1, 2. Nĩ makũlyo mekũ andũ aingĩ mekũlasya?

MAVINDA maingĩ nĩtwĩw’aa ĩũlũ wa iuutani nene syanangie kĩsio kĩna, tũkew’a ĩũlũ wa kĩng’endilĩ kĩvithũkĩie ĩkanisa na kyaũmĩsya kana kyooaa andũ, kana tũkew’a ĩũlũ wa mũndũ mũka ũaiwe nĩ kanza na atia syana.

² Ĩla mĩisyo ta ĩsu yeethĩwa, andũ aingĩ mekũlasya-ĩ, “Nĩkĩ kwĩthĩiwe ũu?” O na nĩmekũlasya nĩkĩ nthĩ yusĩe kĩmena na mathĩna. We nĩwĩkũlasya nĩkĩ nthĩ yĩilyĩ ũu?

3, 4. (a) Avakuki akũlilye Yeova ata? (b) Yeova amũsũngĩie ata?

³ Mbivilia nĩyonanĩtye kana o na aũme maĩ na mũĩkĩĩo mũlũmu nĩmakũlasya makũlyo ta asu. Kwa ngelekany’o, mwathani Avakuki amũkũlilye Yeova atĩĩ: “Nĩkĩ naku ũmbonasya ũthũku, na kũtuma nĩsiasya maũndũ ma ngũlũ? nũndũ wanangĩko na ũng’endu me mbee wakwa; na ve ĩteta, na ngananĩo nikũkĩla.”—Avakuki 1:3.

⁴ Ĩvukunĩ ya Avakuki 2:2, 3, nĩtũsomaa ũndũ Ngai wasũngĩie Avakuki na amwatha kũseũvya maũndũ. Yeova nĩwendete andũ mũno, na Mbivilia nĩyonanĩtye kana ‘nĩwe ũtũsũvĩaa.’ (1 Vetelo 5:7) Ũw’o nĩ kana, Ngai nũmenete kwona andũ maithĩna kwĩ ũndũ ithyĩ tũmenete ũndũ ũsu. (Isaia 55:8, 9) Kwoou, ekai tũneenee ĩkũlyo yĩĩ: Nĩkĩ kwĩ mathĩna maingĩ ĩũlũ wa nthĩ?

5. Atongoi aingĩ ma ndĩni mamanyĩasya ata ĩũlũ wa mathĩna? Nayo Mbivilia ĩmanyĩasya ata?

⁵ Mavinda maingĩ atongoi ma ndĩni maasyaa kana nĩ kwenda kwa Ngai andũ mathĩnae. Amwe no masye kana maũndũ onthe ala makwataa andũ, methĩwe nĩ maseo kana nĩ mathũku, methĩawa mavangiwe nĩ Ngai na tũitonya kũelewa nĩkĩ. Angĩ no masye kana andũ onthe, methĩwe nĩ andũ aima kana nĩ syana nini, makusaa nĩ kana makekale ĩtunĩ vamwe na Ngai. Ĩndĩ ũu ti w’o. Yeova tiwe ũtumaa maũndũ mathũku mekĩka. Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “Nĩkwĩthĩwe kũasa na Ngai, atĩ eke ũthũku, na kũasa na Mwene Vinya W’onthe, atĩ eke naĩ.”—Yovu 34:10.

6. Nĩkĩ andũ aingĩ mamũtũlaa Ngai mũtĩ nũndũ wa mathĩna ala me kũũ nthĩ?

⁶ Andũ aingĩ monaa Ngai tawe ũtumaa nthĩ yĩthĩwa na mathĩna nũndũ masũanĩaa nĩwe ũsumbĩkĩte nthĩ. Ĩndĩ o tondũ Kĩlungu kya 3 kyonanĩtye, mũsumbĩ wa nthĩ ĩno nĩ Satani, ũla Ndevili.

7, 8. Nĩkĩ kwĩ na mathĩna maingĩ ĩũlũ wa nthĩ?

