Kĩla ũthi ũvoonĩ ũla wĩ vo

Kĩla ũthi nthĩnĩ wa ũvoo ũla wĩ vo

KĨLUNGU 10

Mũsumbĩ Nũtheetye Andũ Make Kĩ-veva

Mũsumbĩ Nũtheetye Andũ Make Kĩ-veva

KĨLA KĨŨNEENEWA KĨLUNGUNĨ KĨĨ

Nĩkĩ Yesũ ũtheetye aatĩĩi make, na ekĩte ũu ata?

1-3. Yesũ eekie ata ĩla weethĩie ĩkalũ yĩendeee kũvukwʼa?

 YESŨ nĩwanengete ĩkalũ yĩla yaĩ Yelusaleme ndaĩa nene, nũndũ nĩweesĩ kana vau no vo veethĩawa ũthaithi wa wʼo. O na nĩweesĩ kana ũthaithi wa Yeova, Ngai mũtheu, no nginya wĩthĩwe wĩ mũtheu. Kwasũanĩa ũndũ Yesũ weewie ĩla wavikie ĩkalũnĩ matukũ 10, mwei wa Nisani, 33, na eethĩa yĩendeee kũvukwʼa. Nĩ maũndũ meva meekawa vo?—Soma Mathayo 21:12, 13.

2 Nthĩnĩ wa ĩkalũ ve vala Andũ-ma-mbaĩ-ingĩ maaĩlĩte kwĩkala, na vau nĩvo akũni ma viasala na avunzanyʼa ma mbesa me na ĩtomo mamoyĩaa athaithi ala meethĩawa mokĩte kũmumĩsya Yeova nthembo. a Yesũ ‘nĩwamakuthũie onthe ala mathooasya na kũthooa ĩkalũnĩ, na angʼuthũlanga mesa sya ala mavunzasya mbesa.’ (Sianĩsya na Neemia 13:7-9.) Nĩwamatavisye ũtheinĩ andũ asu maĩ na ĩtomo kana, nĩmeekĩte ũndũ mũthũku mũno kũtwʼĩkĩthya nyũmba ya Ĩthe wake “ngunga ya avutani.” Kwa kwĩka ũu, Yesũ oonanisye kana nĩwanengete ĩkalũ ndaĩa, o na nĩwamũnengete ndaĩa ũla wathaithĩawa vo, nake nĩ Ĩthe wake. Ũthaithi ũsu waaĩlĩte kwĩthĩwa wĩ mũtheu!

3 Myaka mingĩ ĩtina wa vau, Yesũ nĩwatheisye ĩkalũ yĩngĩ ĩtina wa kũtwʼĩkĩthwʼa Mũsumbĩ wa Kĩ-masia. Ĩkalũ yĩu yĩkonetye andũ onthe ala mendaa kũmũthaitha Yeova kwa nzĩa ĩla wĩtĩkĩlĩte. Yo ĩkalũ yĩu Yesũ watheisye nĩ yĩva?

Kũthesya “Ana ma Livai”

4, 5. (a) Aatĩĩi ma Yesũ etĩkĩwʼa mauta matheiwʼe ata kuma mwaka wa 1914 nginya mwambĩĩonĩ wa mwaka wa 1919? (b) Kũu nĩkwʼo kwaĩ kũthewʼa kwa mũthya kwa andũ ma Ngai? Elesya.

4 O tondũ Kĩlungu kya 2 kyonanĩtye, Yesũ amina kũtwʼĩkĩthwʼa Mũsumbĩ mwaka wa 1914, nĩwookie e na Ĩthe wake kũthiana ĩkalũ ya kĩ-veva, nayo nĩ mũvango wa ũthaithi mũtheu. b Ĩtina wa kũthiana kũu, Mũsumbĩ nĩwoonie ve vata wa kũthesya Aklĩsto etĩkĩwʼa mauta, kana “ana ma Livai.” (Mal. 3:1-3) Kuma mwaka wa 1914 nginya mwambĩĩonĩ wa mwaka wa 1919, Yeova, nĩweetĩkĩlilye andũ make makwatwe nĩ motato na mathĩna maito nĩ kenda mathewʼe. Ũndũ wa kwendeesya nĩ kana, ĩtina wa kũkwatwa nĩ mathĩna asu, andũ ma Ngai nĩmeethĩiwe me atheu, na meyũmbanĩtye kũthũkũma vamwe na Mũsumbĩ wa Kĩ-masia!

