KƖYAKƲ lɛɛkʋ ɛpɩsaa nɛ ɛkɔɔ lɛ, halʋ ɛnʋ ɛtasɩ-ɩ tʋʋ. Ɛzɩma Antonia laba? Ɛyɔɔdaa se: “Pɩɩkɛnɩ kaɖɛ wɛtʋ siŋŋ. Ɛtaawɛɛnɩ toovenim se ɛkalɩ-m.” Paa mbʋ yɔ, Antonia tasɩ-ɩ pɔzʋʋ se ɛkpaɣ nɛ ekpeɣ-i nɛ eheyi-i se ɛnʋ nɩɣ kala wena ɛkatɩɣ yɔ a-taa.

Ye ŋŋwɛ Antonia lone taa, ɛbɛ ŋŋlaba? Ŋŋñaɣ pana nɛ ŋwɛɛnɩ hɛɛɛ wɛtʋ na? Yaa pɩɩlabɩ-ŋ kaɖɛ se ŋɖɔkɩ ña-tɩ? Pɩtʋʋ fɛyɩ se pɩɩwɛɣ kɛlɛʋ se ɛyʋ ɛɖɔkɩ ɛ-tɩ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩwɛɣ kaɖɛ naɖɩyɛ taa yaa alɩwaatʋ ndʋ pacaɣ-ɖʋ tɔm yɔ, pɩwɛ kaɖɛ siŋŋ se ɖɩwɛɛnɩ hɛɛɛ wɛtʋ.

Ɛlɛ Bibl seɣtiɣ Krɩstʋ mba se pɛwɛɛnɩ hɛɛɛ wɛtʋ. Halɩ kɩwɩlɩɣ se nɔɔ kʋɖʋmaɣ wɛ hɛɛɛ wɛtʋ nɛ lɔŋsɩnɖɛ pɛ-hɛkʋ taa. Apostoloo Yakubu pɔzaa se: “Mɩ-taa nɔɔyʋ sɩm lɔŋ nɛ ɛwɛɛ lɛɣtʋ yaa we? Pʋdʋ eyele pasɩmɩ-ɩ nɛ ɛ-wɛtʋ kɩbandʋ nɛ ɛ-lakasɩ kɩbanzɩ nɛ ɛ-hɛɛɛ wɛtʋ nɛ ɛ-lɔŋsɩnɖɛ.” (Yak. 3:13, ABT) Ɛzɩma tɩyɛ hɛɛɛ wɛtʋ wɩlɩɣ se ɖɩwɛnɩ lɔŋsɩnɖɛ nɖɩ ɖɩlɩnɩ Ɛsɔ cɔlɔ yɔ? Nɛ ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩwɛɛnɩ wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ?

Hɛɛɛ wɛtʋ pɩzɩɣ nɛ tɩhɛzɩ pana. “Tɔm cosuu nɛ nɔɔ kɩbaŋa ɖeziɣ pana, tɔm ɖoŋ ndʋ sekiɣ pana.”—Ad. 15:1.

Ye nɔɔyʋ ɛca-ɖʋ tɔm nɛ ɖicosi-i nɛ pana yɔ, pɩpɩzɩɣ pɩtɛzɩ tɔm wɛɛkʋʋ kɩwɛɛkʋ, nɛ pɩwɛ ɛzɩ papɩyʋʋ num miŋ taa yɔ. (Ad. 26:21) Ɛlɛ ye ɖicosini hɛɛɛ wɛtʋ yɔ, ɖoŋ ɖoŋ lɛ pɩhɛzɩɣ pana. Halɩ pɩpɩzɩɣ piyele nɛ weyi ɛca-ɖʋ tɔm yɔ, ɛlɛɣzɩ ɛ-wɛtʋ.

Mbʋ pɩlabɩ Antonia hɔɔlʋʋ taa. Halʋ weyi ɛtʋ-ɩ yɔ, ɛna ɛzɩma Antonia cosi-i hɛɛɛ yɔ lɛ, ɛpaɣzɩ wiluu. Eheyi-i se ɛwɛɛ nɛ ɛkatɩɣ kaɖɛ e-wezuu caɣʋ taa nɛ ɛ-hɔʋ taa, nɛ pʋyɔɔ ɛtɩpɩzɩ nɛ ɛɖɔkɩ ɛ-tɩ. Peeɖe Antonia susi-i tɔm nɛ ɛ nɛ ɩ papaɣzɩ Bibl kpɛlɩkʋʋ. Ɛzɩma ɛɛwɛnɩ hɛɛɛ wɛtʋ nɛ ɛñɩnɩɣ laŋhɛzɩyɛ yɔ, mbʋ yebina nɛ pɩlʋlɩ pee kɩbana ana.

Hɛɛɛ wɛtʋ pɩzɩɣ tiyele nɛ ɖihiɣ koboyaɣ. “Koboyaɣ tɩnaa kɛlɛ mba pɛwɛnɩ laŋa kɩbana [yaa pɛwɛnɩ hɛɛɛ wɛtʋ] yɔ, mba patɩnɩ tɛtʋ.”—Mat. 5:4.

