1, 2. Tũtonya kũkwata wĩvitho va ũmũnthĩ?

KWASŨANĨA wĩsĩle lelũnĩ mũthenya ũmwe kwĩ mbua mbingĩ yĩna kĩuutani. Kũimesya kĩvindu kingĩ. Kũyĩthĩwa ũtisi, na mbua mbingĩ na kĩtundumo. Ũisemba ũmanthe wĩvitho. Na vau ũtee wa lelũ ũyona vandũ ũtonya kwĩvitha. Vandũ vaseo na valũmu vatekusya. Vandũ vau vethĩwa ne va vata mũno kwaku nũndũ ve wĩvitho.

² Twĩkalĩte mavinda me na mathĩna maingĩ. Maũndũ ĩũlũ wa nthĩ maendee mathũkĩĩe o ũndũ ĩvinda yĩvĩtĩte. Ĩndĩ ve vandũ vaseo ve wĩvitho wa ĩvinda yonthe. Vandũ vau nĩva? Sisya ũndũ Mbivilia ĩmanyĩasya: “Nganeena ũndũ wa Yeova, Nĩwe wĩvitho wakwa na ngome yakwa yĩ vinya; Ngai wakwa, ũla nĩmũĩkĩĩaa.”​​—⁠Savuli 91:⁠2.

3. Tũtonya kũmũtw’a Yeova wĩvitho witũ ata?

³ Kwatata kũsũanĩa ũndũ ũsu! Yeova Mũmbi na Mũsumbĩ Mũnene wa nthĩ yonthe nũtonya kũtw’ĩka wĩvitho witũ. We nũtonya kũtũsũvĩa, nũndũ e vinya mwingĩ kũthonoka mũndũ o na wĩva kana  kĩndũ o na kĩva kĩla kĩtonya kũtũlikya mũisyonĩ. O na twakwatwa nĩ mũisyo, Yeova nũtonya kũmina ũthũku ũla ũtonya kumana na mũisyo ũsu. Tũtonya kũmũtw’a Yeova wĩvitho witũ ata? Nĩtwaĩle kũmũĩkĩĩa. O na Mbivilia yaasya: “Ĩyĩkalyei wendonĩ wa Ngai.” (Yuta 21) Kwoou, nĩtwaĩle kwĩkala wendonĩ wa Ngai, na wendo ũitũlũmany’a vamwe na Ĩthe waitũ wa ĩtunĩ. Nĩw’o tũkethĩawa tũtonya kũmwĩkwatya twĩna mũĩkĩĩo kana nĩwe wĩvitho witũ. Tũtonya kwĩthĩwa na wendo mũlũmu ta ũsu ata?

4, 5. Yeova onanĩtye wendo kwa nzĩa ta syĩva?

⁴ Nĩ kana twĩkale wendonĩ wa Ngai, nĩtwaĩle kũmanya ũndũ Yeova ũtwendete. Sũanĩa momanyĩsyo amwe ma Mbivilia ala wĩmanyĩĩtye kwĩsĩla ĩvukunĩ yĩĩ. Yeova Mũmbi, nũtũnengete nthĩ yĩthĩwe mũsyĩ witũ wa kwendeesya. Nĩwusũĩtye nthĩ lĩu na kĩw’ũ, mũthanga wumaa ũthwii mwingĩ, na nyamũ sya kwendeesya, na kũndũ kwanake. Ngai nũtũvuanĩsye syĩtwa yake na ndaĩa syake Mbivilianĩ. Ndeto yake nĩvuanĩtye kana nĩwatũmie Yesũ Mwana wake ũla wendete kũũ nthĩ, na eetĩkĩla athĩne na kũkw’a kwondũ witũ. (Yoana 3:​16) Mũthĩnzĩo ũsu ũtũnengae wĩkwatyo mwaũ? Ũtũnengae wĩkwatyo wa ĩvinda yũkĩte ĩseo mũno.

