1, 2. (a) Nĩkĩ ũte na nzika kana Yeova nĩwendete andũ make? (b) Andũ moombiwe me na wendi wĩva?

WE WĨ na kĩtumi kĩseo kya kũĩkĩĩa kana Yeova nĩwendete andũ make? Ũtanamba kũsũngĩa ĩkũlyo yĩu sũanĩa ĩũlũ wa andũ aa: Taylene nĩwanengetwe ũtao kwa ĩvinda ya myaka mĩna nĩ eĩtu-a-asa na ana-a-asa makamwĩa naekae kũtinda aithĩnĩka nũndũ wa kĩla ũtatonya kwĩka. Taylene aĩtye atĩĩ: “Keka Yeova ndambendete, ndethĩwa aandaa mũno wĩana ũu.” Nake Brigitte nĩ ndiwa, na atiiwe na syana ilĩ. Aĩtye ũũ: “Nĩ ũndũ wĩ vinya mũno kũeea syana nthĩ ĩno ya Satani, na mũno mũno ethĩwa wĩĩka ũu wĩ weka. Ĩndĩ nĩnĩĩkĩĩaa vyũ kana Yeova nũmbendete nũndũ nĩwandongoeasya o na ĩla naĩ na thĩna mwingĩ na nakw’ĩte ngoo, na ndaaeka nĩkwatwe nĩ mathĩna mavĩtũkĩte ala nĩtonya kũmĩĩsya.” (1 Ako. 10:13) Nake Sandra nũthĩnaw’a nĩ ũwau ũte ndawa. Ĩvinda yĩmwe e ũmbanonĩ mũnene ve kĩveti kya mwana-a-asa wĩsĩkĩe mũno kyendie kũmanya ũndũ ũendeee. Mũũme wa Sandra easya atĩĩ: “O na kau tũyeesene na mwĩĩtu-a-asa ũsu, nĩtwatanie mũno nũndũ wa kĩu weekie. Ĩla ana-a-asa na eĩtu-a-asa matwĩka kaũndũ keũtwony’a kana nĩmatwendete, nĩmanyaa kana o nake Yeova nũtwendete mũno.”

 ² Andũ moombiwe me na wendi wa kwendana na kwendwa. Nũndũ wa ũu, nĩ laisi mũno mũndũ akona ta ũtendetwe nĩ Yeova ĩla wakwatwa nĩ maũndũ ũtataĩĩe kana waema kwona kĩndũ eeteele, kana o na ĩla wawaa, wathelelwa, kana ĩla waaĩwa nĩ mũndũ ũkwendeew’a ũtavany’anĩ. Tũkesa kwambĩĩa kwĩw’a ũu, nũseo tũkalilikana kana Yeova atwonaa twĩ andũ ma vata mũno na kana ethĩawa ‘atũkwete kw’oko kwitũ kwa aũme,’ na nũtũtetheeasya. Ndakolwa nithyĩ ethĩwa tũkekalaa twĩ aĩkĩĩku.—Isa. 41:13; 49:15.

3. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya tũikaaĩse kwĩthĩwa na nzika kana Yeova nũtwendete?

³ Andũ asu mawetwa vau ĩũlũ nĩmaĩkĩĩaa vyũ kana Ngai ndaamatia ĩla maĩ na thĩna. O naitũ no twĩkale tũte na nzika kana Ngai ethĩawa vamwe naitũ. (Sav. 118:6, 7) Nũndũ wa kĩtumi kyu, ĩsomo yĩĩ nĩyĩneeneete maũndũ ana ala matũĩkĩĩthasya kana Ngai nũtwendete. Ũndũ wa (1) nĩ syĩndũ ila woombie, (2) nĩ Ndeto yake mbeveee, (3) nĩ mboya, na (4) nĩ nthembo ya wovosyo. Twekala tũisũanĩa mũno ĩũlũ wa maũndũ maseo ala Yeova wĩkĩte, nĩ laisi mũno tũkatũngaa mũvea mũnango nũndũ wa wendo wake ũtesaa kũnyiva.—Soma Savuli 77:11, 12.

