Kwakũna visa kelĩtu kanini kakona syũki yingĩ yĩilyĩ matu yumĩlĩĩle nyũmbanĩ nene yĩ vandũ na kayasya kana nyũmbanĩ ĩsu nĩvo vaseũvĩaw’a matu. Mũndũ no atheke amanya ũndũ kelĩtu kau keũsũanĩa, ĩndĩ no aeme kũatĩanĩa na ũndũ ũsu nũndũ no wĩsĩ o na kau kelĩtu kau kainaelewa, ũsu ti ũndũ mũnene. Ĩndĩ kĩvathũkany’o na kelĩtu kau, ve maũndũ angĩ maito ala tũkaema kũmaelewa nesa, matonya kũtũlikya mũisyonĩ. Kwa ngelekany’o, mũndũ akasoma na ayĩema kũelewa nesa maũndũ ala monanĩtye ũndũ waĩle kũtũmĩa ndawa, no alike thĩnanĩ mũnene.

Ĩndĩ o na eka maũndũ asu, mũndũ akaema kũelewa nesa maũndũ ma kĩ-veva no alike thĩnanĩ mũnene vyũ. Kwa ngelekany’o, ve andũ amwe mataaelewa nesa maũndũ ala Yesũ wamanyĩasya. (Yoana 6:48-68) Vandũ va kũendeea kwĩmanyĩsya maũndũ maingĩ, maleile maũndũ onthe ala Yesũ wamanyĩasya na vate nzika nĩmakwatie wasyo mũnene mũno!

We nũsomaa Mbivilia nĩ kana ũmanye ũndũ ũtonya kwĩka maũndũ? Nĩtũũkũkatha ethĩwa nĩwĩkaa ũu. Ĩndĩ nĩvatonyeka ũkaema kũelewa nesa nĩ maũndũ ala ũsomaa? Ĩĩ, nĩkwĩthĩawa ũu kwa andũ aingĩ. Kwasũanĩa maũndũ aa atatũ ala andũ mamaeleawa naĩ.

• Andũ amwe nĩmaeleawa naĩ ĩandĩko yĩĩ yaĩtye “kĩa Ngai.” Masũanĩaa kana ĩla Mbivilia ĩkwasya tũmũkĩe Ngai, yĩthĩawa ĩyonany’a kana twaĩle kwĩthĩwa tũmũkĩĩte ũndũ tũtonya kũkĩa kĩndũ kĩthũku. (Mũtavan’ya 12:13) Ĩndĩ Ngai ndendaa andũ ala mamũthaithaa methĩwe mamũkĩĩte ta kĩndũ kĩthũku. Atwĩĩte atĩĩ: “Ndũkakĩe, nũndũ nĩ vamwe naku; ndũkateve, nũndũ nyie nĩ Ngai waku; ngakwĩkĩa vinya; ĩĩ, ngakũtethya.” (Isaia 41:10) Kũmũkĩa Ngai kwonanasya kwĩthĩwa na kĩkĩo na kũmũnenga ndaĩa nene.

• Andũ amwe nĩmaeleawa naĩ ndeto ii syaĩtye atĩĩ: “Kwondũ wa kĩla kĩndũ ve ĩvinda, . . . ĩvinda ya kũsyawa, na ĩvinda ya kũkw’a.” Maasyaa kana Ngai ethĩawa avangĩĩe kĩla mũndũ ila wĩkw’a. (Mũtavan’ya 3:1, 2) Ĩndĩ mĩsoa ĩsu yĩthĩawa ĩyonany’a kana ĩtina wa mũndũ kũsyawa, ve ĩvinda yĩkavika akw’e. O na ĩngĩ, Ndeto ya Ngai nĩmanyĩasya kana motwi ala twĩkaa no matume twĩkala ĩvinda yĩasa kana tũkakw’a tene. Kwa ngelekany’o, Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “Kũmũkĩa Yeova nĩkwongelaa mĩthenya.” (Nthimo 10:27; Savuli 90:10; Isaia 55:3) Ũu wĩthĩawa ata? Kwa ngelekany’o, twaatĩĩa kĩla tũkwĩmanyĩsya Ndetonĩ ya Ngai, tũkeevathana na ũnywi na mwĩkalĩle mũthũku.—1 Akolintho 6:9, 10.