⁵ Wĩkwatyo ũsu witũ wa ĩvinda yũkĩte ũkeanĩa nũndũ wa ũndũ ũngĩ Ngai wĩkĩte. Yeova nũũngamĩtye silikalĩ ya ĩtunĩ kana Ũsumbĩ wa Masia. O mĩtũkĩ Ũsumbĩ ũsu ũkamina mathĩna onthe na ũitw’ĩkĩthya nthĩ valatiso. Kwasũanĩa! Nĩtũtonya kwĩkala twĩna mũuo na ũtanu tene na tene. (Savuli 37:29) Ĩvindanĩ yĩĩ Ngai nũtwonetye ũndũ tũtonya kwĩkala nesa. Nũtũnengete mũthĩnzĩo wa mboya tayo nzĩa ya kũneena nake. Isu nĩ nzĩa o imwe ila Yeova wonasya andũ wendo, o naku mwene.

6. Nũndũ wa kwĩthĩwa Yeova nũkwendete ũtonya kwĩka ata?

 ⁶ Ĩkũlyo ya vata waĩle kũsũanĩa nĩ yĩĩ: Naĩle kwĩka ata nũndũ Yeova nũmbendete? Andũ aingĩ matonya kwasya, “O nakwa nĩnaĩle o kũmwenda Yeova.” Ũu nĩw’o ũkwĩw’a? Yesũ aisye mwĩao ũũ nĩw’o mũnene vyũ: “Mwende [Yeova] Ngai waku na ngoo yaku yonthe, na thayũ waku w’onthe, na kĩlĩko kyaku kyonthe.” (Mathayo 22:37) Wĩna itumi mbingĩ sya kũmwenda Yeova Ngai. Ĩndĩ o kwĩw’a nũmwendete nokw’o kwendekaa nĩ kana ũtw’ĩke nũmwendete Yeova na ngoo yaku yonthe, na thayũ waku w’onthe, na kĩlĩko kyaku kyonthe?

7. Kũmwenda Ngai no kwĩw’a o ũmwendete tũ? Elesya.

⁷ O ũndũ Mbivilia yonanĩtye, kũmwenda Ngai ti o kwĩw’a nũmwendete. O na kau kwĩw’a nũmwendete Yeova nũndũ wa vata, kwĩw’a ũu no mwambĩĩo tũ wa kwĩthĩwa na wendo wa w’o kwake. Kwa ngelekany’o, ngii ya ĩtunda nĩ ya vata nĩ kana mũtĩ wa matunda ũmee. Ethĩwa wĩenda kũya ĩtunda, we no wĩanĩwe nĩ kũnengwa ngii ya ĩtunda yĩu? Ndwendeew’a! O ta ũu, kwĩw’a nũmwendete Yeova Ngai no mwambĩĩo. Mbivilia ĩmanyĩasya ũũ: “Kũmwenda Ngai nĩ kũũ, tũkwatae mĩao yake: na mĩao yake ti mĩito.” (1 Yoana 5:⁠3) Wendo wa w’o kwa Ngai no nginya wĩthĩwe na ũsyao mũseo. Wendo ũsu waĩle kwonanw’a kwa meko.​​—⁠Mathayo 7:​16-​20.

8, 9. Tũtonya kwonany’a nĩtũmwendete Ngai na nĩtũmũtũngĩaa mũvea ata?

⁸ Twonanasya nĩtũmwendete Ngai twakwata mĩao yake na tweeka kwĩanana na myolooto yake. Ti ũndũ wĩ vinya kwĩka ũu. Mĩao ya Yeova ti mĩito, ĩndĩ atũnengete ĩtũtetheesye twĩkale na ũtanu, na kwĩw’a twĩeanĩe thayũnĩ.  (Isaia 48:​17, 18) Kwĩkala ũndũ Yeova ũtwonetye twĩkale, kwonanasya kana nĩtũũtũnga mũvea kwa moseo ala ũtwĩkaa. Nĩ kyeva nũndũ no andũ anini nthĩ ĩno matũngaa mũvea. Tũikwenda twĩthĩwe tũteũtũnga mũvea ta andũ amwe ĩvinda yĩla Yesũ waĩ kũũ nthĩ. Yesũ nĩwavoisye andũ ĩkũmi mawaĩte mangũ, ĩndĩ no ũmwe wasyokie kũmũtũngĩa mũvea. (Luka 17:​12-17) Vate nzika no twende kwĩthĩwa tũilye ta ũsu ũmwe watũngie mũvea, ĩndĩ ti ala kenda mataatũnga mũvea!

