Wolo ɖenɖe tɔm wɛɛ yɔ

Wolo tɔm ñʋŋ ɖeɖe

Ŋlakɩnɩ ña-maɣzɩm tʋmɩyɛ camɩyɛ na?

Ŋlakɩnɩ ña-maɣzɩm tʋmɩyɛ camɩyɛ na?

MBƲ Ɛsɔ laba nɛ ɛyaa tɩlɩ-pʋ yɔ pɩ-taa lɛ, ŋsɩm mbʋ pamaɣzɩɣ se pɩwɛ ññɩɩ (1,4 kg), ɛlɛ pɩ-tʋmɩyɛ labʋ wɛ piti nɛ pɩkɩlɩ yɔ? Mbʋ lɛ ɛyʋ fɩtɩyɩm. Ye ɖɩkpɛlɩkɩ camɩyɛ ɛzɩma ɛyʋ fɩtɩyɩm lakɩ tʋmɩyɛ yɔ, piyeki nɛ ɖɩwɛɛnɩ ɛsɩmɩyɛ Yehowa wondu ‘kɩbandʋ’ yɔɔ nɛ pɩkɩlɩ. (Keɣa 138:14) Iyele nɛ ɖɩna ɛzɩma fɩtɩyɩm yeki se ɛyʋ ɛlabɩnɩ ɛ-maɣzɩm tʋmɩyɛ yɔ.

Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlabɩnɩ ɖa-maɣzɩm tʋmɩyɛ? Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩ kɩlɛmɩŋ kɩbaŋ nɩɩyɩ yaa wondu kɩbandʋ ndʋ ɖɩtɩtɩɩnata yɔ tɩ-yɔɔ, yaa ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla lɩmaɣza naayɛ. Ye ŋmaɣzɩ tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ yɔ, pʋtɔma yɔ ŋɖiɣzinaa se ŋlakɩnɩ ña-maɣzɩm tʋmɩyɛ ɖoŋ ɖoŋ. Pɩtɩla ŋtɛm kalʋʋ yaa ŋnɩ pɔyɔɔdɩ lone naɖɩyɛ tɔm, ɛlɛ wiɖiyi ŋtiwolo ɖɩ-taa nɛ ŋna. Paa ŋŋsɩŋ lone nɖɩ yɔ, pɩtʋʋ fɛyɩ se ŋmaɣzɩ ɖɩ-yɔɔ. Toovenim taa lɛ, alɩwaatʋ ndʋ ɖɩmaɣzɩɣ nabʋyʋ yɔɔ, ɛlɛ ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩna-pʋ yaa ɖɩnɩɩ pɩ-taŋ yaa ɖɩɖɩŋ-pʋ yaa ɖitukuni-pʋ yaa ɖɩnɩɩ pɩ-sɔzɩŋ yɔ, pɩwɩlɩɣ se ɖɩlakɩnɩ ɖa-maɣzɩm tʋmɩyɛ.

Bibl sɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩnɩɩ pɩ-taa se Ɛsɔ lɩzɩ-ɖʋ nɛ ɖɩkɛ ɛ-lɛzʋʋ. (Kiɖe Tɛɛ Tɔm 1:26, 27) Ye mbʋ, pɩwɩlɩɣ se Yehowa ɖɔɖɔ wɛnɩ maɣzɩm. Ye Ɛsɔ ɛha-ɖʋ waɖɛ nɖɩ yɔ, ɛñɩnɩɣ se ɖɩlabɩnɩ-ɖɩ tʋmɩyɛ nɛ ɖɩnɩɩ ɛ-paɣtʋ taa nɛ ɖɩmaɣzɩ e-lidaʋ tɔm yɔɔ. (Eklesɩyastɩ 3:11) Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlabɩnɩ ɖa-maɣzɩm tʋmɩyɛ camɩyɛ nɛ ɖɩtalɩ kaɖʋwa ŋga? Nɛ ɛzɩma pɩtɩmʋna se ɖɩlabɩnɩ ɖa-maɣzɩm tʋmɩyɛ?

ƐZƖMA PƖTƖMƲNA SE ÐƖLABƖNƖ ÐA-MAƔZƖM TƲMƖYƐ YƆ

(1) Ðɩtaamaɣzɩɣ alɩwaatʋ ndʋ tɩtɩmʋna yɔ tɩ-taa yaa mbʋ pɩtɩmʋna yɔ, pɩ-yɔɔ.

