1, 2. (a) Nĩ moalyũku meva Yosevu na mũsyĩ wake maaĩlĩte kwĩka? (b) Nĩ ũndũ wĩva wa kũmakya Yosevu waaĩle kũelesya mũka wake?

 YOSEVU na mũsyĩ wake maĩ na kyalo kĩasa mbee woo. Kwakũna visa aitũlya mĩio yoo ĩng’oinĩ. Yu kwasyoka ũvindĩĩsye aithyũũkya metho kũũ na kũũ kwĩ kĩvindu ndũanĩ ĩsu ya Mbetheleemu aendeee kwoveea mĩio ĩsu ĩlũme nesa. Vate nzika, kĩla kyakũnaa kĩlĩkonĩ kyake saa isu no kyalo kĩu kĩasa kyaĩ mbee woo. Kyaĩ kyalo kya kũthi Misili, na mayeesene na andũ ma kũu, ithyomo syoo, na syĩthĩo syoo. Kwoou Yosevu ndalea kwĩthĩwa athĩnĩkaa aikũlya makamanyĩa maũndũ asu ata.

² Ndwaĩ ũndũ wĩ laisi kwa Yosevu kũelesya mũka wake mwendwa, Meli, kĩla kyatumaa mathama. Ĩndĩ o na vailye ũu, nĩwatwie kũmũelesya. Nĩwamũeleisye ndoto ĩla waotete, vala woonie mũlaĩka ooka na amũnenga ũtũmane waumĩte kwa Ngai. Mũlaĩka ũsu amũtavĩtye kana, Mũsumbĩ Elote endaa kũaa kana koo, na kwoou yaĩ no nginya makĩĩe kĩsionĩ kĩngĩ mate kweteela. (Soma Mathayo 2:13, 14.) Meli nĩwathĩnĩkie mũno nũndũ wa ũndũ ũsu. Yo mũsumbĩ ũsu endaa kũaa kana koo kamwĩkie ata? Meli na Yosevu mayaeleawa o na vanini ũu ũtonyeka ata. Ĩndĩ nũndũ nĩmamũĩkĩĩe Yeova, nĩmeeyũmbanisye kũthi.

3. Elesya ũndũ Yosevu na mũsyĩ wake maumie Mbetheleemu. (O na ĩngĩ, sisya visa.)

³ Yosevu, Meli, vamwe na Yesũ, makũisye Mbetheleemu kwĩ ũtukũ kĩla mũndũ e too. Saa isu vaiĩ mũndũ weesĩ mũvango ũla Elote waĩ naw’o. Makwatie nzĩa melekele ngalĩko ya ĩtheo. Na o ũndũ kwaendeee kũkya, no nginya Yosevu ethĩwe eekũlasya makũlyo maingĩ ĩũlũ wa kũla maendete. We vundi ũsu wa mbwaũ o na ũtaĩ na ũtonyi wĩ va ũĩ, esaa kũsũvĩa mũsyĩ wake ata ndũkaũmĩw’e nĩ amaitha me vinya ala makĩĩte? We nĩwesaa kũvota kwĩanĩsya mavata ma mũsyĩ wake? Na eka ũu, we nĩwesaa kwĩanĩsya nesa kĩanda kĩito kĩla wanengetwe nĩ Yeova Ngai kya kũsũvĩa na kũea kana kau ka mwanya? Kwa w’o, Yosevu aĩ na maũndũ maito mbee wake. Nĩtũũneenea ũndũ wathĩnĩkĩie kĩla ũmwe wa maũndũ asu. Na tũyĩka ũu, nĩtũkwona ũndũ kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo ta wake kũtonya kũtethya aũme ala me na mĩsyĩ ũmũnthĩ, o naitũ ithyonthe.

4, 5. (a) Maũndũ ma Yosevu maalyũkile vyũ ata? (b) Mũlaĩka amwĩkĩie Yosevu vinya ata etĩkĩle kĩanda kĩito kĩla wanengetwe?