⁹ Mĩao ĩsu ya Yeova nĩ yĩva twaĩle kwĩw’a? Nĩtũsomete mĩao ĩmwe ĩvukunĩ yĩĩ, ĩndĩ eka tũsyokee ĩmwe yayo. Kũmĩw’a mĩao ya Ngai kũkatũtetheesya kwĩkala wendonĩ wa Ngai.

10. Elesya nĩkĩ nĩ ũndũ wa vata kũendeea kwĩmanyĩsya ĩũlũ wa Yeova Ngai.

¹⁰ Kwĩmanyĩsya ĩũlũ wa Yeova nĩ ũndũ wa vata nĩ kana ũmũthengee. Ũsu nĩ ũndũ wa kũendeea  ĩvinda yonthe. Kwa ngelekany’o, ũkethĩwa ũyota mwaki nza ũtukũ kwĩ mbevo mbingĩ, we no ũeke mwaki ũsu ũvoe? Aiee ndũeka. Ĩndĩ ũendeea kwongela ngũ nĩ kana wĩkale wakene. Walea kwĩka ũu nũtonya kwĩthĩwa wĩ mũisyonĩ! O ũndũ mwaki wendaa ngũ nĩ kana wĩkale wakene now’o “kũmũmanya Ngai” kũendeea kũlũlũmĩĩlya wendo witũ kwake.​​—⁠Nthimo 2:​ 1-5, NW.

11. Yesũ amanyĩsya amanyĩw’a make meewie ata?

¹¹ Yesũ endaa amanyĩw’a make mekalae mendete Yeova na Ndeto Yake ya w’o na ya vata. Yesũ athayũũkw’a, nĩwamanyĩisye amanyĩw’a make elĩ ĩũlũ wa wathani ũla weanĩie ĩũlũ wake kuma Maandĩkonĩ ma Kĩevelania. Meewie ata? Ĩtina maisye atĩĩ: “Ngoo sitũ itinew’a muutĩa yĩla ũnũũneenaa naitũ nzĩanĩ, aitũvuanĩsya Maandĩko?”​​—⁠Luka 24:⁠32.

12, 13. (a) Ũmũnthĩ wendo wa andũ aingĩ kwa Ngai na Mbivilia wĩkĩte ata? (b) Tũtonya kũsiĩĩa wendo witũ ndũkavoe ata ?

¹² Yĩla weemanyĩisye ya mbee kĩla Mbivilia yo ĩmanyĩasya, nĩweewie ngoo yaku yausũa ũtanu, ũthangaau, na wendo kwa Ngai? Nũtonya kwĩthĩwa weewie ũu. Andũ aingĩ nĩmew’aa oou. Ũndũ ũla wĩ vinya yu nĩ kwĩkala na wendo ũsu na kũwongeleela. Tũikwenda kwĩkala ta andũ ma nthĩ ĩno. Yesũ athanie ũũ: “Wendo wa aingĩ ũkavoa.” (Mathayo 24:12) Ũtonya kũsiĩĩa ata wendo waku kwa Yeova na kwa w’o ũla wĩ Mbivilianĩ ndũkavoe?

¹³ Endeea kwosa ũmanyi ĩũlũ wa Yeova Ngai na Yesũ Klĩsto. (Yoana 17:⁠3) Sũanĩa kwa ũito ĩũlũ wa kĩla ũkwĩmanyĩsya kuma Ndetonĩ ya Ngai na ũyĩkũlya makũlyo ta aa: ‘Ũndũ ũũ wĩmanyĩsya kyaũ ĩũlũ wa Yeova Ngai? Ũndũ ũũ wĩnenga kĩtumi kĩngĩ kĩva kya kũmwenda Ngai na ngoo yakwa yonthe, kĩlĩko kyakwa kyonthe na thayũ wakwa w’onthe?’ (Savuli 143:⁠5) Kũsũnĩa kwa ũliku kwa mũthemba ũsu kũkatuma wendo waku kwa Yeova ũtavoa.