Pɩtɩkɛ wondu tɩŋa yɔɔ maɣzʋʋ fɛyɩnɩ ɖeu. Halɩ wondu natʋyʋ yɔɔ maɣzʋʋ pɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛnɩ wazaɣ. Ɛlɛ Eklesɩyastɩ 3:1 sɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩna se “paa mbʋ lɛ” pɩ nɛ pɩ-alɩwaatʋ. Nabʋyʋ taa, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla tʋma naayɛ alɩwaatʋ ndʋ tɩtɩmʋna yɔ, tɩ-taa. Ye ɖɩwɛ kediɣzaɣ taa yaa ɖɩlakɩ tɩ-yɔɔ kpɛlɩkʋʋ nɛ ɖiyele nɛ ɖa-lɩmaɣza wɛɛ nɛ ayɛlɩɣ yɔ, pʋbʋ lɛ ɖa-maɣzɩm ɛɛsɩɣnɩ-ɖʋ ɛlɛ pɩɖʋzʋʋ-ɖʋ kɩɖʋzʋʋ. Yesu paɣ-ɖʋ se ɖitaayele nɛ ɖa-maɣzɩm wɛɛ mbʋ pɩfɛyɩ ɖeu yɔ pɩ-yɔɔ. Ɛtasɩ-ɖʋ lɔŋ se ɖɩtaawɛɛ nɛ ɖɩmaɣzɩɣ kʋzʋʋ kɩdɛkɛdʋʋ yɔɔ. (Maatiyee 5:28) Mbʋ pɩ-yɔɔ ɖɩɖʋʋ ɖa-lɩmaɣza yɔ, pɩ-taa nabʋyʋ pɩzɩɣ nɛ pɩɖʋ Yehowa ɖɩwɩzɩyɛ siŋŋ. Ye ŋwɛɛ nɛ ŋmaɣzɩɣ kʋzʋʋ kɩdɛkɛdʋʋ yɔɔ yɔ, pɩpɩzɩɣ piyele nɛ ŋtɔlɩ kɩ-kpaca taa. Ye mbʋ, ɖʋ ña-taa se ŋŋkaɣ yebu kpa se ña-maɣzɩm ɛla nɛ ŋposini Yehowa.

(2) Ðɩtaamaɣzɩɣ se ñɩm yeki se ɖihiɣ pɛɛyɛ tam.

Ye ɖɩwɛnɩ tomnaɣ yɔɔ wondu yɔ, tɩpɩzɩɣ nɛ tɩwazɩ-ɖʋ. Ɛlɛ, ye ɖɩpaɣzɩ maɣzʋʋ se ñɩm yekina se ɖihiɣ pɛɛyɛ nɛ koboyaɣ siŋŋ yɔ, pɩtʋʋ fɛyɩ se pɩkaɣ-ɖʋ tibu yɔɔɔ. Wiyaʋ Salomɔɔ kaamawa se: “Ñɩm tʋ ñɩm kɛnɩ-ɩ ɖoŋ tɛtʋ, nɛ ɛzɩ koloŋa sɔsɔɔ yɔ, ɛ-maɣzɩm taa.” (Aduwa 18:11) Septembre 2009 taa, tɛʋ sɔsɔʋ nakʋyʋ nɩwa nɛ lɩm wadɩ Filipiini tɛtʋ ndʋ payaɣ se Manille yɔ tɩ-taa. Asɛyʋʋ ŋgʋ, kiitukuni ñɩm tɩnaa yaa kititukuni-wɛ? Ñɩm tʋ nɔɔyʋ kaalesi ɛ-ñɩm sakɩyɛ. Ɛyɔɔdaa se: “Lɩm yeba nɛ kʋñɔndɩnaa nɛ ñɩm tɩnaa pɛwɛɛ kɩmaŋ. Kʋñɔmɩŋ kɔm pa-tɩŋa pɔ-yɔɔ.” Pɩwɛ kɛlɛʋ se ɛyʋ ɛmaɣzɩ se ñɩm kandɩyɩɣ ɛyʋ yɔɔ nɛ piyele ɛwɛɛ pɛɛyɛ taa siŋŋ. Ɛlɛ pɩtɩkɛ toovenim.

(3) Ðɩtaakɩlɩɣ nɩɣzʋʋ cee yɔɔ.

