1-2. (a) Kazandʋ ndʋ ɛyaa nabɛyɛ lakɩ sɔnɔ? (Kalɩ aɖakaɣ “ Ɛbɛ ahɛnɛɛ pɩnaɣ kaakɛnaa?”) (b) Ɛbɛ tɔm Yesu yɔɔdɩ Luka 4:16-18 taa?

AJƐƐ naayɛ taa, nɔɔyʋ kɛɣ wiyaʋ yaa abiɖe nɛ pɩla pɩnzɩ 50 lɛ, palakɩ ŋgee kazandʋ natʋyʋ pɩnaɣ ŋga ka-taa. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, payaɣ pɩnaɣ 50 ñɩŋga ŋga se wiyaʋ ahɛnɛɛ pɩnaɣ. Kazandʋ ndʋ payɩ palakɩ ahɛnɛɛ pɩnaɣ taa yɔ, tɩpɩzɩɣ nɛ tɩkpaɣ ɛzɩ kɩyakʋ kʋɖʋmʋʋ, kpɩtaʋ yaa halɩ pɩcɛzɩ mbʋ, ɛlɛ alɩwaatʋ natʋyʋ wayɩ lɛ, kazandʋ ndʋ tɩsɩɣ tɩnaɣ nɛ piileɖiɣ lɛ, ɛyaa sɔʋ taa leleŋ weyi paahiɣaa yɔ ɩ-yɔɔ.

² Ðɩkaɣ tazʋʋ ahɛnɛɛ ɖʋtʋ kɩbandʋ natʋyʋ taa. Halɩ ahɛnɛɛ ɖʋtʋ ndʋ, tɩkpaɖɩ ɖeu ahɛnɛɛ pɩnaɣ kazandʋ ndʋ palakaɣ caanaʋ taa Izrayɛɛlɩ taa, paa pɩnaɣ 50 ñɩŋga ŋga ka-taa yɔ. Caanaʋ taa ahɛnɛɛ ɖʋtʋ ndʋ, tiyekaɣ se ɛyaa mba pɔɖɔŋ tɩ-yɔɔ yɔ, pɛwɛɛ pa-tɩ yɔɔ. Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩkpɛlɩkɩ ɖʋtʋ ndʋ tɩ-yɔɔ tɔm? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, tɩtɔzʋʋ-ɖʋ ɖʋtʋ kɩbandʋ ndʋ Yehowa labɩ-ɖʋ yɔ tɩ-yɔɔ. Ðʋtʋ ndʋ, tɩkaɣ yebu nɛ ɖɩwɛɛ ɖa-tɩ yɔɔ, nɛ ɖɩpɩzɩɣ ɖiyele nɛ tɩpaɣzɩ-ɖʋ wazʋʋ sɔnɔ sɔnɔ. Yesu kaayɔɔdɩ tɩ-yɔɔ wɛʋ kɩbam mbʋ pɩ-tɔm.—Kalɩ Luka 4:16-18.

3. Ɛzɩ Levitiki 25:8-12 yɔɔdʋʋ yɔ, ɛzɩma ahɛnɛɛ ɖʋtʋ wazɩ Izrayɛɛlɩ piya?

