1, 2. Nengane ngelekany’o sya andũ amwe ala Yeova wamatalile ta anyanyae.

ŨTONYA kũnyuva mũndũ ũilye ata ethĩwe mũnyanyau? No wende mũndũ wĩna mawoni, na mwĩkalĩle ũvw’anene na waku, na wendete maũndũ ala wendete. Na nũtonya kwendeew’a nĩ mũndũ wĩna ndaĩa nzeo ta ũlũngalu na tei.

² Ngai nĩwĩthĩĩtwe ainyuva andũ methĩwe anyanyae. Kwa ngelekany’o, Yeova amwĩtie Avalaamu mũnyanyae. (Isaia 41:8; Yakovo 2:​23) Ngai aisye Ndaviti nĩ “mũndũ wendeeasya ngoo yakwa,” nũndũ aĩ mũndũ wa mũthemba ũla Yeova wendete. (Meko ma Atũmwa 13:22) Na mwathani Ndanieli “nĩwendetwe mũno” nĩ Yeova.​​—⁠Ndanieli 9:​23.

3. Nĩkĩ Yeova ũnyuvaa andũ amwe methĩwe anyanyae?

³ Nĩ kyaũ kyatumie Yeova ameta Avalaamu, Ndaviti, na Ndanieli anyanyae? Yeova nĩwĩthĩawa e mũnyanyae wa ala kwa wĩnyivyo mekaa ũndũ wameaĩa. Amwĩie Avalaamu: “Nĩweew’a wasya wakwa.” (Mwambĩlĩlyo 22:18) Na eeie ana ma Isilaeli ‘meethukĩĩsye wasya wake, na akeethĩwa Ngai woo, namo makeethĩwa andũ make.’ (Yelemia 7:⁠23) O naku nũtonya kwĩthĩwa mũnyanyae wa Yeova wamwĩthukĩĩsya.

4, 5. Yeova onanasya ata vinya wake kwa andũ make?

⁴ Sũanĩa ũndũ kwĩthĩwa wĩ mũnyanyae wa Ngai kwonanasya. Mbivilia yaĩtye kana Yeova endaa “eyonany’e e vinya kwondũ wa ala ngoo syoo imwelekele syĩ mbĩanĩu.” (2 Mavinda 16:⁠9) Yeova atonya kwĩyonany’a e vinya kwaku ata? Nzĩa ĩmwe ĩwetetwe Mbivilianĩ ĩvuku ya Savuli 32:​8, vala tũsomaa ũũ: “Ngakũmanyĩsya na kũkwon’ya nzĩa ĩla wĩendelaa: Ngakũtaa itho yakwa yĩkũketeee.”

⁵ Yeova nũthĩnĩkaa mũno ĩũlũ wa andũ. Akaũnenga ũtongosya ũla waĩle na kũũsũvĩa yĩla ũendee na kũũatĩĩa. Ngai nĩwendete kũũtetheesya ũsinde matatwa. (Savuli 55:22) Kwoou wamũthaitha Yeova na ngoo mbĩanĩu, nũtonya kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo ta wa mũandĩki wa Savuli ũla waisye: “Nĩmwiĩte Yeova mbee wakwa mavinda onthe: Nĩkwĩthĩwa e kw’okonĩ kwakwa kwa aũme, ndikathingithangw’a.” (Savuli 16:8; 63:⁠8) Yeova nũtonya kũũtetheesya wĩthĩwe na mwĩkalĩle ũla ũmwendeeasya. Ĩndĩ, ve mũmaitha wa Ngai ũla ũtonya kũũsiĩĩa ndũkeke ũu.