Yesu tasɩ-ɖʋ lɔŋ se ɖɩtaakɩlɩɣ ‘nɩɣzʋʋ.’ (Maatiyee 6:34) Ye ɖɩnɩɣzɩɣ alɩwaatʋ tɩŋa yɔ, pɩwɛɣnɩ ɖoŋ ɖa-maɣzɩm yɔɔ. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkʋʋ ɖa-tɩ nɛ ɖɩmaɣzɩɣ kʋñɔmɩŋ weyi ɩtɩtɩɩtalɩtɩ-ɖʋ yaa halɩ pʋtɔma ɩɩkaɣ-ɖʋ talʋʋ wiɖiyi yɔ, ɩ-yɔɔ. Bibl wɩlɩɣ se ye ɖɩkɩlɩɣ nɩɣzʋʋ mbʋ yɔ, pɩpɩzɩɣ piyele nɛ pitibi-ɖʋ yɔɔɔ nɛ halɩ pɩha-ɖʋ maɣzɩm taa kʋdɔŋ. (Aduwa 12:25) Ye mbʋ, pɩcɛyaa se ɖɩkpaɣ Yesu lɔŋ tasʋʋ nɛ ɖɩlabɩnɩ tʋmɩyɛ nɛ ɖɩtaakɩlɩɣ nɩɣzʋʋ, ɛlɛ ɖɩmaɣzɩ paa evemiye nɖɩ lɛ ɖɩ-kɩcɛyɩm yɔɔ na.

ƐZƖMA PƖWƐƐ SE ÐƖLABƖNƖ ÐA-MAƔZƖM TƲMƖYƐ CAMƖYƐ YƆ

(1) Ðɩtɩlɩ kaɖɛ wɛtʋ ndʋ tɩwɛnɩ ɛzɩdaa yɔ nɛ ɖise-tʋ.

Bibl seɣtiɣ-ɖʋ se ɖɩwɛɛ lɔŋ nɛ ɖɩmaɣzɩ mbʋ pɩwɛnɩ ɛzɩdaa yɔ, pɩ-yɔɔ. (Aduwa 22:3) Pʋcɔ nɛ ɖɩkpaɣ lɩmaɣza naayɛ lɛ, pɩwɛɛ se ɖɩlabɩnɩ ɖa-maɣzɩm tʋmɩyɛ nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩna mbʋ pɩpɩzɩɣ pɩlɩɩ pɩ-taa yɔ. Ye paya-ŋ se ŋwolo aleɣya naayɛ taa yɔ, ɛzɩma ña-maɣzɩm pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ŋ nɛ ŋna se ŋwolo yaa ŋtaawolo? Pɩwɛɛ se ŋkpaɣ alɩwaatʋ nɛ ŋmaɣzɩ nɛ ŋna se ɛyaa mba paya aleɣya ana a-taa? Ɛyaa ɛzɩma payawa? Le nɛ alɩwaatʋ ndʋ pakaɣ aleɣya ana labʋ? Pʋwayɩ lɛ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋmaɣzɩ tɔm tʋnɛ tɩ-yɔɔ: ‘Ɛzɩma pɩkaɣ ɖɔm aleɣya ana a-taa?’ Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋmaɣzɩ nɛ ŋna se mbʋ pakaɣ labʋ peeɖe yɔ, pɩkaɣ labʋ nɔɔ kʋyʋmaɣ nɛ Bibl paɣtʋ kila na? Ye ŋlabɩ mbʋ yɔ, pɩpɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ŋ nɛ ŋna ɛzɩma pɩkaɣ ɖɔm peeɖe yɔ ña-maɣzɩm taa. Ye ŋlabɩnɩ ña-maɣzɩm tʋmɩyɛ camɩyɛ yɔ, pɩkaɣ-ŋ sɩnʋʋ nɛ ŋse mbʋ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩkɔnɩ-ŋ kaɖɛ fezuu taa yɔ.

(2) Ðɩmaɣzɩ nɛ ɖɩna se ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlʋbɩnɩ kala.