⁴ Myei mĩvĩtu, Yosevu e ndũanĩ ya Nasaleti kũla wasyaĩwe, maũndũ nĩmaalyũkile vyũ ĩtina wa kũmwĩvaasya mwĩĩtu wa Eli. Yosevu amwĩsĩ Meli ta mwĩĩtu wĩ mwĩkalĩle mũseo na wamwendete Yeova. Ĩndĩ nĩwaseng’ie kũmanya kana Meli nĩ mũito. Yĩla wamanyie nĩ mũito, avangie kũtaanĩsya nake kĩmbithĩnĩ nĩ kenda ndakamwĩkĩĩthye nthoni mbee wa andũ. * O na ũu wĩ o vo, mũlaĩka nĩwaneenie nake ndotonĩ na amũelesya kana Meli aitavĩte kwĩsĩla veva mũtheu wa Yeova. Na ĩngĩ, nĩwamũtavisye kana mwana ũla ũkasyawa “akatangĩĩa andũ kuma naĩnĩ syoo.” Ongelile kũmwĩa: “Ndũkakĩe kũtwaa Meli.”—Mt. 1:18-21.

⁵ Yosevu, ũla waĩ mũlũngalu na mwĩwi, eekie kyonthe kĩla weeĩaĩwe. Nĩweetĩkĩlile kĩanda kĩu kĩito kya kũea na kũsũvĩa Mwana wa Ngai, o na kau ndaĩ mwana wake kũsyaa. Ĩtina, Yosevu vamwe na mũka wake, ũla waĩ mũito, nĩmaatĩie mwĩao ũla waumĩtw’e nĩ Kaisali. Nĩmaendie Mbetheleemu makeyĩandĩkĩthye, na kũu nĩkw’o kana kau kasyaĩwe.

6-8. (a) Nĩ kyaũ kyeekĩkie kyatuma maũndũ mavĩndũka ĩngĩ mũsyĩ kwa Yosevu? (b) Twĩsĩ ata kana “ndata” ĩla yatongoesye ala aũme yatũmĩtwe nĩ Satani? (O na ĩngĩ, sisya maelesyo ma kwongeleela.)

⁶ Yosevu na mũsyĩ wake mayaasyoka ndũanĩ ya Nasaleti. Vandũ va ũu, matũie ndũanĩ ya Mbetheleemu, ĩla yaĩ o ta kĩlomita ĩkũmi kuma Yelusaleme. Mayaĩ athwii, ĩndĩ Yosevu nĩweekaa kyonthe kĩla ũtonya nĩ kana asũvĩe Meli na Yesũ. O na matekalĩte, nĩmakwatie nyũmba ya kwĩkala, o na kau yaĩ ya kĩlasi kya nthĩ. Ĩndĩ Yesũ amina kwĩananga e na ũkũũ ta wa mwaka ũmwe na kĩndũ, maũndũ nĩmavĩndũkie ĩngĩ.

⁷ Andũ oĩ kuma wumĩlonĩ wa syũa nĩmamathokeie na nĩvatonyeka makethĩwa maumĩte vaasa ndũanĩ ya Mbaviloni. Maatĩĩie “ndata” ĩla yamatongoesye nginya mũsyĩ kwa Yosevu na Meli. Mamanthaa kana kala kaĩ kese kũtw’ĩka mũsumbĩ wa Ayuti. Aũme asu maĩ na ndaĩa mũno.

⁸ Ĩndĩ methĩwe nĩmeesĩ kana matyeesĩ, andũ asu oĩ meekĩie thayũ wa Yesũ mũisyonĩ mũnene. “Ndata” ĩla yamatongoesye yambie kũmatwaa Yelusaleme vandũ va Mbetheleemu. * Mavika kũu, mamũtavisye Mũsumbĩ Elote, ũla waĩ mũthũku kana memantha kana kala kaĩ kese kũtw’ĩka mũsumbĩ wa Ayuti. Ũvoo ũsu watumie Elote ausũwa nĩ kĩwĩu na ũthatu mwingĩ.