³ Ye ɖɩcalɩ tazʋʋ ahɛnɛɛ ɖʋtʋ ndʋ Ɛsɔ kaalabɩ ɛ-samaɣ caanaʋ taa yɔ tɩ-taa yɔ, pɩwɛɣ-ɖʋ kɛlɛʋ se ɖɩnɩɩ tɔm ndʋ Yesu ñɩnaɣ yɔɔdʋʋ alɩwaatʋ ndʋ ɛyɔɔdɩ tɩ-yɔɔ wɛʋ tɔm yɔ tɩ-taa. Yehowa kaaheyi Izrayɛɛlɩ piya se: “Ɩɩyaa pɩnaɣ hiŋ [kagbanzɩ] ŋga se kiɖeɖeɣa nɛ isusi se poholi tɛtʋ taa ɛyaa kpeekpe. Pɩkaɣ-mɩ kɛʋ ahɛnɛɛ: mɩ-taa paa weyi lɛ ɛkaɣ ekpe ɛ-kamaɣ taa, mɩ-taa paa weyi lɛ, ɛkaɣ pɩsʋʋ e-cejewiye taa.” (Kalɩ Levitiki 25:8-12.) Tɔm ñʋʋ ŋgʋ kɩɖɛwa yɔ kɩ-taa, ɖɩna ɛzɩma kpɩtaʋ taa Sabaatɩ paɣtʋ wazɩ Izrayɛɛlɩ piya yɔ. Ye mbʋ ɛzɩma ahɛnɛɛ ɖʋtʋ wazɩ Izrayɛɛlɩ piya? Ðɩkpaɣ se  Izrayɛɛlɩ abalʋ nɔɔyʋ tɔɔ kɩmɩyɛ sɔsɔyɛ naɖɩyɛ nɛ pɩpɔzʋʋ se ɛpɛdɩ ɛ-tɛtʋ nɛ pɩsa nɛ ɛhɛyɩ kɩmɩyɛ nɖɩ. Pɩtalɩɣ ahɛnɛɛ pɩnaɣ taa lɛ, pɩɩwɛ se papɩsɩnɩ-ɩ ɛ-tɛtʋ. Ye mbʋ, Izrayɛɛlɩ abalʋ ɛnʋ ɛpɩzaɣ se ‘ekpe ɛ-kamaɣ taa’ nɛ pʋwayɩ lɛ, tɛtʋ ndʋ tɩpɩsɩ e-piya ñɩm. Yaa pɩtɩla, abalʋ nɔɔyʋ tɔɔ kɩmɩyɛ sɔsɔyɛ nɛ pɩpɔzʋʋ se ɛpɛdɩ ɛ-maɣmaɣ yaa ɛ-pɩɣa nakɛyɛ nɛ kapɩsɩ yom se pɩsa nɛ ɛhɛyɩ kɩmɩyɛ nɖɩ. Pɩtalɩɣ ahɛnɛɛ pɩnaɣ taa lɛ, pɩpɔzaɣ se yom ɛnʋ ‘ɛpɩsɩ e-cejewiye taa.’ Ye mbʋ, nɔɔyʋ taapɩsɩɣ yom tam nɛ ɛfɛyɩnɩ lidaʋ nakʋyʋ! Ðʋtʋ ndʋ, tɩwɩlɩɣ se toovenim taa lɛ, Yehowa maɣzaɣ ɛ-samaɣ yɔɔ!

4-5. Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se ɖɩtɩlɩ ahɛnɛɛ ɖʋtʋ ndʋ Izrayɛɛlɩ piya kaawɛna yɔ tɩ-yɔɔ tɔm?

⁴ Ahɛnɛɛ ɖʋtʋ wazaɣ lɛɛka lɛ ŋga? Yehowa lɩzɩ pɩ-taa se: “Kʋñɔndʋ ɛɛkaɣ wɛʋ ñɛ-tɛ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ [Yehowa] ñɛ-Ɛsɔ kaɣ ñɔ-yɔɔ wazʋʋ tɛtʋ ndʋ ɛkɔŋ ñɛ-cɛlʋʋ se tɩkɛ ña-ñɩm yɔ, tɩ-taa.” (Wp. 15:4) Pɩwɛ ndɩ kpem nɛ mbʋ ɖɩnaɣ ɛjaɖɛ yɔɔ sɔnɔ yɔ. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, ɖɩnaɣ se ɛyaa mba pɛkɛ ñɩm tɩnaa yɔ papɩsɩɣ ñɩm tɩnaa nɛ pɩkɩlɩɣ, nɛ kʋñɔndɩnaa ñapɩsɩɣ kʋñɔndɩnaa nɛ pɩkɩlɩɣ.

⁵ Ðɩkɛ Krɩstʋ ñɩma nɛ pʋyɔɔ lɛ, ɖɩfɛyɩ Moyizi Paɣtʋ tɛɛ. Pɩwɩlɩɣ se ɖɩɩɖɔŋ caanaʋ taa ahɛnɛɛ ɖʋtʋ ndʋ tɩpɔzaɣ se peyele yomaa, pekpeɣ kɩndɩnaa, nɛ papɩsɩnɩ tɛtʋ tɩnaa pɛ-tɛtʋ yɔ tɩ-yɔɔ. (Roma 7:4; 10:4; Efɛz. 2:15) Ɛlɛ pɩcɛyaa se ɖɩtɩlɩ ahɛnɛɛ ɖʋtʋ yɔɔ tɔm. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɛɛ ɖa-tɩ yɔɔ nɛ tɩ-yɔɔ wɛʋ mbʋ, pɩtɔzʋʋ-ɖʋ ɖʋtʋ ndʋ Yehowa kaalabɩ Izrayɛɛlɩ piya yɔ tɩ-yɔɔ.

