Ðuutu kɛ “tɔm kɩcɛyɩtʋ ndʋ nɔɔyʋ yɔɔdʋʋ, yaa tamaɣ ŋga ɛlakɩ se ɛlakɩ nabʋyʋ yɔ, nɛ ɖoŋ ɖoŋ lɛ ɛkpakɩɣ Ɛsɔ se ɛkɛ Aseɣɖe Tʋ.” Papɩzɩɣ nɛ pɔyɔɔdɩ-tʋ nɔɔ taa yaa pama-tʋ.

Pɩtɩla nabɛyɛ maɣzɩɣ se pɩtɩpɔzɩ se poɖuu, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, Yesu yɔɔdaa se: “Itaaɖuu [ɖuutu natʋyʋ] kaaʋ . . . Iyele nɛ mɩ-tɔm piye ‘Ɛɛɛ’ kɛ ɛɛɛ, mɩ-tɛ ‘Aayɩ’ kɛ aayɩ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, mbʋ pɩsɔzʋʋ pɩ-yɔɔ yɔ pɩlɩnɩ kañatʋ tʋ cɔlɔ.” (Mat. 5:33-37) Toovenim taa lɛ, Yesu nawa se Moyizi Paɣtʋ pɔzaɣ Izrayɛɛlɩ piya se siɖuu wɛtʋ natʋyʋ taa, nɛ Ɛsɔ sɛyaa siɣsiɣ tɩnaa nabɛyɛ kaaɖuwaa ɖɔɖɔ. (Kiɖe 14:22, 23; Ejl. 22:9, 10) Ɛɛnawa ɖɔɖɔ se Yehowa maɣmaɣ kaaɖuwaa. (Ebr. 6:13-17) Ye mbʋ, Yesu tɔm ɛɛwɩlɩɣ se pɩtɩpɔzɩ se ɖiɖuu kaaʋ. Ɛlɛ ɛɛwɛɛ nɛ ɛpakɩ ɛyaa se pataala ɖuutu ndʋ tɩ-tɔm tɩcɛyɩ yɔ yaa ndʋ tɩtɩmʋna yɔ. Pɩpɔzʋʋ se paa ɛzɩmtaa lɛ ɖɩɖɔŋ ɖɔ-tɔm yɔɔ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, mbʋ Yehowa sɔɔlaa se ɖɩla.

Ye mbʋ, ye pɔpɔzɩ-ŋ se ŋɖuu yɔ, ɛbɛ pɩwɛɛ se ŋla? Kajalaɣ lɛ, ña-taa ɛ-tɛ se ŋpɩzɩɣ nɛ ŋla mbʋ ŋɖuwaa se ŋlakɩ yɔ. Ye ŋŋpɩzɩɣ se ŋla mbʋ yɔ, pɩkɩlɩɣ ɖeu se ŋtaaɖuu. Ɛsɔtɔm pakɩ-ɖʋ se: “Nɛ pɩkɩlɩ ɖeu pɩŋŋ se ŋtaacazɩ ɖuuu, se ŋɖuu nɛ pʋwayɩ lɛ ŋŋlakɩ ñɔ-tɔm yɔɔ.” (Ekl. 5:4) Nabʋlɛ lɛ, maɣzɩ paɣtʋ kila wena atukuuni ɖuutu ndʋ yɔ a-yɔɔ, nɛ pʋwayɩ lɛ ŋkpaɣ lɩmaɣza wena alakɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ ñɛ-ɛhʋyɛ nɖɩ ŋfalɩsɩ-ɖɩ yɔ. Paɣtʋ kila ana a-taa naayɛ lɛ wena?