9-11. (a)Nĩkĩ tũtonya kwasya kana kwaĩ na mũndũ ũngĩ waĩ na vinya mũnene kwĩ Elote na Satani ũla watongoesye maũndũ? (b) Kyalo kya kũthi Misili kyaĩ kĩvathũkany’o ata na ũndũ kĩeleaw’a mavukunĩ ma ngewa sya Ayuti?

 ⁹ Ũndũ wa kwendeesya nĩ kana vaĩ na mũndũ ũngĩ waĩ na ũtonyi kwĩ Elote na Satani watongoesye maũndũ. Nĩkĩ tũtonya kwasya ũu? Aeni asu mavika mũsyĩ kwa Yosevu, nĩmoonie Yesũ vamwe na inyia wake, na mamanenga mĩthĩnzĩo. Meli na Yosevu maseng’ie mũno kũnengwa thaavu, ũvumba, na manemane. Isu syaĩ syĩndũ sya thooa mũnene makwatie matekũĩvĩa kĩndũ. Andũ asu oĩ mavangĩte kũmũsyokea Mũsumbĩ Elote na maimũtavya vala meethĩie kana kau. Ĩndĩ Yeova nĩwalikĩlĩĩile katĩ. Nĩwatũmĩie ndoto kũtavya andũ asu oĩ masyoke kwoo matũmĩĩte nzĩa ĩngĩ.—Soma Mathayo 2:1-12.

¹⁰ Kavinda kakuvĩ ĩtina wa ala andũ oĩ kũthi, Yeova nĩwatũmie mũlaĩka atavye Yosevu ndeto ii: “Ũkĩla wose kana na inyia wako na mũikĩa mũthi Misili, na mũyĩkala kw’o nginya yĩla ngaũtavya, nũndũ Elote nũkilyĩ kũmantha kana kau akoae.” (Mt. 2:13) Kwoou, o tondũ twonie mwambĩĩonĩ, Yosevu nĩwoosie ĩtambya kwa mĩtũkĩ. Kĩndũ kĩla woonaa kĩ kya vata nĩ kũĩkĩĩthya kana mwana wake nĩmũsũvĩĩku. Na nũndũ wa ũu, nĩwatwaie andũ make Misili. Lilikana kana ala andũ oĩ nĩmaetete mĩthĩnzĩo ya thooa mũnene, na kwoou yaĩ laisi kwa Yosevu kũsũvĩa mũsyĩ wake kyalonĩ kĩla kyaĩ mbee woo.

¹¹ Mavuku ma ngewa sya Ayuti maeleasya kyalo kĩu kya kũthi Misili ta kyaĩ kya kwendeesya. Kĩtumi nũndũ mawetaa kana Yesũ nĩweekie kyama akuvĩvya savalĩ ĩsu ya kũthi Misili na weethĩa ing’endilĩ iimeka ũndũ. O na maasya kana nĩwatumaa mĩtende yeeka nĩ kana inyia wake atw’e matunda. * Ĩndĩ ũw’o nĩ kana yaĩ savalĩ ndaasa na yĩ mĩnoo mingĩ. O na matyeesĩ kĩla kyameteele mbee woo.

12. Asyai ala mekũea syana nthĩnĩ wa nthĩ ĩno yusũĩte mĩisyo matonya kwĩmanyĩsya kyaũ kumana na Yosevu?

¹² Ngelekany’o ya Yosevu no ĩmanyĩsye asyai maũndũ maingĩ. Mbee, nĩwaekie wĩa wake na eyĩima ũtanu nĩ kana asũvĩe mũsyĩ wake ndũkalike mũisyonĩ. Kwa w’o, oonaa mũsyĩ wake ta mũthĩnzĩo mũnene kuma kwa Yeova. Ũmũnthĩ, nĩ laisi mũno syana kũlika mũisyonĩ, kũkengeka, kana o na kwanangwa nĩ nthĩ ĩno ya Satani. Ĩndĩ nĩ ũndũ wa kũtanĩthya kwona asyai mayĩka motwi ma ũĩ, na maendeee kwĩkĩa kĩthito o ta Yosevu masũvĩe syana syoo iikelelũkw’e nĩ maũndũ asu.

