1. Twĩneenea mboya yĩva yĩsĩkĩe mũno?

ANDŨ milioni mbingĩ nĩmesĩ ĩla mboya yĩ nguma mũno yĩtawa mboya ya Asa Waitũ kana Mboya ya Mwĩaĩi. Yesũ atũmĩie mboya ĩsu kũmanyĩsya amanyĩw’a make ũndũ maaĩle kũvoya. Amatavisye mavoyae ĩũlũ wa kyaũ? Na nĩkĩ mboya ĩsu nĩ ya vata mũno kwitũ ũmũnthĩ?

2. Nĩ maũndũ meva atatũ ma vata Yesũ watũmanyĩisye tũvoyae?

² Yesũ aisye ũũ: “Inyw’ĩ ĩndĩ voyaai atĩĩ: Asa waitũ ũla wĩ ĩtunĩ, syĩtwa yaku yĩtaĩwe. Ũsumbĩ waku wũke. Kwenda kwaku kwĩke kũũ nthĩ o ta kũya ĩtunĩ.” (Soma Mathayo 6:9-13.) Nĩkĩ Yesũ watũmanyĩisye kũvoyaa ĩũlũ wa maũndũ asu atatũ?—Soma Maelesyo ma Mũthya namba 20.

3. Nĩ maũndũ meva twaĩle kũmanya ĩũlũ wa Ũsumbĩ wa Ngai?

³ Nĩtwĩmanyĩĩtye kana ĩsyĩtwa ya Ngai nĩ Yeova. O na nĩtwĩmanyĩĩtye ĩũlũ wa kĩeleelo kya Ngai kwondũ wa andũ na kwondũ wa nthĩ ĩno. Ĩndĩ Yesũ oonanasya ata ĩla waisye tũvoyae: “Ũsumbĩ waku wũke”? Ekai twone Ũsumbĩ wa Ngai nĩ kyaũ, nĩ maũndũ meva ũkeanĩsya, na ũndũ ũkathesya ĩsyĩtwa ya Ngai.

4. Ũsumbĩ wa Ngai nĩ kyaũ, na Mũsumbĩ wa Ũsumbĩ ũsu nũũ?

⁴ Yeova nĩwambĩĩisye silikalĩ ya ĩtunĩ na amũnyuva Yesũ ethĩwe Mũsumbĩ. Mbivilia yĩtĩte silikalĩ ĩsu Ũsumbĩ wa Ngai. Yesũ nĩwe “Mũsumbĩ wa asumbĩ, na Mwĩaĩi wa eaĩi.” (1 Timotheo 6:15) Yesũ nũtonya  kwĩka maũndũ maingĩ maseo kwĩ mũtongoi o na wĩva wa nthĩ ĩno, na e vinya mwingĩ vyũ kwĩ atongoi onthe me vamwe.

5. Silikalĩ ya Ngai ĩkasumbĩka kuma va? Na ĩkasumbĩka kyaũ?

⁵ Mĩthenya mĩongo ĩna kuma Yesũ athayũũkw’a, nĩwasyokie ĩtunĩ. Ĩtina wa ĩvinda, Yeova nĩwamũnyuvie ethĩwe Mũsumbĩ wa Ũsumbĩ wake. (Meko ma Atũmwa 2:33) Silikalĩ ya Ngai ĩkasumbĩka nthĩ kuma ĩtunĩ. (Ũvuan’yo 11:15) Kĩu nĩkyo kĩtumi Mbivilia yaasyaa kana Ũsumbĩ wa Ngai nĩ “ũsumbĩ . . . wa ĩtunĩ.”—2 Timotheo 4:18.

6, 7. Nĩ kyaũ kĩtumaa Yesũ ethĩwa e Mũsumbĩ mũseo kwĩ asumbĩ onthe ma andũ?

⁶ Mbivilia yaĩtye kana Yesũ nĩ mũnene kwĩ mũsumbĩ o na wĩva wa nthĩ ĩno nũndũ nĩwe e weka “ũtakwatawa nĩ kĩkw’ũ.” (1 Timotheo 6:16) Atongoi onthe ma andũ nĩmakusaa, ĩndĩ Yesũ ndakesa kũkw’a. Kwoou maũndũ onthe maseo ala Yesũ ũkatwĩka makatũtethya tene na tene.