Ðuutu natʋyʋ wɛɛ lɛ, tɩlakɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ Ɛsɔ sɔɔlɩm. Alɩwaatʋ ndʋ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa ɖɔkʋʋ nesi yɔ, peheyiɣ ɖama tɔm kɩcɛyɩtʋ natʋyʋ. Tɔm ndʋ, tɩkɛ ɖuutu. Halʋ nɛ abalʋ mba pacaɣ nesi ɖɔkʋʋ yɔ, palakɩ ɖama tamaɣ Ɛsɔ nɛ ɛyaa mba powobi nesi ɖɩɖɔkɩyɛ yɔ pɛ-ɛsɩndaa se pakaɣ ɖama sɔɔlʋʋ, pɛhɛndɩnɩ ɖama, nɛ paña ɖama “pe-wezuu caɣʋ kɩyakɩŋ kpeekpe.” (Pɩtɩla, nesi ɖɔkɩyaa nabɛyɛ ɩɩyɔɔdʋʋ tɔm ndʋ ɖeyi ɖeyi alɩwaatʋ ndʋ pɔɖɔkʋʋ nesi yɔ, ɛlɛ paa mbʋ yɔ, tɔm ndʋ pɔyɔɔdʋʋ yɔ tɩkɛ ɖuutu Ɛsɔ ɛsɩndaa.) Pʋwayɩ lɛ, papɩsɩ walʋ nɛ ɛ-halʋ, nɛ pɩpɔzʋʋ se pɛwɛɛ ɖama cɔlɔ pe-wezuu caɣʋ kɩyakɩŋ kpeekpe. (Kiɖe 2:24; 1 Kɔr. 7:39) Ðuutu ndʋ palakɩ nesi ɖɔkʋʋ taa yɔ, tɩmʋnaa nɛ tɩlabɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ Ɛsɔ sɔɔlɩm.

Ðuutu natʋyʋ wɛɛ lɛ, tɩɩlakɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ Ɛsɔ sɔɔlɩm. Toovenim Krɩstʋ tʋ ɛɛlakɩ ɖuutu ndʋ. Tɩ-taa natʋyʋ yɔ: Eeɖuki se ɛkpakɩɣ malɩfanaa nɛ ɛlʋ ɛjaɖɛ naɖɩyɛ yɔɔ, yaa eeɖuki se ekiziɣ tisuu mbʋ ɛwɛnɩ Ɛsɔ yɔɔ yɔ. Ye ɛlabɩ mbʋ yɔ, pɩɩlakɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ Ɛsɔ paɣtʋ. Pɩtɩpɔzɩ se Krɩstʋ ñɩma ‘ɩkɛ ɛjaɖɛ yɔɔ mba,’ pʋyɔɔ lɛ, ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩɖʋ ɖɔ-nɔsɩ ɛjaɖɛ yɔɔ nɔɔhɔnɖɛ nɛ yoŋ taa.—Yoh. 15:19; Iza. 2:4; Yak. 1:27.

 Ðuutu natʋyʋ wɛɛ lɛ, Krɩstʋ ñɩma ɛhʋyɛ sɩɣnɩnɩ-wɛ se palɩzɩ se palakɩ-tʋ yaa paalakɩ-tʋ. Nabʋyʋ taa, pɩpɔzʋʋ se ɖɩmaɣzɩ lɔŋ weyi Yesu tasaa se “ɩcɛlɩ Sezaarɩ mbʋ pɩkɛ Sezaarɩ pʋyʋ yɔ, ɛlɛ ɩcɛlɩ Ɛsɔ mbʋ pɩkɛ Ɛsɔ pʋyʋ yɔ” pɩ-yɔɔ camɩyɛ pʋcɔ ɖɩkpaɣ lɩmaɣza se ɖiɖuki yaa ɖiiɖuki.—Luka 20:25.

Ðɩkpaɣ se Krɩstʋ tʋ nɔɔyʋ wɛɛ nɛ ɛlakɩ takayɩsɩ se paha-ɩ waɖɛ nɛ ɛpɩsɩ ɛjaɖɛ naɖɩyɛ taa tʋ, yaa ɛwɛɛ nɛ ɛlakɩ nʋmɔʋ wobu takayaɣ nɛ eɖiɣzina se pɩpɔzʋʋ se ɛla ɖuutu natʋyʋ nɛ pɩwɩlɩ se ɛkpaɣ ɛ-tɩ nɛ ɛha ɛjaɖɛ nɖɩ. Ye ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa, ɖuutu ndʋ tɩwɩlɩɣ se ɛla tamaɣ se ɛkaɖɩɣnɩ Ɛsɔ paɣtʋ yɔ, ɛ-ɛhʋyɛ nɖɩ ɛfalɩsɩnɩ Bibl yɔ, ɖɩɩkaɣ-ɩ haʋ nʋmɔʋ se ɛla ɖuutu ndʋ. Ɛlɛ komina pɩzɩɣ nɛ kɩha-ɩ nʋmɔʋ nɛ ɛlɛɣzɩ ɖuutu ndʋ tɩ-taa tɔm pee se pɩsa nɛ ɛ-ɛhʋyɛ ha-ɩ nʋmɔʋ nɛ ɛpɩzɩ nɛ ɛla ɖuutu ndʋ.

