Tɔm Hʋyaa 6:1-40
6 Ɛlɛ Izrayɛɛlɩ mba tasɩ labʋ mbʋ pɩfɛyɩ ɖeu yɔ Yehowa ɛsɩndaa,+ pʋyɔɔ lɛ, Yehowa ɖʋzɩ-wɛ Madiyaŋ mba nesi taa pɩnzɩ 7.+
2 Nɛ Madiyaŋ mba nesi wizi Izrayɛɛlɩ.+ Madiyaŋ mba yɔɔ lɛ, Izrayɛɛlɩ mba ñɩnɩ pa-tɩ ɖɩmɛlɩyɛ* pʋŋ taa, ɛwasɩ pɔŋ taa, nɛ lona wena a-taa wobu wɛ kaɖɛ yɔ a-taa.+
3 Izrayɛɛlɩ mba ɖuu ɖomaɣ lɛ, Madiyaŋ mba, Amalɛɛkɩ mba+ nɛ Wɩsɩ Ðɩlɩyɛ taa mba+ kɔŋ pa-wayɩ.
4 Pɔkɔŋaɣ nɛ pesiki pe-kizinzikiŋ nɛ pakʋyʋʋ Izrayɛɛlɩ mba yɔɔ nɛ pɛwɛɛkɩɣ ɛjaɖɛ taa tɔɔnaɣ nɛ piwoki pɩtalɩɣ Gaazaa, nɛ pataakazɩɣ nabʋyʋ Izrayɛɛlɩ mba se pɔtɔɔ, nɛ pataakazɩɣ ɖɔɖɔ paa heu, paa nɔ yaa kpaŋaɣ.+
5 Mbʋ pʋyɔɔ yɔ pɛkpɛndaɣnɩ pa-kpɩna nɛ pe-kizinzikiŋ nɛ pɔkɔŋ, pɔɖɔwaɣ ɛzɩ kudoloŋ yɔ;+ nɛ pa nɛ pa-aɖaaɖaanaa pɔɖɔwaɣ pɩfɛyɩ yɔɔdʋʋ,+ nɛ pɔkɔŋ ɛjaɖɛ taa se pɛwɛɛkɩ-ɖɩ.
6 Mbʋ yebina nɛ Madiyaŋ mba yɔɔ lɛ, Izrayɛɛlɩ sʋʋ kʋñɔndʋtʋ sɔsɔtʋ taa; nɛ Izrayɛɛlɩ mba yaa Yehowa se ɛsɩnɩ-wɛ.+
7 Alɩwaatʋ ndʋ Izrayɛɛlɩ mba ya Yehowa se eholi-wɛ Madiyaŋ mba nesi taa lɛ,+
8 Yehowa tiyini nayʋ nɔɔyʋ Izrayɛɛlɩ mba nɛ eheyi-wɛ se: «Tɔm tʋnɛ Izrayɛɛlɩ tɛ Ɛsɔ Yehowa yɔɔdʋʋ: “Malɩzɩ-mɩ nɛ Ejipiti, malɩzɩ-mɩ nɛ yomiye ɖɩɣa taa.+
9 Mbʋ moholi-mɩ Ejipiti nesi taa, nɛ moholi-mɩ mɩ-nazɩyaa kpeekpe nesi taa nɛ mɔnɖɔɔnɩ-wɛ mɩ-ɛsɩndaa nɛ maha-mɩ pɛ-ɛjaɖɛ.+
10 Nɛ meheyi-mɩ se: ‘Mɛkɛnɩ mɩ-Ɛsɔ Yehowa.+ Pɩfɛyɩ se ise sɔɔndʋ Amoori ñɩma mba ɩwɛ pɛ-ɛjaɖɛ taa yɔ pɛ-ɛsɔnaa.’+ Ɛlɛ ɩtɩñamɩ-m.”»*+
11 Pʋwayɩ lɛ, Yehowa tiyiyu kɔɔ+ nɛ ɛcaɣ Abi-Ezɛɛrɩ tʋ+ Yowaasɩ tɩʋ sɔsɔʋ ŋgʋ kɩɩwɛ Ofɩra yɔ kɩ-tɛɛ. Ɛ-pɩyalʋ Gideyɔɔ+ kaawɛɛ nɛ ɛmakɩ tɔɔnaɣ ŋga payaɣ se blee yɔ viiñi ɖɩfɛyɩyɛ se ɛmɛsɩ-kɛ nɛ Madiyaŋ mba ɩtaana.