• Andũ amwe mayĩeleawa ĩla masoma ndeto ila syĩ Mbivilianĩ syaĩtye kana nthĩ na ĩtu ‘siĩwe mwaki,’ ĩndĩ masũanĩaa kana Ngai akavĩvya nthĩ vyũ. (2 Vetelo 3:7) Ĩndĩ Ngai athanĩte kana ndakesa kwĩtĩkĩla nthĩ ĩno twĩkalaa yanangwe. Ngai “nĩwambĩlĩĩlye myambĩlĩĩlyo ya nthĩ, Nĩ kana ndĩkathingithĩke tene na tene.” (Savuli 104:5; Isaia 45:18) Kwoou nthĩ ĩla ĩkanangwa vyũ ti nthĩ ĩno twĩkalaa ĩndĩ nĩ andũ athũku ala matongoew’e nĩ Satani. Namo matu no monany’e yayaya, kana kũla kwĩthĩawa ndata, kana vala Ngai wĩkalaa. Na matu asu maikanangwa.

O tondũ twoona ngelekany’onĩ isu, mavinda maingĩ andũ maeleawa naĩ nĩ maũndũ ala masoma Mbivilianĩ. Nĩkĩ Ngai ũekete ũndũ ũsu wĩthĩwe? Andũ amwe no masye: ‘Ethĩwa Ngai nĩ mũĩ vyũ na nĩwĩsĩ maũndũ onthe, aĩle kwĩthĩwa atũnengie ĩvuku kĩla mũndũ asoma ũtonya kũelewa mĩtũkĩ. Nĩkĩ ũtaaĩka ũu?’ Kwasũanĩa itumi itatũ syonanĩtye nĩkĩ mavinda amwe andũ mamĩeleawa Mbivilia naĩ.

1.   Andũ ala matonya kũelewa Mbivilia no ala menyivĩtye na mekwenda kũmĩmanya. Yesũ eeie Ĩthe wake atĩĩ: “Nĩngũũkatha, Asa, Mwĩaĩi wa ĩtu na nthĩ, nũndũ maũndũ asu nĩwamavithie andũ oĩ na ala me na ũmanyi, na wavuanĩsye twana tũnini.” (Luka 10:21) No andũ ala me na woni waĩle kwelekela Mbivilia matonya kũmĩsoma na makamĩelewa. Mavinda maingĩ andũ ala ‘oĩ na me na ũmanyi’ methĩawa na mĩtũlyo na nĩ laisi makaelewa naĩ nĩ ũvoo ũla wĩ Mbivilianĩ. Ĩndĩ andũ ala masomaa Mbivilia menyivĩtye na me na wendi wa kũmanyĩw’a ta “twana tũnini” nĩmaeleawa nĩ ũvoo ũla mekwĩmanyĩsya. Kwa w’o Ngai aandĩkĩthisye Mbivilia nesa vyũ!

2. Andũ ala matonya kũelewa Mbivilia no ala meyũmbanĩtye kũtetheew’a nĩ Ngai mamĩelewe. Yesũ oonanisye kana yaĩ no nginya andũ matetheew’e nĩ kana maelewe nesa nĩ maũndũ ala wamamanyĩasya. Mesaa kũtetheew’a nĩ kyaũ? Yesũ aisye atĩĩ: “Ũla Mũtetheesya, nake nĩ Veva Mũtheu, ũla Asa wĩmũtũma syĩtwanĩ yakwa, akamũmanyĩsya maũndũ onthe.” (Yoana 14:26) Kwoou Ngai anengae andũ veva wake mũtheu, ũla nĩw’o vinya wake, nĩ kana ũmatetheesye kũelewa kĩla masoma Mbivilianĩ. Ĩndĩ Ngai ndamanengae veva wake andũ ala matamwĩkwatasya nĩ kana amatetheesye, na nĩkyo kĩtumi mavinda maingĩ matamĩeleawa Mbivilia. Ngai nũtũmĩaa veva wake mũtheu nĩ kenda ũmekĩe vinya ala me na ũmanyi wa Mbivilia nĩ kana matetheesye ala mekwenda kũmĩelewa nesa.—Meko ma Atũmwa 8:26-35.