14. Mboya ĩtonya kũtũtetheeasya ata kũendeea kwĩkala wendonĩ wa Yeova?

 ¹⁴ Ũndũ ũngĩ ũtonya ũkũtetheesya wendo waku ndũkavoe nĩ kũvoyaa kĩla ĩvinda. (1 Athesalonika 5:​17) Kĩlungunĩ kya  17 ĩvukunĩ yĩĩ, nĩtũneemanyĩisye mboya nĩ mũthĩnzĩo wa vata kuma kwa Ngai. O ũndũ kũneenaa kĩla ĩvinda vate kĩsiĩĩi kũetae mũamba mũseo katĩ wa andũ, no ta ũu mũamba witũ na Yeova nũendeaa kwĩthĩwa wĩ mũseo na wĩ mũlũmu ethĩwa tũkamũvoyaa kĩla ĩvinda. Nĩ ũndũ wa vata kũtata mboya sitũ iikethĩwe ne o ndeto sya kũsyokeleelwa ta wathi. Twaĩle kũneena na Yeova ũndũ kana kaneenaa na ĩthe kendete. Nĩtwaĩle kwonany’a ndaĩa mboyanĩ, na kũvoya tũteũvitha kĩndũ, kwa ngoo ntheũ na kuma ngoonĩ. (Savuli 62:⁠8) Kwĩmanyĩsya Mbivilia wĩ weka na mboya ya kuma ngoonĩ nĩ maũndũ ma vata makonetye ũthaithi witũ, namo nĩmatũtetheeasya kwĩkala wendonĩ wa Ngai.

15, 16. Nĩkĩ twaĩle kwona wĩa wa kũtavany’a ĩũlũ wa Ũsumbĩ wĩ ũndũ wa vata mũno na ta ũthwii?

¹⁵ Kwĩmanyĩsya Mbivilia na mboya nĩ maũndũ makonetye ũthaithi ala tũtonya kwĩka twĩ o ithyoka. Ĩndĩ eka twone ũndũ ũkonetye ũthaithi twĩkaa ũtheinĩ: kũtavya andũ angĩ ĩũlũ wa mũĩkĩĩo witũ. Nũtavĩtye andũ angĩ w’o wa Mbivilia? Ethĩwa nĩwĩkĩte ũu no nginya wĩthĩwe ũtanĩĩte mũno ũndũ ũsu. (Luka 1:​74) Yĩla tũũtavya andũ angĩ w’o ũla twĩmanyĩĩtye ĩũlũ wa Yeova Ngai, twĩthĩawa tũitethya wĩa wa vata ũla wanengiwe Aklĩsto ma w’o onthe​​—⁠wa kũtavany’a ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ wa Ngai.​​—⁠Mathayo 24:14; 28:​19, 20.

¹⁶ Mũtũmwa Vaulo oonaa kũtavany’a wĩ ũndũ wa vata mũno, awĩtie ũthwii. (2 Akolintho 4:⁠7) Kũneena na andũ ĩũlũ wa Yeova na ieleelo syake nĩw’o wĩa ũla mũseo vyũ  ũtonya kũtethya. Ũsu nĩ wĩa wa kũmũthũkũma Vwana ũla mũseo vyũ, naw’o ũetae moathimo maingĩ mũno. Yĩla ũũtethya wĩa ũsu, wĩthĩawa ũitetheesya andũ ala me na ngoo ntheu mathengee Ĩthe waitũ wa ĩtunĩ na mailika nzĩanĩ ĩla ĩendete thayũnĩ ũtathela! Ve wĩa ũngĩ ũseũvĩte  ta ũsu? Ũndũ ũngĩ nĩ kana kũtavany’a ĩũlũ wa Yeova na Ndeto yake nĩkũlũlũmĩĩlasya mũĩkĩĩo waku na wendo waku kwake. Na Yeova ndolwa nĩ kĩthito kyaku. (Aevelania 6:​10) Kũthangaa wĩanĩ ũsu nĩkũtũtetheeasya kwĩkala wendonĩ wa Ngai.​​—⁠1 Akolintho 15:⁠58.