12 Yehowa tiyiyu lɩɩ ɛ-yɔɔ nɛ eheyi-i se: «You laɖʋ ɖoŋ tʋ ña, Yehowa wɛ ñɔ-cɔlɔ.»+
13 Peeɖe Gideyɔɔ heyi-i se: «Mentendi-ŋ man-kɩbaɣlʋ, ɛlɛ ye Yehowa ɛwɛ ɖɔ-cɔlɔ, ɛbɛ yɔɔ pɩtɩŋa payɩ mbʋ yɔ pɩtalɩ-ɖʋ?+ Le e-piti lakasɩ nzɩ payɩ sɩ-tɔm ɖa-caanaa kɛdɩ-ɖʋ+ nɛ pɔtɔŋ se: “Yehowa lɩzɩnɩ-ɖʋ Ejipiti”+ yɔ sɩwɛɛ? Lɛɛlɛɛyɔ, Yehowa yebi-ɖʋ+ nɛ ɛɖʋzɩ-ɖʋ Madiyaŋ mba nesi taa.»
14 Yehowa ha-ɩ nɛ ɛsa nɛ ɛyɔɔdɩ se: «Wobini ɖoŋ weyi ŋwɛna yɔ, nɛ ŋkaɣ yabʋ Izrayɛɛlɩ ñʋʋ Madiyaŋ mba nesi taa.+ Pɩtɩkɛ metiyiɣni-ŋ yaa we?»
15 Peeɖe Gideyɔɔ cosi-i se: «Mentendi-ŋ, Yehowa. Ɛzɩma manpɩzɩɣ nɛ maya Izrayɛɛlɩ ñʋʋ? Na, men-cejewiye* kɛnɩnɩ tɔyaɣ Manaasee taa, nɛ makɩlɩnɩ kɔzʋʋ man-caa ɖɩɣa taa.»
16 Ɛlɛ Yehowa heyi-i se: «Mankaɣ ñɔ-cɔlɔ wɛʋ;+ pʋyɔɔ lɛ, ŋkaɣ wabʋ Madiyaŋ mba ɛzɩ pɛkɛ ɛyʋ kʋɖʋm ɖeke yɔ.»
17 Peeɖe Gideyɔɔ heyi-i se: «Lɛɛlɛɛyɔ, ye mɔn-tɔm ɛkɛdɩnɩ-ŋ yɔ, wɩlɩ-m yʋsaɣ nakɛyɛ, ŋga kawɩlɩɣ se ña keekee ñɔyɔɔdʋʋnɩnɩ-m yɔ.
18 Mentendi-ŋ, taaɖɛɛ cɩnɛ nɛ pɩkɔɔ pɩsɩɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ mɛnkpɛndɩnɩ man-kʋjɔʋ nɛ manpɩsɩ mɔnkɔɔ nɛ mansɩɩ-kʋ ñɛ-ɛsɩndaa yɔ.»+ Nɛ ɛlɛ heyi-i se: «Mɛwɛɣ cɩnɛ mbʋ nɛ pɩsɩɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ ŋpɩsaa nɛ ŋkɔɔ yɔ.»