5 Kwʼo kũu nĩkwʼo kwaĩ kũthewʼa kwa mũthya kwa andũ ma Ngai? Aiee. Mĩthenyanĩ ĩno ya mũminũkĩlyo, Yeova kwĩsĩla Mũsumbĩ wa Kĩ-masia, no ũendeee kũtetheesya aatĩĩi ma Mwana wake methĩwe me atheu nĩ kenda maendeee kwĩkala ĩkalũnĩ yake ya kĩ-veva. Nthĩnĩ wa ilungu ilĩ ila iatĩĩe, nĩtũkwona ũndũ ũmatheetye mwĩkalĩlenĩ na akamathesya me kĩkundi. Mbee, ekai tũneenee kũthewʼa kĩ-veva. Mũĩkĩĩo witũ nũlũlũmĩĩlawʼa mũno twoona maũndũ ala Yesũ wĩkĩte nĩ kana tũendeee kwĩthĩwa twĩ atheu kĩ-veva. Amwe mamo nĩtũtonya kũmona, na angĩ tũitonya kũmona.

“Ĩthesyei”

6. Mĩao ĩla Yeova wanengie Ayuti ala maĩ Mbaviloni ĩtũtetheeasya ata kũelewa maũndũ ala makonanĩtye na ũtheu wa kĩ-veva?

6 Ũtheu wa kĩ-veva nĩ kyaũ? Nĩ kana tũsũngĩe ĩkũlyo yĩu, ekai tũsũanĩe ndeto ila Yeova watavisye Ayuti ĩvinda ĩkuvĩ mbee wa matanamba kuma Mbaviloni na kũsyoka nthĩ yoo mwaka wa 537, mbee wa kũsyawa kwa Klĩsto. (Soma Isaia 52:11.) Kĩeleelo kĩnene kya Ayuti asu kũsyoka Yelusaleme kyaĩ kwaka ĩkalũ, na kwambĩĩsya ĩngĩ ũthaithi wa wʼo. (Esa. 1:2-4) Yeova endaa athaithi asu make maekane na maũndũ onthe ala makonanĩtye na ndĩni ya Mbaviloni. Na kwondũ wa ũu nĩwamanengie mĩao kauta, nayo nĩ: “Mũikakiite kĩndũ kĩvuku,” “umai katĩ wayo,” na “ĩthesyei.” Ũthaithi mũtheu wa Yeova ndwaĩle o na vanini kũvulanwʼa na ũthaithi wa ũvũngũ. Kwoou tũtonya kwasya ata? Kũthewʼa kĩ-veva nĩ kwĩvathana vyũ na momanyĩsyo ma ndĩni sya ũvũngũ, o vamwe na imanyĩo syasyo.

7. Yesũ ethĩĩtwe aitũmĩa ũũ kũthesya aatĩĩi make kĩ-veva?

7 Ĩvinda ĩkuvĩ ĩtina wa Yesũ kũtwʼĩkĩthwʼa Mũsumbĩ, nĩwanyuvie ngombo yĩ na kĩthito na mbũĩ mwaka wa 1919, na nĩwĩthĩĩtwe aimĩtũmĩa kũthesya aatĩĩi make kĩ-veva. Ndwaĩ ũndũ wĩ vinya kũmanya ngombo ĩsu. (Mt. 24:45) Kũvikĩa mwaka ũsu, Amanyĩwʼa ma Mbivilia maĩ metheetye kwa kũekana na momanyĩsyo maingĩ ma ũvũngũ. O na ũu wĩ o vo, vaĩ vata wa kũendeea kũthewʼa kĩ-veva. Kwĩsĩla ngombo yĩ na kĩthito, Klĩsto nĩwĩthĩĩtwe aivuanĩsya aatĩĩi make ĩũlũ wa sikũkũ na imanyĩo ila maĩlĩte kũekana nasyo. (Nth. 4:18) Ekai twone imwe syasyo.

Mo Aklĩsto Nĩmaĩle Kũtanĩa Kĩlisimasi?