6. Satani aisye ata ĩũlũ wa andũ?

⁶ Kĩlungu kya 11 ĩvukunĩ yĩĩ kĩeleetye ũndũ Satani ũla Ndevili wakananĩisye ũsumbĩki mũnene wa Ngai. Satani aisye Ngai nĩ mũkengani na oonany’a kana Yeova ndaaĩka nesa kũlea kũeka Atamu na Eva kwĩtw’ĩĩa ũthũku na ũseo. Yĩla Atamu na Eva mavĩtisye na nthĩ yaendeea kusũa ũsyao woo, Satani nĩwaumĩlilye nzika ĩũlũ wa kĩla kĩtumaa andũ mamũthaitha Ngai. Satani aisye “andũ maimũthaithaa Ngai nĩkwĩthĩwa nĩmamwendete.” Kwoou eea Ngai, “Ũkanenga mwanya, no nĩalyũle kĩla mũndũ akamũtia Ngai.” Ũvoo wa ũla mũndũ weetawa Yovu nĩwonanĩtye ũu nĩw’o Satani weesilasya. Yovu aĩ ũũ, na ũkananĩsya wa Satani wamũkonetye ata?

7, 8. (a) Nĩ kyaũ kyatumie Yovu etwa mũndũ ũla mũseo vyũ katĩ wa andũ ala ma ĩvinda yake? (b) Satani aumĩlilye nzika ata ĩũlũ wa kĩla kyatumaa Yovu amũthaitha Ngai?

 ⁷ Yovu aĩ thayũ vakuvĩ myaka 3,600 mĩvĩtu? Aĩ mũndũ mũseo nũndũ Yeova aisye: “Kũti ũngĩ take ĩũlũ wa nthĩ, mũndũ mwĩanĩu na mũlũngalu, ũla ũmũkĩaa Ngai, na wĩthyũũĩte akatia ũthũku.” (Yovu 1:⁠8) Yovu nĩwamwendeeasya Ngai.

⁸ Satani nĩwaumĩlilye nzika ĩũlũ wa kĩla kyatumaa Yovu amũthaitha Ngai. Ndevili eeie Yeova: “Ndwĩkĩĩte wiio kũmũthyũlũlũka, o na nyũmba yake, na kyonthe kĩla wĩ nakyo, ngalĩ syonthe? nũathimĩte wĩa wa moko make, na ũthwii wake nĩwingĩvĩte nthĩ. Ĩndĩ tambũũkya kw’oko kwaku yu, noikiita kyonthe kĩla wĩ nakyo, nake akakũuma ũthyũnĩ waku.”​—⁠Yovu 1:​10, 11.

9. Yeova asũngĩie ũkananĩsya wa Satani ata, na nĩkĩ?

⁹ Satani oonanisye kana Yovu amũthaithaa Ngai nũndũ wa ĩtuvi yĩla wakwataa. O na Ndevili nĩwaisye kana Yovu akatatwa no amũtie Ngai. Yeova asũngĩie ũkananĩsya wa Satani ata? Nũndũ ũndũ ũsu wakonetye kĩla kyatumaa Yovu amũthaitha Yeova, Yeova nĩwamwĩtĩkĩlilye Satani amũtate Yovu. Yu ĩndĩ kwaĩ kũtonya kũmanyĩka nesa kana Yovu nũmwendete Ngai kana ndamwendete.

10. Yovu akwatiwe nĩ matatwa meva, na eekie ata?

¹⁰ Satani nĩwamũtatie Yovu kwa nzĩa syĩ kĩvathũkany’o. Indo imwe syake nĩsyooyiwe, na ingĩ syooawa, o na athũkũmi aingĩ make mooawa. Maũndũ asu mamũeteie thĩna mwingĩ mũno. Maũndũnĩ asu onthe, “Yovu ndaavĩtya, kana kwilĩĩla Ngai na ũtumanu.”​—⁠Yovu 1:⁠22.

11. (a) Satani aisye ata ĩũlũ wa Yovu, na Yeova eekie ata? (b) Yovu aisye ata yĩla wakũniwe na ũwau mũthũku?

¹¹ Satani ndaamũeka. No nginya ethĩwe asũanĩie kana o na kau Yovu aĩ atonya kũmĩĩsya kwasya malĩ, athũkũmi,  na syana, ũwau waĩ ũtonya kũtuma amũtia Ngai. Yeova nĩwamwĩtĩkĩlilye Satani akũne Yovu na ũwau mũthũku. Ĩndĩ o na ũu ndwaatuma Yovu amũtia Ngai. Yovu aisye: “Kũvika nakw’a ndikaveta kwakwa wĩanĩu [“wĩanĩu mũĩkĩĩku,” NW ] wakwa.”​—⁠Yovu 27:⁠5.

