1, 2. Kwosana na mũtũmwa Yoana, Ngai onanĩtye ata ũndũ tũtonya kũmwenda?

ANDŨ aingĩ nĩmesĩ kana nzĩa ĩla nzeo vyũ mũsyai ũtonya kũmanyĩsya syana syake nĩ kũsiĩa ngelekany’o nzeo. Mũtũmwa Yoana aisye kana “ithyĩ nĩtwendanaa nĩkwĩthĩwa [Ngai] nĩwambie ũtwenda.” (1 Yoa. 4:19) Kwosana na ĩandĩko yĩu, Yeova nũtwiĩe ngelekany’o nzeo vyũ o tondũ mũsyai wendete syana syake wĩkaa. Ngelekany’o ĩsu nĩtũtetheeasya o naitũ tũmwende.

² Nĩ kwa nzĩa yĩva Ngai ‘wambie kũtwenda’? Mũtũmwa Vaulo nũsũngĩĩte ĩkũlyo yĩu akasya atĩĩ: “Ngai nĩwonanisye wendo wake mwene kwitũ, atĩ yĩla twaĩ athe, Klĩsto akw’a kwondũ witũ.” (Alo. 5:8) Kwoou ĩla Yeova weeyumisye mũno wĩana ũu aumya Mwana wake ethĩwe wovosyo kwondũ wa andũ ala mamũĩkĩĩaa, nĩwatwonisye nesa vyũ ũndũ mũndũ wendete ũngĩ kya w’o wĩkaa. Mũndũ ta ũsu ethĩawa e mũlau na nĩwĩthĩawa eyumĩtye vyũ kũtethya ũla ũngĩ. Ũlau wa Ngai nĩwatumie tũkwata mwanya wa kũmũthengeea nĩ kana twaĩle, na watuma tũkwata mwanya wa kũmwony’a kana nĩtũmwendete.—1 Yoa. 4:10.

3, 4. Twaĩle kũmwenda Ngai ata?

³ Wendo nĩw’o nguma ĩla nene Yeova wĩsĩkĩe nayo, na nĩkyo  kĩtumi tũtonya kũelewa nĩkĩ Yesũ watavisye mũndũ ũmwe kana mwĩao ũla mũnene Yeova ũtũnengete nĩ ũũ: “Mwende Mwĩaĩi Ngai waku na ngoo yaku yonthe, na thayũ waku w’onthe, na kĩlĩko kyaku kyonthe, na vinya waku w’onthe.” (Mko. 12:30) Ndeto isu sya Yesũ syĩtũmanyĩsya kana no nginya tũmwende Ngai na ngoo yonthe. Yeova nde vata na mũndũ ũtamwendete na ngoo yonthe. Ĩndĩ ũu ti kwasya kana kwĩw’a ngoonĩ ta ũmwendete Ngai nĩkũtoetye. Nĩkĩ? Nũndũ ndeto isu sya Yesũ no itũmanyĩasya kana no nginya tũmwende Ngai na kĩlĩko kitũ kyonthe na vinya witũ w’onthe. Kwosana na mwathani Mika kĩu nĩkyo Yeova ũtũandũaa.—Soma Mika 6:8.

⁴ Tũtonya kwonany’a ata kana kwa w’o nĩtũmwendete Ĩthe witũ wa ĩtunĩ? Twaĩle kũmwenda tũteũtialya kĩndũ o na kĩmwe. O tondũ Yesũ waisye, twaĩle kũmwenda na vinya witũ w’onthe, ngoo yitũ yonthe, na kĩlĩko kitũ kyonthe. Ĩsomo ĩvĩtu yonanĩtye maũndũ ana ala matwonasya kana Yeova nũtwendete mũno. Ekai ĩndĩ yu tũneenee maũndũ ala tũtonya kwĩka nĩ kana twonany’e kana nĩtũmwendete Yeova. O na maũndũ asu no matũtetheesye tũmwende mũnango.

5. Nĩ kyaũ tũtonya kwĩka nũndũ wa maũndũ ala Yeova ũtwĩkĩte?

⁵ We wĩkaa ata ĩla wanengwa mũthĩnzĩo? Mavinda maingĩ wĩkaa ũndũ ũkwonany’a nĩwatũnga mũvea. O na eka ũu, nũtonya kũtũmĩa nesa kĩla wanengwa nĩ kana wonany’e ndũũkĩvũthya. Yakovo aandĩkie atĩĩ: “Kĩla kũnengwa kũseo [kana, mũthĩnzĩo mũseo] na kĩla kũnengwa kwĩthĩanu nĩkumaa ĩũlũ, kũtheeaa kuma kwa Ĩthe wa syeni, na kwake kũitonyeka kwĩthĩwa kũalyũkĩka, kana kyuu kya kũalyũka.” (Yak. 1:17) Kĩla ĩvinda Yeova nũtũnengae syĩndũ ila twĩ na vata nasyo nĩ kana tũendeee kwĩkala thayũ twĩ atanu. Ũndũ ũsu nũtumaa o naitũ tũmwenda, kana ti w’o?

