Mbivilia Nĩalyũlaa Andũ

NĨ KYAŨ kyatumie mũndũ ũmwe waĩ Rastafarian enza nzw’ĩĩ syake ndaasa na aeka kũvathũla andũ ala me kĩkonde kyeũ? Na nĩ kyaũ kyatetheeisye mwanake ũmwe waĩ mũng’endu, ũla woombanĩasya mbesa ala matesaa ndawa sya kũmila, avĩndũa mwĩkalĩle wake? Soma wone ũndũ andũ asu maeleetye ngewa syoo.

“O na Nĩnasindie Kĩmena Kĩla Naĩ Nakyo.”​—HAFENI NGHAMA

E NA MYAKA: 34

NTHĨ ĨLA WUMĨTE: ZAMBIA

ĨVINDA ĨVĨTU: AĨ RASTAFARIAN

KWĨANA KWAKWA: Nasyaĩwe kambinĩ ya andũ ala makĩĩe nthĩ ya Zambia. Inyia wakwa asembete akauma nthĩ ya Namibia ĩvinda yĩla kũu kwaĩ kaũ na akalika kĩkundinĩ kyeetawa South West Africa People’s Organization (SWAPO). Kĩkundi kĩu kyokitanaa na ũsumbĩki wa South Africa ũla wasumbĩkĩte ĩvindanĩ yĩu.

Ndivikya myaka 15 nĩnekalĩte kambinĩ syĩ kĩvathũkany’o sya andũ ala makĩĩte nthĩ ingĩ. Andũ ma mũika ala maĩ kambinĩ sya SWAPO nĩmamanyĩĩtw’e nĩ kenda matongoesye kĩkundi kĩu kya kũtangĩĩa andũ. Nĩtwamanyĩĩtw’e maũndũ ma siasa o na tweeawa tũmene andũ ala me kĩkonde kyeũ.

Nĩ na myaka 11, nĩnendaa nĩtw’ĩkĩthw’e mũthaithi nthĩnĩ wa ĩkanisa yĩla yaĩ kambinĩ, yĩla yathaithĩaa andũ ma ndĩni ya Roman Catholic, Lutheran, Anglican, na ingĩ. Vasita ũla naneenie nake nĩwambĩie ndikose ĩtambya yĩu. Kuma ĩvindanĩ yĩu nĩnaekie kũĩkĩĩa kana kwĩ Ngai. Ĩndĩ nĩ na myaka 15, nĩnalikanile na kĩkundi kya Rastafarians nĩkwĩthĩwa nĩnendete mbathi sya reggae na nĩnendaa kũvetanga maũndũ mate ma ũsili wa katĩ ala meekawa andũ ala aiũ. Nĩnaĩthisye nzw’ĩĩ yaasava, nambĩĩa kũnyw’a vangi, naeka kũya nyama, na nambĩĩa kũkitĩa ũthasyo wa andũ aiũ. Ĩndĩ ndyaaeka kwĩthĩwa na mwĩkalĩle mũvuku kana ngaeka kwĩloela sinema ikwonany’a maũndũ ma ũng’endu. O na nĩnaendeeie kũtũmĩa ndeto mbathe.

ŨNDŨ MBIVILIA YAALYŨLILE MWĨKALĨLE WAKWA: Mwaka wa 1995, nĩ na myaka vakuvĩ 20, nĩnambĩĩie kũsũanĩa kwa ũito kana mwĩkalĩle wakwa nĩwaĩlĩte. Nĩneemanyĩasya mavuku onthe ma Rastafarian ala nakwata. Amwe ma mavuku asu nĩmawetete maũndũ maumĩte Mbivilianĩ, ĩndĩ maelesyo mamo ndyamaeleawa nesa. Kwondũ wa ũu nĩnatwie kwĩsomea Mbivilia.

Ĩtina, mũnyanyawa ũmwe waĩ Rastafarian nĩwanengie kavuku kamwe ka kwĩmanyĩsya Mbivilia kala kaumĩthĩtw’e nĩ Ngũsĩ sya Yeova. Nĩneesomeie kavuku kau vamwe na Mbivilia. Ĩtina nĩnesie kũkomana na Ngũsĩ sya Yeova na naendeea kwĩmanyĩsya Mbivilia nasyo.

Nĩneekĩie kĩthito mũno na naeka kũnyw’a sikala na kũnyw’a ũkĩ mwingĩ. (2 Akolintho 7:1) Nĩnatheisye mwĩĩ wakwa, neenza nzw’ĩĩ, naeka kũsisya mavisa ma ũlaalai, kwĩloela sinema syĩ na maũndũ ma ũng’endu, na naeka kũtũmĩa ndeto nthũku. (Aeveso 5:3, 4) Ĩtina, o na nĩnasindie kĩmena kĩla naĩ nakyo kwelekela andũ ala me kĩkonde kyeũ. (Meko ma Atũmwa 10:34, 35) Nĩ kenda nĩke moalyũku asu yaĩ no nginya nĩeke kwĩthukĩĩsya mbathi ila syambĩkĩaa vinya nĩvathũle andũ, na ndyĩvathana vyũ na kĩtindo kya ala natindaa namo, ala maĩ matonya kũtuma nĩsyokea mwĩkalĩle wakwa wa tene.