12. Yovu asũngĩie ũkananĩsya wa Ndevili ata?

¹² Yovu ndamanyaa kana Satani nĩwe wamũeteae mathĩna asu. Nũndũ ndeesĩ ĩũlũ wa ũkananĩsya wa Ndevili wa ũsumbĩki mũnene wa Yeova, Yovu oonaa ta Ngai ũmũeteete mathĩna. (Yovu 6:4; 16:​11-14) Ĩndĩ ndaatia ũĩkĩĩku wake mwĩanĩu kwa Yeova. Ĩndĩ mwĩkalĩle wa Yovu waĩkĩĩthya kana ndamũthaithaa Ngai nũndũ wa ĩtuvi ũndũ Satani waasya.

13. Kweekĩkie ata nũndũ wa Yovu kwĩthĩwa e mũĩkĩĩku kwa Ngai?

¹³ Ũĩkĩĩku wa Yovu nĩwatumie Yeova asũngĩa ũkananĩsya wa Satani. Kwa w’o Yovu aĩ mũnyanyae wa Yeova, na Ngai nĩwamũathimie nũndũ wa mwĩkalĩle wake mũĩkĩĩku.​—⁠Yovu 42:​12-17.

14, 15. Nĩkĩ tũtonya kwasya kana ũkananĩsya wa Satani ĩũlũ wa Yovu ũkonetye andũ onthe?

¹⁴ Ũkũlyo ĩũlũ wa wĩanĩu mũĩkĩĩku kwa Ngai, ũla waumĩlilw’e nĩ Satani ũyakonetye Yovu e weka. O naku nũkũkonetye. Ũu nĩw’o, nũndũ Ndeto ya Yeova yĩasya: “Mwana wakwa, ĩthĩwa mũĩ, noitanĩthya ngoo yakwa, nĩ kana nĩmũsũngĩe ũla ũmbũthasya.” (Nthimo 27:11) Ndeto isu syaandĩkiwe myaka mingĩ ĩtina wa Yovu kũkw’a, na syonanasya kana Satani no waendee kũmũvũthya Ngai na kũsitaka athaithi make. Yĩla twekala mwĩkalĩle ũũmwendeesya Yeova, nĩtũtetheeasya kũsũngĩa ũkananĩsya wa Satani na tũitanĩthya ngoo ya Ngai. Ũndũ ũsu ũkwĩw’ĩthasya ata? Tyo wĩthĩwe wĩ ũndũ mwaĩlu  kũtetheesya kũsũngĩa ũvũngũ wa Ndevili, o na ethĩwa kwĩka ũu kwĩtuma ũalyũla mwĩkalĩle waku?

¹⁵ Satani aisye: ‘Kyonthe kĩla mũndũ wĩ nakyo nũnenganae kwondũ wa thayũ wake.’ (Yovu 2:⁠4) Kwasya “kĩla mũndũ,” Satani oonanisye kana ũkananĩsya wake wakonetye andũ onthe ĩndĩ ti Yovu e weka. Ũsu nũndũ wa vata mũno. Satani nĩwĩkĩĩte nzika ĩũlũ wa wĩanĩu mũĩkĩĩku waku kwa Ngai. Ndevili endaa ũlee kũmwĩw’a Ngai na ũitia mwĩkalĩle mũlũngalu yĩla wĩ thĩnanĩ. Satani atonya kwĩka ũu ata?

16. (a) Satani atũmĩaa nzĩa syĩva kũalyũla andũ mamũtie Ngai? (b) Ndevili atonya kũtũmĩa nzĩa isu ata akũalyũle?