4. Twĩmanyĩasya kyaũ ĩũlũ wa Yeova ĩla twasũanĩa syĩndũ ila woombie?

⁴ Nĩtũtonya kũmanya kana Yeova nũtwendete mũno ĩla twasisya wũmbi wake? Ĩĩ, no tũmanye nũndũ wendo nĩw’o watumie omba syĩndũ. (Alo. 1:20) Oombie nthĩ yĩ na syĩndũ ila itonya kũtũtetheesya twĩkale vo twĩ aima na tũiendeea nesa. Kwoou ndaatũmba twĩkale thayũ tũ, ĩndĩ atũmbie tũtanĩe ũ thayũ. Kwa ngelekany’o, no nginya tũye nĩ kana tũikakw’e. Ĩndĩ Yeova nĩwaĩkĩĩthisye kana nthĩ yĩ na syĩndũ nzeo itatalĩka tũtonya kũya. O na eka ũu, atũmbĩte ũkethĩa ĩla tũũya lĩu nĩtũkũũtanĩa na nĩtũkwĩw’a twĩ eanĩe. (Mũta. 9:7) Kwasũanĩa Mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Catherine wa nthĩ ya Canada. Mwĩĩtu-a-asa ũsu nũtanĩaa mũno kwĩloela syĩndũ ila syoombiwe, na mũno mũno Mweinĩ wa 4. Aĩtye: “Ko kũtethĩawa kwĩ kũseo! Malaa ala moombiwe mavũlĩkae kuma nthĩ nĩmambĩĩaa kũvũlĩka, natw’o tũsũni nĩtwambĩĩaa kũsyoka, nginya o na kala kasevela (kamũnyw’a ĩlaa) kokaa ndĩlĩsyanĩ yakwa ya ikonĩ kũya lĩu ũla nĩkĩĩaa tũsũni. No nginya Yeova ethĩwe atwendete mũno ethĩwa nũtũnengete syĩndũ isu.” Ĩthe witũ wa ĩtunĩ nũtanĩaa mũno syĩndũ ila woombie na nĩwendaa o naitũ tũitanĩe.—Meko 14:16, 17.

5. Tũmanyaa ata kana Yeova nũtwendete twasisya ũndũ watũmbie?

⁵ Yeova atũmbie twĩ na ũtonyi wa kũtethya wĩa mũseo na wĩ na mosyao. Kĩu nĩ kĩndũ kĩngĩ kĩtumaa tũtanĩa thayũ. (Mũta. 2:24) Endaa andũ mausũsye nthĩ, mamĩkĩlye vinya, na maisumbĩka makũyũ, nyũnyi, na syũmbe ila ingĩ. (Mwa. 1:26-28) Na Yeova ko ũtatwendete mũno nũndũ atũmbie tũtonya kwĩthĩwa na nguma ta syake!—Aev. 5:1.

6. Nĩkĩ twaĩlĩte kwenda Ndeto ya Ngai mũno?

⁶ Ũndũ ũngĩ Ngai wĩkĩte akonany’a nũtwendete mũno nĩ kũtũnenga Ndeto yake mbeveee. Mbivilia nĩvuanĩtye maũndũ ala twaĩle kũmanya ĩũlũ wake na nĩtũtavĩtye ũndũ wonaa andũ. Kwa ngelekany’o, nĩtũtavĩtye ũndũ weekanaa na Aisilaeli, o na kũtw’ĩka matindĩaa kũtũla mĩao yake. Ĩandĩko ya Savuli 78:38 yaĩtye atĩĩ: “Ĩndĩ we, nũndũ aĩ na tei, aaekea ũthũku woo, na ndaamananga: Ĩĩ, mavinda maingĩ nĩwathyũũaa ũthatu wake, na [ndaaũkĩlya]  ũthilĩku wake w’onthe.” Kũsũanĩa mũsoa ũsu nĩkũtonya kũũtetheesya ũelewe nesa ũndũ Yeova ũkwendete mũno wĩana na ũimanya kana nũkũthĩnĩkĩaa. Kwoou ndũkethĩwe na nzika kana Yeova nũkwonaa wĩ wa vata.—Soma 1 Vetelo 5:6, 7.

7. Nĩkĩ twaĩlĩte kwonaa Mbivilia yĩ ya vata mũno?

⁷ Twaĩle kwona Mbivilia yĩ ya vata mũno nũndũ nĩyo Ngai ũtũmĩaa kũneena naitũ. Kwasũanĩa ũndũ ũũ: Asyai maea ngewa nesa na syana syoo, ũndũ ũsu nũtumaa mekalany’a nesa ũkethĩa kĩla ũmwe nũkũĩkĩĩa ũla ũngĩ na kĩla ũmwe nũkwĩw’a endetwe. Nake Yeova ailyĩ ata? O na vala tũyaamwona na tũyaaĩsa kwĩw’a wasya wake, nũneenaa naitũ aitũmĩa Ndeto yake mbeveee, na nĩtwaĩle kũmwĩthukĩĩsya. (Isa. 30:20, 21) Yeova nĩwendete kũtũtongoesya na kũtũsũvĩana na mĩisyo nũndũ twĩ andũ make, na nĩtwĩyumĩtye tũmũthũkũme. O na ĩngĩ nĩwendaa tũmũmanye na tũimũĩkĩĩa.—Soma Savuli 19:7-11; Nthimo 1:33.

