya andũ vau kwa vau, na mavinda angĩ o na me vaasa nake. (Yoa. 4:46-54) Maũndũ asu manenevete ũu meekiwe nĩ Yesũ  metwony’a kyaũ? Metwony’a kana nũndũ Yesũ yu nĩ Mũsumbĩ ĩtunĩ, e na vinya na wendi wa kũvetangĩa andũ mowau tene na tene. Ĩla tweemanyĩsya ũndũ Yesũ weekaa andũ maũndũ maseo, nĩtwĩthĩawa na wĩkwatyo mũlũmu kana ĩvinda ya nthĩ nzaũ wathani ũũ wĩ Mbivilianĩ ũkeanĩa: “Akeew’ĩa tei ngya na athĩni.” (Sav. 72:13) Nĩ w’o vyũ, ĩvinda yĩu Yesũ akeka kwosana na wendi ũla wĩ ngoonĩ yake atetheesye ala onthe me na mathĩna.

7, 8. Elesya maũndũ ala maendeee Yesũ ayĩsa kwĩthĩana na mũndũ mũwau ndianĩ ya Vethesita.

⁷ Nĩvavĩtie myei mĩvũthũ kuma Yesũ akomanĩa na ũla mũndũ wawaĩte mangũ kĩsionĩ kya Kalilii. Auma Kalilii aendie Yutia akatavany’e na kũnyaĩĩkya ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ wa Ngai. Andũ ala Yesũ watavisye ũvoo na ameka maũndũ maseo mailea kwĩthĩwa mavikie makili meana ũndũ mũna. Andũ nĩmeene nesa kana aĩ na wendi wa kũtavya ngya ũvoo mũseo, kũtavany’a ũthasyo kwa ala atave, na kwova ala me na ngoo ndũlĩku.—Isa. 61:1, 2; Luka 4:18-21.

⁸ Ĩla mwei wa Nisani wavikie, Yesũ nĩwaendie Yelusaleme kwondũ wa Vasaka o tondũ Ĩthe weeaĩte. Ndũa ĩsu yausũĩte andũ mokĩte kũkwata Vasaka. O vau ngalĩko ya ĩũlũ ya ĩkalũ vaĩ ndia yeetawa Vethesita. Vau ndianĩ ĩsu nĩvo Yesũ weethĩanĩie na mũndũ mũwau.

9, 10. (a) Nĩkĩ andũ maendaa ndianĩ ya Vethesita? (b) Yesũ eekie ata ĩla waendie ndianĩ ĩsu, na kĩu kĩtũmanyĩsya kyaũ? (Sisya visa ĩthangũnĩ ya 8.)

⁹ Ndianĩ ya Vethesita voombanĩaa andũ aingĩ awau na onzu. Nĩ kyaũ kyatumaa mathi vau? Nũndũ wa itumi itesĩkĩe, maĩkĩĩaa kana mũndũ mũwau alika ndianĩ ĩsu ĩla kĩw’ũ kyakwaithangw’a, ve kyama kyeekĩkaa akavoa. Kwoou kwasũanĩa ũndũ vandũ vau vavĩtũkanaa andũ meew’aa makw’ĩte ngoo, me na kĩũũyũ kingĩ, na makilyĩ kwĩyĩĩtũka. Ĩndĩ we Yesũ aendete vau kĩ na ndaĩ mũwau, o na ndaĩ na naĩ? Aendie vau nũndũ nĩwendete andũ. E vau nĩw’o woonie mũndũ wawaĩte kuma o nake mwene ate mũsyae.—Soma Yoana 5:5-9.

¹⁰ Kwa kũna visa wone ũndũ mũndũ ũsu wakw’ĩte ngoo Yesũ aimũkũlya ethĩwa nũkwenda kũvoa. Asũngĩie ĩkũlyo ya Yesũ o na atekwananga ndatĩka. Amwĩie nĩwendaa mũno kũvoa, ĩndĩ ndoonaa ta ũkesa kũkwata mwanya ũsu nũndũ ndaĩ na mũndũ ũmũtethya kũlika ndianĩ kĩla ĩvinda yesa kũkwaithangw’a. Nĩvo ĩndĩ Yesũ weeie mũndũ ũsu eke ũndũ wa kũsengy’a. Amwĩie nĩ ose ũkomo wake na aithi. Nĩwaĩkĩĩie ndeto sya Yesũ, oosa ũkomo wake, na ambĩĩa kũthi. Kyama kĩu nĩkĩtwĩkĩaa vinya mũno nũndũ kĩtwonasya maũndũ ala Yesũ ũkeka nthĩ nzaũ. O na ĩngĩ kyama kyu kĩtwonasya ũndũ Yesũ wĩany’a tei. Nĩwamanthaa ala me na thĩna amatethye. Kwoou ngelekany’o yake yaĩle kũtwĩkĩa vinya tũkamanthaa isionĩ sitũ andũ ala makw’ĩte ngoo nũndũ wa maũndũ mathũku ma nthĩ ĩno.