3. Ve mĩsoa ĩmwe yĩ Mbivilianĩ ĩla andũ mesaa kũmĩelewa ĩvinda yĩla yaĩle yavika. Kwa ngelekany’o, mwathani Ndanieli nĩwaandĩkie wathani wesaa kwĩanĩa ĩvinda yũkĩte. Mũlaĩka amwĩie atĩĩ: “We Ndanieli, vingĩa ndeto, na siĩla ĩvuku, o kũvika ĩvinda ya mũminũkĩlyo.” Myaka mingĩ kuma ĩvindanĩ yĩu, andũ aingĩ nĩmasomaa ĩvuku ya Ndanieli, ĩndĩ mayayĩeleawa. O na Ndanieli mwene ndaeleawa nĩ maũndũ amwe ala waandĩkie. Aisye atĩĩ: “Nakwa neew’a, ĩndĩ ndyaamanya.” Andũ mesaa kũelewa wathani ũsu waandĩkiwe nĩ Ndanieli ĩvindanĩ yĩla Ngai wavangĩte me ũelewa. Mũlaĩka awetie ndeto ii aielesya Ndanieli kĩla kĩkethĩwa: “Ĩendee, we Ndanieli; nũndũ ndeto nĩsyavingĩwa na kũsiĩlwa kũvika ĩvinda ya mũminũkĩlyo.” Naaũ ala maĩ maelewe kana kũmanya ndeto sya Ngai? Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “Vati ũmwe wa ala athũku ũkamanya; ĩndĩ ala oĩ nĩmakamanya.” (Ndanieli 12:4, 8-10) Kwoou, ve mĩsoa ĩmwe yĩ Mbivilianĩ Ngai wĩsaa kũvuany’a ĩvinda yĩla yaĩlĩte yavika.

Yo ve ĩvinda Ngũsĩ sya Yeova syaeleawa naĩ mĩsoa ĩmwe yĩ Mbivilianĩ nũndũ ĩvinda yĩla yaĩlĩte ĩyaĩ ĩviku? Ĩĩ. Ĩndĩ ĩvinda ya Ngai ya kũvuany’a maũndũ yavika, Ngũsĩ sya Yeova nĩsyaalyũlaa ũmanyi ũla syaĩ naw’o. Kwa kwĩka ũu, meethĩawa na mũĩkĩĩo kana maatĩĩe ngelekany’o ya atũmwa ma Klĩsto, ala nũndũ wa kwĩthĩwa maĩ na wĩnyivyo, nĩmaalyũlaa mosũanĩo moo ĩla Yesũ wamalũngaa.—Meko ma Atũmwa 1:6, 7.

Ĩla ngelekany’o ya kala kelĩtu twonie ya kwĩthĩwa kate kũelewa vala matu maumaa no ũndũ mũnini. Ĩndĩ maũndũ ala Mbivilia ĩmanyĩasya nĩ ma vata mũno kwaku ũkethĩa ndwaĩle kũsũanĩa kana no ũmaelewe nesa vyũ ũimasoma wĩ weka. Kwoou nĩwaĩle kũkũlya ũtetheew’e nĩ kana ũelewe maũndũ ala ũũsoma. Waĩle kũkũlya ũtetheew’e nĩ andũ ala masomaa Mbivilia me na wĩnyivyo na mekwatasya veva wa Ngai nĩ kana ũmatetheesye kũelewa Mbivilia. O na ĩngĩ, andũ asu maĩle kwĩthĩwa me na mũĩkĩĩo kana ĩvindanĩ yĩĩ tũilyĩ nĩyo Ngai ũkwenda andũ mamĩelewe Mbivilia nesa vyũ. Ndũkew’e wia kũkũlya Ngũsĩ sya Yeova iũtetheesye kũelewa Mbivilia, o na no ũsome ũvoo ũla mekĩte ũkunĩkĩli na ũkekĩwa Kĩsesenĩ kya jw.org. Mbivilia yathanĩte atĩĩ: ‘Ethĩwa ũkaĩĩa kũvathũkany’a kũseo, ũkoona ũĩ wa Ngai.’—Nthimo 2:3-5.