19 Nɛ Gideyɔɔ ɖɛɛ ɛsʋʋ nɛ ewolo ɛtɩzɩ mbeɣa nakɛyɛ nɛ ɛkpaɣ mʋlʋm efa kʋɖʋmʋʋ* nɛ ɛlabɩnɩ kpɔnɔ ŋgʋ kɩ-taa patɩɖʋ lɔlɔm yɔ.+ Ɛkpaɣ nandʋ nɛ ɛɖʋ ɖɔkʋ taa nɛ ɛɖʋ yom ɖeebiye taa; ɛkpaɣ pɩtɩŋa nɛ ɛlɩna nɛ ɛsɩɩ ɛ-tɛɛ tɩʋ sɔsɔʋ tɛɛ.
20 Ðɩnɛ ɛlɛ, Ɛsɔ toovenim tʋ tiyiyu heyi-i se: «Kpaɣ nandʋ nɛ kpɔnɔ ŋgʋ kɩ-taa patɩɖʋ lɔlɔm yɔ nɛ ŋsɩɩ kaaʋ sɔsɔʋ yɔɔ peeɖeyɔ, nɛ ŋpɩyɩ yom.» Nɛ ɛla ɛzɩ tiyiyu yɔɔdʋʋ yɔ.
21 Nɛ Yehowa tiyiyu sezi ɖaʋ ŋgʋ kɩɩwɛ e-nesi taa yɔ nɛ ewoni kɩ-nɔɔ nɛ etukuni nandʋ nɛ kpɔnɔ ŋgʋ kɩ-taa patɩɖʋ lɔlɔm yɔ, nɛ miŋ lɩɩnɩ kaaʋ taa nɛ ɛñaɣ nandʋ nɛ kpɔnɔ ŋgʋ kɩ-taa patɩɖʋ lɔlɔm yɔ.+ Pʋwayɩ lɛ, Yehowa tiyiyu mʋʋ yem ɛ-ɛsɩndaa.
22 Peeɖe Gideyɔɔ ɖiɣzinaa se Yehowa tiyiyu pɩɩkɛnaa.+
Kpaagbaa mbʋ lɛ, Gideyɔɔ yɔɔdɩ se: «Kɩbaɣlʋ Kɩlɩm Yehowa, pɩtɔɔ-m, mbʋ pʋyɔɔ yɔ mana Yehowa tiyiyu nɛ ma nɛ ɩ ɖɛ-ɛsa ɖʋ ɖama taa!»+
23 Ɛlɛ Yehowa heyi-i se: «Wɛɛ laŋhɛzɩyɛ taa. Sɔɔndʋ ɛtaakpa-ŋ;+ ŋŋkaɣ sɩbʋ.»
24 Nɛ Gideyɔɔ ma altaaru nakʋyʋ Yehowa peeɖe, nɛ payaɣ-kʋ se Yehowa-Salɔɔm*+ halɩ nɛ sɔnɔ. Kɩwɛ mbʋ Abi-Ezɛɛrɩ mba tɛtʋ ndʋ payaɣ se Ofɩra yɔ tɩ-taa.
25 Yehowa heyi-i ɖoo ana se: «Kpa ña-caa nɔ* abalɩñɩnʋ, nɔ abalɩñɩnʋ 2 ñɩnʋ weyi ɛwɛnɩ pɩnzɩ 7 yɔ; yɔkɩ Baalɩ altaaru, ña-caa ñɩŋgʋ; nɛ ŋsɛtɩ sizika kiɖeɖeɣa* ŋga kɛwɛ altaaru ŋgʋ kɩ-cɔlɔ yɔ nɛ ŋpɛɖɩ.+
26 Pɩlɩ kaaŋ nɛ ŋma altaaru nakʋyʋ ñɛ-Ɛsɔ Yehowa lone ɖoŋ ñɩnɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-ñʋʋ taa, nɛ pʋwayɩ lɛ ŋkpaɣ nɔ abalɩñɩnʋ 2 ñɩnʋ nɛ ŋlaanɩ kɩlaʋ kɩñaɣzʋʋ sizika kiɖeɖeɣa* ŋga ŋsɛtaa nɛ ŋpɛɖɩ yɔ ka-ɖasɩ yɔɔ.»