8. Kwa ĩvinda yĩasa Amanyĩwʼa ma Mbivilia meesĩ kyaũ ĩũlũ wa Kĩlisimasi, ĩndĩ mayoonaa ve vata wa kwĩka ata?

8 Kwa ĩvinda yĩasa, Amanyĩwʼa ma Mbivilia nĩmeesĩ kana sikũkũ ya Kĩlisimasi yaumanĩte na andũ matamwĩsĩ Ngai, na kana Yesũ ndaasyawa Matukũ 25, Mwei wa 12. Ĩkaseti ya Zion’s Watch Tower ya Mwei wa 12, 1881, yaisye ũũ: “Andũ milioni mbingĩ ala matamwĩsĩ Ngai nĩmaalyũkile matwʼĩka Aklĩsto. Ĩndĩ ũalyũku ũsu waĩ o wa ĩsyĩtwa tũ, nũndũ athembi moo nomo matwʼĩkie athembi ma makanisa, na sikũkũ syoo syanengwa masyĩtwa ma Kĩklĩsto, na ĩmwe yasyo nĩ Kĩlisimasi.” Mwaka wa 1883, ĩkaseti ya Mũsyaĩĩsya yĩla yaĩ na kyongo kyaĩtye, “Yesũ Asyaiwe Ĩndĩĩ?” yaisye kana nĩvatonyeka Yesũ akethĩwa asyaiwe mwambĩĩonĩ wa Mwei wa 10. c O na vailyĩ ũu, Amanyĩwʼa ma Mbivilia mayoonaa ve vata wa kũeka kũtanĩa Kĩlisimasi. Kwoou, sikũkũ ĩsu nĩyaendeeie kũtanĩwa, o na nĩ athũkũmi ma Mbetheli ya Brooklyn. Ĩndĩ, ĩtina wa mwaka wa 1926, maũndũ nĩmambĩĩie kũalyũka. Nĩkĩ?

9. Amanyĩwʼa ma Mbivilia mesie kũmanya kyaũ ĩũlũ wa Kĩlisimasi?

9 Ĩtina wa kwĩka ũkunĩkĩli kwa ũliku ĩũlũ wa Kĩlisimasi, Amanyĩwʼa ma Mbivilia nĩmamanyie kana sikũkũ ĩsu na maũndũ ala mekawa mũthenya ũsu maimũtaĩaa Ngai. Ĩkaseti ya The Golden Age ya 14/12/1927, yaĩ na ũvoo waĩ na kyongo, “Ũndũ Sikũkũ ya Kĩlisimasi Yambĩĩie.” Nthĩnĩ wa ũvoo ũsu, ĩkaseti yĩu nĩyaeleisye kana sikũkũ ĩsu ĩkonanĩtye na ũthaithi wa mĩvwʼanano yatanĩawa nĩ andũ matamwĩsĩ Ngai, na kĩeleelo kyoo kĩnene kyaĩ kwĩtanĩthya. O na ĩngĩ, ĩkaseti yĩu nĩyawetie nesa kana Klĩsto ndaaumya mwĩao sikũkũ ya Kĩlisimasi ĩtanĩawe, na yaweta ndeto ii ngito ĩũlũ wa sikũkũ ĩsu: “Nĩkwĩthĩwa andũ maendeee kũtanĩa sikũkũ ĩsu nũndũ wa kũsukumwa nĩ Ndevili, nthĩ yake, na wendi wa mwĩĩ, . . . ũu wĩonanyʼa kana ala meyumĩtye vyũ kũmũthũkũma Ngai me na kĩtumi kĩseo kya kwĩvathana na sikũkũ ĩsu.” Ti ũndũ wa ũsengyʼo kana athũkũmi ma Mbetheli mayaatanĩa Kĩlisimasi Mwei wa 12, 1927. O na ĩtina wa vau mayaaendeea kũmĩtanĩa!

Mwaka wa 1926, nĩwʼo athũkũmi ma Mbetheli ya Brooklyn matanĩie Kĩlisimasi yoo ya mũthya

10. (a) Mwei wa 12, 1928, nĩ ũndũ wĩva Amanyĩwʼa ma Mbivilia mavuanĩiwʼe nesa ĩũlũ wa Kĩlisimasi? (Ĩngĩ sisya ĩsandũkũ yĩ na kyongo, “Ũndũ Sikũkũ ya Kĩlisimasi Yambĩĩie.”) (b) Andũ ma Ngai manengiwe ũkanyʼo wĩva ĩũlũ wa sikũkũ ila ingĩ maaĩlĩte kwĩvathana nasyo? (Sisya ĩsandũkũ yĩ na kyongo, “Ũwʼo Ĩũlũ wa Sikũkũ Ingĩ.”)