13, 14. Yosevu na Meli mavikangie ata Nasaleti vala maeeie syana syoo?

¹³ Veonekana mũsyĩ wa Yosevu ndwaaĩkala Misili mũno nũndũ ĩtina wa ĩvinda ĩkuvĩ mũlaĩka nĩwamũtavisye kana Elote nĩ mũkw’ũ. Yosevu amanya ũu nĩwavangie masyoke kwoo. Wathani ũmwe wa tene waĩtye kana Yeova akamwĩta Mwana wake “kuma Misili.” (Mt. 2:15) Yosevu nĩwatetheeisye kwĩanĩsya wathani ũsu. Ĩndĩ ĩkũlyo nĩ, we esaa kũmanthĩa andũ make ũtũo va?

¹⁴ Yosevu aĩ metho mũno. Nĩweesĩ kana Alikelau, ũla wasumbĩkĩte ĩtina wa Elote, aĩ mũsumbĩ mũng’endu na mũaani, na kwoou ndaĩ esa kũmwĩyĩelela. Atongoew’e nĩ Yeova, nĩwatwaie mũsyĩ wake Kalilii, ngalĩ ya ĩũlũ vaasa vyũ na Yelusaleme na amaitha ala maĩ vo, na ĩndĩ matũa ndũanĩ ya Nasaleti vala wasyaĩwe. Vau nĩvo e na Meli maeeie syana syoo.—Soma Mathayo 2:19-23.

15, 16. Wĩa wa Yosevu wailye ata, na nĩ mĩio ĩmwe yĩva ũtonya kwĩthwa atũmĩaa?

¹⁵ Yosevu na mũsyĩ wake mayaĩ na syĩndũ mbingĩ na athũkũmaa wĩa ũte laisi. Mbivilia yaĩtye kana aĩ vundi wa mbwaũ na ndeto ĩla ĩalyũlĩtwe vundi wa mbwaũ ĩielesya wĩa wake no yonany’e mawĩa kauta ma mbwaũ. Ta kwa ngelekany’o, kũtema mĩtĩ ya mbwaũ, kũmĩkua, na kũmĩnyasya nĩ kana yĩthĩwe ĩtonya kũtũmĩka kwaka nyũmba, kũseũvya masiwa, iaao nini, makasya, ndĩa, masoki, na syĩndũ ingĩ ila syatũmĩawa nĩ andũ ma tene. (Mt. 13:55) Wĩa ũsu ndwaĩ laisi. Mavundi ma mbwaũ mayeethĩawa na nyũmba nene, na makothaa kũthũkũmĩa vakuvĩ na mũomo wa nyũmba yoo kana makethĩwa na kasũmba ka kũthũkũmĩa kakĩtwe ũtee wayo.

¹⁶ Yosevu atũmĩaa mĩio yĩ kĩvathũkany’o, na nĩvatonyeka akethĩwa atiĩĩtwe ĩmwe nĩ ĩthe. Nũtonya kwĩthĩwa aĩ na mũio wa kwĩkĩa kona, kavilũ, ũlii wa kũthima ũlũngalu, ĩthoka, ngomo, kĩiva, ngesa vamwe na mbwaũ ĩla yatũmĩawa kũmĩkũnĩĩa, mũsumeno, kyũma kya kũtheketha maima kĩla kyathyũũkaw’a nĩ ũlii wa ũta wakusaw’a mbee na ĩtina, na ngamu sya mĩthemba yĩ kĩvathũkany’o. O na noĩthwa aĩ na mĩsumaa, o na kau yatesawa mbesa mbingĩ.