Namina kwĩka moalyũku asu, nĩnamanthie Nyũmba ya Ũsumbĩ ya Ngũsĩ sya Yeova na namakũlya nĩendae vo. Yĩla natwie kũvatiswa ndw’ĩke Ngũsĩ ya Yeova, andũ ma mũsyĩ mayaaĩw’a mũyo. Inyia wakwa ambĩie nĩnyuve ndĩni ĩngĩ ya “Kĩklĩsto” ĩndĩ ti Ngũsĩ sya Yeova. Mũndũũme ũmwe kuma mũvĩanĩ wa inyia-akwa, ũla waĩ mũnene silikalĩnĩ, nĩwatindĩaa kũnumany’a nũndũ wa kwĩthĩwa nĩ Ngũsĩ.

Ĩndĩ o na vailye ũu, kwĩmanyĩsya ĩũlũ wa ũndũ Yesũ wakuaa andũ na kũatĩĩa ũtao wake, nĩkwandetheeisye kũmĩĩsya ũvĩnganĩsya na kĩvũthya. Kũsianĩsya maũndũ ala Ngũsĩ syamanyĩasya na kĩla Mbivilia yaĩtye, nĩkwandĩkĩĩthisye kana nĩnakwatĩte ndĩni ĩla ya w’o. Kwa ngelekany’o, nĩmaatĩĩaa mwĩao wa Mbivilia wa kũtavya angĩ ũvoo mũseo. (Mathayo 28:19, 20; Meko ma Atũmwa 15:14) Na mayĩlikasya siasanĩ.—Savuli 146:3, 4; Yoana 15:17, 18.

MOATHIMO ALA NĨKWATĨTE: Kwĩmanyĩsya kũatĩĩa myolooto ya Mbivilia nĩkũndethetye kwa nzĩa mbingĩ. Kwa ngelekany’o, kũeka kũnyw’a vangi nĩkũtumĩte nĩeka kwananga mbesa mbingĩ kĩla mwei. Ndyĩthĩawa na ndoto nthũku, na kĩlĩko kyakwa nĩ kĩseo na nĩnĩthĩawa na ũima wa mwĩĩ.

Nĩnĩkwatĩte kĩeleelo kĩseo thayũnĩ kĩla nendaa kuma nĩ wa mũika. Na ũndũ ũla wa vata vyũ nĩ kana, yu no nasye nĩ na ngwatanĩo nzeo na Ngai.—Yakovo 4:8.

“Nĩnĩmanyĩte Ũndũ Ndonya Kũsiĩĩa Ũthilĩku Wakwa.”​—MARTINO PEDRETTI

E NA MYAKA: 43

NTHĨ ĨLA WUMĨTE: AUSTRALIA

ĨVINDA ĨVĨTU: ATESAA NDAWA SYA KŨMILA

KWĨANA KWAKWA: Yĩla naĩ mũnini andũ ma mũsyĩ witũ mekalaa maithamanga. Nĩnĩkalĩte taoninĩ nini, taoninĩ nene, o na mavinda angĩ vaasa na taoni nyũmbanĩ ila syekalaa andũ ala malũngĩtw’e makauma kwoo. Nĩngũlilikana nesa maũndũ amwe tweekaa nĩ na syana sya andũ masyaanĩw’e na inyia-akwa na anake masyaanĩw’e na inyia-akwa, ta kũtea makũyũ, kũsyĩma, kũseũvya syĩndũ syĩtawa boomerangs, na kwasa syĩndũ ingĩ.

Ĩthe-akwa nĩwokitaa ĩthaũnĩ ya ngundi na nĩwambĩĩie kũmanyĩsya kuma nĩ mũnini mũno. Na kwoou namanyĩa kwĩthĩwa nĩ mũng’endu. Nĩ na myaka ĩkũmi na kĩndũ, natũmĩaa ĩvinda yingĩ mũno ndinyw’a ilavunĩ. Nĩ na anyanyawa nithyĩ twookĩlasya kaũ. Twatũmĩaa tũvyũ na syĩndũ syĩtawa baseball bats kũkita na kĩkundi kya andũ 20 kana aingangĩ.

Nĩnakwataa mbesa nũndũ wa kũthoosya ndawa sya kũmila na syĩndũ ila syooyawa nĩ athũkũmi ala mathũkũmaa kũla meli iũngamaa. O na nĩnoombanĩasya mbesa ala matesaa ndawa sya kũmila na nĩnatelemasya andũ ndũmĩĩte mavuti na vasitola. Kĩeleelo kyakwa kyaĩ kũaa andũ. Naasya, Ũaa kana ũawe.