¹⁶ O ta ũndũ Kĩlungu kya 10 kĩwetete, Satani atũmĩaa nzĩa syĩ kĩvathũkany’o kũalyũla andũ mamũtie Ngai. We amanthaa andũ “ta mũnyambũ ũkũluma, aimantha mũndũ aye.” (1 Vetelo 5:⁠8) Kwoou, vinya wa Satani nũtonya kwoneka yĩla anyanyau na andũ ma mũsyĩ, kana o andũ angĩ meũkũvinganĩsya ndũkaendee kwĩmanyĩsya Mbivilia na kwĩka ũndũ ĩkwasya. * (Yoana 15:​19, 20) Mavinda angĩ, Satani “nĩwĩalyũlaa mwene ethĩwe ta mũlaĩka wa kyeni.” (2 Akolintho 11:14) Ndevili nũtonya ũkũkenga na ũseleke ũtie mwĩkalĩle ũla wendeeasya Ngai. Nũtonya kũũtũla ngoo na ũyambĩĩa kwĩw’a ta ũte mũseo na ta ũtatonya kũmweendeesya Ngai. (Nthimo 24:10) O na ethĩwa Satani nĩ “ta mũnyambũ ũkũluma” kana eĩtw’a “mũlaĩka wa kyeni,” ũkananĩsya wake ndũalyũkaa: Aasyaa ũkatatwa, no ũeke kũmũthaitha Ngai. O ta ũndũ Yovu weekie, we ũtonya kũsũngĩa ũkananĩsya wake ata na ũyonany’a wĩanĩu waku mũĩkĩĩku kwa Ngai?

17. Kĩtumi kĩla kĩnene kĩtumaa twĩw’a mĩao ya Yeova nĩ kyaũ?

¹⁷ Weethĩwa na mwĩkalĩle ũla ũmwendeeasya Ngai nũtonya kũsũngĩa ũkananĩsya wa Satani. Tũtonya kwĩka ũu ata? Mbivilia yaĩtye: “Mwende Yeova Ngai waku na ngoo yaku yonthe, na thayũ waku w’onthe, na vinya waku w’onthe.” (Kũtũngĩlĩlwa Kwa Mĩao 6:⁠5) Wendo waku kwa Ngai waendeea kwingĩva, ũkeethĩwa na mea ma kwĩka kwenda kwa Ngai. Mũtũmwa Yoana aandĩkie: “Nũndũ kũmwenda Ngai nĩ kũũ, tũkwatae mĩao yake.” Wamwenda Yeova na ngoo yaku yonthe, ũkeethĩa “mĩao yake ti mĩito.”​—⁠1 Yoana 5:⁠3.

18, 19. (a) Mĩao ĩmwe ya Yeova nĩ yĩva? (Sisya ĩthangũ ya 122.) (b) Twĩsĩ ata kana Yeova ndatwĩaa twĩke maũndũ tũtatonya?

¹⁸ Mĩao ya Yeova nĩ yĩva? Ĩmwe ĩkonanĩtye na mĩkalĩle ĩla twaĩle kwĩvathana nayo. Kwa ngelekany’o, sisya ĩthangũ ya 122, kyongonĩ kyaĩtye “ Ĩvathane na Kĩla Yeova Ũmenete.” Vau nũkwona mĩkalĩle ĩla Mbivilia ĩvatanĩte. Maũndũ asu mawetetwe vau no moneke ta mate mathũku mũno. Ĩndĩ wasũanĩa na kĩthito maandĩko ala monanĩtw’e vau, nũkũelewa nĩ ũĩ ũla wĩ mĩaonĩ ya Yeova. Kũalyũla mwĩkalĩle waku nĩkũtonya kwĩthĩwa ne ũndũ ũla wĩ vinya vyũ waaĩka. Ĩndĩ kwĩkala mwĩkalĩle ũmwendeeasya Ngai kũtumaa wĩthĩwa wĩ mwĩanĩe na kwĩthĩwa na ũtanu mwingĩ. (Isaia 48:​17, 18) Na ũsu nĩ ũndũ ũtonya kwĩka. Nĩkĩ tũtonya kwasya ũu?