17, 18. (a) Yesũ eemanyĩisye kyaũ kuma kwa ĩthe wake ũla wamũeaa? (b) Nĩkĩ Yosevu waaĩlĩte kũthũkũma na kĩthito wĩanĩ wake?

¹⁷ Kwasũanĩa yĩla Yesũ waĩ mũnini asyaĩĩsye ĩthe wake ũla wamũeaa  aithũkũma. Amũsyaĩĩsye Yosevu nesa na vate nzika nĩwatanĩaa kwona ũtũĩka na vinya ũla waĩ naw’o wa kũthũkũma na ũndũ watũmĩaa ũĩ. Nĩvatonyeka Yosevu akethĩwa ambĩĩie na kũmanyĩsya mwana wake ũndũ ũtonya kũthũkũma mawĩa me laisi ta kũkũna mbwaũ mũsasa nĩ kana itendee atũmĩĩte kĩkonde kya ĩkũyũ kyũmĩthĩtw’e. O na nĩvatonyeka akethĩwa amũmanyĩisye ĩũlũ wa mbwaũ syĩ kĩvathũkany’o ila watũmĩaa, ta sya mũkũũ, mwaloni, mũthata, na mĩtĩ ĩngĩ.

¹⁸ Ĩndĩ o na kau Yosevu nĩwatethasya wĩa mũmũ wa kũtila mĩtĩ, kũtheketha maima, na kũkwatany’a mbwaũ, e mũsyĩ kwake aĩ mũndũũme mũuu, wendete andũ make na wamathĩnĩkĩaa vyũ. Ĩtina e na Meli nĩmesie kwĩthĩwa na mũsyĩ mũnene wĩ na syana ingĩ thanthatũ iinyiva, tũteũtala Yesũ. (Mt. 13:55, 56) Kwoou Yosevu nĩwaaĩlĩte kũthũkũma na kĩthito nĩ kana asũvĩe mũsyĩ wake w’onthe.

19. Yosevu eekaa ata nĩ kana eanĩsye mavata ma kĩ-veva ma mũsyĩ wake?

¹⁹ O na ũu wĩ o vo, Yosevu nĩweesĩ kana ũndũ ũla wa vata vyũ nĩ kwĩanĩsya mavata ma kĩ-veva ma mũsyĩ wake. Kwoou nĩwamanthaa ĩvinda ya kũmanyĩsya syana syake ĩũlũ wa Yeova Ngai, na mĩao yake. E na Meli nĩmaendaa na syana syoo ĩsinakokenĩ kĩla ĩvinda makethukĩĩsye Mĩao ĩisomwa na kũelew’a. Ĩtina wa ũu, Yesũ nũtonya kwĩthĩwa akũlasya makũlyo maingĩ, na no nginya Yosevu ethĩwe atataa ũndũ ũtonya amũsũngĩe makũlyo asu. O na ĩngĩ, Yosevu nĩwaendaa Yelusaleme vamwe na mũsyĩ wake kũthaitha. Kĩla mwaka nĩmaendaa mũendo wa maili 75 (kĩlomita 120) nginya Yelusaleme kwondũ wa Vasaka, na mboka ĩsu yathela maisyoka. Nĩvatonyeka maũndũ asu onthe makethĩwa makuaa syumwa ĩlĩ.

20. Aũme Aklĩsto ala me na syana matonya kũatĩĩa ngelekany’o ya Yosevu ata?

²⁰ Ũmũnthĩ aũme Aklĩsto ala me na syana maatĩĩaa ngelekany’o o ĩsu. Nĩmeyumasya kũtetheesya syana syoo, na nĩmavĩtasya mbee maũndũ ma kĩ-veva vandũ va maũndũ ma kĩ-mwĩĩ. Nĩmatataa ũndũ matonya methĩwe na ũthaithi wa mũsyĩ vamwe na syana syoo na mayĩĩkĩĩthya nĩsyathi maũmbanonĩ ma kĩkundi na maũmbanonĩ manene. O ta Yosevu, nĩmesĩ kana vaiĩ kĩndũ kĩngĩ kya vata ta kũtetheesya syana syoo kĩ-veva.