8, 9. Nĩ kyaũ Yeova wendaa tũmanye? Nengane ngelekany’o yĩ Mbivilianĩ.

⁸ Yeova endaa tũmanye kana nũtwendete na ndatũmanthaa mavĩtyo. Asiasya ũseo witũ. (2 Mav. 16:9) Ũu nĩw’o weekanie na Mũsumbĩ Yeosavati wa Yuta. Ĩvinda yĩmwe Yeosavati nĩwavĩtisye ĩla weetĩkĩlile kũthi kaũnĩ na Mũsumbĩ Aavu wa Isilaeli makokitĩe kĩsio kyeetawa Lamothi-ngileati, kĩla kyoosetwe nĩ Asilia. Mũsumbĩ Aavu aĩ mũndũ mũthũku. Ĩndĩ o na kau athani 400 ma  ũvũngũ nĩmaĩkĩĩthĩtye Aavu kana Isilaeli nĩkũsinda, mwathani wa w’o wa Yeova, ũla weetawa Mikaia, athanie kana Isilaeli ndĩlea kũsindwa. Kwaendie ata? Aavu akw’ĩĩe kaũnĩ ũsu, nake Yeosavati avĩtĩe o vanini. Na ĩndĩ ĩla wasyokie Yelusaleme, Yeu, mwana wa Aanani ũla mwoni, nĩwamũkanisye nũndũ wa kwĩkwatany’a na Aavu. Ĩndĩ Yeu nĩwasyokie amwĩa atĩĩ: “Ve maũndũ maseo moneku nthĩnĩ waku.”—2 Mav. 18:4, 5, 18-22, 33, 34; 19:1-3.

⁹ Mbee wa ĩvinda yĩu Yeosavati atanamba kũsumbĩka mũno, nĩwatũmie anene make me mbee ũsumbĩnĩ vamwe na Alivai na athembi mathi maimanyĩsya andũ Mĩao ya Yeova ndũanĩ syonthe sya Yuta. Mũvango ũsu waĩ na mosyao maseo mũno nginya o na andũ ma mbaĩ ila syathyũlũlũkĩte Yuta mambĩĩa kũmũkĩa Yeova. (2 Mav. 17:3-10) Kwoou, o na kau Yeosavati nĩwesie kwĩka ũndũ wa ũtumanu, kyu kĩyaatuma Yeova olwa nĩ maũndũ maseo ala weekĩte. Ngewa ĩsu yĩ Mbivilianĩ ĩtũlilikanasya kana o na kau twĩ andũ me na naĩ, Yeova ndakaeka kũtwenda ethĩwa tũkamũthũkũmaa na ngoo yonthe.

10, 11. (a) Nĩkĩ mboya nĩ mũthĩnzĩo wa mwanya tũnengetwe nĩ Yeova? (b) Nĩ kwa nzĩa syĩva Ngai ũtonya kũsũngĩa mboya sitũ? (Sisya visa ĩthangũnĩ ya 9.)

¹⁰ Ĩthe wa syana wĩ wendo nũmanthaa ĩvinda asyĩthukĩĩsye ĩla syĩkwenda kũneena nake. Nũndũ nũithĩnĩkĩaa mũno, nĩwendaa kũmanya kĩla kĩũithĩny’a na kĩla kĩũtuma syĩw’a ite mbĩanĩe. O ta ũu, Ĩthe witũ wa ĩtunĩ, Yeova, nũtwĩthukĩĩasya ĩla twatũmĩa mũthĩnzĩo wa mboya kũneena nake.

¹¹ No tũmũvoye Yeova ĩvinda o na yĩva. We ndatũvangĩĩe masaa ala twaĩle kũmũvoya. Nĩ Mũnyanyae witũ na mavinda onthe nĩwĩthĩawa eyũmbanĩtye kũtwĩthukĩĩsya. Ũla mwĩĩtu-a-asa ũwetiwe mwambĩĩonĩ wĩtawa Taylene aĩtye: “No ũmũtavye kĩla kyonthe ũkwenda.” Ĩla twamũvoya Ngai na twamũtavya maũndũ ala me ngoonĩ nthĩnĩ vyũ, nũtonya kũtũsũngĩa aitũmĩa ũvoo wĩ Mbivilianĩ kana wĩ ĩkasetinĩ. O na no atũmĩe mwana-a-asa kana mwĩĩtu-a-asa atwĩkĩe vinya. Yeova nĩwĩw’aa mboya sitũ na nũtũeleawa o na ĩla andũ angĩ maema kũtũelewa. Nĩtũmanyaa nũtwendete mũno nũndũ nũsũngĩaa mboya sitũ.