11. Ĩandĩko ya Maliko 5:25-34 yonanĩtye ata kana Yesũ nĩweew’ĩaa awau tei?

¹¹ Soma Maliko 5:25-34. Ve mũndũ mũka ũmwe wekalĩte myaka 12 e na ũwau wĩ nthoni mũno. Ũwau ũsu wamwanangĩĩte maũndũ maingĩ nginya o na ũkamwanangĩa ũthaithi. Mũndũ mũka ũsu aendeee naĩ o na kau ‘nĩwanyamaĩtw’e mũno nĩ aiiti aingĩ, na nĩwaanangĩte syonthe ila waĩ nasyo.’ Ĩndĩ mũthenya ũmwe nĩwavangie kwĩka kaũndũ kake avoe. Avangie kwĩsĩla vakuvĩ na Yesũ. Kwoou nĩwalikĩile nguthunĩ ya andũ na akiita ngũa sya Yesũ.  (Ali. 15:19, 25) Yesũ nĩweewie vinya waoleka, na akũlya ũla wamũkiita nũũ. Ĩla mũndũ mũka ũsu weewie ũu, ‘nĩwakĩie na atetema,’ na athi vala ũĩ, “avalũka nthĩ mbee wake, na amũtavya w’o w’onthe.” Ĩndĩ Yesũ nĩwamanyie kana Ĩthe wake, Yeova, nĩwavosya mũndũ mũka ũsu, na nũndũ wa ũu amũneenisye na tei amwĩa: “Mwĩĩtu, mũĩkĩĩo waku nĩwakũvosya; thi na ũvoo, wĩthĩwe wĩ mũima, ũte na ũthĩn’yo waku.”

12. (a) Kũvikĩa vau ũtonya kwasya Yesũ ailyĩ ata? (b) Yesũ atũtiĩe ngelekany’o yĩva?

¹² Tei ũla Yesũ ũĩ nĩ mwingĩ mũno! O na e ngoo ya kũtethya ala meũthĩnw’a nĩ mowau. Ĩndĩ we Satani endaa twone ta twĩ andũ mate vala maĩ na ta vate mũndũ ũtwendete. Kĩvathũkany’o na ũu, ĩla Yesũ weekie syama oonanisye nesa ki kana nũtũthĩnĩkĩaa vyũ na nĩwendaa kũtũvetea mathĩna. Twaĩle kwĩw’a mũyo mũno nũndũ twĩ na Mũsumbĩ na Mũthembi Mũnene ũla ũtwĩw’ĩaa tei! (Aevl. 4:15) Ti laisi kũelewa ũndũ ala me na mowau mathũku mew’aa, na mũno mũno ethĩwa tũyaakwatwa nĩ ũwau ta ũsu. Ĩndĩ lilikana kana we Yesũ nĩweew’ĩaa tei ala awau o na kau ndaawaa sua o na ũmwe. Nĩtũtatei ũndũ tũtonya tũatĩĩe ngelekany’o ĩsu ya Yesũ.—1 Vet. 3:8.

13. Kyama kĩla Yesũ weekie kya kũthayũũkya Lasalo kyoonanisye we ailyĩ ata?

¹³ Yesũ nĩwathĩnĩkaa oona ala angĩ maithĩna. Kwa ngelekany’o, ĩla woonie ala angĩ maiĩa ĩla mũnyanyae Lasalo wakw’ĩte, Yesũ ‘nĩweewie woo vevanĩ’ na “aũũya.” Akwatiwe nĩ kyeva kĩu o na kau nĩweesĩ akilyĩ anathayũũkya Lasalo. (Soma Yoana 11:33-36.) Yesũ ndaakĩa kwonany’a kyeva kĩla waĩ nakyo. O na ala masyaĩĩsye nĩmoonie nesa kana Yesũ nĩwendete Lasalo na mũsyĩ ũsu. Ũndũ ũsu Yesũ weekie wa kũtũmĩa  vinya ũla wanengetwe nĩ Ngai amũthayũũkye mũnyanyae woonanisye e tei mwingĩ mũno.—Yoa. 11:43, 44.

14, 15. (a) Nĩ kyaũ kyonanasya kana Yeova e na wendi mwingĩ wa kũvetea andũ mathĩna? (b) Ngai akatũmĩa kĩlilikano kyake ata ĩvindanĩ ya ũthayũũkyo?

¹⁴ Mbivilia yaĩtye kana Yesũ nĩwe “mũvw’ano ki wa mũvw’anĩle [wa Mũmbi].” (Aevl. 1:3) Kwoou ĩla weekie syama, nĩwaĩkĩĩthisye kana we na Ĩthe me na wendi wa kũvetanga mathĩna ala maaetwe nĩ mowau na kĩkw’ũ. Ĩndĩ ti atĩ wendi ũsu woo nĩwathelile ĩla mathayũũkisye andũ ala mawetetwe Mbivilianĩ. Nĩkyo kĩtumi Yesũ wawetie ndeto ii: “Saa nĩwũkĩte, yĩla onthe ala me mbũanĩ . . . makauma.”—Yoa. 5:28, 29.