21. Yosevu na andũ make meekaa ata ĩvinda ya Vasaka? Nĩ ĩndĩĩ Yosevu na Meli mamanyie kana Yesũ ndaĩ namo?

²¹ Yesũ e na myaka 12, Yosevu nĩwatwaie mũsyĩ wake Yelusaleme, o tondũ weekaa. Yaĩ ĩvinda ya Vasaka na andũ aingĩ ma mũsyĩ maendaa kyalo kĩu me ikundi. Ĩvinda yĩu nĩ yĩla mĩtĩ yĩthĩawa ĩithongooa. Mathengeee kĩsionĩ kĩla kĩtameaa mĩtĩ mingĩ vakuvĩ na ndũa  ya Yelusaleme, aingĩ nĩmambĩĩaa kwina ila savuli syĩ nguma syainawa nĩ Aisilaeli mambatĩte Yelusaleme. (Sav. 120-134) Nĩvatonyeka ũkethĩa ndũa ĩsu yaĩ na andũ ngili maana maingĩ. Ĩtina wa vau, mĩsyĩ nĩyambĩĩaa kũsyokethya yĩ vamwe. Noĩthwa Yosevu na Meli maĩ na maũndũ maingĩ ma kwĩka, na kwoou masũanĩaa kana Yesũ e kyalonĩ vamwe na andũ angĩ, ala matonya kwĩthĩwa maĩ ma mũsyĩ woo. Ĩtina wa kũthi kyalo kya mũthenya mũima kuma Yelusaleme, matelemile mũno kũmanya kana Yesũ ndaĩ namo!—Luka 2:41-44.

22, 23. Yosevu na Meli meekie ata yĩla mamanyie kana Yesũ nde namo, na Meli aisye ata yĩla mesie kũmwona?

²² Matelemete mũno! Nĩmasyokie ĩngĩ Yelusaleme makamũmanthe. Yu kwasũanĩa ũndũ mathĩnĩkaa mũno wĩana mesĩle malelũnĩ ma ndũa ĩsu maimwĩta na wasya mũnene. No nginya methwe meekũlasya  kĩmwana kĩu kĩtonya kwĩthwa kĩ va! Ĩtina wa kũmũmantha mĩthenya ĩtatũ, yo nĩvatonyeka Yosevu akethĩwa ambĩĩie kũsũanĩa kana yu nũemiwe nĩ kĩanda kĩseo kĩla Yeova wamũnengete? Ĩtina, nĩmaendie ĩkalũnĩ. Vau nĩvo mesie kwĩthĩa Yesũ ekalĩte lumunĩ ĩmwe nene vamwe na amanyĩsya ma Mĩao! Kwasũanĩa ũndũ Yosevu na Meli meewie mausya!—Luka 2:45, 46.

²³ Saa isu Yesũ aendeee kwĩthukĩĩsya aũme asu maĩ asomu na kũmakũlya makũlyo. Aũme asu nĩmaseng’iw’e nĩ ũmanyi wa kamwana kau na mosũngĩo mako. O na ũu wĩ o vo, Meli na Yosevu nĩmaseng’ie mũno nũndũ wa kĩla Yesũ weekie. Mbivilia ndiwetete kana ve ũndũ Yosevu waaneena. Ĩndĩ ndeto ila Meli waneenie nĩsyonanĩtye ũtheinĩ ũndũ meew’aa. Aisye atĩĩ: “Mwana wakwa, ũtwĩkie ũu nĩkĩ? Nyie na ĩthe waku tũthĩnĩkie mũno tũikũmantha.”—Luka 2:47, 48.