6. Ɛbɛ taa pɩpɔzʋʋ se poholi ɛyaa?

⁶ Pɩpɔzʋʋ se poholi ɖa-tɩŋa, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩkɛ kɩwɛɛkɩm yomaa, nɛ pɩkɛ yomiye nɖɩ ɖɩwɛ kaɖɛ siŋŋ yɔ. Ðɩkɛ kɩwɛɛkɩm laɖaa, pʋyɔɔ ɖɩkpadɩyɩɣ, ɖɩtɔlʋʋ kʋdɔŋ nɛ ɖɩsɩkɩ. Ɛyaa sakɩyɛ naɣ se tɔm tʋnɛ tɩkɛ toovenim alɩwaatʋ ndʋ pɔcɔŋnɩ ñɩnʋʋ taa yaa powoki fɛɖʋ nɔɔyʋ cɔlɔ se ɛlɛ ɛwaa-wɛ yɔ. Pitiki-ɖʋ yɔɔɔ ɖɔɖɔ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩ  kɩwɛɛkɩm yɔ. Apostoloo Pɔɔlɩ yɔɔdaa se ɛnʋ wɛ “kɩwɛɛkɩm paɣtʋ ndʋ tɩwɛ [ɛnʋ] tomnaɣ taa yɔ ti-yomiye taa.” Ɛtasɩ yɔɔdʋʋ se: “Mɛnkɛ ɛyʋ weyi ɛcaɣ pʋtɔdɩyɛ kpem yɔ! Akaɣ-m holuu tomnaɣ ŋga kowokini-m sɩm pʋnɛ pɩ-taa yɔ ke-nesi tɛɛ?”—Roma 7:23, 24.

7. Tɔm ndʋ Izaayii kaayɔɔdɩ tɩ-yɔɔ wɛʋ yɔɔ?

⁷ Pɩlabɩ ɖeu se Ɛsɔ labɩ ɖʋtʋ natʋyʋ se pɩsa nɛ ɖɩlɩɩ kɩwɛɛkɩm yomiye taa. Yesu kɛnɩ weyi eyeki se ɖɩpɩzɩ nɛ ɖɩlɩɩ yomiye nɖɩ ɖɩ-taa yɔ. Pɩcɛzɩ pɩnzɩ 700 mbʋ yɔ pʋcɔ nɛ Yesu kɔŋ tɛtʋ yɔ lɛ, nayʋ Izaayii kaayɔɔdɩ cee wayɩ tɩ-yɔɔ wɛʋ sɔsɔm nabʋyʋ tɔm. Tɩ-yɔɔ wɛʋ sɔsɔm mbʋ, pɩkaɣ wɛʋ ɖeu siŋŋ nɛ pɩkpaɖɩ mbʋ Izrayɛɛlɩ piya kaawɛnɩ ahɛnɛɛ pɩnaɣ taa yɔ. Ɛmawa se: “Kɩbaɣlʋ [Yehowa] Fezuu wɛ mɔ-yɔɔ, mbʋ yɔ Kɩbaɣlʋ [Yehowa] ta-m num kiɖeɖem; etiyi-m se mowoni tɔm kɩbandʋ nɛ manɖʋ kɔyɛ laŋa taa kɩjɩkpɩŋ taa nɛ mɔhɔkɩ nɛ meheyi yomaa se poholi-wɛ.” (Iza. 61:1) Anɩ natʋ tɔm ndʋ titukuuna?