10 Mwaka ũla waatĩĩe, Amanyĩwʼa ma Mbivilia nĩmavuanĩiwʼe nesa ĩũlũ wa Kĩlisimasi. Matukũ 12, Mwei wa 12, 1928, Mwana-a-asa Richard H. Barber, ũla wathũkũmaa ovisinĩ ũla mũnene wa Ngũsĩ sya Yeova, nĩwaumisye ũvoo kwĩsĩla letiũ ũla woonanisye kana sikũkũ ĩsu yaumanĩte na maũndũ mavuku. Andũ ma Ngai meekie ata ĩla makwatie mwolooto ũsu? Aielesya ĩũlũ wa ĩvinda yĩla we na mũsyĩ wake maekie kũtanĩa Kĩlisimasi, Mwana-a-asa Charles Brandlein aisye ũũ: “Yo nĩtweewie ta ve kĩndũ twaasya nũndũ wa kũekana na sikũkũ ĩsu? Aiee! . . . Kwĩka ũu kwaĩ o ta kumya ngũa yĩ na kĩko kingĩ, na kũmĩkya ĩtheka.” Mwana-a-asa ũngĩ wĩtawa Henry A. Cantwell, ũla wesie kũtwʼĩka mũsyaĩĩsya wa mũthyũlũlũko aĩ na woni o ta ũsu. Aisye ũũ: “Nĩtwatanie nũndũ kũekana na sikũkũ ĩsu kwaĩkĩĩthisye kana nĩtũmwendete Yeova.” Aatĩĩi aĩkĩĩku ma Klĩsto nĩmeeyumĩtye kwĩka moalyũku ala maaĩlĩte nĩ kana mevathane na sikũkũ ĩsu yumanĩte na ũthaithi mũvuku. dYoa. 15:19; 17:14.

11. Tũtonya kwonanyʼa ata kana nĩtũmwĩtĩkĩlaa Mũsumbĩ wa Kĩ-masia?

11 Amanyĩwʼa asu ma Mbivilia aĩkĩĩku matwiĩie ngelekanyʼo nzeo mũno! Wasũanĩa ĩũlũ wa ngelekanyʼo yoo, nũseo ũkekũlya atĩĩ: ‘Nyie nĩthĩawa na woni mwaũ ĩũlũ wa myolooto ĩla tũnengawe nĩ ngombo yĩ na kĩthito? Nyie nĩnĩtĩkĩlaa myolooto ĩsu na kũatĩĩa kĩla neemanyĩsya kumana nayo?’ Kũatĩĩa myolooto ĩsu kuma ngoonĩ, kwonanasya kana nĩtũmwĩtĩkĩlaa Mũsumbĩ wa Kĩ-masia, ũla ũtũmĩaa ngombo yĩ na kĩthito kũtũnenga lĩu wa kĩ-veva ĩvinda yĩla yaĩle.—Meko 16:4, 5.

Mo Aklĩsto Nĩmaĩle Kũtũmĩa Ngelanyʼo?

Mbangyi yĩ na ũvano wa ngelanyʼo na wa ngovia ya ũsumbĩ (Sisya kalungu ka 12 na 13)

12. Kwa myaka mingĩ, Amanyĩwʼa ma Mbivilia maĩ na woni mwaũ ĩũlũ wa ngelanyʼo?

12 Kwa myaka mingĩ, Amanyĩwʼa ma Mbivilia moonaa ngelanyʼo tayo yaĩle kwĩthĩwa yĩ ũvano wa Ũklĩsto. Ĩndĩ mayoonaa yaĩle kũthaithwa, nũndũ nĩmeesĩ kana mayaĩle kũthaitha mĩvwʼanano. (1 Ako. 10:14; 1 Yoa. 5:21) Mwaka wa 1883, ĩkaseti ya Mũsyaĩĩsya nĩyawetete nesa kana ũthaithi wa mĩvwʼanano o na wĩva nĩ ũthatyo kwa Ngai. O na ũu wĩ o vo, mbeenĩ Amanyĩwʼa ma Mbivilia mayoonaa wĩ ũthũku kũtũmĩa ngelanyʼo kwa nzĩa ila mo moonaa syaĩlĩte. Kwa ngelekanyʼo, nĩmeekĩaa mbangyi yĩ na ũvano wa ngelanyʼo na wa ngovia ya ũsumbĩ nĩ kana mamanyĩke. Masũanĩaa kana mbangyi ĩsu yoonanasya kana meethĩwa me aĩkĩĩku nginya mũminũkĩlyo, makakwata ngovia ya ũsumbĩ ya thayũ. Kwambĩĩa mwaka wa 1891, mbangyi ĩsu nĩyambĩĩie kũtumbĩthwʼa kavanĩ ya ĩkaseti ya Mũsyaĩĩsya.