⁷ Mbivilia yaĩtye kana “nthĩ yonthe ĩtwĩe nthĩnĩ wa ũla mũthũku.” (1 Yoana 5:19) Mũsumbĩ wa nthĩ ĩno, ũla nĩ Satani, nĩ mũng’endu, nĩ mũthũku, na nĩwe “mũkengani wa nthĩ yonthe.” (Ũvuan’yo 12:9) Andũ aingĩ nĩmeyĩelekanasya nake. Na ũsu nĩ ũndũ ũmwe ũtumĩte nthĩ yĩthĩwa yusĩe ũvũngũ, kĩmena, na ũng’endu.

⁸ Ve maũndũ angĩ matumĩte kwĩthĩwa na mathĩna ĩũlũ wa nthĩ. Yĩla Atamu na Eva mavĩtisye, nĩmatiĩe syana syoo naĩ. Na nũndũ wa naĩ, andũ nĩmekaa maũndũ makatuma ala angĩ mathĩna. Mavinda maingĩ nĩmendaa kwĩthĩwa me ma vata kwĩ andũ ala angĩ. Nĩmokitaa, makathi kaũnĩ, na makathĩny’a andũ. (Mũtavan’ya  4:1; 8:9) Ũndũ ũngĩ nĩ kana mavinda amwe andũ nĩmakwatawa nĩ “ĩvinda na ĩvuso [kana, ũndũ ũtataĩĩwe].” (Mũtavan’ya 9:11) Yĩla mũndũ wĩ vandũ vataĩle na ĩvinda yĩtaĩle, mĩisyo na maũndũ angĩ mathũku no mamũkwate.

9. Nĩkĩ tũtonya kwasya kana Yeova e na kĩtumi kĩseo kya kũeka mathĩna maendeee kwĩthĩwa kw’o?

⁹ Yeova tiwe ũtumaa andũ mathĩna. Tũyaĩle kũmũtũla mũtĩ ĩla kweethĩwa kaũ, ũtũli wa mĩao, na ĩla andũ matũmĩa ala angĩ naĩ. O na Ngai tiwe ũtumaa kwĩthĩwa ithingitho sya nthĩ, iuutani nthũku, na mbua mbingĩ ĩtonya kũete wanangĩko. Ĩndĩ no wĩkũlye-ĩ, ‘Ethĩwa Yeova nĩwe wĩ vinya mwingĩ vyũ ĩtunĩ na kũũ nthĩ, nĩkĩ ũtavetangaa mathĩna?’ Nĩtwĩsĩ kana Ngai nũtũthĩnĩkĩaa mũno, na kwoou no nginya ethĩwe na kĩtumi kĩseo kya kũeka mathĩna maendeee kwĩthĩwa kw’o.—1 Yoana 4:8.

10. Satani aneenie ũvũngũ wĩva ĩũlũ wa Yeova?

¹⁰ Mũũndanĩ wa Eteni, Ndevili nĩwakengie Atamu na Eva. Satani oonanisye kana Ngai nĩ Mũsumbĩki mũthũku. Aisye kana ve kĩndũ kĩseo Ngai wavatĩte Atamu na Eva. Satani endaa maĩkĩĩe kana we nĩ mũsumbĩ mũseo kwĩ Yeova, na kwoou mayaĩ na vata wa kũsumbĩkwa nĩ Ngai.—Mwambĩlĩlyo 3:2-5; soma Maelesyo ma Mũthya namba 27.

11. Nĩ ĩkũlyo yĩva twaĩle kũsũngĩa?

¹¹ Atamu na Eva nĩmaleile kũmwĩw’a Yeova. Masũanĩaa kana nĩmo maĩle kwĩtw’ĩĩa ũseo na ũthũku. Yeova esaa kũĩkĩĩthya ata kana alei asu nĩmo maĩ na mavĩtyo, na nĩwe weesĩ kĩla kyamaĩle?

12, 13. (a) Nĩkĩ Yeova ũtaananga Atamu na Eva vau kwa vau? (b) Nĩkĩ Yeova wĩtĩkĩlĩtye Satani ethĩwe mũsumbĩ wa nthĩ ĩno, na aketĩkĩlya andũ metongoesye?