Ye pɔtɔm se ɖɩlabɩnɩ ɖa-maɣzɩm tʋmɩyɛ yɔ, pʋ-tɔbʋʋ ɖɔɖɔ lɛ se “ɖɩtɩlɩ kala lʋbɩnʋʋ.” Kpaɣ se tɔm kɔm ña nɛ koobu nɔɔyʋ mɩ-hɛkʋ taa. Ɛzɩma ŋpɩzɩɣ nɛ ŋyɔɔdɩnɩ koobu ɛnʋ nɛ ña nɛ ɩ ɩɖaɣnɩ labʋ laŋhɛzɩyɛ? Pɩwɛɛ se ŋmaɣzɩ tɔm tʋnɛ tɩ-yɔɔ. Ɛzɩma koobu ɛnʋ ɛ-yɔɔdaɣ wɛɛ? Alɩwaatʋ ndʋ pɩkɩlɩɣ ɖeu se ŋyɔɔdɩnɩ-ɩ? Tɔm pee wena pɩwɛɛ se ŋlabɩnɩ tʋmɩyɛ nɛ nɔɔ ŋga pɩkɩlɩɣ ɖeu se ŋyɔɔdɩnɩ-ɩ? Ye ŋlakɩnɩ ña-maɣzɩm tʋmɩyɛ camɩyɛ yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋna nʋmɔŋ ndɩ ndɩ weyi ɩ-yɔɔ ŋtɩŋna nɛ ŋcɔnɩ tɔm ndʋ ti-ɖeɖe yɔ, nɛ ŋlɩzɩ ŋgʋ ŋmaɣzɩɣ se kɩkɩlɩ ɖeu yɔ. (Aduwa 15:28) Ye ɖɩlabɩnɩ ɖa-maɣzɩm tʋmɩyɛ camɩyɛ nɛ ɖɩcɔnɩ kaɖɛ naɖɩyɛ ɖeɖe yɔ, pɩkaɣ yebu nɛ laŋhɛzɩyɛ wɛɛ ɛgbɛyɛ taa. Ye mbʋ, ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩlabɩnɩ ɖa-maɣzɩm tʋmɩyɛ camɩyɛ.

(3) Ðiyele nɛ ɖe-Bibl kalʋʋ nɛ kɩ-kpɛlɩkʋʋ wazɩ-ɖʋ nɛ pɩkɩlɩ.

Pɩcɛyaa se ɖɩkalɩɣ Bibl paa ɖooye. Ɛlɛ, ye ɖɩkalɩɣ Bibl hɔɔlɩŋ sakɩyɛ yem paa evemiye nɖɩ yɔ, pɩtɩmaɣ. Pɩwɛɛ se ɖɩna lɔŋ kɩbaŋ weyi hɔɔlɩŋ ɛnɩ ɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ yɔ nɛ ɖɩtɩlɩ mbʋ pʋyɔɔ pɩcɛyaa se ɖɩkpaɣ-ɩ nɛ ɖɩlabɩnɩ tʋmɩyɛ ɖe-wezuu caɣʋ taa yɔ. Ðɩɩkalɩɣ Bibl lɛ, ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩtɩlɩ Yehowa lakasɩ kɩbanzɩ nɛ ɖɩwɛɛnɩ ɛsɩmɩyɛ sɩ-yɔɔ. Ye ɖɩlakɩnɩ ɖa-maɣzɩm tʋmɩyɛ yɔ, pɩpɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩla mbʋ. Ɛzɩma tɩyɛ? Iyele nɛ ɖɩna ɛzɩma Maɣzɩnɩ pe-tisuu takayaɣ sɩɣnɩ-ɖʋ yɔ. Ye ɖɩkalɩɣ kɛdɛsɩ nzɩ sɩwɛ takayaɣ ŋga ka-taa yɔ, piyeki nɛ ɖɩlabɩnɩ ɖa-maɣzɩm tʋmɩyɛ camɩyɛ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ pɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩmaɣzɩ ɛyaa mba pɛkɛdɩ pɔ-tɔm ka-taa yɔ, pa-taa paa weyi lɛ ɛ-wɛtʋ yɔɔ. Ɛzɩma palabɩ takayaɣ ŋga yɔ, pɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩna mbʋ pɩlakaɣ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa yɔ, ɖɩnɩɩ wondu kɔkɔɖɛ, ɖɩnɩɩ nabʋyʋ sɔzɩŋ, nɛ ɖɩtɩlɩ ɛyaa mba pɛkɛdɩ pɔ-tɔm yɔ, pa-lɩmaɣza. Piyeki se ɖɩtasɩ kpɛlɩkʋʋ lɔŋ kɩbaŋ nɛ lɩmaɣza wena akpazɩɣ-ɖʋ ɖoŋ yɔ Bibl kɛdɛsɩ nzɩ ɖɩmaɣzaɣ se ɖɩtɛm-sɩ sɩm yɔ, sɩ-taa. Ye ɖɩlakɩnɩ ɖa-maɣzɩm tʋmɩyɛ camɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkalɩɣ Bibl yaa ɖɩlakɩ tɩ-yɔɔ kpɛlɩkʋʋ yɔ, pɩkaɣ yebu nɛ kpɛlɩkʋʋ mbʋ pɩwazɩ-ɖʋ nɛ pɩkɩlɩ.