8. Izaayii natʋ tɔm ndʋ tɩyɔɔdʋʋ tɩ-yɔɔ wɛʋ tɔm yɔ, anɩ titukuuna?

⁸ Yesu paɣzɩ ɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ pʋcɔ nɛ natʋ tɔm kɩcɛyɩtʋ ndʋ tɩyɔɔdʋʋ tɩ-yɔɔ wɛʋ tɔm yɔ, tɩpaɣzɩ labʋ. Alɩwaatʋ ndʋ Yesu wobi sinaagɔɔgɩ ŋgʋ kɩwɛ ɛ-tɛ Nazarɛɛtɩ tɛtʋ taa yɔ kɩ-taa yɔ, ɛkalɩ Izaayii natʋ tɔm ndʋ Yuuda ñɩma mba paakpeɣli peeɖe yɔ. Tɔm ndʋ Yesu yɔɔdaa yɔ, tɩwɩlaa se ɛnʋ titukuuna. Ɛtɔm se: “Yehowa fezuu wɛ mɔ-yɔɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛta-m num se monsusi tɔm kɩbandʋ kʋñɔndɩnaa. Etiyi-m se monsusi yomaa se pɛwɛ pa-tɩ yɔɔ, nɛ yʋlʋmaa se pɛ-ɛsa kulaa, nɛ moholi mba ponuutuu-wɛ yɔ, se monsusi Yehowa kʋjɔʋ pɩnaɣ.” (Luka 4:16-19) Ɛzɩma Yesu yeba nɛ natʋ tɔm ndʋ tɩla?

9. Ɛbɛ taa Yesu alɩwaatʋ taa ɛyaa sakɩyɛ ñɩnaɣ se poholi-wɛ?

⁹ Tɩ-yɔɔ wɛʋ mbʋ pɩ-tɔm Izaayii kaayɔɔdaa nɛ Yesu kalɩ pɩ-tɔm yɔ, pɩpaɣzɩ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa. Yesu ñɩɣ niye tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ alɩwaatʋ ndʋ esusaa se: “Mayaɣ kanɛ, ka-taa tɔm ndʋ ɩnɩ lɛɛlɛɛyɔ lɛɛlɛɛyɔ yɔ, sɔnɔ tɩlaba.” (Luka 4:21) Ɛyaa sakɩyɛ mba paanɩ tɔm ndʋ Yesu kalaa yɔ, pɩtɩla pamaɣzaɣ se poholuu-wɛ Roma mba kewiyaɣ yomiye taa. Pɩtɩla ɛyaa mba paawɛnɩ ɖɔɖɔ lɩmaɣza wena abalaa naalɛ nabɛyɛ kaawɛna yɔ. Abalaa mba pɔyɔɔdaa se: “Ðɩtaɣaɣ liu se abalʋ ɛnʋ, ɛnʋ kaɣnɩ holuu Izrayɛɛlɩ.”  (Luka 24:13, 21) Ðɩnawa se Yesu taaseɣti ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa se pakaɖɩnɩ Roma kewiyaɣ ŋga kaapɩsɩ ɛyaa sʋʋtʋ yɔ. Ɛlɛ, eheyi-wɛ se pɛcɛlɩ “Sezaarɩ mbʋ pɩkɛ Sezaarɩ pʋyʋ yɔ.” (Mat. 22:21) Ye mbʋ, ɛzɩma tɩyɛ Yesu holi ɛyaa alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa?

10. Ɛbɛ taa Yesu holi ɛyaa?

¹⁰ Ɛsɔ Pɩyalʋ kɔm se ɛsɩnɩ ɛyaa nɛ pɛwɛɛ pa-tɩ yɔɔ hɔɔlɩŋ naalɛ taa. Kajalaɣ lɛ, Yesu sɩnɩ ɛyaa se palɩɩ Ɛsɔ sɛtʋ agbaa ñʋndɩnaa cɛtɩm wɩlɩtʋ yomiye taa. Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa, pañɩkaɣ Yuuda ñɩma sakɩyɛ yɔɔ se pɔñɔɔnɩ ɛyaa sɔnzɩ nɛ petisi cɛtɩm tɔm yɔɔ. (Mat. 5:31-37; 15:1-11) Ɛyaa mba pɔyɔɔdaɣ se pɛwɛɛ nɛ pasɩɣnɩ ɛyaa se pɛsɛɛ Ɛsɔ yɔ, pa-maɣmaɣ pataasɛɣ Ɛsɔ ɛzɩ pɩmʋnaʋ yɔ nɛ pʋyɔɔ lɛ, paawɛ ɛzɩ yʋlʋmaa yɔ. Pekizi Mesiya nɛ toovenim tɔm ndʋ ɛwɩlaɣ yɔ; pʋyɔɔ lɛ, patɩpɩzɩ nɛ patɩlɩ Ɛsɔ, nɛ paawɛ ɛzɩ yʋlʋmaa yɔ nɛ patikpeɣ-wɛ pa-kɩwɛɛkɩm. (Yoh. 9:1, 14-16, 35-41) Yesu tɩŋnɩ ɛ-wɩlɩtʋ kɩbandʋ nɛ ɛ-kɩɖaʋ kɩbaŋʋ yɔɔ nɛ eyele nɛ mba paawɛnɩ tɩ luzuu yɔ pɛwɛɛ pa-tɩ yɔɔ fezuu taa.—Mark. 1:22; 2:23–3:5.