 ¹² Yeova ndaananga Atamu na Eva vau kwa vau. Ĩndĩ vandũ va ũu, nĩwamaekie methĩwe na syana. Na ĩndĩ Yeova aeka syana sya Atamu na Eva syĩnyuvĩe ũla syĩkwenda ethĩwe mũsumbĩki woo. Yeova endaa nthĩ yusũe andũ aseo mate na naĩ, na kĩeleelo kyake kĩilea kwĩanĩa o na Ndevili eeka ata.—Mwambĩlĩlyo 1:28; Isaia 55:10, 11.

¹³ Satani nĩwaneenie ũvũngũ ĩũlũ wa Yeova mbee wa alaĩka milioni mbingĩ. (Yovu 38:7; Ndanieli 7:10) Kwoou Yeova nĩwanengie Satani mwanya aĩkĩĩthye ethĩwa ndeto syake nĩ sya w’o. O na nĩwanengie andũ ĩvinda mesumbĩke matongoew’e nĩ Satani nĩ kana maĩkĩĩthye ethĩwa me na ũtonyi wa kwĩsumbĩka matatetheew’e nĩ Ngai, kana mai naw’o.

14. Maũndũ ala methĩĩtwe mayĩkĩka kwa ĩvinda yĩasa metũĩkĩĩthya kyaũ?

¹⁴ Kwa myaka mingĩ andũ nĩmatatĩte kwĩsumbĩka, ĩndĩ nĩmaemetwe. Ũndũ ũsu ũtumĩte Satani amanyĩka nesa vyũ kana nĩ mũkengani. Andũ me na vata wa kũtetheew’a nĩ Ngai. Mwathani Yelemia aneenie w’o ĩla waisye atĩĩ: “Ame Yeova, nĩnĩsĩ kana nzĩa ya mũndũ ndĩ nthĩnĩ wake mwene; kũtongoesya matambya make kũti nthĩnĩ wa mũndũ ũla ũendaa.”—Yelemia 10:23.

15, 16. (a) Nĩkĩ Yeova ũekete andũ maendeee kũthĩna kwa ĩvinda yĩasavĩte ũu? (b) Nĩkĩ Yeova ũtaminĩte mathĩna ala maetawe nĩ Satani?

¹⁵ Nĩkĩ Yeova ũekete andũ maendeee kũthĩna kwa ĩvinda yĩasavĩte ũu? Nĩkĩ ũtasiĩĩaa maũndũ mathũku  mayĩkĩka? Nĩvavĩtĩte ĩvinda yĩasa kũĩkĩĩthya kana ũsumbĩki wa Satani ndwaĩle. Andũ nĩmatatĩte kũũngamya silikalĩ syĩ kĩvathũkany’o, ĩndĩ syonthe niemetwe nĩ kũsumbĩka nesa. O na kau nĩmekĩte maendeeo maingĩ maũndũnĩ ma saenzi na tekinolongyia, ũsili ũte wa katĩ, ũkya, ũtũli wa mĩao, na makaũ, iendeee kwongeleka. Kwoou, tũitonya kwĩsumbĩka kwa nzĩa ĩla yaĩlĩte tũtatongoew’e nĩ Ngai.

¹⁶ Ĩndĩ o na ũu wĩ o vo, Yeova ndanamba kũmina mathĩna ala maetawe nĩ Satani. Akatw’ĩka nũkũmamina, ethĩwa ayonany’a nũkwete mbau ũsumbĩki wa Satani, na Yeova ndesa kwĩka ũu. O na ũu ũtuma andũ masũanĩa kana no mesumbĩke nesa. Ĩndĩ ũsu nĩ ũvũngũ, na Yeova ndesa kũũkwata mbau nũndũ ndaneenaa ũvũngũ.—Aevelania 6:18.

17, 18. Yeova akeekana ata na mathĩna onthe ala Satani ũetete?