27 Ðɩnɛ ɛlɛ, Gideyɔɔ kpaɣ ɛ-lɩmɖʋyaa taa abalaa 10 nɛ ɛla ɖeyi ɖeyi ɛzɩ Yehowa kaaheyuu-i yɔ. Ɛlɛ sɔɔndʋ kpaɣaɣ-ɩ nɛ ɛ-caa ɖɩɣa taa mba nɛ tɛtʋ taa abalaa kpem, pʋyɔɔ ɛlabɩ tʋmɩyɛ nɖɩ ɖoo taa, nɛ ɛtɩlabɩ-ɖɩ wɩsɩ taa.
28 Tɛtʋ taa abalaa kʋyɩ tɛʋ kifemuu tanaŋ tɛɛ pala lɛ, panaɣ se pɔyɔkɩ Baalɩ altaaru, pɛsɛtɩ sizika kiɖeɖeɣa* ŋga kaawɛ kɩ-cɔlɔ yɔ nɛ pɛpɛɖɩ nɛ palaa nɔ abalɩñɩnʋ 2 ñɩnʋ altaaru ŋgʋ pamawa yɔ kɩ-yɔɔ.
29 Nɛ pɔpɔzɩ ɖama se: «Alabɩ ɛzʋnɔ?» Patazɩ tɔm taa lɛ, pɔtɔ se: «Yowaasɩ pɩyalʋ Gideyɔɔ labɩnɩ ɛzʋnɔ.»
30 Ðɩnɛ ɛlɛ, tɛtʋ taa abalaa heyi Yowaasɩ se: «Lɩnɩ ña-pɩyalʋ nɛ ɖɩkʋ-ɩ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛyɔkɩ Baalɩ altaaru nɛ ɛsɛtɩ sizika kiɖeɖeɣa* ŋga kaawɛ kɩ-cɔlɔ yɔ nɛ ɛpɛɖɩ.»
31 Peeɖe Yowaasɩ+ pɔzɩ mba pɔkɔm ɛ-wayɩ yɔ pe-kpeekpe se: «Mɩ pɩmʋnaa se ɩlʋ Baalɩ yɔɔ yaa we? Mɩ pɩwɛɛ se ɩya ɛ-ñʋʋ na? Weyi ɛlʋkɩ ɛ-yɔɔ yɔ, pakʋʋ-ɩ tanaŋ kʋnɛ.+ Ye ɛkɛ ɛsɔ yɔ, ɛ-maɣmaɣ ɛlʋ ɛ-tɩ yɔɔ,+ se pʋyɔɔ nɔɔyʋ yɔkɩ ɛ-altaaru.»
32 Puwiye ɛya Gideyɔɔ se Yerubaalɩ,* ɛtɔŋaɣ se: «Baalɩ maɣmaɣ ɛlʋ ɛ-tɩ yɔɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ nɔɔyʋ yɔkɩ ɛ-altaaru.»
33 Madiyaŋ mba,+ Amalɛɛkɩ mba+ nɛ Wɩsɩ Ðɩlɩyɛ taa mba pe-kpeekpe pala nɔɔ kʋɖʋmaɣ+ nɛ pɛtɛzɩ* nɛ powolo Yizreyɛɛlɩ Fɛɛʋ taa nɛ pesiɣ pe-kizinzikiŋ.
34 Peeɖe Yehowa fezuu tibi* Gideyɔɔ yɔɔ+ nɛ ɛyaa nɔndɔʋ,+ nɛ Abi-Ezɛɛrɩ mba+ tɩŋ ɛ-wayɩ se pasɩnɩ-ɩ.
35 Etiyi ɛyaa Manaasee mba lalaa kpeekpe cɔlɔ, nɛ paba ɖɔɖɔ pɔkɔɔ se pasɩnɩ-ɩ. Etiyi ɛyaa ɖɔɖɔ Asɛɛrɩ, Zebulɔɔnɩ nɛ Naftalii taa, nɛ peeɖe mba kʋyɩ nɛ pakatɩ-ɩ.