11. Hɔɔlʋʋ lɛɛkʋ ŋgʋ taa Yesu yeba nɛ ɛyaa wɛɛ pa-tɩ yɔɔ?

¹¹ Hɔɔlʋʋ naalɛ ñɩŋgʋ ŋgʋ kɩ-taa Yesu yeba nɛ ɛyaa wɛɛ pa-tɩ yɔɔ yɔ, ŋgʋ lɛ se ɛlɩzɩ-wɛ kɩwɛɛkɩm yomiye taa. Pɩtɩŋnɩ Yesu kɩlaʋ yɔɔ lɛ, Ɛsɔ pɩzɩɣ nɛ ekpeɣ mba pɛwɛnɩ tisuu nɛ petisiɣ kɩhɛyʋʋ pʋ-ñʋʋ taa kɩlaʋ yɔɔ yɔ pa-kɩwɛɛkɩm. (Ebr. 10:12-18) Yesu yɔɔdaa se: “Ye Pɩyalʋ eholi-mɩ yɔ, ɩkaɣ wɛʋ mɩ-tɩ yɔɔ toovenim taa.” (Yoh. 8:36) Pɩtʋʋ fɛyɩ se tɩ-yɔɔ wɛʋ mbʋ, pɩkpaɖɩ ɖeu mbʋ Izrayɛɛlɩ pɩɣa nakɛyɛ pɩzaɣ se kɛwɛɛnɩ ahɛnɛɛ pɩnaɣ taa yɔ! Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ. Abalʋ weyi peyebi-i ahɛnɛɛ pɩnaɣ taa yɔ, ɛpɩzɩɣ nɛ ɛɖaɣnɩ pɩsʋʋ yom nɛ paa pɩɩla ɛzɩma yɔ, pʋwayɩ ɛkaɣ sɩbʋ. Ɛlɛ tɩ-yɔɔ wɛʋ mbʋ Yesu haɣ yɔ, pɩkaɣ wɛʋ tam.

12. Tɩ-yɔɔ wɛʋ mbʋ pɩ-tɔm Yesu susaa yɔ, ɛyaa mba pɩcalɩ wazʋʋ?

¹² Pɩnaɣ 33 tɛ Pantekooti wiye, Yehowa tɩŋnɩ fezuu kiɖeɖeu yɔɔ nɛ ɛtaa num apostoloowaa nɛ abalaa nɛ halaa siɣsiɣ ñɩma lalaa. Ɛkpaɣ-wɛ ɛzɩ e-piya yɔ se pɩsa nɛ alɩwaatʋ kaaɖɛɣ lɛ, papɩzɩ nɛ pefezi-wɛ nɛ pakpa ɛsɔdaa nɛ pa nɛ Yesu pɔtɔɔ kewiyitu. (Roma 8:2, 15-17) Tɩ-yɔɔ wɛʋ mbʋ pɩ-tɔm Yesu susi sinaagɔɔgɩ taa Nazarɛɛtɩ yɔ, ɛyaa mba pɩcalɩ wazʋʋ. Abalaa nɛ halaa mba, patɩtasɩ wɛʋ cɛtɩm wɩlɩtʋ nɛ Yuuda Ɛsɔ sɛtʋ ñʋndɩnaa lakasɩ nzɩ sɩɩlakɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ masɩ yɔ si-yomiye taa. Ɛsɔ kpaɣ-wɛ  ɖɔɖɔ se palɩ kɩwɛɛkɩm mbʋ pɩkɔŋnɩ sɩm yɔ pi-yomiye taa. Ðʋtʋ ndʋ Yehowa laba se eyele nɛ ɛyaa wɛɛ pa-tɩ yɔɔ yɔ, tɩpaɣzɩ alɩwaatʋ ndʋ ɛta num Krɩstʋ wayɩ tɩŋɩyaa yɔ, nɛ tɩkaɣ sɩʋ tɩnaɣ Yesu Pɩnzɩ Kudoku Kewiyitu tɔɔʋ alɩwaatʋ ɖɩdɛnɖɛ. Ɛbɛ kaɣ labʋ kpaɣnɩ lɛɛlɛɛyɔ nɛ pɩkɔɔ pɩsɩɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ?