6. Aisilaeli maaĩlĩte kwĩka ata nĩ kana Yeova aendeee kũmaathima?

⁶ Yeova nĩwasũvĩie Aisilaeli kwa ĩvinda ĩasa na nĩwamaathimaa mũno na kyonthe kĩla kyesaa kũmatetheesya mekale thayũ. (Kũt. 4:7, 8) Ĩndĩ nĩ kana maendeee kũathimwa nĩ Ngai, maaĩlĩte kũkwata Mĩao yake. Mwĩao ũmwe nĩ ũla waaĩtye kana no nginya maumĩasye Yeova “kĩla kĩseo kya ũsyao wa mbee” kya nthĩ ĩsu. (Kuma 23:19, The Holy Bible in Current Kikamba Language) Ĩla meeka ũu meethĩawa moonany’a kana nĩmeũmũtũngĩa Yeova mũvea nũndũ nũmendete na nũmaathimaa.—Soma Kũtũngĩlĩlwa Kwa Mĩao 8:7-11.

7. Tũtonya kũtũmĩa ata “syĩndũ” sitũ sya vata nĩ kana twonany’e nĩtũmwendete Yeova?

⁷ Nata naitũ? O na kau ũmũnthĩ tũyumasya nthembo ta ila syaumaw’a tene, twaĩlĩte kwonany’a kana nĩtũmwendete Ngai kwa kũmũtaĩa na “syĩndũ” sitũ sya vata. (Nth. 3:9) Tũtonya kwĩka ũu ata? No tũtũmĩe syĩndũ ila twĩ nasyo kũkwata mbau wĩa wa Ũsumbĩ kĩsionĩ kitũ na nthĩ yonthe. Ĩsu nĩ nzĩa ĩmwe nzeo ya kwonany’a kana nĩtũmwendete Yeova, twĩthĩwe twĩ athwii kana twĩ ngya. (2 Ako. 8:12) Ĩndĩ ve maũndũ angĩ tũtonya kwĩka tũkonany’a nĩtũmwendete Yeova.

8, 9. Kũĩkĩĩa mawatho ma Yeova kũkonanĩtye ata na ũndũ tũmwendete? Nengane ngelekany’o.

⁸ Kwalilikana ila ndeto Yesũ watavisye aatĩĩi make. Ameie maikemakĩe ĩũlũ wa kĩla meya kana kĩla meĩvw’ĩka, ĩndĩ maendeee kũmantha Ũsumbĩ wa Ngai mbee. Aisye kana Asa nĩwĩsĩ kĩla twĩ na vata nakyo. (Mt. 6:31-33) Twasisya ũndũ tũĩkĩĩe watho ũsu no tũmanye tũmwendete Yeova mũno wĩana  ata. Nĩkĩ? Nũndũ wendo na mũĩkĩĩo iitianaa. Kwa ngelekany’o, tũyĩsa kwenda mũndũ tũtamũĩkĩĩe. (Sav. 143:8) Kwoou kwekũlye atĩĩ: ‘Mĩvango yakwa na maũndũ ala nĩkaa nĩsyonanasya kana nĩnĩmwendete Yeova vyũ? Maũndũ ala nĩkaa kĩla mũthenya nĩmonanasya nĩnĩĩkĩĩe kana Yeova e na ũtonyi wa kũnzũvĩa?’

⁹ Ve mwana-a-asa ũmwe wĩtawa Mike woonanisye kana nĩwendete Ngai na nũmũĩkĩĩe. Ĩla waĩ mũndũ wa mũika nĩwambĩĩe kwenda mũno kũthamĩĩa nthĩ ĩngĩ akatavany’e kw’o. O na kau nĩwatwaanie na masyaa syana ilĩ, wendi ũsu wake ndwaathela. Mike na mũsyĩ wake nĩmeekĩiwe vinya mũno ĩla masomie ilungu na livoti ikonetye kũtavany’a kũla kwĩ na vata mũnene wa atavany’a, na nũndũ wa kĩtumi kyu matw’a kwĩkala mate na syĩndũ mbingĩ. Kwoou nĩmatee nyũmba yoo na mathi kwĩkala nyũmbanĩ ya kũkomboa. Na nũndũ Mike aĩ na viasala wa kwosa mawĩa ma kũthesya kũndũ, nĩwaolangile mawĩa asu na maũndũ angĩ na eemanyĩsya ũndũ ũtonya kũũngamĩa viasala wake e mũingo aitũmĩa Indaneti. Mike nĩwesie kũthamĩĩa mũingo e na mũsyĩ wake na ĩla makwĩkalile nesa vandũ va myaka ĩlĩ aandĩka atĩĩ: “Nĩtweeyoneie ũw’o wa ndeto sya Yesũ ila iandĩkĩtwe ĩandĩkonĩ ya Mathayo 6:33.”