Ðuutu ndʋ tɩwɩlɩɣ se ɛyʋ kpaɣ ɛ-tɩ nɛ ɛha ɛjaɖɛ naɖɩyɛ yɔ, ye nɔɔyʋ ɛlɛɣzɩ tɩ-taa tɔm pee nɛ ɛlabɩ-tʋ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩla nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ paɣtʋ kiɖe nɖɩ ɖɩwɛ Roma mba 13:1 taa yɔ. Pɔyɔɔdɩ peeɖe se: “Paa ɛyʋ weyi lɛ, eluzi ɛ-tɩ ñʋndɩnaa sɔsaa tɛɛ.” Ye mbʋ, Krɩstʋ tʋ pɩzɩɣ nɛ ɛkpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se pɩtɩwɛɛkɩ pʋyʋ se eɖuu se ɛlakɩ mbʋ Ɛsɔ pɔzʋʋ Krɩstʋ ñɩma se pala yɔ.

Ye pɔpɔzɩ-ŋ se ŋlabɩnɩ tʋmɩyɛ wonuu nakʋyʋ yaa ŋla yʋsaɣ nakɛyɛ alɩwaatʋ ndʋ ŋŋlakɩ ɖuutu natʋyʋ yɔ, pɩcɛyaa se ŋwelisini ñɛ-ɛhʋyɛ nɖɩ ŋfalɩsɩ-ɖɩ nɛ Bibl yɔ. Caanaʋ taa Roma mba nɛ Sɛɛtɩ mba ɖukaɣni pɛ-sɩsɩ nɛ pawɩlɩɣ se tɔm ndʋ pɔyɔɔdʋʋ yɔ tɩkɛ toovenim; sɩɣa kaakɛnɩ you ɛsɔ yʋsaɣ. Grɛɛkɩ mba kpazaɣ pe-nesi ɛsɔdaa alɩwaatʋ ndʋ palakɩ ɖuutu natʋyʋ yɔ. Palakaɣ mbʋ nɛ pawɩlɩɣ se peɖiɣzinaa se ɖoŋ tʋ nɔɔyʋ wɛɛ nɛ ɛnɩɣ ndʋ pɔyɔɔdʋʋ nɛ ɛnaɣ mbʋ palakɩ yɔ nɛ ɛyaa lakɩ-ɩ akɔnta.

Toovenim taa lɛ, Yehowa sɛyʋ nɔɔyʋ ɛɛkaɣ ɖuunuu ɛjaɖɛ yʋsaɣ nakɛyɛ ŋga kalakɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ cɛtɩm Ɛsɔ sɛtʋ yɔ. Ɛlɛ ye pɔpɔzɩ-ŋ tɔm ɖɩhʋyɛ se ŋtɩnɩ ñe-nesi Bibl yɔɔ nɛ ŋɖuu se ŋlɩzɩɣ toovenim aseɣɖe yɔ, ɛbɛ pɩwɛɛ se ŋla? Hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa lɛ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋkpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se ŋlakɩ mbʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ Masɩ yɔɔdʋʋ ɛyaa siɣsiɣ tɩnaa mba palabɩ yʋsaɣ alɩwaatʋ ndʋ poɖukaɣ yɔ pɩ-tɔm. (Kiɖe 24:2, 3, 9; 47:29-31) Pɩcɛyaa se ŋtɔzɩ se ye ŋlabɩ mbʋ yɔ, ŋwɛɛ nɛ ŋɖuki Ɛsɔ ɛsɩndaa se ŋkaɣ yɔɔdʋʋ toovenim. Pɩwɛɛ se ŋñɔɔzɩ ña-tɩ nɛ ŋcosi tɔm ndʋ pakaɣ-ŋ pɔzʋʋ yɔ tɩ-yɔɔ ɖeyi ɖeyi ɛzɩ pɩpɔzʋʋ yɔ.

Ða nɛ Yehowa ɖa-taabalɩyɛ tɔm cɛyɩ ɖɛ-ɛsɩndaa siŋŋ, pʋyɔɔ lɛ pɩpɔzʋʋ se ɖɩtɩmɩ nɛ ɖɩmaɣzɩ camɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ pɔpɔzʋʋ-ɖʋ se ɖɩla ɖuutu natʋyʋ yɔ, nɛ ɖa-taa tɛ se pɩɩkaɣ cɛyʋʋ ɖɛ-ɛhʋyɛ yaa pɩɩkaɖɩɣnɩ Bibl paɣtʋ kila. Ye ŋkpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se ŋlakɩ ɖuutu natʋyʋ yɔ, pɩpɔzʋʋ se ŋɖɔ tɩ-yɔɔ.—1 Pɩy. 2:12.