12. Nĩkĩ twaĩle kũsũanĩaa mboya ila iandĩkĩtwe Mbivilianĩ? Nengane ngelekany’o.

¹² Mboya ila iandĩkĩtwe Ndetonĩ ya Ngai nitonya kũtũmanyĩsya maũndũ maingĩ. Nũndũ wa ũu, nĩ ũndũ wa vata vyũ tũkaineenea mavinda amwe ũthaithinĩ witũ wa mũsyĩ. Kũsũanĩa ũndũ athũkũmi ma Yeova ma tene mamũtavasya kĩla kĩ nthĩnĩ vyũ ngoonĩ nĩkũtonya kũtũtetheesya twaĩlangye mboya sitũ. Kwa ngelekany’o, no mũsũanĩe ĩla mboya Yona wavoyie na mĩlilo mingĩ e ĩvunĩ ya ĩkũyũ. (Yona 1:17–2:10) No mũneenee ĩla mboya Solomoni wavoyie kuma ngoonĩ ĩla wavathaa ĩkalũ kwondũ wa kũmũthaithĩa Yeova. (1 Asu. 8:22-53) O na no mũsũanĩe ĩla Mboya ya Mwĩaĩi. (Mt. 6:9-13) Na ĩndĩ ũndũ ũla wa vata vyũ, kĩla ĩvinda ‘tavany’ai mavata menyu kwa Ngai.’ Mweeka ũu, “mũuo wa Ngai, ũla ũvĩtũkĩte ũmanyi w’onthe, ũkasũvĩaa ngoo syenyu na mosũanĩo menyu.” Kwĩka maũndũ asu kũkatumaa tũmũtũngĩa Yeova mũvea mũnango nũndũ nũtwendete mũno.—Avi. 4:6, 7.

13. Mũthĩnzĩo wa nthembo ya wovosyo ũtumĩte andũ methĩwa matonya kwĩka ata?

¹³ Twanengiwe mũthĩnzĩo wa nthembo ya Yesũ ya wovosyo nĩ kana “twĩthĩwe na thayũ.” (1 Yoa. 4:9) Mũtũmwa Vaulo nĩwaandĩkie ĩũlũ wa mũthĩnzĩo ũsu wonanĩtye nesa vyũ kana Ngai nũtwendete. Aandĩkie atĩĩ:  “Ĩvinda yeanĩa Klĩsto amakw’ĩĩa ala matakĩaa Ngai. Nũndũ nĩ vinya mũndũ kũkw’a kwondũ wa mũndũ mũlũngalu: Ĩndĩ no kwĩthĩwa ve ũmwe ũtonya kũkw’a kwondũ wa mũndũ mũseo. Ĩndĩ Ngai nĩwonanisye wendo wake mwene kwitũ, atĩ yĩla twaĩ athe, Klĩsto akw’a kwondũ witũ.” (Alo. 5:6-8) Nthembo ya wovosyo nĩyo mũthĩnzĩo ũla mũseo vyũ ũtũĩkĩĩthasya kana Yeova nũtwendete, na nĩyo ĩtumaa andũ methĩwa matonya kwĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo nake.

14, 15. Nthembo ya wovosyo ĩtetheeasya ata (a) etĩkĩw’a mauta? (b) ala me na wĩkwatyo wa kwĩkala kũũ nthĩ?

¹⁴ Ve andũ anini mew’aa mendetwe nĩ Yeova kwa nzĩa ya mwanya mũno. (Yoa. 1:12, 13; 3:5-7) Asu nĩ ala metĩkĩw’e mauta na veva mũtheu makatw’ĩka “syana sya Ngai.” (Alo. 8:15, 16) Vaulo nĩwaeleisye ĩũlũ wa Aklĩsto asu asya kana ‘nthĩnĩ wa Klĩsto Yesũ nĩmathayũũkiw’e vamwe na mekalw’a nthĩ ĩtunĩ.’ (Aev. 2:6) Manengetwe ndaĩa ĩsu nũndũ ‘nĩmekĩĩtwe ũsiĩlo na veva mũtheu ũla wathaniwe naw’o nĩ ngwatĩlĩlyo ya ũtiĩwa woo,’ na ũtiĩwa ũsu nĩ ‘wĩkwatyo ũla maiĩwe ĩtunĩ.’—Aev. 1:13, 14; Ako. 1:5.