36 Ðɩnɛ ɛlɛ, Gideyɔɔ heyi Ɛsɔ toovenim tʋ se: «Ye ŋtɩŋɩɣnɩ mɔ-yɔɔ se ŋya Izrayɛɛlɩ ñʋʋ, ɛzɩ ŋlabʋ tamaɣ yɔ,+
37 mansɩɣ heu tɔnɛ ɖɩnɛ, nɖɩ ɖɩ-yɔɔ wɛ hʋndʋ yɔ tɔɔnaɣ ɖɩmaɖɛ. Ye ɖoluu ɛkpa heu tɔnɛ ɖeke ɛlɛ ɖɩ-cɔlɔ kpɛɛɛ wɩlɩ waɣwaɣ yɔ, ɖɩnɛ ɛlɛ mankaɣ naʋ se ŋkaɣ mɔ-yɔɔ tɩŋnʋʋ nɛ ŋya Izrayɛɛlɩ ñʋʋ, ɛzɩ ŋlabʋ tamaɣ yɔ.»
38 Nɛ mbʋ keekee pɩlaba. Ɛkʋyɩ tɛʋ kifemuu tanaŋ tɛɛ pala nɛ ɛñazɩ heu tɔnɛ lɛ, ɖoluu ŋgʋ ɛñazaa yɔ, kɩɖɔ kpem nɛ lɩm su ñanaɣ sɔsɔɔ.
39 Paa mbʋ yɔ, Gideyɔɔ heyi Ɛsɔ toovenim tʋ se: «Taakɔ-m nɛ pana, ɛlɛ yele nɛ mantasɩ pʋyʋ kʋɖʋm ɖeke pɔzʋʋ. Mentendi-ŋ, yele nɛ mantasɩ santaɖaʋ kʋɖʋmʋʋ koŋ labʋ nɛ heu tɔnɛ ɖɩnɛ. Mentendi-ŋ, yele nɛ heu tɔnɛ ɖeke wɩlɩ waɣwaɣ nɛ ɖoluu kpa tataa paa le.»
40 Nɛ mbʋ ɖɔɖɔ Ɛsɔ labɩ ɖoo ana; heu tɔnɛ ɖeke kaawɩlɩnɩ waɣwaɣ, nɛ ɖoluu kpa tataa paa le.
Pɩ-tɛɛ tɔm
^ Pɩpɩzɩɣ pɩkɛ, «lona wena a-taa pasɩɣ wondu tɛtɛɛ yɔ.»
^ Piye piye, «itiwelisi mɔ-nɔɔ taa tɔm.»
^ Piye piye, «mon-kudoku.»
^ Litrinaa 22 mbʋ yɔ. Cɔnɩ Tɔm kɩsɔzɩtʋ B14.
^ Pʋ-tɔbʋʋ se «Yehowa kɛ laŋhɛzɩyɛ.»
^ Yaa «neɣye.»
^ Cɔnɩ Tɔm pee sɔsɔna tɔbʋʋ lɩzʋʋ.
^ Cɔnɩ Tɔm pee sɔsɔna tɔbʋʋ lɩzʋʋ.
^ Cɔnɩ Tɔm pee sɔsɔna tɔbʋʋ lɩzʋʋ.
^ Cɔnɩ Tɔm pee sɔsɔna tɔbʋʋ lɩzʋʋ.
^ Pʋ-tɔbʋʋ se «Baalɩ ɛlʋ ɛ-tɩ yɔɔ ɛzɩ paɣtʋ pɔzʋʋ yɔ.»
^ Yaa «pɛtɛzɩ pɔɔ.»
^ Piye piye, «hu.»