¹⁵ Ĩvindanĩ ya ũthayũũkyo, Ngai nũkatũmĩa kĩlilikano kyake. Ngai Mwene Vinya W’onthe, ũla nĩwe woombie nthĩ yonthe, nũtonya kũlilikana maũndũ onthe ĩũlũ wa endwa maitũ ala makwie. Ũu nĩ kwasya no alilikane tũmaũndũ twoo twa mũsyawa vamwe na tũla meekie kwĩmanyĩsya. (Isa. 40:26) Na eka kũtw’ĩka kana Ngai nũtonya kũlilikana, we na Mwana wake methĩawa na wendi wa kũlilikana maũndũ onthe ĩũlũ wa andũ asu. Kũthayũũkw’a kwa Lasalo na ala angĩ mawetetwe Mbivilianĩ kwonanasya kĩla kĩkekĩka nthĩ nzaũ.

16. Aklĩsto ala mekalaa me aĩkĩĩku makanewa kĩanda kĩva ĩvinda yũkĩte?

¹⁶ Twekala twĩ aĩkĩĩku, nĩtũtonya kwĩsa kwona kyama kĩnene vyũ kũte syama syonthe ila syaaĩkĩka, nakyo nĩ kũvonoka ũla thĩna mũnene. Na ĩndĩ ĩtina wa kaũ wa Ali–Maketoni, tũkoona syama ingĩ mbingĩ ila ikatuma andũ methĩwa na ũima wa mwĩĩ. (Isa. 33:24; 35:5, 6; Ũvu. 21:4) Kwa kũna visa andũ mayĩkya mĩwanĩ, ndata, tũsululu twa ala onzu mamutha, tũmasinĩ twa matũ, na syĩndũ ingĩ ta isu. Yeova akeethĩwa na kĩtumi kĩseo kya kũnenga ala makavonoka Ali–Maketoni ũima wa mwĩĩ. Kĩtumi kĩva? Onthe ala makavonoka makethĩwa na wĩa wa kũtethya. Na nũndũ makeethĩwa na ũima wa mwĩĩ, makethĩwa matonya kũtethya na kĩthito wĩa wa kũseũvya nthĩ ĩno Ngai watũnengie ta mũthĩnzĩo yĩkale ũndũ mũũnda wa Eteni wailyĩ.—Sav. 115:16.

17, 18. (a) Kĩeleelo kĩnene kya syama sya Yesũ kyaĩ kyaũ? (b) Nĩkĩ waĩle kwĩkĩa kĩthito wĩlika nthĩ nzaũ ĩla Ngai ũtwathĩte?

¹⁷ Syama ila Yesũ weekie tene sya kũvosya andũ nĩsyĩkĩaa vinya yĩla “ĩkomano ĩnene ya andũ” ũmũnthĩ yĩlũlũmĩlye wĩkwatyo wayo wa kwĩsa kũvetewa mowau onthe. (Ũvu. 7:9) O na ĩngĩ syama isu nĩsyoonanisye ũndũ Mwana ũsu mũsyawa wa mbee wa Ngai wĩw’aa ngoonĩ, na syoonany’a ũndũ wendete andũ. (Yoa. 10:11; 15:12, 13) Ũndũ ũngĩ nĩ kana tei wa Yesũ nũtwonasya nesa ũndũ Yeova ũthĩnĩkĩaa kĩla ũmwe wa athũkũmi make.—Yoa. 5:19.

¹⁸ Ũmũnthĩ andũ onthe nĩmalumaa nũndũ wa woo na nĩmakusaa. (Alo. 8:22) Ithyonthe twĩ na vata wa kũlika nthĩ nzaũ vala vatakethĩwa thĩna o na ũmwe wa mwĩĩ o tondũ Ngai ũtwathĩte. Ĩandĩko ya Malaki 4:2 nĩyĩtũnengae kĩtumi kĩseo kya kũĩkĩĩa kana ala makavow’a ‘makatũva ta tũsaũ twa kĩtũũnĩ’ nũndũ wa ũtanu ũla makethĩwa naw’o maminĩte kumw’a ũkombonĩ wa naĩ. Ethĩwa nĩtũtũngĩaa Ngai mũvea na twĩ na mũĩkĩĩo mũlũmu kana akeanĩsya mawatho make, tũkeethĩawa tũtonya kwĩka maũndũ onthe ala ũtwĩaĩe nĩ kana twĩvota kũlika nthĩ nzaũ. Nĩtwĩkĩawa vinya mũno twamanya kana syama ila Yesũ weekie ĩla waĩ kũũ nthĩ syoonanisye ũndũ andũ makavetewa mathĩna moo onthe tene na tene ĩvindanĩ ya ũsumbĩki wa Masia!