¹⁷ We Yeova no amine mathĩna onthe ala maetetwe nĩ ũlei wa Satani na wa andũ? Ĩĩ, nũndũ Ngai nũtonya maũndũ onthe. Yeova nĩwĩsĩ nĩ ĩndĩĩ maũndũ onthe ala Satani waneenie makamanyĩka nesa vyũ kana mayaĩ ma w’o. Na ĩndĩ akatw’ĩkĩthya nthĩ ĩno vandũ vaseo va kwĩkala, o tondũ wendaa yĩthĩwe yĩilyĩ mwambĩĩonĩ. Onthe ala me “mbũanĩ” makathayũũkw’a. (Yoana 5:28, 29) O na andũ maikawaa kana kũkw’a. Yesũ akamina mathĩna onthe ala Satani ũetete. Yeova akamũtũmĩa Yesũ “anange mawĩa ma ndevili.” (1 Yoana 3:8) Twĩ na ũtanu nũndũ Yeova nĩwĩthĩĩtwe na wũmĩĩsyo, na akatũnenga ĩvinda nĩ kana tũmũmanye, na tũitw’a kũmwĩtĩkĩla ethĩwe Mũsumbĩ witũ. (Soma 2 Vetelo 3:9, 10.) O na yĩla tũũthĩna, Yeova nũtũtetheeasya tũkomĩĩsya.—Yoana 4:23; soma 1 Akolintho 10:13.

¹⁸ Yeova ndatũlasimĩthasya tũmũnyuve ethĩwe Mũsumbĩki  witũ. Nũnengete andũ mũthĩnzĩo wa ũthasyo wa kwĩnyuvĩa. Ekai twone ũndũ tũtonya kũtũmĩa mũthĩnzĩo ũsu.

19. Nĩ mũthĩnzĩo wĩva wa mwanya Yeova ũtũnengete? Nĩkĩ twaĩle kũtũnga mũvea nũndũ wa mũthĩnzĩo ũsu?

¹⁹ Mũthĩnzĩo ũla Yeova ũtũnengete wa ũthasyo wa kwĩnyuvĩa ũtumĩte twĩthĩwa twĩ kĩvathũkany’o vyũ na nyamũ. Nyamũ iyĩthĩawa na ũtonyi wa kwĩnyuvĩa, ĩndĩ ithyĩ no tũnyuve ũndũ tũkwenda kwĩkala, na tũitw’a kana nĩtũũmwendeesya Ngai kana tũimwendeesya. (Nthimo 30:24) O na tũyĩilyĩ ta masinĩ ila itethasya wĩa o ũla iseũvĩw’e itethasye. Twĩ na ũthasyo wa kwĩnyuvĩa twĩenda kwĩthĩwa andũ ma mũthemba mwaũ, twĩenda anyanya mailyĩ ata, na twĩtũmĩa thayũ witũ ata. Ũu wĩonany’a kana Yeova nĩwendaa tũtanĩe thayũ.

20, 21. Nĩ ũtwi wĩva mũseo vyũ ũtonya kwĩka ũmũnthĩ?

²⁰ Yeova nĩwendaa tũmwende. (Mathayo 22:37, 38) Ailyĩ ta mũsyai ũla ũtanaa eew’a mwana wake aimwĩa, “Nĩngwendete,” na ethĩwa aneena ũu kuma ngoonĩ ate kũlasimĩthw’a. Yeova nĩwatũnengie ũthasyo wa kũnyuva ethĩwa nĩtũũmũthũkũma kana tũimũthũkũma. Satani, Atamu, na Eva nĩmanyuvie kũmũlea Yeova. We wĩtũmĩa ata mũthĩnzĩo ũsu wa ũthasyo wa kwĩnyuvĩa?

²¹ Tũmĩa mũthĩnzĩo ũsu kũmũthũkũma Yeova. Ve andũ angĩ milioni mbingĩ matw’ĩte kũmwendeesya Ngai na kũmũlea Satani. (Nthimo 27:11) Ũtonya kwĩka ata ũmũnthĩ nĩ kana wĩĩthĩwa nthĩ nzaũ yĩla Ngai ũkavetanga mathĩna onthe? Kĩlungu kĩla kĩatĩĩe nĩkĩũsũngĩa ĩkũlyo yĩu.