17. Nĩkĩ Aklĩsto maĩle kũtavany’a kwa mĩtũkĩ ũmũnthĩ?

¹⁷ Nĩ ũndũ wa vata kũlilikana kana wĩa wa kũtavany’a ĩũlũ wa Ũsumbĩ nĩ wa kwĩkwa kwa mĩtũkĩ. Mbivilia yaĩtye: “Tavany’a ĩla ndeto; ĩthĩwa wĩ mũthangaau.” (2 Timotheo 4:⁠2) Nĩkĩ ũmũnthĩ ũsu nĩ ũndũ wa kwĩkwa mĩtũkĩ? Ndeto ya Ngai ĩtwĩĩte: “Mũthenya mũnene wa Yeova wĩ vakuvĩ, wĩ vakuvĩ na nĩwĩkalaatĩte mũno.” (Nzevania 1:​14) Mũthenya ũsu nĩwũkĩte mĩtũkĩ yĩla Yeova ũkamina walany’o wo’nthe wa maũndũ kũũ nthĩ. Andũ nĩmaĩle ũkanw’a! Nĩmaĩle kũmanya kana yĩĩ nĩyo ĩvinda ya Kũmũnyuva Yeova ta we Mũsumbĩ mũnene woo. Mũminũkĩlyo ‘ndwĩĩkala.’​​—⁠Avakuki 2:⁠3.

18. Nĩkĩ twaĩle kũmũthaitha Yeova vamwe na Aklĩsto ma w’o?

¹⁸ Yeova eenda tũmũthaithe vamwe na Aklĩsto ma w’o. Nĩkyo kĩtumi Ndeto yake yaĩtye: “Na nĩtũlilikanany’e ithyĩ kwa ithyĩ kũthangaany’a wendonĩ na mawĩanĩ maseo; Tũtekũeka kũmbana kwitũ vamwe, o tondũ amwe mekaa, ĩndĩ tũkĩtaana; na mbee mũno, mũkyona mũthenya ũsu ũkĩthengeea.” (Aevelania 10:​24, 25) Yĩla twoombana vamwe na Aklĩsto ala angĩ mawũmbanonĩ ma Kĩklĩsto, twĩthĩawa na ĩvinda ĩseo ya kũmũtaĩa na kũmũthaitha Ngai witũ ũla tũmwendete. O na nĩtwakanaa kĩveva na kwĩkĩana vinya.

19. Tũtonya kũlũlũmĩlĩlya wendo nthĩnĩ wa kĩkundi kya Kĩklĩsto ata?

¹⁹ Yĩla twoombana vamwe na athaithi ala angĩ ma Yeova, nĩtũlũlũmĩlĩlasya wendo na ũnyanya nthĩnĩ wa kĩkundi kya Kĩklĩsto. Ndũkekwatye Aklĩsto ala angĩ methĩwe me eanĩu. Ndũkende kwona ũlũngalu mwĩanĩu kwa Aklĩsto ala mũthaithaa ĩmwe. Lilikana kana  kĩla ũmwe ndeanaa kĩveva o ũndũ ũmwe na ũla ũngĩ, na kĩla ũmwe no eke mavĩtyo. (Akolosai 3:​13) Ĩthĩwa na ũnyanya vamwe na ala mamwendete Yeova mũno, na ũkaendeea kwĩana kĩveva. Kũthaitha Yeova vamwe na ana-a-asa ma kĩveva kũkaũtetheesya kwĩkala wendonĩ wa Ngai. Yeova aathimaa ata ala mamũthaithaa kwa ũĩkĩĩku na mayĩkala wendonĩ wake?

20, 21. “Thayũ wa w’o” nĩ wĩva, na nĩkĩ ũsu nĩ wĩkwatyo mũseo mũno vyũ?