10. Kwosana na ngelekany’o ya Mũsumbĩ Ndaviti, kũsũanĩa ĩũlũ wa Yeova kũtonya kũtũtethya ata?

¹⁰ Myaka ta 3,000 mĩvĩtu, Mũsumbĩ Ndaviti nĩwakiitiwe ngoo mũno nĩ kĩla woonie matunĩ. Nũndũ wa kĩtumi kyu aandĩkie atĩĩ: “Matu nĩmatavanasya ũtheu mũtisu wa Ngai; na yayaya yonanasya wĩa wa moko make.” Na ĩla wasũanĩie ĩũlũ wa ũĩ ũla wĩ Mĩaonĩ ya Ngai, aisye: “Mĩao ya Yeova nĩ mĩanĩu, ĩkĩvuũkya ngoo; ũkũsĩ wa Yeova nĩ mũlũmu, nũmũĩvasya ũla ũte na ũmanyi.” Ndaviti atethekie ata asũanĩa maũndũ asu onthe? Asyokie asya: “Ndeto sya kanyw’a wakwa, na mosũanĩo ma ngoo yakwa nĩmetĩkĩlĩke mbee waku, ame Yeova, ĩvia yakwa, na mwovosya wakwa.” Vate nzika, maũndũ asu onthe meonany’a kana Ndaviti aĩ na ngwatanĩo ndũmu vamwe na Ngai.—Sav. 19:1, 7, 14.

11. Twaĩle kũtũmĩa ũmanyi ũla twĩ naw’o wa Maandĩko ata ethĩwa nĩtũmwendete Ngai? (Sisya visa ĩthangũnĩ ya 23.)

¹¹ Ũmũnthĩ Yeova nũtũmanyĩĩtye maũndũ maingĩ ĩũlũ wa syĩndũ ila woombie na nũtũtetheetye tũelewe nesanga kĩeleelo kyake. Andũ monaa kĩsomo kya yunivasiti takyo ũndũ ũla wa vata vyũ. Ĩndĩ andũ aingĩ ala masembanasya nakyo nĩmaekaa kũmũĩkĩĩa Ngai na kũmwenda. Ĩndĩ Mbivilia ĩtwĩĩte kana tũyaĩlĩte kwenda ũmanyi wĩ w’oka, vandũ va ũu nĩtwaĩlĩte kũmantha ũĩ na tũitata twĩthĩwe na ũtonyi wa kũelewa. Ũu nĩ kwasya kana twaĩlĩte kũtũmĩa ũmanyi ũla Ngai ũtũnengete nĩ kana twĩtethye na tũitethya angĩ. (Nth. 4:5-7) Ngai ‘endaa andũ onthe matangĩĩwe, na moke mamanye ũla w’o.’ (1 Tim. 2:4) Kwoou twonanasya kana nĩtũmwendete Yeova ĩla tweeyumya vyũ tũtavye kĩla mũndũ ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ, na tũitetheesya andũ onthe mamanye kĩeleelo kya Ngai kwondũ wa andũ.—Soma Savuli 66:16, 17.