⁷ Wathani wa Mbivilia wonanĩtye kana Yesũ akeethĩwa Mũsumbĩ mũlũngalu na wĩ tei. Yaĩtye atĩĩ: “Veva wa Yeova nũkekalaa ĩũlũ wake, veva wa ũĩ na ũmanyi, veva wa ũtao na vinya, veva wa kũmanya na wa kũmũkĩa Yeova. Kwendeew’a kwake kũkethĩawa nthĩnĩ wa kũmũkĩa Yeova; na ndakasila kwĩanana na kwona kwa metho make, kana kũtw’a kwĩanana na kwĩw’a kwa matũ make; ĩndĩ nũkasilĩlaa ngya na ũlũngalu.” (Isaia 11:2-4) We no wende kũsumbĩkwa nĩ mũsumbĩ ũilyĩ ũu?

8. Twĩsĩ ata kana Yesũ ndakasumbĩka e weka?

⁸ Ngai nũnyuvĩte andũ amwe mesumbĩka na Yesũ Ũsumbĩnĩ wa ĩtu. Kwa ngelekany’o, mũtũmwa Vaulo  eeie Timotheo atĩĩ: “Ethĩwa nĩtũkũmĩĩsya, tũkasumbĩka vamwe nake.” (2 Timotheo 2:12) Nĩ andũ meana makasumbĩka vamwe na Yesũ?

9. Nĩ andũ meana makasumbĩka vamwe na Yesũ? Ngai ambĩĩe kũnyuva andũ asu ĩndĩĩ?

⁹ O tondũ tũneemanyĩisye kĩlungunĩ kya 7, mũtũmwa Yoana nĩwooniw’e woninĩ Yesũ e Mũsumbĩ ĩtunĩ na e na asumbĩ angĩ 144,000. Andũ asu 144,000 naaũ? Yoana aeleetye kana “me na syĩtwa yake [Yesũ], na syĩtwa ya Ĩthe wake, maandĩkĩtwe itulyanĩ syoo.” Na aendeee kwasya atĩĩ: “Asu nĩo ala mavikĩlaa Katena ka ĩlondu [Yesũ] o vala ũendaa. Aa mathooetwe kumw’a andũnĩ.” (Soma Ũvuan’yo 14:1, 4.) Andũ asu 144,000 nĩ Aklĩsto aĩkĩĩku ala Ngai ũnyuvĩte nĩ kana ‘mesumbĩka nthĩ’ vamwe na Yesũ. Makw’a, mathayũũkaw’a makathi ĩtunĩ. (Ũvuan’yo 5:10) Kuma ĩvindanĩ ya atũmwa, Yeova ethĩĩtwe ainyuva Aklĩsto aĩkĩĩku ala makethĩwa kĩkundinĩ kĩu kya asumbĩ 144,000.

10. Mũvango ũla Yeova wĩkĩte nĩ kana Yesũ e na ala 144,000 mesumbĩka andũ wonanasya ata kana nũtwendete?

¹⁰ Yeova nũtwendete mũno na nĩkyo kĩtumi wĩkĩte mũvango nĩ kana andũ mesumbĩka vamwe na Yesũ. Yesũ akeethĩwa e Mũsumbĩ mũseo nũndũ nũtũeleawa. Nĩwĩsĩ ũndũ andũ mew’aa, vamwe na mathĩna ala mamakwataa. Vaulo aisye kana Yesũ nũtonya “kũtwĩw’ĩa tei mawonzunĩ maitũ” na “nĩ ũmwe watatiwe maũndũnĩ onthe o tondũ tũtatawa.” (Aevelania 4:15; 5:8) O na Aklĩsto 144,000 ala makasumbĩka na Yesũ nĩmesĩ maũndũ ala makwataa andũ nũndũ o namo nĩmatatĩte kũmĩanĩsya na mowau, na ũndũ ũngĩ nĩ kana mo nĩ andũ me na naĩ. Kwoou nĩtũtonya kwĩthĩwa tũte na nzika kana Yesũ vamwe na ala 144,000 makeethĩwa mayĩelewa ũndũ tũkwĩw’a na mathĩna ala twĩ namo.