Ɛbɛ yɔɔ mba pɛwɛnɩ hɛɛɛ wɛtʋ yɔ pehikiɣ koboyaɣ? Ɛyaa mba pamʋwaɣ pana lɛɛ lɛɛ yɔ, pehiɣ koboyaɣ alɩwaatʋ ndʋ pɛlɛɣzaa nɛ pɛwɛɛnɩ hɛɛɛ wɛtʋ yɔ. Pe-wezuu caɣʋ wɛ ɖeu nɛ pɩkɩlɩ, nɛ panawa se wazasɩ sɔsɔsɩ ɖaŋ-wɛ cee wayɩ. (Kol. 3:12) Adolfo kɛ egeetiye yɔɔ cɔnɩyʋ Ɛsɩpaañɩ ɛjaɖɛ taa, nɛ ɛtɔzʋʋ ɛzɩma e-wezuu caɣʋ kaawɛɛ pʋcɔ nɛ ɛtɩlɩɣ toovenim tɔm yɔ.

Ɛkɛdaa se: “Me-wezuu caɣʋ taawɛɛnɩ tɔbʋʋ nɩʋ. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, mamʋwaɣ pana siŋŋ nɛ maawɛ puuyaɣ, nɛ pʋyɔɔ lɛ man-taabalaa nabɛyɛ seɣaɣ-m sɔɔndʋ. Kɩyakʋ nakʋyʋ lɛ, nabʋyʋ la nɛ pɩlɛɣzɩ me-wezuu caɣʋ. Pɔsɔbɩ-m sɩɣa tam loɖo you nakʋyʋ taa nɛ moncoɖi sɩm.”

Ɛlɛ sɔnɔ, Adolfo tɩŋɩɣnɩ ɛ-yɔɔdaɣ nɛ ɛ-kɩɖaʋ kɩbaŋʋ yɔɔ nɛ ɛwɩlɩɣ lalaa se pɛwɛɛnɩ hɛɛɛ wɛtʋ. Ɛyaa sɔɔlɩ-ɩ ñɔtɩnʋʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛwɛnɩ wɛtʋ kɩbandʋ. Adolfo yɔɔdaa se ehiɣ koboyaɣ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛpɩzaa nɛ ɛlɛɣzɩ ɛ-wɛtʋ. Nɛ ɛwɛnɩ ɛsɩmɩyɛ se Yehowa sɩnɩ-ɩ nɛ ɛwɛɛnɩ hɛɛɛ wɛtʋ.

Hɛɛɛ wɛtʋ yeki se Yehowa taa ɛla leleŋ. “Man-pɩyalʋ, ka ñʋʋ nɛ lɔŋ nɛ man-taa la leleŋ, nɛ manpɩzɩ mankalɩ weyi ɛtʋʋ-m yɔ.”—Ad. 27:11.

Sataŋ wɛɛ nɛ ɛtʋʋ Yehowa. Nɛ Yehowa pɩzaɣ se ɛmʋ pana, paa mbʋ yɔ Bibl yɔɔdaa se ɛwɛ “suuɖu” yaa ɛɛmʋʋ pana lɛɛ lɛɛ. (Egl. 34:6) Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩñakɩ pana se ɖɩmaɣzɩnɩ Ɛsɔ tɛ hɛɛɛ wɛtʋ nɛ ɛzɩma ɛɛmʋʋ pana lɛɛ lɛɛ yɔ, pɩwɩlɩɣ se ɖɩwɛnɩ lɔŋsɩnɖɛ, nɛ pɩkɛdɩɣnɩ-ɩ siŋŋ.—Efɛz. 5:1.

Ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa ɖɩwɛ sɔnɔ yɔ, ɖɩwɛ kaɖɛ siŋŋ. Ðɩwɛ ɛyaa ‘mba pɛkɛ abɛlɛɛ tɩnaa, tɩ kpazɩyaa, mba pɛwɛɛkɩɣ lalaa hɩla yɔ, mba pokuluu ɖama kɩdɛkɛdɩm yɔɔ yɔ, mba paapɛŋ pa-tɩ pʋyʋ yɔ, nɛ mba pɩɩsaŋ se papaɣ-wɛ yɔ’ pɛ-hɛkʋ taa. (2 Tim. 3:2, 3) Paa mbʋ yɔ, pɩtɩmʋna se wɛtʋ ndʋ, tɩɖɩɣ Krɩstʋ mba nʋmɔʋ se pataawɛɛnɩ hɛɛɛ wɛtʋ. Bibl tɔzʋʋ-ɖʋ se ‘lɔŋ weyi ɩlɩnɩ hayo yɔ, ɩkɛ laŋhɛzɩyɛ nɛ tɔbʋʋ nɩʋ.’ (Yak. 3:17) Ye ɖɩkɛ laŋhɛzɩyɛ tɩnaa nɛ ɖɩnɩɣ tɔm taa yɔ, pɩwɩlɩɣ se ɖɩwɛnɩ lɔŋsɩnɖɛ nɖɩ ɖɩlɩnɩ Ɛsɔ cɔlɔ yɔ. Lɔŋsɩnɖɛ nɖɩ, ɖɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩwɛɛnɩ hɛɛɛ wɛtʋ alɩwaatʋ ndʋ pacaɣ-ɖʋ tɔm yɔ, nɛ piyeki nɛ ɖɩñɔtɩnɩ Yehowa weyi ɛ-cɔlɔ lɔŋsɩnɖɛ lɩnaa yɔ.