12. Mũndũ ũmwe wa mũika aisye ata ĩũlũ wa syĩndũ ila Yeova ũtũnengete itũtetheesye tũendeee nesa kĩ-veva?

¹² Syana o nasyo no syonany’e nimwendete Yeova kwa kũtũnga mũvea nũndũ wa syĩndũ ila Yeova ũtũnengete itũtetheesye tũendeee nesa kĩ-veva. Kwa ngelekany’o, mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Shannon aĩtye kana ĩla waĩ na myaka 11 nĩwaendie Ũmbanonĩ wa Kĩvalo waĩ na kyongo “Ujitoaji wa Kimungu” e na mũinae wa myaka 10 na  asyai moo. Kĩlungunĩ kĩmwe kya ũmbano ũsu amũika meeiwe mekale vandũ vana vanyuvĩtwe. O na kau nĩwakĩaa nĩweekie ũu mataviw’e. Nĩweewie mũyo ĩla kĩla ũmwe woo wanengiwe mũthĩnzĩo wa ĩvuku ĩseo yĩ na kyongo Maswali Ambayo Vijana Huuliza—Majibu Yafanyayo Kazi. Mũthĩnzĩo ũsu watumie Shannon amwona Yeova Ngai ata? Aĩtye atĩĩ: “Nĩvo namanyie kana Yeova e kw’o na nũmbendete mũno, mũno vyũ.” Shannon aendeee kwasya: “Nĩtwĩw’aa mũyo mũno nũndũ Ngai witũ mũnene, Yeova, nũtũnengae mĩthĩnzĩo mĩseo ta ũsu ateũtwĩtya kĩndũ.”

13, 14. Woni witũ ĩũlũ wa ũtao ũla tũnengawe nĩ Yeova wonanasya ata?

¹³ Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “Ũla Yeova ũmwendaa nũmũkanasya, o tondũ ĩthe wĩkaa mwana ũla ũtanaa kwondũ wake.” (Nth. 3:12) Ĩndĩ twaĩle kwĩka ata ĩla twanewa ũkany’o? Mũtũmwa Vaulo awetie kĩla kya w’o ĩla waandĩkie: “Kũsilĩlwa [kana, kũkanw’a] kw’onthe ĩvinda yĩĩ kũioneka ta ũndũ wa ũtanu ĩndĩ ta ũndũ wa woo.” Ĩndĩ ĩla Vaulo waisye ũu ndoonanasya kana ũkany’o ti wa vata kana ndũtethya, nũndũ ongelile kwasya: “Ĩndĩ ĩtina nĩkũmaeteae ala mamanyĩĩtw’e nĩkw’o ũsyao wa mũuo naw’o nĩ ũsyao wa ũlũngalu.” (Aevl. 12:11) Ethĩwa nĩtũmwendete Yeova twaĩle kwĩthĩwa twĩ metho tũikese kũvũthya ũtao ũla watũnenga kana kwambĩĩa kwĩw’a woo ĩla watũtaa. Andũ amwe mew’aa ve vinya mũno kwĩtĩkĩla ũtao. Ĩndĩ ethĩwa nĩtũmwendete Ngai, tũikew’a ũndũ ũsu wĩ vinya.

¹⁴ Ĩvindanĩ ya Malaki, Ayuti aingĩ mayendete kũtawa nĩ Ngai. Nĩmeesĩ ũndũ Mĩao yaĩtye ĩũlũ wa kumya nthembo, ĩndĩ mavũthĩĩsya nginya Yeova esa kũmataa ateũmavuva. (Soma Malaki 1:12, 13.) Mwĩkalĩle ũsu woo watumie Yeova ew’a ata? Kwoona ũndũ wameie: “Nĩmũetee kĩumo, na ngamaumanĩa moathimo menyu . . . Ĩĩ, nĩnĩminĩte kũmaumanĩa, nĩkwĩthĩwa mũtiwĩkaa [mwĩao wakwa] ngoonĩ.” (Mal. 2:1, 2) Vate nzika, kũtindĩa kũvũthĩĩsya ũtao wa Yeova kana kũũlea na ngũlũ no kũtũlikye thĩnanĩ mũnene.

15. Twaĩlĩte kwĩthĩwa twĩ metho tũikethĩwe na woni wĩva wĩ na andũ aingĩ ũmũnthĩ?

 ¹⁵ Nũndũ andũ aingĩ ũmũnthĩ nĩmeyendete na mekaa ũndũ mekwenda, mayendete kũtavw’a ũndũ mekwĩka, o na mayendaa kũatĩĩa ũtao. O na ala monekaa ta maatĩĩe ũtao kana ũkany’o mekaa ũu matekwenda. Ĩndĩ Aklĩsto mataĩtwe kana mayaĩlĩte ‘kũvw’ananw’a na nthĩ ĩno.’ Ĩndĩ maĩlĩte kũmanya na kũatĩĩa “kwenda kwa Ngai . . . kũla kwĩanĩu.” (Alo. 12:2) Yeova nũtũnengae ũtao ĩvinda yĩla yaĩlĩte aitũmĩa andũ make. Ũtao ũsu wĩthĩawa ũkonetye maũndũ maingĩ ta mwĩkalĩle witũ twĩ na mũndũ tũtatwaanĩte nake, itindo sitũ, na syĩndũ ila twĩtanĩthasya nasyo. Tweetĩkĩla na ngenda ũtao ta ũsu na twaũatĩĩa, twonanasya kana nĩtũtũngaa mũvea na nĩtũmwendete Yeova kuma ngoonĩ.—Yoa. 14:31; Alo. 6:17.