13. Aatĩĩi ma Klĩsto mavuanĩiwʼe maũndũ meva ĩũlũ wa kũtũmĩwa kwa ngelanyʼo? (Ĩngĩ sisya ĩsandũkũ yĩ na kyongo, “ Kũendeea Kũvuanĩwʼa Ĩũlũ wa Kũtũmĩa Ngelanyʼo.”)

13 Amanyĩwʼa ma Mbivilia nĩmendete mbangyi ĩsu mũno. Ĩndĩ kwambĩĩa mũthyanĩ wa myaka ya 1920, aatĩĩi ma Klĩsto nĩmaendeeie kũvuanĩwʼa ĩũlũ wa kũtũmĩwa kwa ngelanyʼo. Mwana-a-asa Grant Suiter ũla wesie kũtwʼĩka ũmwe wa Nzama Ĩla Ĩtongoesye, aisye ũũ ĩũlũ wa ũmbano mũnene ũla weekiwe Detroit, Michigan, Amelika, mwaka wa 1928: “Nthĩnĩ wa ũmbano ũsu nĩvaeleiwʼe nesa kana mbangyi ĩsu ndyaaĩlĩte o na ndyaĩ yĩtĩkĩlĩka.” Myaka mĩvũthũ ĩla yaatĩĩie Amanyĩwʼa ma Mbivilia nĩmaendeeie kũelewʼa mũnango ĩũlũ wa ũndũ ũsu. Na kwoou mamanya kana ngelanyʼo ndyaĩlĩte kũtũmĩwa o na vanini nthĩnĩ wa ũthaithi mũtheu.

14. Andũ ma Ngai meekie ata ĩtina wa maelewʼa mũnango ĩũlũ wa ngelanyʼo?

14 Andũ ma Ngai meekie ata ĩtina wa kũelewʼa ĩũlũ wa ngelanyʼo? Mo nĩmoonie wĩ ũndũ wĩ vinya kũeka kũtũmĩa mbangyi ĩsu, o na kau nĩmamyendete mũno? Mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Lela Roberts, ũla wĩthĩĩtwe e mũthũkũmi wa Yeova kwa ĩvinda yĩasa aisye atĩĩ: “Ĩla twamanyie ũwʼo ĩũlũ wa mbangyi ĩsu nĩtwaekie kũmĩtũmĩa.” Nake mwĩĩtu-a-asa ũngĩ wĩtawa Ursula Serenco, aweta ndeto ana-a-asa aingĩ maĩ matonya kwĩtĩkĩlana nasyo. Aisye atĩĩ: “Nĩtwamanyie kana mbangyi ĩsu, ĩla twamyendete mũno, na twonaa ta yoonanasya kĩkwʼũ kya Mwĩaĩi waitũ na kwĩyumya kwitũ twĩ Aklĩsto, yaĩ na syĩndũ syaumanĩte na andũ matamwĩsĩ Ngai. Kwosana na ĩandĩko ya Nthimo 4:18, nĩtwatanie mũno nũndũ nĩtwamanyie kana kyeni kya nzĩa ya ũla wʼo no kyaendeee kwongeleka.” Aatĩĩi ma wʼo ma Klĩsto nĩmatwie kwĩvathana vyũ na imanyĩo mbuku sya ndĩni sya ũvũngũ!

15, 16. Tũtonya kwonanyʼa ata kana nĩtũtwʼĩte kwĩvathana vyũ na maũndũ ala matonya kũvukya ũthaithi wa Yeova kũũ nthĩ?