11. Nĩkĩ Yesũ wamanyĩisye amanyĩw’a make mavoyae kwenda kwa Ngai kwĩkĩke ĩtunĩ?

¹¹ Yesũ amanyĩisye amanyĩw’a make mavoyae kwenda kwa Ngai kwĩkĩke ĩtunĩ. Nĩkĩ? Nĩtweemanyĩisye kĩlungunĩ kya 3 kana Satani, ũla nĩwe Ndevili, nĩwaleanile na Yeova. Ĩtina wa ũu, Yeova nĩweetĩkĩlilye Satani vamwe na alaĩka angĩ mataĩ aĩkĩĩku ala nĩmo ndaimoni, maendeee kwĩkala ĩtunĩ kwa kavinda. Kwoou ti onthe ĩtunĩ meethĩawa mayĩka kwenda kwa Ngai. Tũkeemanyĩsya maũndũ maingangĩ ĩũlũ wa Satani na ndaimoni kĩlungunĩ kya 10.

12. Nĩ maũndũ meva elĩ ma vata maeleetw’e ĩandĩkonĩ ya Ũvuan’yo 12:10?

¹² Mbivilia yĩeleetye kana kavinda o kakuvĩ Yesũ amina kũtw’ĩkĩthw’a Mũsumbĩ wa Ũsumbĩ wa Ngai, aĩ okite na Satani. (Soma Ũvuan’yo 12:7-10.) Mũsoa wa 10 nũeleetye maũndũ elĩ ma vata. Ũndũ wa mbee nĩ Ũsumbĩ wa Ngai kwambĩĩa kũsumbĩka Yesũ Klĩsto e Mũsumbĩ, na ũndũ wa kelĩ nĩ kwĩkw’a kwa Satani kũũ nthĩ kuma ĩtunĩ. O tondũ tũkwĩmanyĩsya, maũndũ asu nĩmeekĩkie.

13. Kweethĩiwe ata ĩtunĩ ĩla Satani walũngilw’e?

¹³ Mbivilia nĩyĩeleetye ũndũ alaĩka ala aĩkĩĩku matanie ĩla Satani na ndaimoni syake malũngilw’e ĩtunĩ. Yaĩtye atĩĩ: “Tanai, inyw’ĩ matu, na inyw’ĩ ala mũtwĩe nthĩnĩ wamo.” (Ũvuan’yo 12:12) Yu ĩtunĩ kwĩ mũuo mwingĩ na ngwatanĩo nũndũ onthe ala me kw’o nĩmekaa kwenda kwa Ngai.

14. Nĩ kyaũ kyeethĩiwe kũũ nthĩ ĩla Satani wekiw’e kuma ĩtunĩ?

¹⁴ Ĩndĩ maũndũ kũũ ĩũlũ wa nthĩ me kĩvathũkany’o vyũ. Maũndũ mathũku nĩmakwataa andũ nũndũ  Ndevili ‘nĩwatheeie’ kũũ nthĩ, na “e na ũthilĩku mũnene, akĩmanya kana e na kavinda o kanini.” (Ũvuan’yo 12:12) Satani nĩ mũthatu mũno nũndũ wa kwĩkw’a kuma ĩtunĩ, na nĩwĩsĩ akilyĩ kwanangwa. Ekaa kyonthe kĩla ũtonya nĩ kana aete mathĩna na woo ĩũlũ wa nthĩ.

15. Ngai e na kĩeleelo kĩva kwondũ wa nthĩ?

¹⁵ Ĩndĩ kĩeleelo kya Ngai kwondũ wa nthĩ kĩyaalyũka. Endaa andũ meĩkala tene na tene nthĩnĩ wa nthĩ nzaũ mate na naĩ. (Savuli 37:29) Kwoou Ũsumbĩ wa Ngai ũkeanĩsya ata kĩeleelo kĩu?

16, 17. Ĩandĩko ya Ndanieli 2:44 yaĩtye ata ĩũlũ wa Ũsumbĩ wa Ngai?

¹⁶ Wathani ũla wĩ ĩandĩkonĩ ya Ndanieli 2:44 waĩtye atĩĩ: “Mĩthenya ya asumbĩ asu Ngai wa ĩtunĩ akaũngamya ũsumbĩ ũtakaanangĩka tene na tene, o na ũsumbĩki waw’o ndũkaatiĩwa ũko ũngĩ wa andũ; ĩndĩ ũkatilanga ilungu na kũmina mosumbĩ asu onthe, naw’o ũkekalaa tene na tene.” Wathani ũsu wĩtũmanyĩsya kyaũ ĩũlũ wa Ũsumbĩ wa Ngai?