¹⁵ Nao nata ĩkomano yĩla yĩngĩ ya andũ? Ethĩwa nĩmekũĩkĩĩa nthembo ya wovosyo, no matw’ĩke anyanyae ma Yeova na mayĩthĩwa na wĩkwatyo wa kwĩsa kũtw’ĩka syana syake na wa kwĩkala tene na tene kũũ nthĩ ĩla ĩkatw’ĩkĩthw’a nzaũ. Kwoou nthembo ya wovosyo nĩtũĩkĩĩthasya kana Yeova nĩwendete andũ onthe. (Yoa. 3:16) Ethĩwa twĩ na wĩkwatyo wa kwĩkala kũũ nthĩ tene na tene, na ethĩwa nĩtũkũendeea kũmũthũkũma Yeova twĩ aĩkĩĩku, tũikethĩwe na nzika kana ĩla tũkavika nthĩ nzaũ akaseũvya maũndũ wĩthĩe nĩtũũtanĩa kwĩkala kũu. Mwa vai mũthĩnzĩo ũngĩ mũseo kũthonoka wovosyo, ũla ũtũĩkĩĩthasya kana Ngai nũtwendete mũno!

16. Tũkatethekaa ata twasũanĩa ĩũlũ wa maũndũ ala Yeova ũtwĩkĩte akonany’a kana nũtwendete?

¹⁶ Tũitalĩkya maũndũ onthe ala Yeova ũtwĩkĩte akatwony’a kana nũtwendete mũno. Nĩkyo kĩtumi Mũsumbĩ Ndaviti wainie asya: “O na mosũanĩo maku ũndũ mean’ya vata kũla nĩĩ, ame Ngai! Ũtalo wamo ũndũ ũnenevete! Ethĩwa ngamatala, nĩ maingĩ kũvĩta kĩthangathĩ.” (Sav. 139:17, 18) Nũseo tũkekalaa tũisũanĩa maũndũ ala Yeova ũtwĩkĩte akonany’a kana nũtwendete. Kwĩka ũu nĩkũtonya kũtũtetheesya tũmwende mũno o tondũ ũtwendete. Nũndũ wa ũu, nĩtũmũthũkũmei na ngoo yonthe.

17, 18. Nĩ maũndũ amwe meva tũtonya kwĩka tũkonany’a kana nĩtwendete Ngai?

¹⁷ Ve maũndũ maingĩ tũtonya kwĩka tũkonany’a kana nĩtwendete Yeova. Kwa ngelekany’o, nĩtwonanasya nĩtwendete Ngai na atũi maitũ ĩla twatavany’a ũvoo wa Ũsumbĩ twĩ na kĩthito. (Mt. 24:14; 28:19, 20) O na ĩngĩ nĩtwonanasya kana nĩtwendete Yeova twalũmany’a nake ĩla mũĩkĩĩo witũ ũũtatwa. (Soma Savuli 84:11; Yakovo 1:2-5.) Na ĩla matatwa maingĩva mũno no twĩthĩwe na mũĩkĩĩo kana Ngai nĩwĩsĩ thĩna ũsu twĩ naw’o na kana ndaema kũtũtetheesya, nũndũ twĩ ma vata mũno kwake.—Sav. 56:8.

¹⁸ Kũmwenda Yeova nĩkũtumaa tũsũanĩa ĩũlũ wa syĩndũ ila woombie na ĩũlũ wa maũndũ ma ũsengy’o ala wĩkĩte. Twonanasya kana nĩtwendete Ngai na nĩtwonaa Ndeto yake yĩ ya vata mũno kwa kũmĩsoma na kĩthito. O na ĩngĩ kũmwenda Yeova nĩkw’o kũtumaa tũmũvoya na twenda kũlũlũmĩlya ngwatanĩo yitũ nake. Na ĩndĩ nĩtwĩw’aa twamwenda mũnango ĩla twasũanĩa ĩũlũ wa nthembo ya wovosyo, ĩla watũnengie nĩ kana atwovosye kuma naĩnĩ. (1 Yoa. 2:1, 2) Asu no maũndũ amwe matumaa tũmwenda Yeova nũndũ nũtwendete mũno.