24. Mbivilia yonanasya nesa ata mawetu ala asyai makomanaa namo?

 ²⁴ Kwoou, no twasye Ndeto ya Ngai ĩtũmĩĩte ngewa ĩno kwonany’a nesa mawetu ala asyai makomanaa namo. Ndwaĩ ũndũ wĩ laisi kũea Yesũ o na kau ndaĩ na naĩ. Kwoou asyai nĩmatonya ‘kũthĩnĩka mũno’ maiea syana me nthĩ ĩno nthũku. Ĩndĩ nĩmatanaa kũmanya kana Mbivilia nĩwetete kana ti ũndũ wĩ laisi kũsiea.

25, 26. Yesũ asũngĩie asyai make ata, na Yosevu atonya kwĩthĩwa eewie ata ĩũlũ wa ndeto ila mwana wake waneenie?

²⁵ Yesũ ekalĩte ĩkalũnĩ, vala novo ve voka weew’aa e vakuvĩ vyũ na Ĩthe wake wa ĩtunĩ, Yeova. Na e vau nĩwatanĩaa kwĩmanyĩsya maũndũ maingĩ ĩũlũ wake. Asũngĩie asyai make ũũ kuma ngoonĩ na e na ndaĩa: “Nĩkĩ mũũmanthaa? No mwĩĩsĩ kana no nginya nĩthĩwe nyũmbanĩ ya Asa wakwa?”—Luka 2:49.

²⁶ Yosevu ndalea kwĩthĩwa aendeeie kũsũanĩa ndeto isu ĩngĩ na ĩngĩ. Na ĩtina wa kũisũanĩĩa kwa kavinda, noĩthwa amanyie kana syĩonany’a nĩwĩanĩĩtye kĩanda kyake nesa. Na twĩasya ũu nũndũ nĩwe mwene wamanyĩĩtye mwana ũsu wanengetwe aee nginya amwenda Yeova Ngai ũu wamwendete. Ĩvindanĩ yĩu Yesũ e o kamwana, aĩ ambĩĩe kũelewa nesa ũndũ ĩthe wĩ wendo wĩthĩawa ailye, nũndũ wa maũndũ ala weeyoneete myakanĩ ĩla wekalanĩtye na Yosevu kuma e kaũkenge.

27. Ethĩwa wĩ ĩthe wa syana, wĩ na kĩanda kĩva, na nĩkĩ waĩlĩte kũlilikana ngelekany’o ya Yosevu?

²⁷ Ethĩwa wĩ ĩthe wa syana, we nĩwĩsĩ kana wĩ na kĩanda kya kũtetheesya syana syaku ielewe nesa ũndũ ĩthe wĩ wendo na ũsũvĩaa syana syake waĩlĩte kwĩthĩwa ailye? O ta ũu, ethĩwa ũeaa syana ite syaku, lilikanaa ngelekany’o ya Yosevu, na ũitata vyũ ũeae kĩla mwana ta wa vata. Tetheesya syana syaku syĩthĩwe na ngwatanĩo ndũmu na Ĩthe wasyo wa ĩtunĩ, Yeova Ngai.—Soma Aeveso 6:4.

28, 29. (a) Ndeto ila syĩ ĩandĩkonĩ ya Luka 2:51, 52, ivuanĩtye kyaũ ĩũlũ wa Yosevu? (b) Yosevu atetheeisye mwana wake ata aendeee kwĩthĩwa na ũĩ?

²⁸ Ve tũmaũndũ tũngĩ tũtonya kwoneka twĩ tũnini Mbivilia ĩwetete ĩũlũ wa Yosevu, ĩndĩ twa vata mũno na twaĩle kũsũanĩĩwaa kwa  ũliku. Mbivilia yaĩtye kana, ‘Yesũ nĩwaendeeie kũmenyivĩsya’ asyai make. O na nĩyaĩtye kana ‘Yesũ nĩwaendeeie kwĩthĩwa na ũĩ na kwĩana na kwonw’a ũseo nĩ Ngai na andũ.’ (Soma Luka 2:51, 52.) Ndeto isu syĩonany’a kyaũ ĩũlũ wa Yosevu? Syĩonany’a maũndũ meana ũna. Mbee, syĩonany’a kana Yosevu nĩwaendeeie kũtongoesya mũsyĩ wake nesa, nũndũ mwana wake, ũla ũtaĩ na naĩ, nĩwaendeeie kũnenga ndaĩa ũkũmũ wake, na aendeea kũmwĩnyivĩsya.