¹⁷ Ũndũ wa mbee, wathani ũsu wonanĩtye kana Ũsumbĩ wa Ngai ũkambĩĩa kũsumbĩka ‘mĩthenyanĩ ya asumbĩ asu.’ Kĩu kĩonany’a kana vakeethĩwa silikalĩ ingĩ isumbĩkĩte ĩũlũ wa nthĩ ĩla Ũsumbĩ wa Ngai ũkambĩĩa kũsumbĩka. Ũndũ wa kelĩ, wathani ũsu nĩwonanĩtye kana Ũsumbĩ wa Ngai ũkasumbĩka tene na tene na vai ũsumbĩki ũngĩ ũkasumbĩka vandũ vaw’o. Na ũndũ wa katatũ nĩ kana kũkeethĩwa kaũ katĩ wa Ũsumbĩ wa Ngai na silikalĩ sya nthĩ ĩno. Ũsumbĩ wa Ngai nĩw’o ũkasinda na ũisumbĩka wĩ w’oka ĩũlũ wa nthĩ. Na kwoou andũ makeethĩwa makwata silikalĩ ĩla nzeo vyũ.

18. Kaũ wa mũthya katĩ wa Ũsumbĩ wa Ngai na silikalĩ sya andũ wĩtawa ata?

 ¹⁸ Nĩ kwa nzĩa yĩva Ũsumbĩ wa Ngai ũkavetanga silikalĩ sya nthĩ ĩno na ũisumbĩka now’o? Kaũ wa mũthya ũla wĩtawa Ali–Maketoni ũtanambĩĩa, ndaimoni ikakenga “asumbĩ ma nthĩ yonthe kũmomban’ya kaũnĩ wa mũthenya mũnene wa Ngai, Mwene Vinya W’onthe.” Kwoou, silikalĩ sya andũ ikokita na Ũsumbĩ wa Ngai.—Ũvuan’yo 16:14, 16; soma Maelesyo ma Mũthya namba 10.

19, 20. Nĩkĩ twĩ na vata wa Ũsumbĩ wa Ngai?

¹⁹ Nĩkĩ twĩ na vata wa Ũsumbĩ wa Ngai? Kwasũanĩa itumi ii itatũ. Kĩtumi kya mbee nĩ kana andũ me na naĩ, na kwoou nĩmawaa na makakw’a. Ĩndĩ Mbivilia yaĩtye kana ĩla Ũsumbĩ wa Ngai ũkasumbĩka, tũkekala tene na tene. Nĩkyo kĩtumi ĩandĩko ya Yoana 3:16 yaĩtye atĩĩ: “Nũndũ Ngai nĩwendete nthĩ, nĩwanenganie Mwana wake e ũmwe, nĩ kana o ũla ũmwĩtĩkĩlaa ndakae, ĩndĩ ethĩwe na thayũ ũtathela.”

²⁰ Kĩtumi kya kelĩ nĩ kana tũthyũlũlũkĩtwe nĩ andũ athũku na kwoou twĩ na vata wa Ũsumbĩ wa Ngai. Andũ aingĩ nĩmakenganaa na me mwĩkalĩle mũthũku. Vai ũndũ twĩsa kwĩka nĩ kana tũmavetange ĩũlũ wa nthĩ, ĩndĩ Ngai akamavetanga. Andũ ala mekaa maũndũ mathũku makaanangwa kaũnĩ wa Ali–Maketoni. (Soma Savuli 37:10.) Kĩtumi kya katatũ nĩ kana silikalĩ sya andũ iyĩthĩawa na ũtonyi wa kũmina mathĩna vyũ, nĩ ng’endu, na nĩsyĩthĩawa na ũlũsani. Silikalĩ isu iyendeeaw’a nĩ kũtetheesya andũ mamwĩw’e Ngai. Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “Andũ ĩũlũ wa nthĩ nĩmatũmĩaa ũtonyi ũla me naw’o kũthĩny’a andũ ala angĩ.”—Mũtavany’a 8:9, The Holy Bible in Current Kikamba Language.