16, 17. (a) Nĩkĩ twaĩlĩte kũsũanĩa woni wa Yeova tũtanamba kwĩka ũtwi? (b) Aisilaeli moonanisye ata kana maimwendete Yeova o na maimũĩkĩĩe?

¹⁶ Ĩla syana syamanya nĩkwathũka, kĩndũ kya mbee kĩla syĩkaa nĩ kũsemba kũla kwĩ asyai. Na ĩndĩ o ũndũ iendeee kwĩana syambĩĩaa kwĩyĩũngamĩa na kwĩyĩkĩa motwi. Ũu wonanasya kana niendeee kũtw’ĩka andũ aima. Ĩndĩ syana ila syĩ ndũũ na asyai masyo nimakũlasya woni na ũtao itanamba kwĩka ũtwi. O ta ũu, Yeova nũtũnengete veva wake ũla ũtumaa twĩthĩwa na ‘wendi’ na ũtonyi wa ‘kwĩka.’ Kwoou ĩla mũndũ weeka ũtwi ateũsũanĩa woni wa Yeova, onanasya ndamwendete o na ndamũĩkĩĩe.—Avi. 2:13.

¹⁷ Ĩla Samueli waĩ thayũ, ve ĩvinda Aisilaeli masindiwe kaũnĩ nĩ Avilisiti. Ĩvinda yĩu andũ ma Ngai nĩmendaa mũno kũtetheew’a na kũsũvĩwa. Meekie ata? Matwie atĩĩ: “Tũlatyei yĩla ĩsandũkũ ya ũtianĩo ya Yeova kuma Silo tũete kũũ tũĩ, nĩ kana yũke katĩ waitũ, na kũtũtangĩĩa kuma mokonĩ ma amaitha maitũ.” O na kau nĩmeekie ũu vaendie ata? Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “Vaĩ kũawa kũnene mũno; nũndũ kwavalũkilw’e andũ ma Isilaeli ala maendaa na maũũ ngili mĩongo ĩtatũ. Na ĩsandũkũ ya Ngai yooswa.” (1 Sam. 4:2-4, 10, 11) Mũndũ nũtonya kwona Aisilaeli ta mendaa kũtetheew’a nĩ Yeova ĩla maendie na Ĩsandũkũ ya Ũtianĩo. Ĩndĩ ũla w’o nĩ kana mayakũlĩtye Yeova ũtao, vandũ va ũu maatĩĩe woni woo na mavonea naĩ.—Soma Nthimo 14:12.

18. Waĩlĩte kwĩthĩwa na woni mwaũ ĩũlũ wa kũmwĩkwatya Yeova?

¹⁸ Mũandĩki wa Savuli oonanisye aĩ na woni mũseo ĩla waandĩkie ndeto ii: “Ĩkwatye Ngai; nĩkwĩthĩwa ngasyoka kũmũkatha nũndũ wa ũtethyo wa ũthyũ wake. Ame Ngai wakwa, thayũ wakwa winamĩte nthĩnĩ wakwa: kwondũ wa ũu nĩngũũlilikana.” (Sav. 42:5, 6) Ndeto isu syĩonany’a nesa vyũ kana mũandĩki ũsu amwendete Yeova mũno! We nĩwĩw’aa ũmwendete Ĩthe waku wa ĩtunĩ na ũmũĩkĩĩe ta mũandĩki ũsu? O na ethĩwa wĩĩw’a ta ũsũngĩa ũkasya, “Ĩĩ,” no wĩmanyĩsye mũnango kũmwĩkwatya Yeova kwa nzĩa ĩla Mbivilia ĩtũtavĩtye. Ĩtwĩĩte atĩĩ: “Ĩkĩĩa Yeova na ngoo yaku yonthe, na ndũkekwatye ũmanyi waku mwene: Mĩendelenĩ yaku yonthe mũkũsĩĩe we, na akaũlũngalĩlya nzĩa syaku.”—Nth. 3:5, 6.

19. Nĩ kwa nzĩa syĩva ũkwenda kwonany’a kana nũmwendete Yeova?

¹⁹ Yeova nĩwatwonisye ũndũ twaĩlĩte kũmwenda ĩla watwendie mbee. Kwoou ekai twĩkalae tũlilikanĩte ngelekany’o ĩsu yake nzeo. Na ekai tũendeee kũmwenda Yeova ‘na ngoo yitũ yonthe, na thayũ witũ w’onthe, na kĩlĩko kitũ kyonthe, na vinya witũ w’onthe.’—Mko. 12:30.