(4) Ðɩnɩɩ ɛyaa lalaa siziŋ.

Ye ɖɩnɩɣ ɛyaa lalaa siziŋ ɖa-laŋɩyɛ taa kɔyɔ, pɩkɛnɩ wɛtʋ kɩbandʋ siŋŋ. Yehowa nɛ Yesu panɩɣ ɛyaa siziŋ, pʋyɔɔ lɛ pɩwɛɣ ɖeu se ɖɩmaɣzɩnɩ-wɛ. (Egipiti Lɩʋ 3:7; Keɣa 71:13) Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɛɛnɩ wɛtʋ ndʋ? Ye ɖɩlakɩnɩ ɖa-maɣzɩm tʋmɩyɛ camɩyɛ yɔ, pɩsɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩwɛɛnɩ wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ. Ðo-koobu nɔɔyʋ pɩzɩɣ nɛ ɛwɛɛ kaɖɛ wɛtʋ natʋyʋ taa, nɛ pʋtɔma yɔ wiɖiyi ɖɩtɩkatɩ-tʋ nɛ ɖɩna. Paa mbʋ yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋpɔzɩ ña-tɩ se: ‘Ye maawɛnɩ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa, ɛzɩma pɩɩlabɩ-m? Ɛbɛ maasɔɔlaa se palabɩ-m?’ Ye ɖɩlakɩnɩ ɖa-maɣzɩm tʋmɩyɛ se ɖicosi tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ kɔyɔ, pɩkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖɩnɩɩ lalaa siziŋ. Toovenim taa lɛ, ye ɖɩnɩɣ lalaa siziŋ yɔ, pɩkaɣ-ɖʋ wazʋʋ ɖe-wezuu caɣʋ hɔɔlɩŋ tɩŋa taa, halɩ pɩkpɛndɩnɩ ɖɔ-tɔm susuu taa nɛ ɛgbɛyɛ taa.

(5) Ðɩmaɣzɩ nɛ ɖɩna ɛzɩma wezuu caɣʋ kaɣ wɛʋ ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ taa yɔ.

Bibl kɛdɩɣ ɛzɩma wezuu caɣʋ kaɣ wɛʋ ɖeu siŋŋ ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ taa yɔ. (Izaayii 35:5-7; 65:21-25; Natʋ 21:3, 4) Nɛ paɖʋ kɩlɛmɩŋ sakɩyɛ ɖa-takayɩsɩ taa, nɛ ɩwɩlɩɣ ɛzɩma wezuu caɣʋ kaɣ wɛʋ kajʋka siŋŋ yɔ. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, kɩlɛmɩŋ wɛnɩ ɖoŋ siŋŋ ɖa-maɣzɩm yɔɔ nɛ ɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩkpaɣ ɖa-tɩ nɛ ɖɩɖʋ ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ taa nɛ ɖɩna ɛzɩma ɖɩkaɣ hiɣu wazasɩ nzɩ yɔ. Yehowa labɩnɩ ɛyʋ maɣzɩm nɛ ɛsɩm ɛzɩma pɩlakɩ tʋmɩyɛ yɔ nɛ pɩkɩlɩ paa anɩ. Ye mbʋ, ye ɖɩmaɣzɩɣ wazasɩ nzɩ ɛkaɣ kɔnʋʋ yɔ sɩ-yɔɔ camɩyɛ yɔ, pɩkaɣ yebu nɛ ɖɩwɛɛnɩ lidaʋ siŋŋ se sɩkaɣ labʋ, nɛ pɩkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖe-siɣsiɣ wɛtʋ kpam paa ɖɩkatɩɣ kala sɔnɔ yɔ.

Yehowa sɔɔlɩ-ɖʋ, pʋyɔɔ ɛha-ɖʋ maɣzɩm. Pɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩsɛɛ-ɩ camɩyɛ paa evemiye nɖɩ. Tɛtɛ pɩla mbʋ nɛ ɖɩlabɩnɩ kʋjɔʋ kɩbaŋʋ ŋgʋ tʋmɩyɛ camɩyɛ paa evemiye nɖɩ nɛ ɖɩwɩlɩ-ɩ ɖɛ-ɛsɩmɩyɛ.