²⁹ O na ĩngĩ, nĩtũkwona kana Yesũ nĩwaendeeie kwĩthĩwa na ũĩ. Kwa w’o, Yosevu nĩwatetheeisye mwana ũsu wake kwĩthĩwa na ũĩ ũsu. Ĩvindanĩ yĩu ve nthimo Ayuti mendete mũno, na ũmũnthĩ nĩkwatĩkanaa mavukunĩ amwe. Nthimo ĩsu yoonanasya kana no aũme ala athwii maĩ matonya kwĩthĩwa me oĩ, ĩndĩ mavundi ma mbwaũ, aĩmi, na atwii ma syũma, “maitonya kũsila katĩ na mayĩsa kwonekela vandũ nthimo iũneenwa.” Ĩndĩ ngewa ya Yesũ, na ĩthe wake Yosevu, nĩyesie kũĩkĩĩthya kana nthimo ĩsu ti ya w’o. Kwavindĩĩsya yĩla Yesũ waĩ kamwana kanini. We wĩona nĩ mavinda meana ata weew’aa ĩthe wake, ũla waĩ vundi wa mbwaũ na ũtaĩ na syĩndũ mbingĩ, aimanyĩsya sila wa katĩ wa Yeova? Vate nzika, nĩ mavinda matatalĩka.

30. Yosevu nĩ ngelekany’o nzeo ata kwa aũme ala me na mĩsyĩ ũmũnthĩ?

³⁰ O na ĩngĩ, no nginya Yosevu ethĩwe eekĩaa kĩthito kingĩ nĩ kana asũvĩe Yesũ kuma e mũnini. Na kĩtumi nũndũ Yesũ nĩwaendeeie kwĩana nesa e na vinya nginya atw’ĩka mũndũ mũima. Na eka ũu, Yosevu nĩwamanyĩisye mwana wake wĩa wa moko nginya atw’ĩka ndũĩka wĩanĩ wake. Twĩasya ũu nũndũ Yesũ ndeetawa o mwana wa vundi wa mbwaũ, ĩndĩ we mwene eetawa “ũla vundi wa mbwaũ.” (Mko. 6:3) Ũu wĩonany’a nesa kana Yosevu aĩ mũmanyĩsya mũseo. Yosevu nĩ ngelekany’o nzeo kwa aũme ala me na mĩsyĩ. Aũme nĩmaĩle kwĩkĩa kĩthito masũvĩe syana syoo na mayĩĩkĩĩthya nĩsyakwata ũmanyi ũtonya kũitetheesya kwĩmanthĩa syatw’ĩka andũ aima.

31. (a) Ũkunĩkĩli wĩonany’a Yosevu akwie ĩndĩĩ? (O na ĩngĩ, sisya  ĩsandũkũ.) (b) Tũtonya kwonany’a mũĩkĩĩo ta wa Yosevu ata?

³¹ Yesũ amina kũvatiswa e na myaka ta  30 ũu, Yosevu ndawetawa ĩngĩ ngewanĩ ya Yesũ Mbivilianĩ. Ve maũndũ kauta mekwonany’a kana Meli aĩ ndiwa Yesũ ayambĩĩa ũthũkũmi wake. (Sisya ĩsandũkũ, “ Yosevu Akwie Ĩndĩĩ?”) Ĩndĩ Yosevu nĩwatiie ngelekany’o nzeo ĩtamba kũla; ngelekany’o ya mũndũũme wasũvĩie andũ make, eanĩsya mavata moo, na aendeea kwĩthĩwa e mũĩkĩĩku nginya mũthya. Aklĩsto onthe, na mũno mũno aũme ala matwaanĩte kana me na syana, no matetheke meethĩwa na mũĩkĩĩo ta wa Yosevu.