15 O naitũ ũmũnthĩ nĩtũtwʼĩte kwĩvathana vyũ na ndĩni sya ũvũngũ. Nĩtwĩsĩ nesa kana Klĩsto ethĩĩtwe aitũmĩa ngombo yĩ na kĩthito na mbũĩ kũtetheesya andũ make maendeee kwĩthĩwa me atheu kĩ-veva. Kwoou ĩla ngombo ĩsu yatũkanyʼa ĩũlũ wa sikũkũ na imanyĩo ila syumanĩte na ndĩni sya ũvũngũ, nĩtũatĩĩaa ũkanyʼo ũsu na mĩtũkĩ. O ta ana-a-asa na eĩtu-a-asa ala maĩ thayũ myaka mĩvũthũ ĩtina wa Yesũ kũsumbĩka e Mũsumbĩ ũtenekee kũũ nthĩ, nĩtũtwʼĩte kwĩvathana na maũndũ ala matonya kũvukya ũthaithi wa Yeova kũũ nthĩ.

16 Mĩthenyanĩ ĩno ya mũminũkĩlyo Klĩsto nĩwĩthĩĩtwe aendeee kwĩka maũndũ tũtatonya kwona na metho, nĩ kenda asũvĩe ikundi sya andũ ma Yeova kumana na andũ ala matonya kũivukya kĩ-veva. Ekĩte ũu ata? Ekai twone.

Kũvathanyʼa Ala “Athũku na Ala Alũngalu”

17, 18. Nthĩnĩ wa ĩla ngelekanyʼo ya kĩtei, nĩ kyaũ kyonanawʼa nĩ (a) kwĩkya kĩtei ũkanganĩ, (b) ‘kũmbanyʼa makũyũ ma kĩla mũthemba,’ (c) kũnyuvĩĩa ala maseo mĩionĩ, na (d) kwĩkya ala mathũku ũtee?

17 Mũsumbĩ Yesũ Klĩsto nũendeee kũsũvĩa ikundi sya andũ ma Ngai ĩũlũ wa nthĩ. O na ĩngĩ, kwa nzĩa tũtatonya kũimanya nesa, Klĩsto na alaĩka nĩmethĩĩtwe maitethya wĩa wa kũvathanyʼa andũ. Yesũ nĩwatũmĩie ĩla ngelekanyʼo ya kĩtei (neti), kũelesya ĩũlũ wa wĩa ũsu. (Soma Mathayo 13:47-50.) Ngelekanyʼo ĩsu yĩonanyʼa kyaũ?

Neti yonanasya wĩa wa kũtavanyʼa ĩũlũ wa Ũsumbĩ, ũla ũendeee kũtethwʼa ĩũlũ wa nthĩ (Sisya kalungu ka 18)

18 Kwĩkya neti, kana “kĩtei . . . ũkanganĩ.” Neti yonanasya wĩa wa kũtavanyʼa ĩũlũ wa Ũsumbĩ, ũla ũendeee kũtethwʼa ĩũlũ wa nthĩ. ‘Kũmbanyʼa makũyũ ma kĩla mũthemba.’ Ũvoo mũseo nĩwendeeasya andũ ma kĩla mũthemba. Amwe nĩmosaa ĩtambya ya kwĩthĩwa Aklĩsto ma wʼo, na angĩ mayosaa ĩtambya ya kũlika ũthaithinĩ wa wʼo o na kau nĩmatonya kwĩthĩwa mendeeawʼa mbeenĩ. e Kũnyuvĩĩa ‘ala maseo mĩionĩ.’ Ala mendete ũla wʼo nĩmombanĩawʼa ikundinĩ, ila ielekanĩtwʼe na mĩio, vala mamũthaithaa Yeova kwa nzĩa ĩla wĩtĩkĩlaa. Kwĩkya ‘ala mathũku ũtee.’ Mĩthenyanĩ ĩno ya mũminũkĩlyo, Klĩsto na alaĩka nĩmethĩĩtwe maivathanyʼa andũ “athũku na ala alũngalu.” f Na nũndũ wa ũu, ala mate na ngoo mbaĩlu, kana ala mate kwenda kũekana na momanyĩsyo kana imanyĩo itaĩlĩte, mayĩtĩkĩlawʼa kĩkundinĩ maikese kũkĩvukya. g