¹⁹ Yeova ndatwĩaa twĩke maũndũ tũtatonya. (Kũtũngĩlĩlwa Kwa Mĩao 30:​11-14) Nĩwĩsĩ maũndũ ala tũtonya na ala tũtatonya. (Savuli 103:14) Yeova nũtonya kũtwĩkĩa vinya tũmwĩw’e. Mũtũmwa Vaulo aandĩkie: “Ngai e kĩthito, na ndakamũeka mũtatwe kũvĩtũka vinya wenyu; ĩndĩ vamwe na kũtatwa akamantha nzĩa ya kũthonoka, nĩ kana mũtonye kũmomĩĩsya.” (1 Akolintho 10:13) O na Yeova nũtonya kũũnenga ‘vinya mũnene ũvĩtũkĩte’ nĩ kana aũtetheesye  kũmĩĩsya. (2 Akolintho 4:⁠7) Ĩtina wa kũmĩĩsya matatwa maingĩ, Vaulo nĩ waĩ atonya kwasya: “Nĩndonya maũndũ onthe nthĩnĩ wake ũla ũndonyethasya.”​—⁠Avilivi 4:⁠13.

20. Nĩ ndaĩa syĩkũ imwendeeasya Ngai waĩle kwĩthĩwa nasyo, na nĩkĩ nĩ sya vata?

²⁰ Kwĩ maũndũ maingĩ mendekaa nĩ kana tũmwendeesye Yeova ĩndĩ ti o kwĩvathana na maũndũ ala ũmenete  kw’oka. Twaĩle kwenda maũndũ ala Yeova wendete. (Alomi 12:⁠9) Nĩtwendaa kwĩthĩwa na ũnyanya na andũ ala mena mawoni na mawendi o ta ala twĩ namo? Yeova ailyĩ o ta ũu. Kwoou ĩmanyĩsye kwenda maũndũ ala Yeova wendete. Maũndũ amwe Yeova wendete nĩmonanĩtw’e nthĩnĩ wa Savuli 15:​1-5, vala tũsomaa ĩũlũ wa ala Ngai ũmatalaa ta anyanyae. Anyanyae ma Yeova nĩmonanasya “ũsyao wa veva” ũla ũwetetwe Mbivilianĩ. Ũsyao ũsu nĩ ndaĩa ta “wendo, ũtanu, mũuo, wũmĩĩsyo, kwĩka angĩ nesa, ũseo, kĩthito, ũuu, wĩting’o.”​—⁠Akalatia 5:​22, 23.

21. Nĩ kyaũ kĩtonya kũũtetheesya kwĩthĩwa na ndaĩa ila imwendeeasya Ngai?

 ²¹ Kũsoma na kwĩmanyĩsya Mbivilia kĩla ĩvinda nĩkũũtetheeasya kwĩthĩwa na ndaĩa ila imwendeeasya Ngai. Kũmanya ũndũ Ngai wendaa kũkaũtetheesya kũsũanĩaa kwĩanana na kwenda kwake. (Isaia 30:​20, 21) O ũndũ ũendee na kũlũlũmĩĩlya wendo waku kwa Yeova now’o mea maku ma kwĩka kwenda kwake meongeleka.

22. Nĩ kyaũ wĩĩthĩwa weanĩsya wekala mwĩkalĩle ũla ũmwendeeasya Ngai?

²² Nĩ kana wĩkale mwĩkalĩle ũũmwendeesya Yeova no nginya wĩthĩwe na kĩthito. Mbivilia yonanĩtye kũalyũla mwĩkalĩle no ta ũndũ ũmwe na kumya mũndũ ũla wa tene na kwĩvw’ĩka mũndũ mweũ. (Akolosai 3:​9, 10) Ĩndĩ ĩũlũ wa mĩao ya Yeova, mũandĩki wa savuli aandĩkie: ‘Kwĩ ĩtuvi ĩnene kwondũ wa kũmĩsũvĩaa.’ (Savuli 19:11) O naku ũkeethĩa kana kwĩkala mwĩkalĩle ũla ũmwendeeasya Ngai nĩkũtumaa wĩthĩwa wĩ mwĩanĩe vyũ. Kwĩka ũu kũkatuma ũsũngĩa ũkananĩsya wa Satani na ũitanĩthya ngoo ya Yeova!