ŨNDŨ MBIVILIA YAALYŨLILE MWĨKALĨLE WAKWA: Nĩ mũnini nĩneew’aa Ngũsĩ sya Yeova iiwetwa. Nĩ na myaka 20 na kĩndũ, nĩngũlilikana ndikũlya inyia wakwa ethĩwa nĩwĩsĩ vandũ Ngũsĩ ĩmwe yĩkalaa. Ĩtina wa mĩthenya ĩlĩ, Ngũsĩ yĩtawa Dixon nĩyakũnangie mũomonĩ kwakwa. Ĩtina wa kũneena kwa ĩvinda, nĩwanthokisye ũmbanonĩ wa Ngũsĩ sya Yeova. Nĩnaendie ũmbanonĩ ũsu na yu nĩthĩĩtwe ndithi maũmbanonĩ asu myaka mbee wa 20. Ngũsĩ nĩsyatũmĩie Mbivilia kũnzũngĩa makũlyo onthe ala nakũlasya.

Nĩnatanie kũmanya kana Yeova nĩwendeeaw’a nĩ andũ onthe, o na ala matamũthũkũmaa. (2 Vetelo 3:9) Nĩnamanyie kana nĩ Ĩthe wĩ wendo ũla ũtonya kũnzũvĩa, o na yĩla vate mũndũ ũtonya kwĩka ũu. O na nĩneewie nausya yĩla neemanyĩisye kana no andekee naĩ syakwa naalyũla mwĩkalĩle wakwa. Mĩsoa ya Mbivilia ĩla yĩ Aeveso 4:22-24 nĩyangiitie ngoo mũno. Nĩyambĩkĩie vinya ‘numye mwĩkalĩle wa tene’ na ‘ndyĩvw’ĩka mwĩkalĩle mweũ ũla woombiwe kwosana na kwenda kwa Ngai.’

Nĩnakuie ĩvinda yĩasa kũalyũla mwĩkalĩle wakwa. Naĩ ndonya kwĩkala kyumwa kĩima ndanyw’a ndawa sya kũmila, ĩndĩ yĩla nĩ na anyanyawa wikendi ndiemwa nĩ kwĩsiĩĩa. Nĩnamanyie kana yaĩ no nginya nĩthĩwe vaasa na anyanyawa ethĩwa nĩngwenda nĩthĩwe na mwĩkalĩle mũseo, na kwoou natw’a kũthamĩĩa kĩsionĩ kĩngĩ. Anyanyawa amwe nĩmeeyumisye manumaasye nginya vala naendete, na neetĩkĩla. Twĩ savalĩnĩ, nĩmambĩĩie kũnyw’a vangi na manenga ũmwe. Nĩnamatavisye kana nĩnaekanĩte na imanyĩo isu, na kwoou nataanĩsya namo yĩla twavikie mũvakanĩ. Nĩnesie kũmanya kana kavinda kakuvĩ twataanĩsya nĩmaendie kũya vengi, matũmĩĩte ĩvuti.

MOATHIMO ALA NĨKWATĨTE: Yĩla natilile ũnyanya wakwa na ala twaĩ ndũũ, noonie wĩ ũndũ wĩ laisi kwĩka moalyũku ala mendekaa. Mwaka wa 1989, nĩnavatisiwe natw’ĩka Ngũsĩ. Ĩtina wa kũvatiswa, mwĩĩtu-a-mwaitũ, inyia wakwa, na ĩthe wakwa o namo nĩmambĩĩie kũmũthũkũma Yeova.

Yu nĩvavĩtĩte myaka 17 kuma natwaana na nĩ na syana itatũ. Nĩnĩmanyĩte ũndũ ndonya kũsiĩĩa ũthilĩku wakwa, o na yĩla nathokowa. Na nĩnĩmanyĩĩtye kwenda andũ ma ‘mbaĩ syonthe, ngo na ithyomo.’ (Ũvuany’o 7:9) Nĩona ndeto ila Yesũ waneenie syĩanĩĩte vala nĩĩ. Aisye atĩĩ: “Ethĩwa mũkekalaa ndetonĩ yakwa, inyw’ĩ kwa w’o mwĩ amanyĩw’a makwa, na mũkamanya ũla w’o, na ũla w’o ũkamũthasya.”—Yoana 8:31, 32.

[Maelesyo Makuvĩ]

Nĩ kenda nĩke moalyũku asu yaĩ no nginya nĩeke kwĩthukĩĩsya mbathi ila syambĩkĩaa vinya nĩvathũle andũ

[Maelesyo Makuvĩ]

Nĩ na anyanyawa nithyĩ twookĩlasya kaũ. Twatũmĩaa tũvyũ na syĩndũ syĩtawa baseball bats kũkita na kĩkundi kya andũ 20 kana aingangĩ