19. Wĩ na woni mwaũ ĩũlũ wa maũndũ ala Klĩsto wĩthĩĩtwe ayĩka nĩ kana asũvĩe andũ ma Ngai methĩwe me atheu kĩ-veva?

19 Nĩ ũndũ wa kũtũtanĩthya mũno kũmanya kana Mũsumbĩ waitũ Yesũ Klĩsto nũendeee kũsũvĩa ala ũtongoesye! O na ĩngĩ nĩ ũndũ wa kũtwĩkĩa vinya kũmanya kana kĩthito kĩla wĩ nakyo kwondũ wa ũthaithi wa wʼo, na athaithi ma wʼo, nokyo waĩ nakyo ĩla watheisye ĩkalũ ĩvinda yĩla waĩ kũũ nthĩ. Twĩ na ũtanu mwingĩ ta kĩ nũndũ Klĩsto nĩwĩthĩĩtwe aisũvĩa andũ ma Ngai nĩ kana methĩwe me atheu kĩ-veva! Tũtonya kwonanyʼa kana nĩtũkwataa mbau Mũsumbĩ na Ũsumbĩ wake kwa kwĩvathana na maũndũ o na meva ala makonanĩtye na ndĩni ya ũvũngũ.

a Ayuti kuma isionĩ ingĩ nĩmookaa na mbesa itaĩ itũmĩwa Yelusaleme, na yaĩ no nginya maivunzye nĩ kenda maĩve koti ũla waĩvawa ĩkalũnĩ kĩla mwaka. Kwoou ala mavunzasya mbesa nĩmaĩvĩthasya kĩasi kĩna ĩla mamavunzĩsya mbesa. O na ĩngĩ, nĩvatonyeka ala meethĩawa maumĩte isionĩ ingĩ makethĩwa mendaa kũthooa indo sya kũthemba. Nĩ ũndũ ũtonyeka Yesũ akethĩwa ametie athoosya asu “avutani” nũndũ maĩvĩthasya andũ mbesa mbingĩ.

b Andũ ma Yeova kũũ nthĩ nĩmamũthaithaa me ĩkalũnĩ ĩnene ya kĩ-veva.

c Kĩlungu kĩu kyaisye kana ĩvinda yĩla Yesũ wasyaiwe kwaĩ mbevo, “na vaitonyeka aĩthi makethĩwa maĩ nza makĩsyaĩĩsya indo syoo.” —Luka 2:8.

d Nthĩnĩ wa valũa ũla Mwana-a-asa Frederick W. Franz waandĩkie Matukũ 14, Mwei wa 11, 1927, aĩtye atĩĩ: “Tũitanĩa Kĩlisimasi mwaka ũũ. Athũkũmi ma Mbetheli nĩmakũnie kula matwʼa kana tũiendeea kũtanĩa Kĩlisimasi.” Myei mĩvũthũ ĩtina wa kwĩka ũu, Mwana-a-asa Franz nĩwaandĩkie valũa ũngĩ Matukũ 6, Mwei wa 2, 1928. Aisye, “Mwĩaĩi no ũendeee kũtũthesya kumana na maũndũ mavuku ma ndĩni sya ũvũngũ ila itongoewʼe nĩ Ndevili.”

e Kwa ngelekanyʼo, mwaka wa 2013 kwaĩ na atavanyʼa 7,965,954, na andũ onthe ala maĩ ũmbanonĩ wa kũlilikana kĩkwʼũ kya Klĩsto maĩ 19,241,252.

f Kũvathanyʼa makũyũ ala maseo na ala mathũku kũla kũwetetwe vau ti ũndũ ũmwe na kũvathanyʼa malondu na mbũi. (Mathayo 25:31-46) Kũvathanyʼa, kana kũsilĩlwa kwa mũthya kwa malondu na mbũi, kũkeethĩwa ĩvindanĩ ya ũla thĩna mũnene. Ĩvinda yĩu yĩtanamba kũvika, ala maelekanĩtwʼe na makũyũ ala mathũku nĩmatonya kũmũsyokea Yeova, na ĩndĩ mayũmbanĩwʼa ikundinĩ sya Kĩklĩsto ila ielekanĩtwʼe na mĩio.—Mal. 3:7.

g Ĩtina wa ũu, ala mataĩlĩte makekwʼa mwakinĩ, na ũu nĩ kwasya makaanangwa vyũ.