²⁰ Yeova aathimaa athũkũmi make kwa kũmanenga thayũ, ĩndĩ thayũ wa mũthemba mwaũ? Yu wĩ thayũ? Andũ aingĩ matonya kũsũngĩa o mĩtũkĩ na kwasya, “Ĩĩ.” Masũanĩaa kana nũndũ nĩmeũveva, makaya, na makanyw’a, no nginya methĩwe me thayũ. Mavinda ala wĩ mũtanu nũtonya kwasya, “Nũũtanĩa thayũ.” Ĩndĩ, Mbivilia yonanasya kana ũmũnthĩ kũi mũndũ kwa w’o wĩ na thayũ ũtathela.

²¹ Ndeto ya Ngai ĩtwĩkĩaa vinya ‘tũkwate ũla thayũ wa w’o.’ (1 Timotheo 6:​19) Ndeto isu syĩonany’a kana twĩna wĩkwatyo wa ũkwata “thayũ wa w’o” ĩvinda yũkĩte. Yĩla tũkethĩwa twĩ eanĩu tũkeethĩwa twĩna thayũ ũla wa w’o, nũndũ tũkeethĩwa tũyĩkala kwĩanana na ũndũ Ngai wendaa twĩkalae. Yĩla tũkekala valatisonĩ kũũ nthĩ twĩna ũima wa mwĩĩ, mũuo, na ũtanu, tũkeethĩwa tũitanĩa “thayũ wa w’o,” naw’o nĩ thayũ ũtathela. (1 Timotheo 6:​12) Ũsu nĩ wĩkwatyo mũseo mũno vyũ.

22. Ũtonya ‘kũkwata ũla thayũ wa w’o’ ata?

²² Tũtonya ata ‘kũkwata ũla thayũ wa w’o’? O aendee kũneena ĩũlũ wa thayũ ũsu, Vaulo amekĩie vinya Aklĩsto “mekae nesa” na ‘mayĩthĩwa athwii ma kwĩkaa nesa.’ (1 Timotheo 6:​18) Kwoou ũndũ ũla mũnene nĩ ũndũ tũtũmĩaa w’o ũla twĩmanyĩĩtye kuma Mbivilianĩ. Ĩndĩ Vaulo oonanasya “thayũ wa w’o” nĩ ndĩvi ya kũthũkũma  wĩa mũseo? Ũu ti w’o nũndũ wĩkwatyo ũsu mũseo nĩ kwĩanana na “mumo wa Ngai.” (Alomi 5:​15) Ĩndĩ Yeova nĩwendeeaw’a nĩ kũathima ala mamũthũkũmaa kwa ũĩkĩĩku. Nĩwendaa wĩĩkala ‘thayũ ũla wa w’o.’ Thayũ ũsu ũtathela, wĩ mũuo na ũtanu, ũkanengwa ala mekalaa wendonĩ wa Ngai.

23. Nĩkĩ nĩ ũndũ wa vata kwĩkala wendonĩ wa Ngai?

²³ Kĩla mũndũ nĩwaĩle kwĩkũlya atĩĩ: ‘Nĩnĩmũthaithaa Ngai kwĩanana na ũndũ we ũmanyĩĩtye Mbivilianĩ?’ Ethĩwa nĩtwĩkaa ũu kĩla mũthenya twĩ nzĩanĩ ĩla yaĩle. Nĩtũtonya kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo vyũ kana Yeova nĩ wĩvitho witũ. Akasũvĩa andũ make aĩkĩĩku ĩvinda yĩĩ yĩ mathĩna ya mũminũkĩlyo. Yeova akatũvonokya tũlike nthĩ nzaũ ĩla yĩĩthĩwa kw’o o mĩtũkĩ. Tũkatana mũno kwĩthĩwa vo ĩvinda yĩu! Tũkeethĩwa twĩ atanu nũndũ nĩtwanyuvie maũndũ kwa nzĩa ĩla yaĩle ĩvindanĩ ya mũminũkĩlyo! Wanyuva maũndũ kwa nzĩa ta ĩsu ĩvinda yĩĩ, ũkatanĩa “thayũ wa w’o,” thayũ ũla Yeova Ngai wavangĩte, tene na tene!