13-14. Pɩtasɩnɩ Krɩstʋ ñɩma patam numwaa lɛ, apɩzɩɣ nɛ ɛwɛɛnɩ tɩ-yɔɔ wɛʋ mbʋ pɩ-tɔm Yesu kaasusaa yɔ?

¹³ Sɔnɔ, ɛyaa miiliyɔɔwaa sakɩyɛ mba pɛwɛnɩ laŋa kɩbana nɛ palɩnɩ ajɛɛ ndɩ ndɩ taa yɔ, pɛkɛ “heŋ lɛɛŋ” taa ñɩma. (Yoh. 10:16) Ɛsɔ tɩlɩzɩ-wɛ se pa nɛ Yesu pɔtɔɔ Kewiyitu ɛsɔdaa. Ɛlɛ Bibl yɔɔdʋʋ se pɛwɛnɩ lidaʋ se pakaɣ caɣʋ wezuu tɛtʋ yɔɔ tam. Lidaʋ ŋgʋ ŋwɛna ɖɔɖɔ yaa we?

¹⁴ Halɩ kpaɣnɩ lɛɛlɛɛyɔ, ŋwɛɛ nɛ ŋhikiɣ wazasɩ nzɩ mba pakaɣ wɛnʋʋ waɖɛ se pakpa ɛsɔdaa yɔ pɛwɛɛ nɛ pehikiɣ yɔ. Ŋwɛnɩ tisuu Yesu kɩlaʋ yɔɔ, pʋyɔɔ lɛ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋpɔzɩ Yehowa se ekpeɣ-ŋ ña-kɩwɛɛkɩm. Piyeki nɛ ñɔ-tɔm kɛdɩnɩ Ɛsɔ nɛ ŋwɛɛnɩ ɛhʋyɛ kɩbanɖɛ. (Efɛz. 1:7; Natʋ 7:14, 15) Maɣzɩ ɖɔɖɔ wazasɩ nzɩ ŋwɛɛ nɛ ŋhikiɣ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ŋlɩ cɛtɩm wɩlɩtʋ yomiye taa yɔ sɩ-yɔɔ nɛ ŋna. Yesu yɔɔdaa se: “Ɩkaɣ tɩlʋʋ toovenim, nɛ toovenim kaɣ-mɩ holuu.” (Yoh. 8:32) Ða-taa wɛ leleŋ siŋŋ se ɖɩwɛnɩ tɩ-yɔɔ wɛʋ mbʋ.

15. Tɩ-yɔɔ wɛʋ nɛ wazasɩ nzɩ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩɖaŋ cee wayɩ?

 ¹⁵ Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋɖaŋ tɩ-yɔɔ wɛʋ sɔsɔm mbʋ pɩwɛnɩ ɛsɩndaa yɔ. Piileɖiɣ lɛ, Yesu kaɣ ɖɩzʋʋ cɛtɩm Ɛsɔ sɛtʋ agbaa nɛ kominawaa mba palakɩ mbʋ pɩtɩtʋʋzɩ yɔ. Ɛsɔ kaɣ kandɩyʋʋ “samaɣ sɔsɔɔ” taa ñɩma mba pɛsɛɣ-ɩ yɔ pɔ-yɔɔ nɛ pʋwayɩ lɛ, ɛkaɣ-wɛ haʋ waɖɛ se pehiɣ wazasɩ paradisuu taa tɛtʋ yɔɔ. (Natʋ 7:9, 14) Pakaɣ fezuu ɛyaa sakɩyɛ nɛ pakaɣ wɛnʋʋ waɖɛ se palɩɩ kʋñɔmɩŋ weyi payɩ Aɖam kɩdɛkɛdɩm kɔnaa yɔ, i-yomiye taa.—Tʋma 24:15.