21. Ũsumbĩ wa Ngai ũkaĩkĩĩthya ata kana kwenda kwake nĩkweekĩka ĩũlũ wa nthĩ?

 ²¹ Ĩtina wa kaũ wa Ali–Maketoni, Ũsumbĩ wa Ngai ũkaĩkĩĩthya kana kwenda kwa Ngai nĩkweekĩka ĩũlũ wa nthĩ. Kwa ngelekany’o, ũkavetanga Satani na ndaimoni syake. (Ũvuan’yo 20:1-3) Na ĩndĩ kuma vau, vai mũndũ ũkawaa kana kũkw’a. Nũndũ wa nthembo ya wovosyo, andũ onthe ala aĩkĩĩku makekala tene na tene Nthĩ Nzaũ. (Ũvuan’yo 22:1-3) O na Ũsumbĩ ũsu ũkathesya ĩsyĩtwa ya Ngai. Ũu wĩonany’a ata? Wĩonany’a kana ĩla Ũsumbĩ wa Ngai ũkasumbĩka ĩũlũ wa nthĩ, andũ onthe makataĩa ĩsyĩtwa ya Yeova.—Soma Maelesyo ma Mũthya namba 21.

22. Twĩsĩ ata kana Yesũ ndaatw’ĩka Mũsumbĩ ĩla waĩ kũũ nthĩ kana athayũũkw’a oou?

²² Yesũ amanyĩisye amanyĩw’a make mavoyae atĩĩ: “Ũsumbĩ waku wũke.” Ndeto isu syĩonany’a kana Ũsumbĩ ũsu waĩ wũke ĩvindanĩ yũkĩte. Yeova esaa kwamba kũũngamya silikalĩ yake na aitw’ĩkĩthya Yesũ Mũsumbĩ. We Yesũ atw’ĩkie Mũsumbĩ ĩla wambatie ĩtunĩ oou? Aiee, nĩwaaĩle kweteela kwa ĩvinda. Ĩvinda ĩkuvĩ  ĩtina wa Yesũ kũthayũũkw’a, Vetelo na Vaulo nĩmoonanisye kana ũndũ ũsu nĩ wa w’o ĩla mawetie kana wathani ũla wĩ ĩandĩkonĩ ya Savuli 110:1 wakonetye Yesũ. Wathaninĩ ũsu Yeova aĩtye atĩĩ: “Ĩkala nthĩ ngalĩ ya kw’oko kwakwa kwa aũme, Mũvaka natw’a amaitha maku kavĩla ka nyaĩĩ syaku.” (Meko ma Atũmwa 2:32-35; Aevelania 10:12, 13) Yesũ esaa kweteela kwa ĩvinda yĩana ata nĩ kana Yeova amũtw’ĩkĩthye Mũsumbĩ?

23. (a) Yesũ atw’ĩkie Mũsumbĩ wa Ũsumbĩ wa Ngai ĩndĩĩ? (b) Twĩĩmanyĩsya kyaũ kĩlungunĩ kĩla kĩatĩĩe?

²³ Myaka mingĩ tũtavikĩte mwaka wa 1914, ve kĩkundi kya Aklĩsto maĩ aĩkĩĩku kĩla kyaeleawa kana mwaka ũsu ũkeethĩwa wĩ wa vata mũno nthĩnĩ wa kwĩanĩa kwa wathani wa Mbivilia. Maũndũ ala mekĩkĩte kuma mwaka wa 1914 nĩmaĩkĩĩthĩtye kana Aklĩsto asu mayavĩtĩtye. Yesũ atw’ĩkie Mũsumbĩ mwakanĩ ũsu. (Savuli 110:2) Yesũ asumbĩka oou, Satani nĩwekiw’e kũũ nthĩ, nayu “e na kavinda o kanini.” (Ũvuan’yo 12:12) Kĩlungunĩ kĩla kĩatĩĩe, nĩtũkwona maũndũ maingangĩ ala mekũĩkĩĩthya kana tũilyĩ kavindanĩ kau. O na nĩtũkwĩmanyĩsya kana o mĩtũkĩ, Ũsumbĩ wa Ngai nũkũĩkĩĩthya kana kwenda kwa Ngai nĩkweekwa ĩũlũ wa nthĩ.—Soma Maelesyo ma Mũthya namba 22.