16. Tɩ-yɔɔ wɛʋ kɩbam mbʋ ɛyaa kaɣ wɛnʋʋ cee wayɩ?

¹⁶ Pɩnzɩ Kudoku Kewiyitu tɔɔʋ alɩwaatʋ taa, Yesu nɛ mba pɔtɔkɩ kewiyitu yɔ, pakaɣ sɩnʋʋ ɛyaa nɛ patalɩ pilim tomnaɣ yɔɔ nɛ fezuu taa. Wondu ñɔɔzʋʋ nɛ ti-holuu alɩwaatʋ ndʋ, tɩkaɣ wɛʋ ɛzɩ ahɛnɛɛ ɖʋtʋ ndʋ tɩɩwɛ Izrayɛɛlɩ yɔ. Pɩwɩlɩɣ se alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, ɛyaa mba payɩ pɔɖɔkɩ pe-siɣsiɣ wɛtʋ Yehowa ɛsɩndaa yɔ, pakaɣ talʋʋ pilim nɛ paatasɩɣ kɩwɛɛkɩm labʋ wiɖiyi.

17. Tɔm ndʋ Izaayii 65:21-23 yɔɔdʋʋ Ɛsɔ samaɣ yɔɔ? (Cɔnɩ takayaɣ huyuu yɔɔ kɩlɛmʋʋ.)

¹⁷ Izaayii 65:21-23 yɔɔdʋʋ ɛzɩma wezuu caɣʋ kaɣ wɛʋ tɛtʋ yɔɔ cee wayɩ yɔ pɩ-tɔm. (Kalɩ Izaayii 65:21-23.) Ðɩɩkaɣ kɛʋ feendinaa nɛ ɛyaa mba paalakɩ nabʋyʋ yɔ. Ɛlɛ, Bibl wɩlɩɣ se alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, Ɛsɔ samaɣ kaɣ labʋ tʋma wena awɛ wazaɣ nɛ ahaɣ taa leleŋ yɔ. Pɩnzɩ Kudoku Kewiyitu tɔɔʋ alɩwaatʋ ɖɩdɛnɖɛ lɛ, ɖa-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se “wondu kɩlɩzɩtʋ maɣmaɣ kaɣ lɩʋ ɖɔɖɔ mbʋ pɩɖazaa yɔ pi-yomiye taa nɛ tɩwɛɛnɩ Ɛsɔ piya tɩ-yɔɔ wɛʋ sɔsɔm.”—Roma 8:21.

18. Ɛbɛ yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɛɛnɩ lidaʋ se ɖɩkaɣ hiɣu taa leleŋ cee wayɩ?

¹⁸ Ɛzɩ Yehowa kaalabʋ ɖʋtʋ se pɩsa nɛ Izrayɛɛlɩ piya wɛɛnɩ lɩmaɣza kɩbana tʋmɩyɛ labʋ nɛ hɛzʋʋ pɔ-yɔɔ yɔ, mbʋ ɖɔɖɔ ɛkaɣ labʋ ɛ-samaɣ, Krɩstʋ Pɩnzɩ Kudoku Kewiyitu tɔɔʋ alɩwaatʋ ndʋ tɩwɛnɩ ɛsɩndaa yɔ tɩ-taa. Pɩtʋʋ fɛyɩ se alɩwaatʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ se ɖɩla fezuu taa tʋma yɔ, tɩkaɣ wɛʋ. Pʋcɔ nɛ ɛyʋ hiɣ taa leleŋ sɔnɔ lɛ, pɩcɛyaa se ɛsɛɛ Ɛsɔ, nɛ ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ taa lɛ, ɖɩkaɣ wɛnʋʋ alɩwaatʋ se ɖɩsɛɛ Ɛsɔ. Toovenim taa lɛ, ɛyaa siɣsiɣ ñɩma tɩŋa kaɣ hiɣu taa leleŋ Krɩstʋ Pɩnzɩ Kudoku Kewiyitu tɔɔʋ alɩwaatʋ taa, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖa-tɩŋa ɖɩkaɣ labʋ tʋma wena ahaɣ-ɖʋ taa leleŋ yɔ, nɛ ɖa-tɩŋa ɖɩkaɣ sɛʋ Ɛsɔ.